ook bij ons door de zoogenaamde glimwormen yertegenwoordigd,
dat wij er een oogenblik bij stilstaan. Bij onze Europeesche soorten
is het lichtorgaan het meest ontwikkeld bij de vleugellooze, op den
grond leyende wijfjes. Op Java daarentegen ziet men, als de duis-
ternis zicb oyer de aarde beeft uitgebreid, yaak duizenden indi-
viduen yan yerschillende soorten yan dit geslacht als dwaallichten
door den dampkring zweyen en door bun phospborisch licht een
tooyerachtigen glans werpen op de voorwerpen in hunne nabijheid.
Wij zjjn genaderd tot de laatste orde der insecten , de vliesvleu-
geligen of hymenopteren. Ook hier weder hebben wij. met eene
oyerstelpende yerseheidenheid yan geslachten en sdbrtente doen,
daar schier iedere familie op Jaya hare vertegenwoordigers telt.
Zoo ontbreken hier, uit de groep dbr terebrantia noch de galwes-
pen (cynipidae), noch de sluipwespen (ichneumonidae), noch de
spnngwespen (pteromalidae), terwijl de groep der aculeata door yele
soorten yan mieren (formicidae), scolieten (heterogyna), graafwespen
(fossores), wespen (yespidae) en bijen (apidae) yertegenwoordigd
wordt. Yooral de mieren, bij de inlanders semoet, zijn verbazend
menigyuldig en eene vreeselijke plaag, daar zij bij duizenden in
de woningen dringen om zieh ten koste der provision te yoeden.
Zij zijn hier, zegt de heer Bleeker, eyen karakteristiek yoor de
hymenopteren-fauna, als de termieten yoor die der neuropteren,
de culicieden en muscieden yoor die der dipteren en de papilionieden
yoor die der lepidopteren. De lezers yan Wallace’s Insulinde zullen
zieh.herinneren, hoe oneindig veel moeite en zorg het dienna-
tuuronderzoeker kostte, de verzamelde yoorwerpen yoor de verwoes-
tingen der mieren te bewaren; maar alles wat hij daaryan op Celebes
, de Aroe-eilanden en Nieuw-Guinea ondervond, kan men onder
goortgelijke omstandigheden ook op Jaya in ruime mate onderyinden.
Zonder in algemeenheden te vervallen zou het niet welmoge-
Ijjk zijn yeel wetenswaardigs omtrent de ' Javasche hymenopteren
mede te deelen, zoolang zij niet het yoorwerp yan meer opzettelijk
onderzoek hebben uitgemaakt. Alleen van de bijen en wespen,
door de inlanders tawon genoemd, weten wij iets meer, a lish e t
dan ook nog zeer onvolledig. Overal vindt men, op schaduwnjke
plaatsen, in groote boomen of op de daken der huizen, hare kunstig
gebouwde nesten, en overal worden die, voor zoo ver zij
eenigen honig bevatten, door de Inländers gretig opgespoord. In
de Preanger-regentschappen bestaat zelfs eene ruwe bijencultuur,
die in het 10äe deel yan het Indisch Tijdschrift yoor Nijverheid
door den heer Hoogeveen wordt beschreven. De korven, in de
landtaal paroengpoeng geheeten, bestaan uit een rond stuk hout,
onverschillig yan welke houtsoort, l j i 2 voet lang en | ä 1
voet dik. Dit wordt over de geheele lengte in twee gelijke deelen
gekloofd en daama uitgehold, waarna de beide stukken weer aan
elkander bevestigd worden. De openingen aan beide zijden worden
met een plankje gesloten, maar aan eene der zijden wordt daarin
een gat gemaakt, dat de bijen doorlaat. Zulk een paroengpoeng wordt
ledig in de bosschen opgehangen, en zoodra het bljjkt dat er zieh
een bijenzwerm behoorlijk in genesteld heeft, des avonds naar de
kampong overgebracht, en tegen den pagger achter de woning
of onder het afdak opgehangen. Wanneer men de bijen genoegzame
rust laat en de raten met beleid, niet te dikwijls en nooit geheel uit
de paroengpoengs neemt, kan men die korven jaren lang aanhouden,
terwijl zij in het tegenoyergesteld geval doorgaans spoedig verlaten
worden. De bijenhouders gebruiken den honig en de was vaak
geheel, en schier altijd ten deele, yoor eigen behoefte, maar meestal
worden zij ook gedeeltelijk in den handel gebracht. Een paroengpoeng
kan in een jaar 12 met honig gevulde raten leveren, die
ä 10 cents het stuk worden verkocht. Zeven uitgeperste raten
leveren een flesch zuiveren honig, die op een gülden geschat wordt.
De was die deels uit de nog ledige, deels uit de met honig gevulde
raten bereid wordt, en in het eerste geval wit, in het
tweede geval geel van kleur is, wordt doorgaans bij kleine stuk-
jes 'in de warongs verkocht, en op eene waarde van ruim 80
cents per katti ( l j Amst. pond) geschat.
De soorten yan bijen dip in deze paroengpoens gehouden worden,
zijn naar de opgaven van den heer Hoogeveen niet te determi-
neeren, maar uit Junghuhn’s „ Java“ weten wij, dat, bepaaldelijk
in het regentschap Soekapoera, veelvuldig eene kleine, angellooze
bij wordt gehouden, niet yeel grooter dan een mier of mug,
door de inlanders selemprang en door genoemden natuur