» o p le v e rd c n , waardoor d e r u s t d e r s t a d , v a n tljd to t t i j d , w e rd vcrstoorcl,-
» zoo a ls d a a rv a n on d e rsch e id en e g eb eu rten issen v o o rh an d en w a r e n , eil
» in zo n d c rh c id , d ie van d e n la a ts tv o o rg a a n d e n n a c h t ; zou o n tb o n d en
» worden ; tev en s die soc ieteit vo o r b e t vervolg v e rbiedende , m e t v e rn ie -
» tig in g v an a lle d a a rin geno tn en e b e s lu ite n , verle en d e commissien en
» g ebouden briefwisseling. E e n ied e r v oorts a a nm a n c n d e , z ieh n ie t m e t
» re g e r in g s z a k e n , n ia a r m e t zijne h u ish o u d in g en beroep t e bemoeijgn ,
» z u llen d e a n d e rz in s , als een v e rsto o rd e r d e r o p en b a rc r u s t , beschouwd
» e n g e s tra ft w o rd e n .”
DeFranschen, in bet begin van 1793 ons Yaderland magtig geworden
zijnde , trokken in de maand Februprij ook Grohirger binnen, waar
zij , gelijk toen bijna overal, door velen met blijdscbap ontvangen werden.
De algemeene leus was: vrijheid, gelijkheid, bfoederschap. Het volk
plantte met vreugde op de groote markt eenen Vrijheidsboom , met eenen
rooden Jacobijnen rauts er op; want men meende nu eerst regt vrij tc
zijn, en verwachtte van deze omwenteling veel heils; ofsclloon ook vele
nadenkende en verder ziende inwoners, uit dezen Staat van zaken, den
Vaderlande vele rampen voorspelden. De Groningers ondervonden ver-
volgcns al het drukkende eener aanboudende irtkwartiering van ver-
schillend krijgsvolk, terwijl de buitengewone opbrengsten gedurig ver-
meerderden. De Staat gebeel van gedaante Veränderende, werden ook
aldaar de Gilden ,en vele andere voorregten dezer, toen zoo aanzien-
lijke, stad, met het aloude Stads gilde- en stapelregt, geheel vernietigd.
R e ed s d en 11 November 1 8 1 4 , o n tv in g m e n t e Grorirger h e t zekere
b e r i g t , d a t A u r ic h , d rie d agen te voren , door de R ussen was b e z e t ,
b e tw e lk gevolgd we rd door eene tweede l i jd in g , d a t de Kozakken ook
re ed s op h e t Overijsselsche gebied g e tro k k e n w a ren . Hierop w e rd e n ,
n o g d ienzelfden d a g , de b u re au x d e r D o u a n e n , eii den v o lg en d cn a lle
d e overige F ra n s c h e b u re a u x gesloten , en k re e g d e P re fe k tu u r b e v e l,
om a a n de F ra n sc h e am b te n a re n reispassen a f te g tv e n , m its alleen
o v e r d e L em m e r en over H a rlin g e n . Op Z o n d ag d en 1 4 kw am e r een
b e r ig t in v a n d en O n d e r-P re fe k t v a n A s s e n , d a t de Kozak k en t e Mopp
e l gezien w a ren , waarop a lle d e F ra n s c h e n , die zieh n o g te GroniRger
b ev o n d en , in a lle rijl die s ta d v e rlie te n . D it v e r tre k , h e tw e lk d u iz e n -
d e n v an m en seb en op de b e en b r a g t , die h e t n u r v an b u n n e v e rlo ss in g
z e g e n d e n , h a d lig te lijk , door o v e rm a a t van v r e u g d e , en door h e t gevoel
v a n g eleden v e ro n g e lijk in g en , a a n le id in g to t o n gereldheden en w ra a k -
o efening k u n n e n geven , do ch h ie r teg en werden in tijd s de k r a c h tig s te
m a a tre g e le n g en om en . Behalve d a t d e gebeele gewapende b u rg e rm a g t
d a d e lijk in d e wapenen k w am , w ap en d e n .z ieh ook n o g , op v e rz o e k , ve le
n i t de a a n z ien lijk s te b u r g e r s , v a n welke een v e e r tig ta l te p a a rd door de
s ta d r e e d , om a lle o proerige bewegingen te g e n te g a an ; te rw ijl de H e e r
J d l l e r s , tb a n s h e t am b t v a n Maire w a a rn em e n d e , en d e H e e r Bosch,
Kolonei d e r gewapende b u r g e rm a g t, zieh ied e r in zijnen p o s t zoo loffelijk
kw e ten , d a t de r u s t cn goede ord e b in n e n de s ta d , zoo to en , a ls riader-
b a n d , v o lk om en ongesto o rd zijn gebleven. Des avonds v e r tro k de P re fe k t
m e t d e n Divisie -Gen e ra a l en de nog overig z ijn d e Zwitz e rsch e k r ijg s -
k n e e b t e n , a lsm e d e d e Gen d ’a rm e s t e v o e t en t e p a a rd : w a a rn a de
n a tio n a le g a rd e o f gewapende b u rg e rij bevel k r e e g , om d e F ra n s c h e
k o k a rd e a f te leggen , z ijn d e reeds op dienzelfden d a g de F ra n s c h e
w ap en b o rd en door d e in g e z e te n e n , u i t eigene b ew e g in g , a fg en om en .
V o o r d e v e ilig h e id d e r u ittre k k e n d e F ra n s c h e n w a s , d o o r eene Sterke
w a c h t b u ite n d e A p o o r t, w a a rd o o r zij u i tto g e n , zoo w c l g e z o rg d , d a t
n iem a n d h u n n e r , noch in z ijn en persoon , no ch in z ijn e g o e d e re n ,
« en ig le ed of n ad e e l h e e ft g e led en . D en volgenden n a c h t versch e en
re ed s eene p a tro u ille v an d e K o z ak k en voor d e H e e r e n p o o r t, d ie m e t
e enige Gend’a rm e s , welke zieh d a a r nog o p h ie ld cn doch vervolgens
n a a r Delfzijl v lu g tte n , eene k le in e sc h e rm u ts e lin g h ie ld en , w a a rb ij
een d e r la a ts tg e n o em d en g ekw e ts t w e rd . Den volg en d en d a g v e rto o n d en
z ieh op nieuw eenige Kozakken voor de H e e re n p o o rt, welke , b in n en g e -
la te n z ijn d e , des a n d e re n d a a g s , d e n z e stien d en d ie r m a a n d , door een
a a n ta l a n d e r e n , u it Assen a an g ek om en , en vervolgens door een a a n -
z ien lijk d e ta c h em e n t v a n den k a n t v an W ip sch o ten , gevolgd w e rd
e n . Op dienzelfden d ag werd reed s u i t n a am v an d e n B a ro n R osen ,
d ie b e t bevel v oerde Over h e t k rijg sv o lk m Gronisgeuland b in n en
g e r u k t , eene a fk o n d ig in g g edaan , w a a rb ij de R a d en v an 1 re fe c tu u r
opgeroepen w e r d e n , om h e t b e s tu u r v a n h e t D e p a rtem e n t , h e tw e lk
d e F ra n sc h e P re fe k t h a d la te n v a re n , op z ieh t e n em en , g e lijk ook
a lle v e rd e re A m b te n a re n a an g em a a n d en g e la s t w e rd e n , om h u n n e
p o ste n t e b lijv en w a a rn em e n , d a a r alles v o o re e rst op d en oud en v o e t
e n d e nog b e s ta an d e w e tten in w e rk in g mo e sten b lijv e n . D e in g e tro k k e n
R u s s e n , v e rn om en h ebbende , d a t de F ra n s c h e n , bij h u n v e r tr e k , a l h e t
g e l d , h e tw e lk nog in de k assen v o o rh an d en w a s , mede gen om en h a d -
d e n , zo nden d a d e lijk e enige m an s ch ap p en a f om h en te a c h te rh a le ir ,
en om h e t v e rv o e ren v an d ien b u i t , wä re h e t m o g e ly k , te b e le tte n .
D e o n d e rn em in g h a d sle ch ts te n gevolge , d a t e e n ig e , h ie r en d a a r v e r -
s tro o id e , F ra n s c h e n krijgsg ev an g en g em a a k t en een gedeelte v a n h e t
h o s p ita a l, m e t eenige Zwitzers en D o u a n ie r s , b enevens h u n n e v ro u -
wen e n k in d e r e n , te ru g g e h ra g t w e r d ; do ch bij deze g elegenheid we rd
door n egen sc h ip p e rsg a sten een schip m e t g e ld v e ro y e rd , zoo a ls wij
d i t reeds op h e t a r t . Aduarperzur v e rm e ld h eb b en (1).
Grorirgen v o e rt t o t h a a r wapen een sc h ild v an g o u d , b e la d e n m e t
e en en zwarten dub b e len . a f e n d , m e t u itg eb re id e yleu g e len en poo-
t e n , h eb b en d e op d e b o rst een sch ild je v an z ilv e r, h e lad en m e t e en en
gro en en dw a rsb a lk . H e t groote sc h ild is g e d e k t m e t eenen g o u d en
k ro o n , en w o rd t t e r wederzijde v a stg eh o u d en door een en zw a rten a r e n d ,
s ta a n d e op eenen v o e t , en heb b en d e d e n k la auw v a n d e n v e rd e r a f
zijn d en vo e t te g e n h e t sc h ild . Bij d ip lom a v a n 1 0 Nov emb e r 1 8 1 9 h e e it
d e Hooge R a a d d e s ta d in h e t b e z it v a n d it w apen b e v e s tig d . H e t g ro o te
z e g e l, v oor verzegelingen en Schriften v a n a a n b e la n g , was v e le eeuwen
la n g to t 1 8 1 4 to e , h e t afbeeldse l v an de v oormalige W a lb u rg s k e rk .
GRO NING EN, g e h . in h e t Land-van-Cuyk, p ro v . Noord-Braband.
'G R O N IN G EN , m ilita ire hoofdpost in Nederlands-Guiana, k o l. Suriname,
a a n de Saramakka, t e r lin k e rz ijd e in h e t a fv a ren , 8 u . W .
v a h P a ram a rib o ; p a len d e b ovenwaa rts a a n de v e rl. p la n t, o f g ep ro je c -
te e rd e s ta d C o lum b ia , b en ed enw a a rts a an d e v e r l. p l a n t . G ru tti. Ue
Negers noemen h a a r S croepoe.
Deze p o st is a ld u s g e n o em d g ew o rd e n n a a r d e g e b o o r te p la a ts v a n d e n
G o u v e r n e u r - G e n e r a a l J a n G e r h a r p W i c h e r s , o n d e r Wiens r e g e r in g h ij ,
in h e t ia a r 1 7 9 0 a an g e leg d w e rd . Boven d e h o o fd d e u r lee&t m e n :
2 6 O ctober 1 7 9 2 . De m u u r , welke h e t tw e e verdiepingshooge tn u s
v a n d en K om m a n d a n t omgeven z o u d e , is sle ch ts a a n de voo r- o l ri-
vie rz iid e voltooid g ew o rd e n , zijn d e zeer n e t v a n sc h e lp ste en en m la n d -
sch e v e ld k a lk o p g e tro k k en . Deze s te rk te a a n d e b u ite n b o g t d e r r m e r ,
lig t hoog en d r o o g , op e en e sc h e lp -rif.
(1) Zie Deel X, M. 57.