meisjes dwong ter schole te gaan, hoorde men weinig van gelet-
terde vrouwen. Zelfs nu nog veroorlooft de wet den vrouwen slechts
tot en met de middelbare scholen te bezoeken en niet hooger.
Er zyn velen die oordeelen dat vrouwen geen hooger opvoeding
behoeven, maar hun getal vermindert. Ik ben altoos van meening
geweest dat het niet meer dan logisch en billyk was, dat de
vrouwen dezelfde opvoeding als de mannen zouden ontvangen,
indien zy zulks begeeren. Eene byzondere hoogere school voor
vrouwen is eindehjk geopend geworden en heeft veel sucees gehad;
en niet onwaarschijnlyk zal in de naastvolgende weinige jaren
zoo’n groote verandering plaats grypen, dat de Eegeering verplicht
zal wezen hoogere scholen van onderwys voor meisjes op te richten.
In Japan is het practisch onmogelyk een leergang van hooger
onderwys te volgen en dien geheel in het Japansch te geven. Zelf-
standigheid van Studie bestaat niet. Aan de Universiteiten wordt
Bomeinsch recht in het Pransch onderwezen en algemeene rechtsleer
in het Duitsch. In geen gewone school wordt alles in het Japansch
onderwezen. Terwyl- dit noodzakelijk was gedurende het overgangs-
tydperk, kan het thans niet günstig werken. Yooral in de hoogere
studibn komt de onmogelijkheid van Japansch onderwys duidelyk
aan het licht. Aan de hoogere school van Senmon Gakko worden
alle vakken in het Japansch gegeven en heeft men altoos getracht
naar onafhankelykheid van Studie. Een van de hoofdbezwaren die
men in den beginne ondervond — en dit was waarschijnlyk eene
voorname reden voor het half-vreemde onderwys elders — was
het gebrek aan geschikte Japansche boeken. Men vond het noodig
een gedeelte van het College te Senmon Gakko te bestemmen voor
het uitgeven van zulke boeken. Aanvankelyk ging dit gepaard met
nadeel voor de kas, maar nu onlangs is het beginnen te rendeeren.
Er is daarom meer hoop, dat andere uitgevers en de Eegeering
geneigd zullen worden bevonden het voorbeeld van het College
te volgen.
De toenemende handel van Japan heeft eene behoefte aan byzon-
dere scholen doen ontstaan, en ik heb weten te bewerken dat de
Middelbare Handelsschool werd gesticht, waar inzonderheid acht
wordt geslagen op de behoeften van hen die in den handel hun
bestaan zoeken. Aanvankelyk waren er 100 leerlingen, maar dit
getal rees spoedig tot 300. Leerlingen die een cursus van drie of
vier jaren aan de middelbare scholen doorloopen hebben, kunnen
zonder examen toegelaten worden om vorder drie jaren aan de
Middelbare Handelsschool te studeeren. Daarna zyn zy bekwaam
om betrekkingen in handelszaken te vervullen. Het is te hopen,
dat de Eegeering te bewegen zal zyn zulke scholen in verband
met de middelbare scholen in te richten. Onderwezen wordt
Engelsch en Chineesch, het eerste verplichtend. Dit is ook het
geval aan de middelbare scholen.
De wereld slaat Japan gade in zyn kamp met de moeilykheden
op onderwysgebied, en by de drie reeds vermelde moeilykheden
komt nog de oude behoudzucht, die nog in veel Japansche kringen
schuilt. Yan buiten af toont men veel Sympathie voor Japan, en
is er eene sterk gevestigde overtuiging dat de bekroning van Japans
streven veel goeds te beteekenen zal hebben ten bäte der menseh-
heid, evenzeer als voor Japan zelve.
II. Het tegenwoordig Onderwÿsstelsel
DOOR
M. SAWAJANAGI,
Directeur van het Bureau van Algemeene Schoolaangelegenheden in het
Departement van Ondenoijs, Tokio, Japan.
INLEIDING.
Het onderwijs dagteekent in Japan van de grondlegging des
lyks. De geest van gehoorzaamheid, kinderlijke liefde en dapperheid,
die de grondtrekken van het nationaal karakter uitmaken, is sinds
onheuglyke tyden aangekweekt en beoefend. Maar het onderwys,
vöör de Eestauratie van 1867, was beperkt geweest tot een kleinen
kring, dewijl slechts eene zekere klasse de vruchten er van genoot.
De onderwerpen van Studie bepaalden zieh tot de Chineesche en
de Japansche letterkunde, terwyl groote nadruk gelegd werd op
de zedekunde. Spoedig na de Eestauratie wijdde de Eegeering hare
ernstige aandacht aan de zaak van het onderwijs en dientengevolge
werd het oude stelsel prysgegeven en een nieuw, geheel verschallend,
zoodanig als in het beschaafde Westen heerscht, werd over het
geheele Byk ingevoerd. Schoon de denkbeeiden der natie over het
onderwys zieh gedurende een tydperk van meer dan 2000 jaren
allengskens ontwikkeld hadden, is toch het tegenwoordig onderwys-
stelsel het resultaal der groote veranderingen die in de zeer körte
periode van minder dan veertig jaren sedert de Eestauratie zyn
tot stand gekomen, waarvan men nauwelyks de wedergade vindt
in de geschiedenis van Europa of Amerika.
Het was in den jare 1871, juist den jaar na de overneming van