van beleg steilen van Breda , tusschen die stad en de Zandbergen omgehouwen
zijn. ' ,
Dit d., hetwelk zeer vermakelijk aan de Mark gelegen is, wasvroe-
aer eene heerl., welke den naam van Ulvenhout voerde, zoodat men
haar wel onder dezen, maar geenzins onder hären legenwoordigen naam
in oude brieven vermeld vindt. P ’i j
De Heeren van Ulvenhout, hadden hier ook een slot, dat thans
niel meer in wezen is , maar hetwelk men vermoedt gestaan te hebbcn
tegen de rivier de Mark , achter de hoeve van Ulvenhout. Dit ver-
moeden wordt te meer bevestigd , door dien men daar ter plaatse , in
vroegere iaren, de grondvesten van een oud gebouw , alsmede een l.izcren
en eenige andere gedenkstukkeu, opgedolven heeft._ U it dien hooide
zijn de ingezetenen voorheen aan die hoeve verscheidene diensten en
hofregten verschuldigd geweest. i t> ,
Nadat J a k III, Hertog van Braband, de stad en baronie van Breda,
van G e r a b d v a n R a s s e g e si gekocht had, verpandde hij , in het jaar
1534 , dedorpen U l v e n h o u t , B a a r le , A lp he n en G ilze , aan R a s o v an
L i e d e k e r k e , voor duizend ponden parisis (500 guld.), welke dorpen
la te r, na liet afsterven van gemelden R a s o , door de uitvoerders van
zijnen uitersten wil, met voorkennis van den Hertog van Braband,
in 1542, weder overgegeven zijn aan W i l l e m v a n D ü v e n v o o r d e . Deze
stelde ze’ in handen van J a n v a h P o l a n e n , Heer van de Leck, door Wien
ze in het vervolg weder in de baronie van Breda ingelijfd zijn.
Men telt er, in de kom van het d., 90 h. en 830 inw., en met
de daartoe behoorende geh. U lv e n h o u t, G e e r s b ro e k , R a k e n s ,
K a auw e la a r, N o ts e i, S tr ijb e e k , G r a z e n , G a ld e r, Overak-
k e r en Heusdenhout 2300 inw., die. meest allen m den land-
bouw hun bestaan vinden. Ook heeft men 3 brouwerijen, 1 olie- en
schorsmolen en 2 wind-korenmolens..
De Herv., van welke men er 80 aantreft, behooren tot de gem. van
Ginneken-en-Bavel, welke hier eene kerk heeft. Deze kerk, vöör
de Reformatie aan den H. L aurentius toegewijd, was oudlijds een aan-
hangsel van de moederkerk van Gilze, maar werd , in het jaar 131b,
met toestemming van A dolf , Bisschop van Luik, daarvan afgeschei-
den. Sedert het jaar 1638, is zij bij de Hervormden in gebruik. Bet
is een aanzienlijk gebouw, van een fraai orgel voorzien. _ _
De H. K., van welke men er 2200 aantreft , onder welke 1400 Lom-
munikanten , behooren gedeeltelijk tot de par. van Ginneken, gedeeltelijk
tot die van Ulvenhout. De stat. van Ginneken, behoorende tot het vic.
apost. en dek. van Breda , wordt door eenen Pastoor bediend. iot
deze par. worden de R. K. Tan het d. Gihneken , en ook die van e
g e h .O v e ra k k e re n H e u sd e n h o u t gerekend, die meer dan 11UU «e-
len, onder welke 830 Communicanten , uitmaken. In het jaar 183b,
toendeze par. is opgerigt, heeft men , in afwachting, dat liet bestaande
plan, om eene nieuwe kerk te bouwen , kan voltooid worden , een
woonhuis tot eene kerk ingerigt. Deze kerk is aan den H. Lauren-
t i d s toegevijd. Ook heeft men er nog drie kapellen , als : e e n e te
S tr ijb e e k , eene te G a ld e r en eene te H e u sd e n h o u t, van welke
de beide laatste niet meer tot eenig geestelijk gebruik dienen.
Voorts heeft men in dit d. een fraai G em e en teh u is, eene dorp-
school, die gemiddeld door een getal van 80, leerlingen bezocht wordt,
en in de nabijheid het kasteel Boevenjen (zie dat woord).
Vroeger werden hier jaarlijks vier markten gehouden. Ihans ccm
nog slechts twee, als den derden Vrijdag in April en den derd
Vtjdag in October. De kermis valt in Zondag na den tienden
Aìn“ den nacht van den 24 Augustus, 1624, liet S p in o l a , die Breda
vilde gaan belegcren , het d. G inneken bezetten en de brug over de
riv de Mark, gemeenlijk de Duivelsbrug genoemd, verstärken. De
Bürgers van Breda, die onder het bevel van den Drossaard , J an van
Aek s s en , opgetrokken waren, om dien post te yerdedigen , moesten
voor de overmagt wijken , waarom zij het d. voor het grootste gedeelle
aan kolen legden. j , ,
Het wapen van G inneken , loen het nog eene afzonderlijke heerl. was ,
bestond uit een schild van goud, beladen met eenen St. Laurensrooster
van sabel (zwart). ,
GINNEKEN-EN-BAVEL , gem. in de bar. van Breda, prov iVoord-
Braband, Vierde distr., arr. Breda, kant. Ginneken g l k. d., 13 m. k.,
6 s d.) : palende N. aan de gem. Tetermgen en Oosterhout, O. aan
Gilze en Rijen , Z. aan Chaam en aan de Belgische prov. Antwerpen
, W. aan Rijsbergen en ’s Princenhage. ,
Deze gem. bevat de d. G inneken en B a v c l, benevens de geh.
Ulvenhout, G e e rsb ro e k , R a k e n s , Kauw e la a r N o ts e i,
S trijb e e k , G ra z en , G a ld e r, O v e ra k k e r H e u s d e n h o u t,
Y pelaarS-ein de , T e rv o o rt, Lijndonk en ,B° i V ^
Zij beslaat eene oppervlakte van 3734 bund., telt 652 h bewoond
door 653 huisgez., uitmakende eene bevolkmg van ongeveer 33ÜU inw.,
die meest hun bestaan vinden in den landbouw ; terwijl men er ook
5 brouwerijen, 1 olie- en schorsmolen, 2 wind-korenmolens, en 1 paar-
denoliemolen heeft. — In deze gem., welke van het Zuiden naar het
Noorden door de Mark doorstroomd wordt, treft men ook iraaye bui-
tengoederen, aangename wandelwegen en veel houtgewas aan.
De R. K., die hier ongeveer 5200 in getal zijn, maken de par.
van G in n e k e n , Bavel en Ul venhou t u it, welkein deze burgerl.
gem. ieder eene kerk hebben.
De Herv., van welke men er ongeveer 100 aantreft, maken eene
gem. uit, welke tot de klass. en ring van Breda behoort. De eerste,
die in deze gem. het leeraarambt heeft waargenomen, is geweest
Nathanael R o m ie s , die hier in bet jaar 1638 stond , en in het jaar
1641 naar Cillaarshoek vertrokken is. Het beroep is eene Komnklijke
collatie. ,
Men telt in deze gem. 4 scholen , als: céne te Ginneken éene
te G a ld e r, ééne te Bave l en ééne le H e u sd e n h o u t, welke ge^
zamenlijk door een gemiddeld getal van 250 leerlingen bezocht wordt.
Het wapen dezer gem. bestaat uit een horizontaal gedeeld schild ,
waarvan het bovenste gedeelte weder in twceen gescbeiden is ; zijnde
het eerste deel van goud, beladen met eenen rooster van sabel (zwart) ;
het tweede van zilver, beladen met eene koe van keel (rood) , en het
onderste gedeelte van keel, beladen met drie St. Andrieskruisen van
zilver, staande twee en een.
GINOUWEN , .geh. in de Meijerij van ’s Hertogenbosch, kw. Kempenland,
prov. ÌVoord-Braband. Zie G e en eo v en .
Peel-
Soe-
G IN T E R D O ü R , geh. in de Meijerij van 's Hertogenbosch, kw.
land, prov. Noord-Braband. Zie G ik d erd o o r.
GIR1E, st. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java, resid.
rabaija, ads. resid. en 1 m. Z. W. van Grissee.
Deze stad is door zijnen prächtigen tempel, een der drie voor-
Ilaamste op Java.
U U 1 l i I J U C l l ^ i i a t i u n Q v . » p--- 7 -------- -----------
zeer beroemd. Ook is hier een Panumbahan, een