BI. 157, op het art. ELSEN,- bij te voegen:
Men heeft te E l s e r eenen windkoren- en pelmolen.
Bl. 173, het art. EMEREN , aldus te lezen :
EMEREN of E b n e r e r , adell. h. in het graafs. Zutphen, prov,- Gelder-'
land, distr. Doesborgh en Zevenaar, kw., arr. en 2 u, Z. W. van Arnhem' -
kant. en 2 u. O. van Zevenaar,, gem. en 1 u. Z. van Weatervoort.
Bl. 197 , het art. ENGELSCH-ONRÜST , aldus te lezen :
ENGELSCll-ONRUST, P o e l o e - K e l o r of M ib ik w o b t e l - E il a n d , eil.
in Oost-Indie, in den Sundaschen Archipel, op de Reede van Batavia,
1 rnijl N. 0. van Onrust.
Bl. 206, reg. 13 en 14, moet wegvallen de zinsnede: wordendc
de artichokken enz.
Bl. 220, bij de te E r k r u i z e r geboren Schilders, bij te.voegen:
D i r k of T h e o d o b v s Freres, geb. i n 164-3 , ■{• i n 1693.
Bl. 221 , reg. 10, Staat.: Jannarij 1770, lees: Januarij 1771.
Bl. 229, het art. ENKHU1ZEN, aldus te lezen :
ENK.HU1ZEN, P o e l o b - D a h a r - K e t j i l of K l e ih e - H a r s b o o b - E il a h d , eil.
in Oost-Indie, in den Sundaschen Archipel, op de Reede van Batavia
, 4 mijl. N 0. van Onrust.
BL 230, reg. 7 en 6 , vanonderen, staat: aan het Geldersche kant.
Groenlo lees: aan de Geldersche kant. Eibergen- en Borculo
Bl. 231, reg. 4 , sta a t: men telt er 10,000 zielen en . 8 kerken-,
lees : men telt er er 14,600 zielen en 8 kerken.
Bl. 231 , reg. 11—21 staat: die meest— gebragt worden lees :
Door de toenemende bevolking, ligt een gedeelte der voorsteden in
d e gem. Lonneker in de Escbmarke, die tot de gern E h sc b e d e behoo-
rende, in 1815 daarvan afgescbeiden en met Lonneker vereenigd is.
In het laatst der vorige eeuw, bedreeg de bevolking van de stad en
Eschmarke 3418 en bij de laatste telling 6676 inw., zoodat de bevbl-
king in deze eeuw met 3258 ziel, vermeerderd , eins bij na verdubbeld, is.
E n sc h ed e is eene belangrijke fabrijk- en handelstad, ßehalve onder-
scheidene fabrijken van bombazijn, pilouw, diemet, enz., sedert jaren
met toenemenden bloei aldaar gevestigd, bestaan er sedert 1834,
belangrijke katoenweverijen , meest voor den uitvoer naar Java bestemd.
Ook heeft men er 2 mechanische-stoom-katoenspinnerijen: onderscheideOe
bandspinnerijen, met 160 bandmolens, binnen de stad, en 150 der-
gelijke in de omliggende gemeenten, zamen 310 molens, met 3-1,000
werklieden ; 6 bleekerijen, -waaronder eene met stoom j 1 azijnfabrijk 5
1 verwhouimolen ; 1 stoom-kettingsterkerij ; 6 blaauwdrukkerijen ;
14 verwerijen ; 18 kalander- en -cylindermolens ; 6 rietmakerijen ;
1 machinaal-stalenrietmakerij , staande alles in betrekking met de eigen-
lijke fabrijk te E h sc b e d e en zieh vereenigende, om aldaar en in de omliggende
gemeenten, leven, bloei en welvaart te verspreiden.
Blijkens de aangifte aan de kantoren , hebben deze fabrijken in 1836
opgeleverd , 200,000 stukken bombazijn en diemet , ter waarde van een
millioen guldens , en de katoenweverijen, alstoen het tweede jaar na
dat men er was beginnen ealicots te vervaardigen, 180,000 stukken
| tot | van dat artikel, te zamen bedragende 8£ mill. Amst-, vierkante
eil., zijnde eene waarde van 1,300,000 gülden, dus te zamen 2,300,000
gülden, waarvan 900,000 gülden aan arbeidsloon , in den omtrek is
betaald. De grootste der mechanische spinnerijen te E h s c b e d e , verwerkt
echter, met de thans ingevoerde nieuwe werktuigen , alleen ’s jaarlijks
200,-000 Ned. ponden gesponnen garen, van kwaliteit gelijk aan het
be&e uit Engeland. Deze, met het garen der andere spinnerijen, is voor
de beboefte van de weverijen te E h sc b e d e niet genoegzaam, zoodat nog
bij na de helft gesponnen, uit Engeland over Zwolle, wordt ingevoerd.
Bl. 231 , reg. 13 , van onderen, staat: Het beroep geschiedt door den
kerkeraad , lees : Het beroep geschiedt door de mansieden der gemeente.
Bl. 231, reg. 11 en 10, van onderen, staat: van eenige buurs.
onder Losser , lees: van de burgerlijke gem. Lonneker .
Bl. 231, reg. 5 , van onderen, staat: men heeft in deze gem. 3
scholen , lees: men heeft in deze gem. 7 lagere scholen.
BL 231 , reg. 3 , van onderen, tot bl. 252, reg. 3, Staat: 2j n.
0. van Delden—-ook wel Enze genoemd, lees: 2j u. 0. van Delden,
2 u. Z. 0. van Hengelo, 1 u. van de Pruissische, en l j u. van
de Hannoversche grenzen, afgelegen van het water , en van de Rijks en
Provinciale straatwegen 5 zoo dat eene maatschappij aldaar, de bestrating
op zieh genomen heeft van de wegen van Hengelo, en van de Pruissische
grenzen naar Enschede; terwijl de steden Enschede en Oldenzaal,
met de gem. Lonneker , voor gemeenschappelijke rekening, den weg
tusschen de beide steden doen bestraten. E h sc b e d e wordt. naar sommigen
willen, aldus genoemd naar de land of eindscheiding; dewijl zij
digt op de grenzen van de prov. Overijssel, nabij Pruissisch Rijnland
gelegen is ; doch dit is zoo hiet, want de naam is afkomstig van A r -
E s c h e , zoo als zij oorspronkelijk genoemd werd, als zijride gelegen aan
den Esch in de Eschmarke. In de perkamente brievender Utrechtsche
kerk , wordt het ook A n z e , eu bij oude schrijvers ook wel E n ze genoemd.
E n sc h ed e heeft stadsregten gekregen in de twaalfde eeuw.
Bl. 232, reg. 8—12, staat: men heeft — op 8 t. Maarten, lees:
men heeft er eeneruime markt, waarop acht jaarmarkten en alle Dingsdagen
eene drukke weekmarkt gehouden worden. De kermis valt in
den eersten Donderdag in September,
Bl. 232 , reg. 18—19, staat: De Herv. kerk — aan den H. M a r -
t i n u s toegewijd , lees: De Herv. kerk vöör de Reformatie aan den
H. J acobus toegewijd, is een oud, eerwaardig gebonw, met eenen
hoogen toren , doch was niet groot genoeg voor de talrijke gem., waarom
zij in 1842, eene belangrijke vertimmering ondergaan heeft.
Bl. 232 , reg. 27 en 28, staat: De Enschedesche Maatschappij ter
bevordering van Nijverheid en Koophandel, lees: eene Karner van Koop-
handel en Eahrijken.
Bl. 232, reg. 52—34, staat: Yoorts heeft men er —• en eene stads
school. lees: Yoorts heeft men er eene Fransche, Engelsche en Hoog-
duitsche school voor jonge heeren, met de Latijnsche school verbon-
denj eene jonge jufvrouwenschool; twee gemeentescholen, waarin 350
leerlingen onderwijs ontvangen j eene school voor de werklieden, en
eene bewaarschool voor jonge kinderen.
Bl. 267, reg, 8 en 7, van onderen, staat: ETERSHEIMERBRÖEK en
E t e r s h e im e r b r p e k , lees: ETERSHEIMERBRAAK en E t e r s h e im e r b r a a k .
Bl. 279, achter reg,. 2 , bij te voegen:
In den voprmiddpg van den 8 Fehruarij 1845, omstreeks kwartiep
voor tien urc werd dit eiland verontrüst door een dof onderaardsch
gedruis , en eepe gelijktijdige beweging van den grond, welke, in
het eerst zacht, hand over hand toenam, en eindelijk zoo sterk werd ,
dat slechts zeer weinigen zieh konden staande houden , en men niet-
anders verwachtte, dan door de vallende steenen verpletterd of doo-r
de aarde verzwolgen te worden. Volgens naauwkeurige berekening^
heeft deze aardbeving meer dan twee volle minuten geduurd, na ver-
loop van welken tijd de top des hergs nog geheel in eenen wolk vau