Watergraafzelfstelt de Waterheemraden aan, voorhungeheeleleven. Het
Collegie heeft zijnen Penningmeester, tevens Secretaris, zoowel als zijnen-
bode, gemeen met dat van het Nieuwe-Waterscliap; doch, zijnen
bijzonderen Sluismeester , die ook Kastelein van het Gemeenlandhuis
te Alblasserdam is.
GRAAF-ERNST-DIJK, oude dijk in Westerwolde, prov. Groningen,
ten Z. 0. en 0. van het klooster ter Apel. Hij loopt eerst in eene
oostelijke rigting tot aan den Leydijk, welke in eene noordelijke strek-
king , längs de Hannoversche grenzen , door het Bourtanger moeras ,
in de rigting naarhet fort Bourtange, schiet, waarmede deze dijk ze-
kerlijk in verband Staat. Hij ontleent zijnen naam waarschijnlijk van
e n is denkelijk aangelegd door Graaf E r n s t C a s im ir , om te dienen t o t
bevordering der onderwaterzetting van de Bourtange.
GRAAF-FREDERIKS-POLDER, pold. in het markg. Bergen-op-Zoom,
prov. Noord-Braband. Zie Frederik-Heisdriks-polder.
GRAAF-HENDRIKS-POLDER (OOST-), voorheen K e r k e - G o r s genoemd,
pold. in het markgr. Bergen-op-Zoom, prov. Noord-Braband,
arr. Breda, kant. Bergen-op-Zoom, gem. Steenbergen; palende N.
aan de Vliet en gedeeltelijk aan den Triangel-polder , 0. aan den
Kruislands-polder, waarmede hij tegenwoordig gemeene uitwatering
heeft, Z. gedeeltelijk aan Steenbergen, W. aan den West-Graaf-Hen-
driks-polder ¡en de Haven van Steenbergen.
Deze pold., welke in net jaar 1 5 2 8 , door R e in ie r van C h a lo n s ,
Prins van Oranje, ter bedijking werd uitgegeven, telt 2 boerderijen,
en wordt gemeen met Kruisland, van het overtollige water outlast.
Het land ligt 4 tot 6 palm onder A.. P. Hij wordt met den West -
Graaf -Hen driks-polder bestuurd door eenen Dijkgraaf.
GRAAF-HENDRIKSPOLDER (WEST-) of het Z il v e r h o e k j e , pold.
in het markgr. van Bergen-op-Zoom, prov. Noord-Braband, arr.
Breda, kant. Bergen-op-Zoom, gem. Steenbergen; palende N. aan de
Heen en den Oudevliet-polder, 0. aan den Oost-Graaf-Hendriks-polder
en de Haven van SteenbeRgen , Z. aan den Nieuwe-Heije-polder, W.
aan den Oude-Heije-polder.
Deze pold., beslaat, volgens het kadaster , eene oppervlakte van
216 bnnd. 46 v. r. 6 v. eil., waaronder 91 bund. 8 v. r. schotbaar
land; telt 4 boerderijen, en wordt docr 2 sluizen , gecombineerd met
het Westland , de Rubeer en den Aanwas, op de Steenbergsche-haven,
van het overtollige water ontlast. Hei land ligt 6 palm, onder A. P.
Het bestuur wordt door eenen Dijkgraaf met Oos t- Graaf-Hendrik
gecombineerd uitgeoefend.
GRAAF-JANSD1JK of G rave- J ansdijk , oude dijk in Staats-Vlaan-
deren, in het Vrije van Sluis, prov. Zeeland, ten 0. van den Mane-
schijnpolder en den Brixuspolder (watering van Greveninge), loopende
verder op Belgisch grondgebied , naar het voorm. fort Izabella. Het
is een zeer zwarc dijk, die echter door den tijd zijne hoogte verloren
heeft; gemeenlijk wordt hij de D ik k e D i jk genoemd. Denkelijk is deze
dijk, door J an van N amen , ten gevolge van het octrooi van 1 2 8 2 ( 1 ) ,
bet eerst gelegd ; het gemeen gevoelen spreekt echter van het begin
der vijftiende eeuw, toön Graaf J an zander vrees, zoon van P h il ip s den
Koene, regeerde. Misschien heeft deze Graaf den vervallen dijk groo-
tendeels hersteld en verbeterd en is die toen naar hem genaamd
G raa f- J ahs-D i jk of G rave J a n sd ijk .
f l) Zie J . a b U t r e c h t d k z o b l r v i s . het DitfriM Sluu in fta a n ämn hl, 9.
GRAAF-JÄNS-DIJK of G r a v e J a n s d i jk , oude dijk op de zuidelijke grens
van het westelijk deel van Staats-Vlaanderen, in het Vrije van Sluis,
prov. Zeeland.
Deze dijk die reeds in oude tijden längs den zuidelijken arm der
Schelde, de Sincfala of het Zwin schijnt gelegd te zijn geweest, be-
gint bij Sas van Gent aan den St. Albertuspolder, loopt west.waarts en
cenigzins noordelijk door Belgie, tot dat hij , een weinig benoorden
het Ylaamsche dorp St. Laurens op Nederlandschen bodem komt; van
daar is de rigting meer zuidclijk en verkrijgt hij den naam van G r a a f -
J a n - Z i jd e l in g s - D i j k , en vormt de grens tusschen Nederland en Belgie,
tot dat hij aan het'watertje de Eede stoot. Hij is van zijn begin tot
St. Laurens ruim vier u u r, van daar tot Eede ongeveer een uur lang ,
op sommige plaatsen is hij echter reeds gesiecht. Yolgens de gewone
berigten is deze dijk door den Vlaamschen Graaf J an zonder vrees ,
in 1408 gelegd. Denkelijk was het sleehts eene herstelling en be-
vestiging van andere vervallene dijkwerken, ook wordt die dijk ge-
woonlijk de O d d e - L a n d s - D i j k genoemd.
Treffend is het onderscheid tusschen de landen ten zuiden en ten
noorden van dezen dijk; de eerste zijn zandig en heiachtig, de laatste
met vette klei bedekt en bepolderd. Volgens het barrierre-tractaat
van 171S, moest deze dijk in zijne volle lengle de grens uitmaken
tusschen de Yereenigde- en de Oostenrijkscbe-Nederlanden ; maar de
-Staten van Ylaanderen, den Keizer het regt ontkennende, om zooveel
grond af te staan, protesteerden hierlegen , er is dus in 1718 eene
gewijzigde limiet-scheiding ontstaan, nagenoeg, ’zoo als die thans is.
De Republiek bekwam daardoor bijna 9000 bunder land , liggende in
-37 polders , met 4 of 5 dorpen en 4 uitwateringssluizen , minder.
In eenen omlooper (polderregister) , berustende bij den Heer M a t t h e b s
H e n n e q ü in , te Sluis, leest men , nadat van de vroegere overstroomin-
gen van den polder Beooster-Eede melding gemaakt was :
» In den jare 1407 , is deze polder , voor verdere overstroomingen be-
5 vryd , door middel van het leggen van de We e r l a n d s of G r a a f - J ans-
» d i jk , die bij de parochie St. Laurens gekoppeld is , aan den Z ij d e-
» l ingsdi jk , en van daar de scheidkig heeft-gemaakt tussohen Beoos-
» ter-Eede en den St. Janspolder, den Rouselaere-, Cruis-, St. Margariete-,
» Hals-van-den-Passegeule- en den Dierkensteenpolder, voorbij den polder
» de Vijf-Honderd tot aan den dijk van de Brugsche-Yaart, bij Oost-
» bürg , längs welken zeedijk , de pold., Beooster-Eede, zieh west-
» waarts uitstrekt, tot aan de Spuije van Slippendamme , liggende
» ten westen van het d. C o x ie enz.”
'Nadat verder zeer naauwkeurige opgave gedaan is van verscheidene
latere overstroomingen en telkens herhaalde herdijkingen van verscheidene
deelen des polders , onder verschillende namen , leest men:
» Ten jare 1651 , is de doorgestoken St. Pietersdijkagie wederom in-
» gedijkt , en daardoor Beooster-Eede, bezuiden Aardenburg, bezui-
» den St. Kruis en benoorden van St. Kruis, voor een klein deel uit
» de Zoute-zee beverscht, onder den naam van Beooster-Eede, blij—
» vende nog een gedeelte van St. Kruis, bezuiden en benoorden, je-
» gens den G r a a f - J a n s d i jk , met de zee gemeen , hetwelk onder den
» naam van het Oude- en Nieuwe-Haantjesgat, met een deel van den
» St.-Jans-, Rouselaere-en Cruispolder, ten jare 1698 en 1750 ,-is uit
» de zee beverscht.”
Uit deze beide uiltreksels blijkt het : 1°. dat de G r a a f - J a n s d i jk , vroe-
ger van St. Laurens, daar hij aan den Zijdelingsdijk gekoppeld is,