'SOJo
( dewijl *® °P grenzen van de prov. Overijssel, nabij Pruis-
l sisch-Rijnland, gelegen is. In de perkamente brieven der Utrechtscbe
i kerk wordt bet ook A n z e , en bij oude schrijvers ook wel E nzb genoemd.
Het was eertijds eenigermate versterkt, doch is thans geheel ont-
raanteld , inaar heeft nog twee poorten. Door hare ligging van alle
gemeenschap met het water afgescheiden, moet hier alles per as ver-
voerd worden.
Men heeft er eene ruime markt , waarop vier jaarmarkten gehou-
den worden , van welke de eerste invalt den eersten Donderdag in
Februarij, de tweede den eersten Donderdag in April, de derde den
eersten Donderdag in Octobcr, en de vierde den derden Donderdag in
November. De kerrnis valt in op St. Maarten.
Het Stadhuis is een zeer doelmatig ingerigt gebouw, dat met de
bceldtenis prijkt van H e r ba n van L ochem , die met zijnen broeder J as
van L o c h e b , omstreeks het midden der acbttiende eenw, de eerste
ondernemers waren van de sedert zoo zeer toegenomen fabrijken van
bombazijnen aldaar.
De Herv. kerk heeft eenen hoogen toren. Zij was voor de Refor-
matie aan den H. M artinos toegewijd. Het regt om er eenen Pastoor
aan te stellen is door G odebaldus , den vier en twintigsten Bisschop van
Utrecht, aan het kapittel van St. Pieter te Utrecht gcgeven.
De oude R. K. kerk , aan den H. J acobds toegewijd, is in het jaar
1841 verkocht, nadat er eene nieuwe was gebouwd. — De kerk der
Doopsgez. is klein , doch net. — De I s r a e litis c h e Rijkerk is een
zeer klein gebeuw, ,dat niets merkwaardigs heeft.
Men heeft te E nschede eene M a a tsch ap p ij van Moederlijke
W e ld a d ig h e id , in het jaar 1835 opgerigt; de Ensehedescbe
Maatschappij t e r b ev o rd e rin g v an Nijverheid enKoophan-
d e l; en een Departement der M a a tsch ap p ij: Tot Nut van ’t
Algemeen, dat den 1 April 1827 opgerigt is, en ruim 40 leden telt.
Ook is er eene L a tijn sch e school , waaraan door eenen Rector on-
derwijs wordt gegeven. Voorts heeft men er eene F ra n sc h « school
voor H e e re n , met de L atijn sch e school verbonden; eene Jonge
Ju fv ro uw en sch o o l en eene S tad ssch o o l. Ook heeft men er een
P o s tk a n to o r alsmede eene Station der p a a rd e n p o s te rij.
In het jaar 1228, werd E nschede door O t to I I , den vier en der-
tigsten Bisschop van Utrecht, in den oorlog welke bij met de Gelderschen
en Overijsselschen voerde, geheel afgehrand. Ruim twee honderd
jaren daarna, te weten in het jaar 1437 , werd het kasteel van
E n s c h e d e , toen nog overig, nevens geheel Twenthe, door R dd olphu s,
den drie en vijftigsten Bisschop van Utrecht, voor zekeren pand-
penning, die naderhand werd afgelost, aan J an van W elveldb verbonden.
In het jaar 1331 heeft J an van D i e s t , den vijf en. veertigsten Bisschop
van Utrecht, de regten en inkomsten , welke de Graaf van S oebs
te E nschede had afgekocht en de ingezetenen van die stad daardoor
van verscheidene lasten bevrijd.
In den jare 1597 , kwam Prins M a d rits voor deze plaats, toen met
een aardenwal en twee grachten versterkt, eene van hinnen en de andere
van buiten. De Spaansche bevelhebbers daarin liggende, geen
geweld durvende afwachten , zonden , na gedane opeisching, gemag-
tigden naar het leger van den Prins , om met hem wegens de overgave
te handelen , diensvolgens werd hun en hun volk den vrijen nittogt
loegestaan , onder voorwaarde , van in de ecrstv.olgende maanden, den
Koning van Spanje, aan deze zij de vandenRijn, niet te mögen dienen.
De plaats ging dus aan de Staatschen over, maar om niet genood-
zaakt te zijn er bezetting in te houden , werd zij na een besluit van
de Gevolmagtigden der Algemeene Staten en den Raad van State,
alsmede van de provincie Overijssel, van hare vesten ontbloot. Meer
ongemakken heeft deze plaats gedurende de Nederlandsche beroerten
moeten lijden, en is meermalen gewonnen, versterkt en weder gesiecht.
Oader anderen werd zij ook in het jaar 1672, door de Munsterschen
bezet. In 1750 leed zij groote schade door eenen zwaren brand.
Het wapen van E nschede bestaat uit een schild van zilver met drie
dwarsbalken , waar overheen een St. Andries kruis , -formerende te za-
men een slaghek, alles van rOod. Het schild gedekt met een gouden
kroon en ter wederzijde vastgehouden door eenen klimmenden leeuw.
Dit wapen schijnt E nschede eerst in het midden der zeventiende eenw
verkregen te hebben , want op oude gedenkpenningen , ziet men cen
ander wapen, in alles gelijkvormig aan het stadszegel, bangende aan
stukken op perkament geschreven in 1477 , 1488, 1495, 1498, 1538,
1588 , 1599 en 1644.
ENSCHEDE, oud adell. h. in het graafs. Zutphen, prov. Gelderland.
Zie E schede.
ENSCHEDE (KASTEEL-VAN-), voorm. kast. in Twenthe, prov.
Overijssel, in de platlelandst. Enschede. — Dit kast., is reeds sedert
lang afgebroken.
ENSCHEDER-ESCH, geh. in Twenthe, prov. Overijssel. Zie E sc h b a r k t .
ENSQHERANGE, Fr. naam van het d. E nscheringen , in de heerl.
Clerff, grooth. Luxemburg. Zie het volgende art.
ENSCHERINGEN of E ischeringen , in het Fr. E nscherange of E nche-
range , d. in de heerl. Clerff, grooth. Luxemburg, kw., arr. en 3 j u.
N. W. van Diekirch, kant. en 1J u. N. 0 . van Wiltz, gem. en J u.
N. W. van Wilwerwiltz, op geringen afstand van de Woltz.
De inw., die alle R. K. zijn , hebben hier eene bijkerk , aan den H.' L a o -
rentius toegewijd, welke tot de par. van Pintsch behoort, en door eenen
Kapellaan bediend wordt.
ENSCHOT, d. in de Meijerij van ’s Hertogenbosch, kw. Oisterwijk,
prov. Noord-Braband, arr. en 3^- u. Z. Z. W. van ’s Hertogenbosch,
kant. en 1{- u. N. ten 0. van Tilburg, distr. en 2 | u. W. van
jVoxtel, gem. Berkel-Enschot-en-Heukelom, aan den Nemer. — Dit
dorpje komt reeds.in 1186 voor onder den naam van E nd eschit .
De inw. vinden meest hun bestaan in den landbouw. Ook heeft
men er eenen wind-laken-volmolen, waarin ook stoomwerktuigen aan-.
gewend zijn. De grond is over het geheel hoog en zandig, maar aan
de zijde van Tilburg wordt zij leemachtiger. Rogge, boekweit en haver,
voederkruiden en keukengroenten worden hier gewonnen, ook een
weinig vlas , erwten en boonen.
De inw., die hier alle R. K. zijn, maken eene par. u it, welke tot het
apost. vie. gen. van 's Hertogenbosch, dek. van Hilvarenbeeh, behoort,
en door eenen Pastoor bediend wordt. Berkel werd eertijds meermalen.
tot deze par. gerekend en daar nu dat d. voorheen dikwijls O o st-
Tilburg genoemd werd , ter onderscheiding van het tegenwoordige Til-
bur'g, hetgeen als dan West-Tilburg geheeten werd , is daaruit mogelijk
het gevoelen van sommigen ontstaan, dat E nschot de Moederkerk of
Parochic van Tilburg is geweest; welk gevoelen niet schijnt gegrond te
wijn. Integendeel schijnt het uit eenen giftbrief van H en d r ik I I , Hertog
»an Braband, van 1248, dat E nschot alsdan eene vikarij of onderhoo