B e a u m o f t t , v o o r z ijn e n ¡b ro c d e r , G r a a f W i e ib ii d e n G o e d e , b e s c h e n k e n
m e t d e h e e r lijk h c d e n v a n b e r G obbe , S c h o o .n h o v e m o n T h o l e n . H ij
w a s g c tro uw d m e t M a r i a , d ü c h te r v a n H eb o , ’. G r a a f v a n S o is s o n s ,
e n o v e rle e d te ’s G r a v e n h a g e , in h e t . j a a r 1 5 8 6 ,} Z ijn e e e n ig e d o c h te r
Jo h a n n a w a s g e tro u w d g ew e e s t m e t L o d e 'w ijk van C h a tie e o n ., G ra a f
v a n B l o i s , d ie , in h e t j a a r 1 5 4 7 , i n e e n e n v e ld s la g s n e u y e ld e , c a
d r i e zo n e n , L o d ew ijk , J an e n G é id ó , n a g e l a te n h a d . Z ij v o lg d e n elk
a n d e r op in h e t b e z it d e r v a d e r lijk e h e e r lijk h c d e n . G e id o , d e j o n g s t c ,
s t i e r f , zoo we l a ls z ijn e b r o e d e r s , z o n d e r w e ttig e h in d e r e n n a t e l a t e n ,
in h e t j a a r 1 3 9 7 . D e h e c r lijk h e d e n v a n S c l i o o n h o v e n i c n ^ v ip d e r
Go b b e -ve rvie len. to e n a a n H e r to g A e b r e c u t van B e h e b e n , . G r ä a f » « »
H o l l a n d , e n z ijn s e d e r t m e t d e g r a f e lijk h e id v e r k n o c h t g e b le v e n , .Y a n
d ie n t i j d a f is G o ed a o n d e r d e g ro o te s te d e n t e r d a g y a a r t v a n H p lla n d
b e s c h re r.e n , z ijn d e zij e e r s t d e v i j f d e , 1 e n , n a d a t A m s te r d am "ook,
o n d e r d e g ro o te s te d e n g e te ld , w e rd , d e z e s d e in r a n g e n g a a n d e zelfs
v ó ó r R o t t e r d am .
- R e e d s in h e t j a a r 1 3 6 1 , le e d z ij d o o r b r a n d a a n m e r k e lijk e s c h a d e ,
w a a r b ij o n d e r a n d e r e h a r e h a n d v e s te n v e rm e id w e rd e n . I n h e t ja a r
1 4 3 8 , w e rd z ij a n d e rm a a l op 5 h u iz e n n a , a a n k o le n g e l e g d . , Na
d e z e n la a t s t e n b r a n d w e rd d e s ta d a l s p o e d ig w e d e r h e r b o u w d , doch
n o g s le c h ts lu c h t ig b e tim m e r d : d e M a r k t o n d e r a n d e r e n was o n b e s l r a a t ,
o n s le c h ts e en g ro e n v e l d ; d e G r o e n e , n d a a l n i e t b e b o u w d , m a a r
s le c h ts e e n w e g , m e t tw e e r ij e n b o o m e n , lä n g s tw e e sm a llo w'atervlie-
t e n ; d e V o g c l e n z a n g in s g e lijk s e e n b é p la n te w e g , d r a g e n d e d ie n naaiu
n a a r d e v o g e le n , w e lk e in m e n ig te a ld a a r n e s t e ld e n , e n h u n n e n zang
l i e t e n h o o re n ; d e G r o e n e w e g , m e d e m e t g r a s b e g ro e id , h a d alleen
B i e r e n d a a r e e n ig e h u iz e n , zoo a ls d e R a a m e n d e N i e u w e h a v e n ,
w e lk e b e id e s le c h ts a a n e e n e z ijd e b e b o uw d w a r e n . I n 1 6 3 8 , was de
s t a d re e d s zoo to e g e n om e n f , d a t m e n e r 2 4 8 2 h . t e l d e , b e n e v e p s een
g r o o t a a n t a l k lo o s te r s e n k a p e l le n .
G o e d a h e e f t e e n e b i jn a r o n d e g e d a a n t e , e n is m e t f r a a ije tu in e n en
a aD g e n am e w a n d e lw e g e n om g e v e n . N ie tte g e n s ta a n d e d e s ta d v a n geene
v e s tin gw e rk e n v o o rz ie n i s , z o u z ij e c h t e r in tijd e n v a n v ija n d e lijk e
in v a lle n b e zw a a r lijk t e v e rw in n e n z i j n , t e r o o rz a k e v a n h e t w a t e r ,
h e tw e lk b ij e lk e n v lo e i t i jd , d o o r h e t o p e n e n d e r s l u i z e n , zoo binnen
a ls b u i t e n d e s t a d , u i t d e n I J s s e l k a n w o rd e n i n g e l a t e n , h e tw e lk ,
b i n n e n d e n t i jd v a n v ie r e n tw in t ig u r e n , a l h e t om lig g e n d e l a n d a i s in
e e n e z e e z o u v e r ä n d e r e n . M en n am d a a r v a n , in h e t j a a r 1 6 7 2 , eene
p r o e f , z o o d ra d e t i jd in g v a n h e t in n em e n d e r s ta d O u d ew a te r n a a r ’sGra-
v e n h a g e o v e rg e k om e n w a s , w a n n e e r , o p b e v e l ,van ’s L a n d s S t a t e n , die
s lu iz e n g e o p e n d w e r d e n , e n a l h e t om g e le g e n e l a n d o v e rv lo e id e , waar-
d o o r d e v ija n d in z ijn e n v e rd e r c n v o o r tg a n g g e s tu i t w e rd . O o k heeft
z ij h e t v o o r r e g t v a n n o o i t , z elfs n i e t b ij d e n h o o g s le n s t a n d van
h e t w a t e r , a a n o v e r s tro om in g b lo o t t e s ta a n , a lle e n z o u d e d i t a a n de
I J s s e lz ijd e k u n n e n g e s c h i e d e n , m a a r d eze w o rd t d a n h ij tijd s a f g e d am d .
D e s t a d h e e f t v i j f p o o r t e n , b e h a lv e tw e e k le in e r e u itg a n g e n .v De vijf
p o o r te n z i j n ; d e R o t t e r d a m s c h e p o o r t o f D i j k p o o r t , en het
V l a m i n g s p o o r t j e , t e n Zi ; d e P o t t e r s p o o r t , t e n W . ; de
K l e i w e g s p o o r t , ; te n N . ; d e T i e n d w e g s p o o r t te n 0 . Zijnde
d e , v ro e g e r b e s la a n h e b b e n d e , N i e u w e V e e r s t a l p o o r t , d e T o i-
p o o r t o f O u d e V e e r s t a l p o o r t e n d e M i d d e l p o o r t , a lle aan
d e n I J s s e l u itk om c n d e , t e n Z . 0 . , e n h e t . D o e l e - p o o r t j e te n .O .,
s u c c e s s iv e lijk a fg e b ro k e n . A lle n z ijn m in o f m e e r f r a a i , m a a r inzonderheid
o n d e r s c h e id t z ie h d e I l o t t e r d a m s c h e p o o r t , d o o r b a r e eenvoudige
m a a r f r a a ije b o iiw o rd e ', v a n b la a uw e N am e n s c h è s t e e n , m e t v ie r k o -
lóm m e n v a n d e C o r in th is c h e b o uw o rd e . T e M o o rd re c lit ,■ e en n u r b e -
n e d en d e s ta d , is e e n p o n tv e e r -o v e r d e n I J s s e l ; v o o r d e s ta d z ijn g e r e e d e
s c h u i t e n , om v ò e tg a n g e r s o v e r te b r e n g e n , - e n b u ite rt d e N ieuw e V e e r s
ta lp o o r t, e v e n b o v e n d e s t a d , is e e n e b r u g g e s l a g e n , d e H a a s tr e c h ts c h e
b ru g g e n ä a m d , d ie in h a a r m id d e n e e n e v a lb r u g h e e f t v o ö r d e d o o r -
v a !'f in d e \s c h e p e n . B u ite n d e R o tte r d am s c h e o í D ij k p o o r t is e e n e n ie uw e
R e e fa a jp ìa h ts a a r ig e le g d , a a n w e lk e r in g a n g m e n e en d o e lm a tig h u is h e e f t
gcDor}wd V 'd i e n e n d e v ö o rn am e n lijk t o t w ö n in g v a n tw e e d o ö d g r a v e r s ,
m a a r'iW a a r ö o k e en v e r t r e k is a fg e z o n d e rd v o o r s c h ijn d o o d e n , o f d e
genen , 1 a a h ’w ie r w e z e n lijk e n d o o d m e n tw i j f e l t , te n e in d e d ie a ld a a r
e e n i^ e n t i j d t e b e w a r e n , e e r m e n ze b e g r a a f t , d e b e p la n t in g v a n d e z e n
. G o tls ak k ^ ; j v w d t v o o r e e n e d e r b e s t a a n g e le g d e g è h o u d é r i.' j ' ,
,»De*«tad heeft veel doortogt, gaande de binnenlandsche scheepvaart
gedeeltélijk door de stad, doch ook längs de, in het jaar 1746,bijna geheel'
vérnièilvvde, slUis.’- De gemeenschap tusschen Amsterdam en Rotterdam?
niet alleen maar ook van Zeeland en Braband met Noord-Holland', met
het IJ , de Maas , de Zeeuwsche stroomen , en de Schelde , vereentgen
zieh door deze sluis,’ en voeren élkander over en weder,'binnen- en
huitenlandsche köopwaren toe. Ook grootere schepen hebben ; stfmwij-'
len alliier doortogt gevonden ; tweemastbrikken , kanönneerbooteif, oör-
logsloepen en kotters zijn somwijlen van: Hellevoèt .naar de Helder in
menigte hier door gevaren, wanneer de Noordzee gesloten; of'äonveilig
was;'- .Uit dé Maas in den IJssel gekóihen en door de .stad of lang«
dèli sin gel heen gevaren, zakken deze schepen de Gbuwe áfí, tqt aan
' dé Gondsche sluis, alwaar zij- längs den Rijn*,■ doór Alphen tdt'aañ
’S Molenaarsbrug varen , en dòor dé Heimaiis-W etèring'in bet Haarlem^
mernieer en veidenin hèt IJ geräken.- Dusdanig eene gélegenheid Voor.
ischepen vän allerlei sóort, ; eri de communioatie van zoo velé gewesten
voor den händel en transpört van produkten en koopwaren , kan niet
anders dan vöordeelig'zijn voor de stad en hare inwoners.
E r w o rd e n ;t e 'G o e d a o n d e r s c h e id e n e m a r k t e n g e h o u d e n . D e v o o r-
n ä am s te z ijn : d e S t . J a c o b s - e n d e M a t t h e u s m a r k t e n , v o lg e n s
w e lk e d e jir ijs v a n d e lia a s g e re g è ld ; w o rd t ; d e P a a r d e m a r k t is v e r -
v a lle n , v ò o rh è e n w e rd e r v a n s ta d sw e g e e e n e z ilv e re n zweep e n a n d e r e
p rijz e h ditgeloOfd*, e n evhn b u ite n d e K le iw e g s p o o r t, o p e e n e p l a a t s ,
h e t D ra a fp a d g e n o em d , v e r h a r d d r a a f d . D e v e e -: o f b e e s t e n m a r k t e n ,
welke in O c to h e r e n N o v em b e r in v a lle n , n e r a e n d a a r e n t e g e n a a n m é r k e -
lijk to e . D e w e e k m a r k t , ■‘w e lk e e lk e n D o n d e rd a g g e h o u d e n w o r d t , 4s
s e d e rt b e t b e g in d e z e r e euw b e la n g r ijk v e r b e t e r d d o o r m e e r d e r e n to e -
vber v a n vO o rtb ren g s e len , m e e rd e r e n to e v lo e d v a n la n d lie d e n e n v r e em -
d e l in g e n , m è é r d e r v e r t i e r v a n w in k e lw a r e n , e n w e lv a a r t d e r in g e -
z e te n e n , w e lk e m e t d e b u ite n lie d e n in b e t r e k k in g s t a a n o f d a a rm e d e
h a n d e le n . D e G r o o t e m a r k t , e en ru im e , o n r e g e lm a tig e d r ie h o e k ,
op w e in ig e u itz o n d e r in g e n n a , g e h e e l m e t w in k e ls o m z e t , is s c h ie r
n og t e k le in v o o r d e m e n ig te w a r e n , w e lk e e r a ls d a n a a n g e b r a g t w o rd
e n ; e n v o o r d e k r am e n , t e d ie n t i jd e t o t d e n v e rk o o p v a n a n d e r e
g o ed eren o p g e s la g e n , w a a rd o o r d e g ew o n e m a r k td a g w e l n a a r e e n e
k e rm is g e lijk t.
De h u iz e n z ijn d o o rg a a n s z e e r n e t e n z in d e lijk g e b o uw d , e n m e n
zie t d e g ro o ts te e n p r ä c h t ig s t e lä n g s d e b e id e o e v e r s v a n d e n e e n e n
a rm d e r G o uw e. D o c h , b e h a lv e d o o r d e z e , w o rd t d e s ta d , g en ’o e g -
z a am a lle rw e g e , d o o r b in n e n g r a e n t e n d o o r s n e d e n , e n d a a r d o o r a ls in
e ene m e n ig te v a n k le in e e ila n d e n v e rd e e ld , h e tg e e n G o e d a g em e e n h e e f t