m e e s te s c h o e nm a k e r s b a z e n d e z e r s t a d z ijn t e n i e t g e g a a n . — Men h e e f t
t e E indhoven o o k tw e e a a n z ie n lijk e b ie rb ro u w e r ij e n e n a z i jnm a k e r i je n ,
w e lk e z e e r sm a k e l i jk b i e r b r o u w e n , d a t 5 a 4 u r c n in d e n o m t r e k v e r -
z o n d e n w o r d t.
E indhoven heeft een scboon vierkant plein , waarop behalve ticn jaar-
markten, welke allen druk bezocht worden, alle Dingsdagen eene week-
inarkt, aan deze plaats, in het jaar 1232 door H endhik I , Hertog van
Braband en Lotharingen, vergund , gehouden wordt. De jaarmarkten
vallen in : de eerste , Dingsdag na Nieuwejaar; de tweede, Dingsdag
vöör Yastenavond ; de derde , Dingsdag vöör Palmzondag ; de. vierde,
Dingsdag vöör de Kruisdagen ; de'vijfde , Dingsdag vöör H. Sacraments-
dag ; de zesde, Dingsdag vöör St. Jacob; de zevende, Dingsdag vöör
Bossche-kermis; de achtste, Dingsdag na den eersten Zondag in September
; de negende, Dingsdag na Bamis, cn de ticnde, Dingsdag
vöör St. Maarten. De kermis valt in den tweeden Zondag na Pinkste-
ren. Op de.Dingsdagsche weekmarkt wordt veel koren en boter verkocht.
De prijs , welke hier voor de verschillende granen en boter gemaakt
wordt, wordt in de Meijerij van ’s Hertogenbosch voor het peil gehouden
, waarnaar de markt zieh regelt. Van wege de stedelijke regering
wordt dan ook de peg gestoben, zoo als men daar spreekt, dat is de
gemiddelde prijs der granen en boter opgemaakt , en deze prijs in het
Provinciale weekblad opgegeven.
Het S ta d h u is , in de Regtestraat, hetwelk drie jaren na den brand
van 1332 herbouwd is, pronkt met eene verheven pui van blaauwen zerk-
steen en eene ijzeren balie, en op zijnen voorgevel met eenen fraaijen.
doorlucbtigen toren, bovenaan versierd met eenen grooten knop of peer,
en van binnen voorzien van een klokkespel, waarmede op jaarmarkten
en buitengewone vreugdetijden gespeeld wordt. Aan weerskanten van
den toren ziet men ook een uurwijzer , en kort daarachter een kleiner
torentje met eene klok , waarmede alle avonden van negen ure tot
half tien , gelijlt ook bij afkondigingen, geluid wordt.
Yoorts zijn er nog het Gebouw, in 1841, nagenoeg geheel nieuw
opgetrokken en tevens vergroot, voor de a rro n d is sem e n ts re g t-
b a n k , in de Regtetraat ■, een Huis van a r r e s t ; een P o s tk a n t oor,
en een S ta tio n voor de p a a rd e n p o s te r ij.— Vroeger heeft hier
ook een kast. gestaan, het Ka ste cl v an Eindhoven geheeten. Zie
E indhoven (K asteel- v jn -) .
De R. K , welke hier ruim 3000 in gelal zijn , maken eene par. u it,
welke tot het apost. vie. gen. van 's Hertogenbosch, dek. van Eindho-
ven, behoort, en door eenen Pastoor en eenen Kapellaan bediend wordt.
De parochiale kerk van E indhoven was ingewijd onder aanroeping van
de H. Maagd en Martelaresse C atharina. De Bisschop van Luik, J ohan
van B eheben , stichtte aldaar een kapittel van negen wereldlijke Kanun-
niken met hunnen Deken, en wel op verzoek van Jonkheer W illem
van M elenbekg , die te dier tijde Heer van E indhoven en Kranendonk
was. Dit geschiedde in het jaar 1399, toen hij daarover tot eersten
Deken zekeren E lias Cole stelde. Dit kapittel is na de Reformatie te
met gegaan. De benoeming der Plebanen of Pasloors van E indhoven, als-
mede van Woensel, was aan den Deken van dit kapittel; hetwelk
ook de Pastoors, te St, Peters, te Yugt, te Stratum, te Ton-
gelre, te Aarle en te Maarhees benoemde. Het oud kerkenhuis , na
den overgang der Meijerij aan de Staten, door de Katholijken opgerigt,
was, met meerder luister , dan de andere kerkschuren hier te lande
doorgaans waren, in 1696 herbouwd, maar in 1787 werd het, met
verlef der hooge Regering, zeer versierd en kostelijk opgehaald. Nadat
echter de R. E., in het jaar 1802, weder in het bezit en gebruik der
oude parochiekerk gekomen waren, en zij die in 1807 hersteld hadden,
dient de oude schuurkerk niet meer tot godsdienstig gebruik. De
tegenwoordige R. K. kerk is een hoog cn groot gebouw , dat van binnen
op zes pilaren rust cn met fraaije altaren en een goed orgel versierd-
is. Zij stortte in 1798 voor een gedeelte in , terwijl de Franschen tot
het behoorlijk plaatsen bunner ovens, daar zij haar tot eene bakkerij
wilden gebruiken 1 bezig waren met het afbreken van eenen muur,
waarop de kerk rustte. Bij dit ongeval werden eenige hunner werk-
lieden verpletterd. De toren isinsgelijks een zwaar gebouw , wiens spits -,
op den 1 Februarij 1828 , door eenen geweldigen stormwind , omver
waaide en de kerk zeer beschadigde. Zij is thans in hoogte met het
dak der kerk gelijk en van eene läge , spitsche kap voorzien. Het
kerkhof is aan de noord- en oostzijde met eenen muur , en aan de
andere zijde met huizen, tuinen en de school omgeven.
Yöör den Munsterschen vrede van 1648 oefenden de Hervormden
hunne godsdienst op het kasteel, waarin Staten-garnizoen lag, en hetwelk
tot eene moederkerk verstrekte voor de naburige gemeenten en
kerken, die toen nog van geene Predikanten voorzien waren. Later
echter werd hun de parochiale kerk afgestaan, welke zij bchouden
hebben tot in het jaar 1794, toen de Franschen die tot eene bakkerij
inrigtten , waarna zij hun tegenwoordig kerkje gebouwd hebben. Zij
zijn thans 70 in getal en worden tot de gem. Eindhoven-Stratum-Strijp-
Woensel-en-Tongelre gerekend.
De I s r a e lite n , van welke men er ruim 60 aantreft, hebben hier
eene Rjngs'ynag'oge , welke tot het synagogaal ressort van ’s Hertogenbosch
behoort, en te Veghel eene Bijke rk heeft.
Liefdadadige gestiebten treft men te E indhoven niet aan , maar men
heeft er eene Subcommissie van de Maatschappij van Welda-
digheid. Ook is er eene L a tijn s ch e sch o o l, waar door eenen
Rector, eenen Conrector en eenen Praeceptor onderwijs wordt gegeven , en
die gemiddeld door een getal van 30 leerlingen bezocht wordt. Voorts
heeft men er eene T e ek en sch o o l; eene F ra n s c h e en N ede rduit-
sche k o s ts c b o o l; beuevens twee Schoolgebouwen voor h e t
lager onderwijs.
E indhoven is de geboorteplaats van de Godgeleerden: G odescalcüs
R osemondt , den 6 September als Hooglecraar in de Godgeleerdheid
en Wijsbegeerte aan de hoogeschool te Leuven, en P etbds van den H agen
, vermoedelijk in 1783, als Hoogleeraar aan de hoogeschool te
Utrecht; van den Kanselredenaar J ohannes van der H eiden , •{• vermoedelijk
in 1884; van den Staatsman J oannis F ranciscos R udolpros van
H oof, ■f vermoedelijk in 1818, na onder Koning L o d ew ijk , Minister
van Justitie hier te lande, te zijn geweest; van den Schilder H. T ürken,
fl| 10 December 1791, als Directeur der teekehakademie te ’s Herlogen-
bosch , en van den bekwramen Etser en Teekenaar E rnst W illem B agelaar ,
geb. 6 September 1778, 8 Februarij 1836.
W illem I , Hertog van Gelder, meende in 1397 E indhoven in te nemen ,
maar dit mislukte. — In 1843 werd het door Maarten van R ossum
ingenomen, leeg geplunderd, aan kolen gelegd en de geheele bezetting
over de kling gejaagd.
Nadat zij, negen jaren later, namelijk in 1882, door brand was vermeld
geworden , en weder opgebouwd , waartoe de Graaf van B oren , toen
Heer van E indhoven, den derden penning gaf, is liet in 1881, door de