zijn geworden aan een voorafgaand onderzoek en goedkeuring des gedings
bij bet Provinciate Hof. Ook werden, sedert 1749, de Ambtraan en diens
Secretam, aangesteld door den Stadhouder, doch sedert 1794 door de
stad, tot dat in 1803 eene reorganisatie der justilie in deze provincie
plaats greep.
De gedane beroepingen der Lceraren in ieder dorp stonden niet ter
goedkeuring des Ambtmans, maar van den Raad in Groningen,, die
daarop ook, den 21 February" 1673, eene verordening gemaakt beeft ,
naar weike in het G ooregt tot eene stemming op Predikant, Kerkvoogd
en Scboolmeester bevoegd zijn alle de mannelijke hoofden des huisge-
zins in ieder kerspel, die een jaar bevorens ledematcn der gemcente
zijn geweest, mits dat zij eigen huis en goed bezitten, of ten minste
zesjarige Meijers zijn. Deze moeten persoonlijk banne stemmen in-
brengen, of zij worden niet gerekend, maar de Landeigenaren, buiten het
kerspel wonende , welke 60 graze« (16 bund. 6 v.- r. 62 v. ell.) veens,
of 24 grazen (6 bund. 42 v. r. 64 v. ell.)' vrij land , of een vierendeel
waar, of 20 grazen (3 bund. 35 v. r. 54 v. ell.) behuisd land, in de
markt van het kerspel, in eigendom of erfpacht bezitten , kennen bunne
stemmen door een ander laten uitbrengcn, zonder daardoor echter bunne
Meijeren nit te sluitcn. Hierdoor had men in ieder dorp vele stemhebben-
den, maar nergens eene staande kerkelijke begeving, gelijk op vele plaat-
sen in de Ommelanden. De Predikanten van bet G ooregt behooren onder
de klassis van Groningen en komen aldaar te zamen.
Voor bet jaar 1795, betaalde bet G ooregt nog aan de stad Groningen
zekere lasten, onder den naam van rookpennirtg, scbultbaver en
scbultmolt, en meer anderen, welke vroeger tot de tafelgoederen der
bisschoppen hadden behoord , doch welke schier alle of door den loop
der tijden zijn verdwenen, of, zoo als het schuldmolt, door eenige
dorpen , zijn afgekocht.
Tot het G ooregt behooren thans de volgende d., Noorddi jk , Mid-
d e lb e r t , E n g e l b e r t , We s te rbroek, Hoogezand, Krops-
wolde, Ha ren, met het geh. Helpen en Noordlaren, uitma-
kende de gem. Haren, Hoo-gezand en Noorddi jk, zoodat het
G ooregt een groot gedeelte van het kanl. Groningen en een klein ge-
deelte van het kant. Hoogezand beslaat: het telt 1552 h., bewoond
door 1855 huisgez., uitmakende eene bevolking van ruim 9000 inw.,
die meest hun bestaan vinden in landbouw, veeteelt, scbeepsbouw,
fabrijken, handel en zeevaart, en gedeeltelijk ook in veenderijen.
De Herv., die hier ruim 8000 in getal zijn, maken de gem. van
Noorddijls., Middelbert, Engelbert, Westerbroek, Hoogezand, Krops-
wolde, Haren en Noordlaren ui t, en hebben acht kerken die door even
zoo veel Predikanten bediend worden.
De R. K., van welke men er ongeveer 800 aantreft , onder welken
500 Communikanten, worden alle tot de stat. van Groningen gerekend.
De 130 Isr., die hier gevonden worden , behooren tot de ringsynagoge
van Groningen. — Men telt er 15 scholen (1).
GOOREN (DE), geh. in Dregterland, onder de Veenhop, prov.
Noord-Holland. Zie G oorn (D e ) .
(1) Hen die lets meer omstandigs omtrent h e t Go o r e g t wcnsclion te weten, v erw ijzcn wij naar de
(hidheden van het Gooregt en Groningen, ontlcend u it den giftbrief van H e n d r ik III , a m de
Si. Maartenekerk ta n Utrecht, van den fare 1040, door Prof. A. Ypby en Mr. H* O. FEITR r *e
Groningen bij J . Ro m e l in g 1836.
GOORLE, d. in de Meijerij van 's Hertogenbosch, kw, Oislerwijk,
prov. Noord-Braband. Zio G o ir l e ..
GOORN (DE), in de wandeling d e G oore of de G oorek , geh. in Dregterland,
onder de Veenhop, prov. Noord-Holland, arr., kant. en 2 u.
W. van Hoorn, gem. Berkhout-en-Baarsdorp, 1 u. W. Z. W. van
Berkhout. 2od /oo *T7fr'.
De R. K. hebben aldaar eene kerk, aan: de H. Rozenkrans toe-
gewijd , welke: tot de stat. van Goorn-en-Grostliuizen behoort, en in
het jaar 182^gebouwd‘ is. Zij is van een orgel en eenen netten to-
ren vnorzien.
Fiurs de Goede, Hertog van Bourgondie, deed in het jaar 1426 al-
hier eene sterkte aanleggen , welke echter later weder vcrnield werd.
GOORN-EN-GROSTHUIZEN, R. E. stat.T aartspr. van Holland-
en-Zeeland, dek. van West-Friesland; met 900 zielen , onder welke
600 Gommnnikanten. Men heeft er eene Eerk te Goorn, welke door
eenen Pastoor bediend wordt. Yroeger bestond’ er ook eene kerk te
G rosthuizeb , welke in 1825 is verkocht.
GOORSCHE-BEEK, naam, welken men weleens verkeerdelijk geeft
aan een gedeelte van de riv.. d e A a of A h a , prov... Overijssel. Zie A a
of Aha.
GOOSEN, koffijplant. in Nederlands-Guiana , kol, Suriname, aan
de Matappica-kreek, ter regterzijde in het afvaren, palende boven-
waarts aan de koffijplant. Landlust-en-Twistrust , en benedenwaarts
aan de koffijplant. Bodenburg; 3965 akk. groot ; met 88 slaven. De
Negers noemen haar S nau.
GOOSEN, verl. kostgrond in Nederlands-Guiana , kol. Suriname,
aan de Suriname, ter regterzijde in het afvaren ; palende bovenwaarts
aan de: verl. plant. Berendslust, benedenwaarts aan de verl. plant.
Carthago , 800. akkers groot..
GOOSVLIS-PQLDER, naam, welken men gemeenlijk geeft aan den
G 00DS.VLIET-POEDER, in Staats-Vlaanderen, in het Vrije-van-Sluis, prov.
Zeeland. Zie G o o d s v l i e t - p o l d e r .
G00T. (DE-), d e G eut of h e t G rafhorster- d ie p , riv. in Zalland,
prov. Qverijssel.
Het is een der monden:,. waardoor de IJssel zieh in de Zuiderzee
uitstort. Hijr neemt zijnen aanvang tegen over de stad' Kam pen , vloeit
met eene bogtige noordelijke strekking, tnsschen het Kamper-eiland en
Mastenbroek door, tot dat hij , tegen den Mandjeswaard stuiLende,
noordwaarts het. Ganzendiep afzet ; terwijl hij voorts, eerst bezuiden
en vervolgens beoosten die vaart been stroomende, zieh in de Zuiderzee
ontlast.
GOOTE (DE) of D e G o t e , voorm. riv. in Zuid-Holland, van welke
thans niets meer te. vinden is.
Het was een arm van: de Maas, die aan den Oostkant Brielle binnen
stroomde , door de Zuidspui naar het Nieuwland Hep ; van daar
naar de Nieuwe Goote stroomde, voorts , door den St. Annapolder
vloeijende, viel zij bij Schapengors in de Noordzee.
GOOTE (DE), ook wel d e N ie c w e - en-K l e in e-G oote geheeten, pold.
m het Land van Voorne, prov. Zuid-Holland, arr. en kant. Brielle, voor
oet grootste1 gedeelte gem. Nieuwen-Hoont-en-IVieuwe-Goote en voor
een klein gedeelte gem. Naters-en-St.-Pancrasgors; palende N. aan
den Ruggepolder en Nalers, O. aan- den Zuidspuiboezem, de Oude-
Goote en: den Nieuwen-Hoornsohe-polder , Z. aan den Nieuw-Hellevoet-
sche-polder, W. aan den St; Anna-polder erf den Natersohe-polder.