bezigtiging van kenners dubbel waardig. Ten dienste der studeerende
jeugd, Staat gemelde bibliotbeek vijfmaal per week, en wel des Maan-
dags , Woensdags en Zatardags van negen tot een , en des Donderdags
en Vrijdags , van ’s namiddags twee tot vier ure open, en heeft tot
Opziener of Bibliothecarus eenen Hoogleeraar, welke eenen mindere
bediende of Gustos onder zieh heeft. De eerste catalogus, door den
Hoogleeraar L e o n a r d u s Orr er haus , is van den jare 1738. Vervolgens
is daarvan opgemaakt eene catalogus door den Hoogleeraar J. R. van
E e r d e in 1833 , en eene supplement-catalogus door den Hoogleeraar
P e t r u s L im bu rg B r o u w e r , in 1841.
HetMuseum van Natuur li jke Historie, in den tuin van het reeds
gemelde Abtenhnis, op Monnikenholm, in 1823 geheel nieuw gezet,
bevat eene verzameling van onderscheidene duizende opgezette en op
andere wjjzen bewaarde dieren en van verscheidene geraamten en van
delfstoffen, uit alle oorden der wereld bijeen gebragt en naa; een we-
tenschappelijk stelsel gerangschikt tot onderwijs der studerende jeugd.
In het jaar 1816 werd het huis, in de St. Jansstraat, toen behoo-
rende aan nu wijlen Professor G r a t a b a , thans (1843) nog aan diens
erven , door den Hoogleeraar Tn. v an S w in d e r e n , voor zijne eigene
rekening, gehuurd, om daarin te plaatsen de verzameling van voor-
werpen van Natuurlijke Historie , die door hem in dat jaar begonnen
is aangelegd te worden vcor de Hoogeschool (vroeger was hier geen
Akademisch Museum van.Natuurlijke Historie).^ Dit huis is naderhand
overgenomen door Heeren Curatoren, welke, nadat de voorwerpen van
Natuurlijke Historie, na 18231¡ waren overgebragt in het daarvoor
gebouwde lokaal op Munnekeholm, eerst in het bovenste gedeelte heb-
ben geplaatst het kabinet van voorwerpen voor den landbouw en in
bet benedenste gedeelte de verzameling van physische instrumenten
, welke vroeger bewaard werden in de kamer van Curatoren in
het akademiegebouw. Na de inrigting van het Wacht hui s of Corps
de garde tot eene bergplaats van de verzameling voor den landbouw,
zijn de physische instrumenten naar boven gebragt, en wordt het
benedendeel van het huis gebruikt voor Collegiekamers van onderscheidene
Hoogleeraren.
Het Kabin et van Landbouwkundige we r k tu ig e n , is in
het huis geplaatst, dat in de Onde Botering estraat Staat, en dat tot een
Wafchthuis of Corps de Garde gebouwd was maar niet gebruikt
werd, nadat het echter ve'el vertimmerd was, vooral in het jaar 1841.
Daar G ro n in g en een geheel landbouwend gewest is en zelfs de voornaamste
takken van handel aldaar, op voortbrengselen van den landbouw
gegrond zijn, zoo verdient deze inrigting eene bijzondere opmerkzaam-
heid. Zij wordt bij het landhuishoudkundig onderwijs gebruikt en sedert
een geruimen tijd voor het publiek opehgesteld , terwijl men zoo veel
mogelijk de gelegenheid gemakkelijk maakt, om die werktuigen, welker
invoering nuttig mögt geoordeeld worden, nit de verzameling te laten
namaken. De werktuigen bestaan uit verschillende soorten van ploegen ,
aan aardploegen , sclioffel ploegen, grondwoelders of riöelploegen, eggen
enz.; verder in onderscheidene soorten van spaden , schoßeis, hakken of
houwen , wiedijzers enz., en modelten van wagens en karren, zaaituigen
en poterszigters , sikkels en andere werktuigen voor de inoogsting , onderscheidene
soorten van dorschvlegels, het dorschblok, cn het onlangs in dit
gewest uitgevonde dorschwerktuig en aardappelmolen ; soorten van kafmo-
lens en koornwaaijers, verschillende soorten van zeven , onder welken ook
de dubbele koolzaadzeef, vlas- en hennepbraken en slijp beukblokken
Sti zwingelblokken enz,, Friesche werktuigen voor de cichoreiteelt; onderscheidene
snoeiwerktuigen , cnt-gereedschappen enz.„ zeissen, zwaden,
tiemhek , hooiegge en andere gereedschappen voor gras en hooibouw,
soorten van kamen, enkele en dubbele melk-teemsen , kaaspersen, soorten
van bijenkorven, enz., enz.
DeRi j s c h o o l , ten zuiden van d j Ilofstraat, naast het Groene-
Weeshuis, wordt door eenen Rijmeester waargenomen, die zieh ook
de noodige paarden moet aanschaffen.
De Sche rms chool was voorheen op een bovenvertrek van het
Wa c h th u i s of Corps de Garde, op het uiteinde der Oude-Boterin-
gestraat, ten westen, doch deze is sedert eenig.e jaren opgeheven.
De Latijnsche school , in de Zuanenstraat, waarin door eenen
Rector en drie Preceptoren onderrigt gegeven wordt, is aangelegd in de
onderste verdieping van het gewezen Franciskaner-kloester-, werwaarts
zij in het jaar 1894 is overgebragt uit het Provinciehui s , hetwelk
toen de La t i jns che - of St. Mar tenssschool was, waar zij ze-
kerlijk lang voor 1428, wanneer men haar het eerst vermeld vindt,
gevestigd was. De Rector heeft daarin een vrije woning. De eerste.,
die aldaar het Rectoraat heeft waargenomen, is geweest U bbo E b -
b i u s , die in het jaar, 1894, uit Leer, in Oost-Friesland, herwaarts
kwam, en in het jaar 1614 tot Hoogleeraar der toen opgerigte Akademie
werd benoemd, waarvan hij de eerste Reetor Magnificus is geweest.
Yan een gedeelte dezes gebouws is , in het laatst der voor-
gaande eeuw, eene Gerigte l i jke Schouwkamer en eene Gelioor-
zaal gemaakt, alwaar de stads-Physicus, thans de Hoogleeraar in de
Vroedkunde, aan de Vroedvrouwen en hare lecrlingen lessen geeft.
Yoorts heeft men hier nog eene Academie van beeidende
k u n s ten , bouw-, toegepas te we rktuig- en zeevaar tkunde,
onder de naam M in e r v a , met een Observatorium en verzameling van
Astronomische werktuigen , opgerigt in het jaar 1797 en thans 560
leden teilende , en waarin aan 300 leerlingen onderrigt gegeven wordt;
eene Maatschappij van Landeigenaars en vastbekl'emde
Mei jer s , to t he t bekomen van geld op huone goederen
tegen eene matig e rente, opgerigt met ’s Konings goedkeuring ,
die bij besluit van 18 Qctober 1823, no. 196, de leden der Dircctie
heeft benoemd en aangesteld ; het Genoots.chap : Pro excolendo jure
patrio (d. i. ter beoefening van het vaderlandsche regt), opgerigt in 1 7 6 1 -
een Genootschap t e r lievorder ing van n a tu u rk u n d ig e we-
tenschappen , opgerigt in het jaar 1801, waarmede zieh in hetjaar
1810 de Natu urkundige Maatschappij vereenigd heeft , thans met
370 leden en sedert 1840 een eigen gebouw, met fraaije gehoorzalen
hebbende, in de Poelestraat; een Kuns t l ievend Ge n o o t s c h a p
ter aanmoedig ing van te ek en - , schi lde r - , graveer- , en
beeldhouwkuns t , onder de zinspreuk: Door kunstliefde gedreven ;
eene Afdeel ing der Maatschappij: Tot Nut van ’tAlgemeeriy
opgerigt den 31 December 1791 , 570 leden teilende, met eene lees-
biliotheek ; een der aanzienlijkste Departcmenten van de Nederland-
sche Maatschappi j ter bevorder ing der Nijverheid te Haar lem,
teilende 90 leden en Donatrices; een Genoot s tchap to t
aankweeken der tooneelkuns t , onder de zinspreuk: Utile et
Dulce (nuttig en aangenaam), met eenen schouwburg; terwijl er
bovendien vroeger nog een T o o n e e l g e z e l s c h a p bestond, met
eenen eigen schouwburg, in de Poelettraat, hetwelk tot zinspreuk
voerde :