SO leerlingen ; eene S t a d s F r a n s c h e k o s ts c h ro o l v o o r J o n g e -
j u f v r o u w e n , m et 70 le e rlin g e n ; eene' S t a d s B u r g e r s c h o o l r
m et 2 1 0 le e rlin g en ; eene S t a d s A rm e n s c h o o l , m et ongcveer 60©
leerlingen; eene B i j z o n d e r e D a g s c h o o l v a n d e tw e e d e k l a s s e ,
m e t nagenoeg 80 leerlingen ; eene S c h o o l v a n z o o g e n a am d M id -
d e l b a a r 0 n d e rw i js , m et 55 leerlingen. Zoodat h e t geheele ge-
ta l leerlingen der openbare en bijzondere seholen , b e t aanzienlijke
ge ta l van 1030 b e d ra a g t, bebalve de kinderen beneden de zes ja r e n ,
die zieh op zeven kleinkinderschooltjes bev in d en , waarbij eerlang eene
bewaarschool zal worden gevoegd. Daarenboven zijn er v ijf Huison-
derwijzers. De scboollocalen zijn allen bij witstek goed ingerigt.
Onder de vermaarde m a n n e n , die Gorincrem in b are muren heeft
zien geboren worden-, verdienen melding: de G o d g e l e e r d e n : Hendrik
van Gorchm, in h e t L a t. Henrichs Gorcobibs of de Gorichem , f in 1 4 6 4 ,
n a in h e t ja a r 1420 Leeraar in de Godgeleerdheid te Keulen en nader-
h an d Onder-Kanselier van die hoogcschool te zijn geweest; W illebror-
dds K e r f , een Leuvensch Godgeleerde ; Wili,er van E st (Gdlielmds
E stids), geb. in 1 5 4 2 , j- in 1 6 1 3 , als Proost van S t. Pieter en Kan-
selier de r Hoogeschool van Douai; J an van Gorcbm , in h e t L a t. J ohannes
Gorcobibs, t in 1 6 2 8 ; Baldotnüs Cats, f den 18 Mei 1 6 6 3 ,
als Aartsbisschop van Philippi en Paüsselijk Vikaris der Yereenigde
Nederlanden ; J ohannes van Neercassel, den 6 Junij 1 6 8 6 , als Bis-
sebop van Castorie, en Paüsselijk Yikaris der Vereenigde Nederlanden
, en F lorentids de Brdtn , die tevens een bekwaam Oudbeidkun-
dige’ was, geb. in 1 6 5 0 , f 8 Julij 1 7 2 4 , als Pred ik an t in zijne ge-
b o o rte s ta d , na in onderscheidene werken blijken van zijne buitenge-
wone geleerdheid te hebben aan den dag gelegd.
De R e g t s g e l e e r d e n : E vert de Veer , geb. in 1497 , Schepen
Pensionaris, en la te r Raadsheer in den Grooten Raad te Mechelen,
en Mr. Siron Cornelis van Appeltere, geb. 8 September 1769 ,, + 29
April 1 8 2 4 , als President de r Regtbank van eersten aanleg in zijne ge-
b o o rte s tad , na eerst Secretaris d ier stad en van Schepenen te zijn geweest.
De Gene e skundigen: G erardus Boothihs , eigenüj k Gérard B ooth,
geb. in 1604 , t als Lijfarts van J acobus I , Koning van Engeland,
e n diens broeder A rnold B ooth.
D e Rivie rkundige Martibbs van B arneveld.
De G e s c h i e d k n n d i g e n : D irk F ranken of T heodoricbs P adli,
die in de vijftiende "eeuw eene Kronijk der Heeren van Arkel heeft
geschreven; Abraham K em p , die in de zeventieude eeuw eene beschrij-
ving van de stad zijner geboorte lev e rd e , na zijnen dood door zijnen
zoon H endrik K em p , in 1656 in h e t lic h t gegeven ; de vader ga f ook
eenige kamer- of tooneelspelen in he t lic h t; en A art K emp J acobosz.,
de zamensteller van een Handvestenboek van Gorinchem en het Land-
van-Arkel, dat echter nimmer in h e t lich t is versehenen.
De Nederdui t sche Dichter s : D irk R afaelsz Camphcizen , geb.
in 1586, -f 9 Julij 1626; J oan van P aeeenrode, gesneuvcld den 24
Junij 1673, en J oan Christiaan van Ap pel te r e , geb. in 1767, f 8
Januarij 1786. '
De L a t i j n s c h e D i c h t e r : F ranciscds E stius.
De O o s t e r s c h e T a a l g e l e e r d e : T homas E rpenids (van E rp) , geb.
11 September 1 5 8 4 , + 13 November 1 6 2 4 , als Hoogleeraar in de
Oostersche talen te Leyden.
De S t a a t s m a n n e n : S ebastiaan van L oozen, en A braham van H oey,
dievan 1727—1749 Afgezant aan he t Hof van F ra n k rijk was.
D e L t f i t e n a n t - G e f t e r a a l B a r o n J a c o b D ir k S w e e r t s d b L a n d a s ,
g e b . 28 F e b r u a r i j 1759, f 20 M a a r t 1820, n a n i e t w e i n i g , b i j d e
o m w e n t e l i n g v a n b e t j a a r 1813, t e h e b b e n b i j g e d r a g e n o m d e F r a n s c h e n
u i t h e t l a n d t e v e r d r i j v e n .
De Schi lder s : A braham B loemaert, geb. 25 Decemher 1564, f in
1688, die tevens een bekwaam Bouwkundige en Vestingbouwmeester
was; H endrik V erschhrins, geb. in 1627, j 26 April 1690; zijnen
broeder W illem V erschbring, en zijnen zoon mecle W illem V erschuring;
J aN van der U i.Ft ; J acob van der U lft , geb. in 1627 ; A ekt van der
Ne e r , geb. in 1619, + in 1683; Matthijs W ijtman, geb. in 1650i,
f in 1689; N icolaas van H aeftEn , die in 1690 leefde, en tevens een
bekwaam Zwartekunst -graveur was.
De Uitvinder der s langbrandspui ten ert stads lantaar -
nen,- J an van der H eyden, die tevens een Zeer bekwaam Schilder was,
geb. in 1637, f 28 September 1712.
D e v e r m a a r d e B i j b e l d r u k k e r N ic ö la a s G o e tz e e , d i e i n h e t i n i d -
den d e r a c h t t i e n d e e e u w l e e f d e .
GoRinchem behoorde vroeger niet onder het Graafschap van Holland,
maar onder de Heeren van A rkel , welke laatste onder de stoutste en
vermaardste Edelen van Nederland gerekend werden, en in voorname
aiübten en krijgsposten , door die Graven werden gesteld.
In het jaar 1388 , ontstond er eend geweldige twist , tusschen de
Heeren van A rkel en V iaNen , bij gelegenheid, dat vier Gorinchemsche
pöorters eenige meiboomen te Meerkerk wilden halen, met verlof van den
landman aan wien /.lj toebehöorden , doch tegen den wil zijner huisvrouw,
die over geweld schreeuwende, de Meerkerkers op de been bragt, en oor-
zaäk was, dat de Gorinchemmers moorddadig van het leven beroofd werden.
Heer Otto van A rkel natn hier feile wraak over, al het land
van Yianen plat brandende De twist werd eerlang door Graaf W illem
van Oostervant , bijgelegd. In hetzelfde jaar, den 14 September,
verloor Gorinchem , door eenen ongelukkigen brand , meer dan vijftien-
bonderd haardsteden.
Hertog Albrecut met Heer J an van A rkel , die Rentmeester v a n
Holland zijnde, weigerde rekening te doen , oneenig geworden zijn-
de, belegerde Gorinchem , in den jare 1403, doch door bemidde-
ling Van J an , verkoren Bisschop van Lnik , werd e r , nadat het beleg
twaalf weken geduurd had, een verdrag getroffen, volgens hetwelk
Hertog A lbrecrt , met zijnen zoon W il l em , Graaf van Oostervant,
binnen de stad zoude komen , waar de Heer van A bkel , eenen voet-
val döen zoude en den Vorst om genade smeeken, terwijl des Hertogs
Banier eenen geheelen dag uit het slot moest steken, ten teeken van
overwinning. In het jaar 1408, werd dit verdrag echter wederom verbro-
ken. Hertog W illem van B eheben , maakte zieh meester van Gorinchem en
bezette de stad met 500 man, onder bevel van den Ridder F ilips van D orp.
W illem van A rkel , zoon van Heer J an , nam haar echter wederom in
door verrassing en sloeg de Holländers , die hem er uitjagen wilden, op
de vlugt, met behnlp van zijnen oom R einoud, Graaf van Gelder t
van wien hij sedert G orinchem en het Land van Arkel, ter leen ont-
Ewg. De hevige oorlog, die hier op tusschen de Gelderschen en Holländers
ontstond, eindigde met een verdrag, dat in het jaar 1412 ,
getroffen werd, en volgens hetwelk Gorinchem en bet geheele Land van
Arkel, aan Hertog W illem van B e ije r en , Graaf van Holland, werd a f -
gestaan. Heer J an van A rkel kantte zieh eerst tegen dit verdrag, het-
welk met zijnen zoon gesloten was, dock werd eerlang met geweld ge