Leeuwarden, kant. en J u. W. vau Beraum, | u. Z. 0. van Harde-
garijp, in de b. Gaastmaburen.
V66r dat dit gebouw, in bet jaar 1823, eene prooi der vlammen
werd, was het van eene vierkante gedaante, en liad in bonworde
veel overeenkomst met de oude stompe kerktorens. Het was 14 eil.
hoog, gebcel van de groole en zware soort van steenen, oude Friezen
genoemd , opgemetseld , en droeg alle sporen van hoogen ouderdom.
De muren waren beneden 1 el 2 palm 3 duim 8 streep dik , doch
■werden hooger op langzamerhand dünner, zoodat zij bovenaan niet
meer dan een voet dikte badden. Zij waren grootendeels gegoten,
doch hier en daar ook doorgemetseld (1).
Deze stins, welke vroeger vermoedelijk D ek am a was geheeten, heeft
waarschijnlijk zijnen naam ontvangen van B o t t o v ah G r o v e s t ih s , ge-
Iiuwd met Taus, dochter van F r a n s v a h D ek am a en T ja i id t k e D oüma ,
•die haar in het begin der zeventiende eenw bewoonde. Van des
broeders zoon van dezen B o t t o , O e h e v a h G h o v e s t ih s , Grietman van
Hennaardcradeel, kocht W i l i e m v a h V ie r s s e h , Raadsbeer in het Hof
van Friesland, in 1676, de slins met de onderboorige landerijen,
beslaande eene oppervlakte van 31 bund. 7 v. r. 40 v. eil. De
dochter van dezen was gehuwd aan H e c t o r v ah G m h s t r a , Kolonel van
de kavallerie, en erfde deze plaats. Na zijn overlijden kwam zij in
handen van zijnen zoon J o ha nn e s v a h G l ih s t r a , Ontvanger-Generaal
van Menaldumadeel; tbans worden de overblijfsels , bestaande in eenen
kelder, het eenigste wat van het gebouw is blijven staan , in eigen-
dom bezeten door de erven van W il l em L iv iu s v a h V ie r s s e h , woon-
acbtig in Gelderland.
GROVESTINS , G r o c s t ih s of G r o u w s t ih s , voorm. stins, p r o Friesland,
kw. Westergoo, griet. Menaldumadeel , arr. en 1 u. W. N. W.
van Leeuwarden, kant. en u. 0. Z. 0.. van Berlikum, 3 min. Z. 0.
van Englum, waartoe zij behoorde.
Deze stins, vroeger S ir t em a geheeten , en door singels en grachten
omgeven , was van zulk eene buitengewone dikte en zwaarte, dat zij
daarin boven andere grootelijks uitmuntte, en dit gaf aanleiding, dat
de eigenaar en zijn geslacht de naam van td of v a h G r o v e s t ih s hebben a a n -
genomen en de oude geslacbtsnaam van S ir t em a bijkans in vergetelheid
is geraakt. In het midden der vorige eeuw was er van den oudea
slottorcn nog een gedeelte over; doch tbans is al het oude wegge-
ruiind, en daarvoor eene fraaije boerenwoning in de plaats gebouwd,
welke tbans , met de daartoe behoorende gronden, eene uitgestrebt^
heid beslaande van 22 bund. 94 v. r. 10 v. eil., in-eigendom bezeten
wordt door den Heer M a u r u s P ic o D id e r ik Baron v a h H a r in xm a th o b
S l o o t e h , woonachtig te Beetsterzwaag.
Ten tijde der verschillen tusscben de Schieringers en Vetkoopers,
voegde de familie van G r o v e s t in s zieh bij de laatsten , die inzonder-
heid aah W y b e v ah G r o v e s t in s eenen Sterken steun badden, doch die met
800 menschen, in den zwaren watervloed van 1313, verdronk.
In 1446 werd deze stins belegerd en ingenomen door S ik k e en
D o u w e S ja e r d am a , Schieringer Edelcn, die den toenmaligen eigenaar,
( I ) Men zie eene omstandige bescbrijying Tan deze s tin s , in het werkje, getUelt j Wandelingen
Van mijnen Oudoom den Opzigter, door een gedeelte va n de provincie Friesland; bevattende
eene plaatselijke en geschiedknndige Beschrijving van de merkwaardigheden der grietenijj Tietjerksle■»
radeel, u it de nagelatene papieren Van eenen Dorpspredikant, bijoenverxameld door Hf V1N Rollema
(Jnnkhe^r Mr. H. B a b r d t y a k ShikiA) , bladi. 131-133.
S joerd G r o v e s t i h s , gevangen naar Franeker voerden, Deze liet eenen
zoon na ,. die in de wandeling S c h e u n e W ybb genoemd werd , omdat
hij de eerste der Friezen was, die zieh deed scheren, want scheme
is in het boeren-Friesch zoo veel als geschoren. Deze werd ook in de
onlustcn betrokken , en door eene list van S w o b S j a e r d a m a op llottin-
gahuis, te Nieuwland , gevangen genomen , omdat hij T j a a r d G r o r s t r a ,
bastaardzoon van D o u w e S j a e r d a m a , gevangen hield, doch daarop
werden zij beiden tegen elkander uitgewisseld en ontslagen. W ybe
verloste daarna den Abt van Lidlum, door die van Roorda te Tj[mini
a nun gevangen te houden , en herstelde hem. Tegen die van Leeuwarden
had hij eenen doödelijken haat opgevat, schoon hij het anders,
zoowel als zij, met de Vetkoopers hield, Hicrdoor gebeurde het op
zelteren tijd , dat S i k k e , de zoon van D o u w e S j a e r d a m a , Regent te
Franeker, met behulp van eene aanzienlijke menigte Schieringer burgers
en huislieden niet alleen , maar ook van Leeuwarder Vetkoopers,
in alle stilte voor het slot kwam, het insloot en nog dien zelfden
dagji iijnde Pinksterzondag van het jaar 1482, bestornide. G h o v e s t i h s
juist' voor een venster staande | om des vijands leger en bewegingen
gade te slaitn , wferd met eenen kogel doorschoten. Latere beroemdo
afstammelingen van het geslacht G r o v e s t i h s waren de gebroeders O e k b
en W y b e v a h G r o v e s t i h s , beide teekenaars van het verbond der Edelen,
van welke de laalste den 18 Junij van het jaar 1600 overleed (1);
alsmede de Generaal F r e d e r i k v a h S i r t e m a t o e G r o u s t i h s , die door
eeuen gelukkigen en wel overlegden logt, in het jaar 1712, aan het
hoofd van vijftien honderd ruiters, zoodanigen schrik in Frankrijk
bragt , dat men te Versailles in ernstige overweging nam, of de Ro-
ning naar Chambord zoude wijken (2).
GROVESTINS, G r o u s t ih s of G r o u w s t ih s , voorm. state, prov. Friesland,
kw. Westergoo, griet. Hemelumer-Oldephaert-en-Noordwolde, arr.
en 4 u. Z. W. van Sneek, kant. en 1 u. Z. 0. van Hindeloopen,
x ti. N. 0. van Kondum, waartoe zij behoorde.
Deze state is in de vorige ceuw aanraerkelijk verbeterd door den
Grietman vah ö e r W a e i je h , die niet alleen het huis fraai verbouwd ,
maar ook onderscheidene schoone tuinen en beplantingen daarbij gevoegd
heeft, waarom zij ook wel de S t a t e v ah d e r W a e i je h , andere schrijven
v ah d e W a i jk n s , genoemd wordt. Thans is het een klein buitengoed ,
bekend onder den naam van B o v e n b u r k n . Zie dat-woord.
GROVESTINS, G r o u s t in s of G r o u w s t ih s , voorm. state, prov. Friesland,
kw. Zevenwouden, griel. Schoterland, arr., kant. en in het vl.
Heerenveen.
Deze state, die voorheen ook eenen toren had, welke echter in
het midden der vorige eeuw reeds niet meer bestond, «n met de daartoe
behoorende gronden eene oppervlakte beslaat van 1 bund. 37 v, r.
v. eil., dient thans tot grietenijhuis van Schoterland.
GROWEE, oude naam van het d. G r o u w , prov. Friesland, kw.
Oostergoo ,■ griet. Idaarderadeel. Zie G r o u w ,
GRÜBBENVORST, gem. in Opper-Gelder, in het Land van Kessel,
prov. Limburg, distr. en arr. Roermonde, kant. Horst (11 k. d.,
(1 ) Men aie over hen J . W. t e WATbr , Historie van het Verbond der E d e len , Stuk I I , . W.
4 2 4 -4 3 6 , en over de laatste Mr. J . s g h e ltem a , Staatkundig Nederland, D. I , bl. 401—408«
(2 ) Dit geval vindt men meer omstandig vermeld in O. Z. VAX H a b e n . Aanteclcningen op de
Geuxen [uitgave van Iaimerzeel] , b l. 9 6 , cn daaruit overgenomen in pnze Herinneringon u it het
gebied der geschiodenie betrekkelijk de Nederlanden, b l. 7 7 -7 8 , en nog oinständiger in den Almanak
der koniuklijke militaire Akademie voor het jaa r 1830 , bl« 114—143.