vende, zouden kunnen verheffen op dezelfde wyze als dit in zoo
körten tyd heeft gedaan.
Eenige commentaren zyn er ook gemaakt over verschil van ras
en godsdienst. Wel, het rasverschil is eene zaak die wy niet
kunnen vervormen behalve misschien door geleidelyke vermenging.
Dat verschil schynt my echter niet zeer belangryk om vriend-
schappelijke betrekkingen te behouden, zoo lang als andere assi-
milatie door en door kan worden bewerkstelligd. Ik kan ook
hetzelfde zeggen ten aanzien van den godsdienst. Onze zedelyke
voorschriften en ethische regelen zyn precies dezelfde als die der
Westersche wereld, ofschoon sommige punten ervan meer ont-
wikkeld konden zyn in Japan, terwyl andere meer ontwikkeld zyn
konden in Westersche naties. Laat my dit even toelichten: Waar
het betreft alle zaken van liefdadigheid of deugd, houden de Japan -
ners dezelfde denkbeeiden er op na en handelen zy op dezelfde
wyze als hunne Westersche broeders. Byv. de organisatie van het
Roode Kruis werkt in Japan, zeer goed; zyn ledental beloopt
ongeveer den millioen en de jaarlyksche inschryvingen beloopen
ongeveer twee millioen. Het is onder het rechtstreeksch bescherm-
heer- en beschermvrouwsehap van den Keizer en de Keizerin, en
natuurlyk wordt dit alles gedaan ongeacht eenigen godsdienst, daar
Japan een ze9r verdraagzaam land is, wat godsdienst aangaat.
Yolmaakte gewetensvryheid wordt door de Grondwet gewaarborgd,
en niet het geringste onderscheid wordt in de oogen der wet
gemaakt ter zake van godsdienst, en in het maatschappelijk verheer
is het hetzelfde. Hier zou ik misschien een voorbeeld kunnen
verbalen: de Heer Kataoka, die verleden herfst stierf, was een
Christen en was toch een der leiders der grootste politieke party.
Hy was verscheidene zittingen Voorzitter van het Huis van Volks-
vertegenwoordigers en hy stierf terwyl hij dat ambt bekleedde. Er
was een gezang, waarvan hy meer hield dan van eenig ander en
op zyn sterfbed vroeg hy zynen vrienden en verwanten het te
zingen en hy ging heen terwyl het gezongen werd. Het Heilsleger
paradeert op onze straten onder het bevel zyner Engelsche offleieren.
Zelfs den Mormonen is het vergund te preeken, ofschoon onder
strenge voorwaarden, welke hen binden niet te beproeven proselyten
te maken wat aangaat de polygamie, welke onbestaanbaar is met
onze wetten. Met deze feiten voor oogen, zou men zelfs kunnen
zeggen, dat wy, als natie, byna te verdraagzaam zyn. In allen
gevalle ben ik van meening dat indien de Britten voortgaan ons
als broeders te beschouwen, wy zeer goed zullen opschieten.
De menschen zeggen van de Japanners dat zy dapper zjjn in den
oorlog en goed vechten. Misschien is het waar, maar het zou ons
leed doen, indien wy alleen beschouwd werden als eene vechtnatie.
Wy streven er naar even energiek en even knap te zyn in andere
takken van menschelyke beschaving als in den oorlog; inderdaad
is onze poging altyd op dat eindpunt gericht geweest.
De algemeene neiging in Japan is, dat hoe meer iemand thuis
is in de Westersche denkbeeiden, hoe meer kans hy heeft een op
den voorgrond körnende figuur te worden in alle richtingen. Vooral
is dit zoo in politieke en ambtelijke beroepen en zelfs in het leger
en bi) de zeemacht. Het komt op hetzelfde neer als dat men zegt
dat het brein, als het wäre, van Japan, hetwelk het rad en de
beweging van het ryk regelt, is bezield en voort zal gaan bezield
te zyn met de Westersche wyzen van denken en redeneeren. En
ik mag er ook byvoegen, dat zulk een geestestoestand eene natie
hare internationale verantwoordelykheden des te meer zal doen
gevoelen en van zichzelf nooit zal toelaten eene soort lichtzinnige
struikroover te worden of te handelen met eene plotselinge uit-
barsting alsof zy eene ongeoefende nomadenstam wäre.
Sommigen vreezen, dat de Japansche Soldaten wel eens onrustig
en onhandelbaar zouden kunnen worden na het behalen van groot
succes op hunnen geduchten vyand. Maar daarvoor bestaat geene
vrees. Ons leger heeft tot grondslag het loting-systeem; de Soldaten
zyn vaderlandslievend en vechten dapper, als hun bevolen wordt
voorwaarts te rukken, maar zy zyn niet oorlogszuchtig van nature,
en geven meer de voorkeur aan vrede en bovendien heerscht vol-
maakte orde en tucht onder hen. Het was juist den dag na het
afbreken der diplomatieke betrekkingen met Rusland, dat ik Gene-
raal Graaf Katsoera, den Premier van Japan, ontmoette, toen hij
my vertelde dat gedurende die langgerekte onderhandelingen met
Rusland niet ddn onzer militaire of marine-officieren of manschappen
tot hem was gekomen om hem lästig te vallen met hunne meenin-
gen over diplomatie of politiek. Dit zal u misschien eenig denkbeeid
geven van wat de karakteristieke eigenschappen van ons leger zyn.
Het schijnt ook, dat eenige beduchtheid is gekoesterd, dat mogelijk
eene of andere soort van vermenging zou worden bewerkt tusschen
China en Japan, welke gevaar zou kunnen veroorzaken voor de
Westersche Mogendheden. Maar het is er ver vandaan, dat ik dat
geloof. China is een zeer mooi land. De Chineezen zyn geene krygs-
haftige of zieh uitzettende natie. China is, en is altyd geweest en
zal zyn eene goede markt voor alle beschaafde naties, zoolang als
het ongemoeid wordt gelaten en zyne integriteit wordt geeerbiedigd.
De karakteristieke eigenschappen en de denkbeeiden zyn in China
en Japan in het algemeen zoo merkbaar verschillend, dat het eene
onmogelyke zaak is deze twee natien te vermengen en ook houdt