ryk, Duitschland en Rusland. We mögen dus wel zeggen, dat onze
nationale bronnen van welvaart zieh in de laatste jaren wonder-
baarlijk snel ontwikkeld hebben.
De bevolking van Japan is sedert de Restauratie met meer dan
10,000,000 toegenomen. In verband hiermede heb ik oude, officieele
opgaven betreffende de. bevolking grondig onderzocht en toen vond
ik, merkwaardigerwyze, dat onze bevolking zeer langzaam is toegenomen
in den ty'd van het T o k o e g aw a -S jo g o e n a a t. Volgens
de officieele schattingen uit het G e n r o k o e-tydperk, bedroeg onze
totale bevolking slechts 26 of 27,000,000, niettegenstaande zj] in
het genoemde tijdvak meer toenam dan ooit te voren, terwyl alleen
in de laatste dertig jaar de toename meer dan 10,000,000 is ge-
weest. Het is duidelijk dat de bevolking niet zoo kon toenemen,
tenzij gepaard gaande met eene evenredige toename van het nationaal
vermögen, want een mensch kan alleen werk vinden, als er
plaats is om van zynen arbeid gebruik te maken, en daardoor zieh
een middel van bestaan te verschaffen. Dus mag die groote toename
van bevolking worden aangenomen als een nieuw, waardevol bewys
van de opmerkelijke ontwikkeling van ons nationaal vermögen.
Indien wy echter met kans op goeden uitslag willen wedyveren
(concurreeren) met de volken der wereld, moeten wy samenwerken
met de Regeering ter beraming van een plan voor den geleidelyken
vooruitgang des lands. Men moet bedenken dat hoe grooter de
vooruitgang van een land is, hoe sneller het nationale vermögen
en het prestige toenemen, ofschoon tegelijkertyd de menschen ge-
dwongen worden eene grootere verantwoordelykheid op zieh te
nemen. Want zoo het nationale vermögen sterk toeneemt, en het
land door andere Mogendheden wordt beschouwd als een van de
mächtige Staten der wereld, zullen die Mogendheden zeker alle bewe-
gingen van het land gadeslaan. Onze ernstige wensch is te maken
dat de vooruitgang van het land bestendig voortduurt, zonder een
oogenblik ophouden, maar dat is geene gemakkelyke taak. In som-
mige gevallen zouden wy kunnen zfjn blootgesteld aan zoo’n gevaar
dat het ons nationaal prestige schaadde, indien wy by die gelegenheid
onze plannen doorzetten. Het is daarom zeer noodzakelyk voor ons,
alt yd met groote behoedzaamheid te handelen; in het by zonder
moeten wij ons onthouden van het misbruik maken van militaire
macht, want doen wy dat, en lyden wy eene volledige nederlaag,
dan wordt niet alleen ons nationaal prestige grooteiyks geschaad,
maar is het niet onwaarschynlyk dat het land ten onder gaat.
De toekomst van China is een wereldvraagstuk, niet een van
het Verre Oosten alleen. De volgende vragen kunnen nu gesteld
worden: Wat zal de toekomstige Staat van zaken in China zyn?
Welke Stelling zal Japan mettertjjd in China innemen, dat veel
grootere belangen daar heeft dan iemand anders op grond van
zyne naburige ligging? In antwoord daarop kan ik slechts zeggen
dat het thans te moeilyk is, eenige bepaalde meening te uiten.
Sedert den oorlog met Japan, is China aan een gevaar blootgesteld
dat van dag tot dag grooter wordt, en byna alle mogendheden
ter wereld hebben in nauwe betrekkingen gestaan met
China door verschiffende oorzaken. Die Staat van zaken doet my
meenen dat het voor China zeer noodzakelyk is, hare eigene
onafhankelykheid te handhaven in deze tydsomstandigheden, en
stappen te doen om het land op eenen stevigen grondslag te
vesiigen; terwyl, aan den anderen kant, deze gedragslyn van de
zyde van Japan het land opent voor den gedachtengang van
sommigen, dat Japan indirekt een groot belang heeft by de onafhankelykheid
van China. Dat was de reden dat ik eene rondreis
maakte door China, en besprekingen hield met voorname Chineesche
staatslieden, die omdat zy grooten eerbied en de achting van
het volk genieten, de administratieve macht van den Staat in
handen hebben, en dat ik hun mijne inzichten over de belang-
rijkste aangelegenheden welke zy zorgvuldig behoorden te over-
wegen, heb medegedeeld. Het is my, by het onderzoek van den
toestand waarin zieh China tegenwoordig bevindt, gebleken, dat
hoewel het nu dagelyks gevaar loopt, hetgeen voor dadelyk
handelen zou pleiten, het moeielyk zou zyn in eens de heerschende
gewoonten en gebruiken te hervormen evenals het thans bestaande
bestuursstelsel, dat uit oude tyden is overgeleverd, en door die
hervormingen den Staat van zaken in dat land te verbeteren.
Erkend moet worden dat men reeds vele günstige gelegenheden om
deze hervormingen uit te voeren, heeft laten vooibijgaan. Aldus
legde ik, in de besprekingen welke ik dikwyls had tydens myn
verblyf aldaar met de voornaamste Chineesche staatslieden, myne
bovenvermelde inzichten bloot, en in theorie waren zy het allen
met my eens, maar zy zeiden eenstemmig dat het zeer moeilyk
zou zyn de door my aangegeven hervormingen uit te voeren.
China bezit een onmetelyk gebied, vele malen grooter dan de
totale uitgestrektheid van Japan, en zijne bevolking is niet minder
dan tienmaal zoo talryk. Er is een overvloed van voortbrengselen
en er zyn hulpmiddelen voor de (binnen)scheepvaart; de bevolking
is over het algemeen zeer yverig en de levensstandaard zeer laag.
Indien derhalve in China de juiste methode werd aangenomen om
handel en nyverheid te bevorderen, zou het in Staat zyn over-'
vloedig handelsartikelen voort te brengen, genoeg om byna alle
markten van de wereld te voorzien. Ongelukkigerwys is het tot