GRO.
zaag-, olie-, pel- en andere molens ; eene voortreffelijke loodwitma-
kerij, cn eene belangrijke raachinale stooni-vlasspinnerij, beide in
184IT eerst geheel nieuw in de stad opgerigt; enz.
De Provinciale Staten bestaan nit 56 Leden, van welke 12 door
de Riddcrschap, 12 door de stad Gr oningen en 12 door bet platteland
gekozen worden. Door de Provinciale Staten worden 4 Leden
naar de Tweede Karner der Staten Generaal gezonden. De Gedepu-
teerde Staten bestaan uit 7 Leden.
Het wapen der prov. Groningen is verdeeld in vier kwartieren , zijnde
bet eerste en vierde kwartier, het wapen der stad Groningen, be-
staande in een veld van goud, beladen met eenen dubbelen adelaar
van sabel (zwart), dragende op de borst een Schild van zilver, waar-
door een streep of balk loopt van sinople (groen); het tweede en derde
kwartier stellen voor het wapen , in 1582 , door de Onimelanden aangeno-
inen , en bestaande in een schild van zilver , beladen met drie schuin-
sche banden van azuur (blaauw), waar tusschen elf barten, staande
een, vier, vieren twee, alles van keel (rood); wordende deze teekenen
door sommigen verkeerdelijk voor bladen van waterlelien of pompe-
bladen aangezien. Men houdt deze barten voor de elf onderkwartieren
der Ommelanden, en de drie schuinsche banden , welke blaauw zijn ,
voor water, en wel voor de drie gepriviligeerde zijlvestenijen (1).
GRONINGEN, aartspr., dat zieh over de prov. Groningen uitstrekt,
en de volgende l'l stat. berat, Gr on inge n, A d u a r d , A p p i n g e -
dam, Be dum, Delfzi j l , Op- de n-Ho or n , Kleinemeer , Pe-
kel -A, Ui lhuizen, Veendani -en- Wil d e rv an k en Winscho-
ten. Men telt er 12 kerken, die door 12 Pastoors en 3 Kapellanen
bediend worden, en 12,900 zielen teilen.
GRONINGEN, arr., prov. Groningen; palende N. en 0. aan het
arr. Appingedam, 0. en Z. 0. aan het arr. Win schoten , Z. aan de
prov. Drenthe, W. aan de prov. Friesland.
Dit arr., hetwelk uit de stad Groningen, de Stads tafel , het
Gooregt en het W e s t er kwart ier bestaat, is verdeeld in de drie
volgende kantous : Groningen, Hoogezand en Zuidhor n; bevat
16 gem.; telt 12,549 h., bewoond door 15,259 huisgez., uitmakende
eene bevolking van ongeveer 74,000 in w., die, voor zoo ver zij bui-
ten de stad wonen , meest hun bestaan vinden in den landbouw.
GRONINGEN, kant., prov. Groningen , arr. Groningen; palende N.
aan bet kant. Onderdendam , 0 . aan bet kant. Hoogezand , Z. aan
de prov. Drenthe,, W. aan de prov. Drenthe en aan bet kant. Zuidhorn.
Het bevat de drie volgende gem. : Groningen , Haren en Noord-
dijk; telt 6166 k., bewoond door 7755 huisgez., uitmakende eene
bevolking van ruim 56,500 inw., die meest bun bestaan vinden in
bandwerken , koopbandel, fabrijken, en voor zoo ver zij buiten de
stad wonen , in tuin- en landbouw.
GRONINGEN, klass., prov. Groningen7 verdeeld in de volgende
4 ringen , Gronin g e n , bet Hoogezand, Zuidhorn^en Groote-
gast . Zij bevat 40 gem., met 50 kerken, die door 45 Predikanten
bediend worden, en telt ruim 57,200 zielen.
GRONINGEN , ring , prov. Groningen 7 klass. van Groningen. Zij
bevat niets dan de stad Groningeny men telt er ruim 26,800 zielen,
en beeft er 5 hoofdkerken en twee gaslhuiskerken , die door 9 Predikanten
bediend worden.
0) Z it Mi, H. 0. Feirn , Groüinger beklcmregt, D. I , bl. 270 en D. I I , bl. 436,
GRONINGEN , zesde ring van bet Ned.-Evang. Luth. kerkgenoot-
schap , zieh uitstrekkende over de prov. Gr o n in g en , Eriesla.nd,
Overi jssel en een gedeelte van Gelder land.
Zij bevat de volgende 15 gem. als: Gr oninge n, Leeuwar -
den, Deventer , Zwol le, P e k e l - A a , K ä m p e n , Z u t p h e n ,
Wi l d e r v a n k - e n - y e e n d am, Sappemeer , Har l inge n, Win-
scl iolen, Do es bu rg en Doet .neben. Men teil.er ruim 3300
zielen en heeft er 13 kerken , bediend wordende door 12 Evang. Luth.
Predikanten: terwijl Zwol le eenen Predikant beroept uit het Hersteld
Evansr. Luth. kerkgenootschap. In dezen ring is eene bxjgemeente te
Wo r k um , met eene kerk , waarin de Hulpprediker van Harlingen,
elke maand , tweemalen dienst doet.
GRONINGEN , synagogaal' ressort, zieh uitstrekkende over de geheele
prov. Groningen.
Zij bevat behalve de hoofd- en nng-synagoge van Groningen,
de volgende 7 ring-synagogen , Hoogezand, Leek, Wi ns nm,
Appingedam, Delfzi j l , Veendam en P e ke l - Aa , benevens
twee bijkerken, als eene te St edum en eene te Nieuwe - Schans.
Men telt er ongeveer 5200 zielen.
GRONINGEN, gem., prov. Groningen, arr. en kant. Groningen
(1 m k., 1 s. d.); palende N. aan de gem. Adorp , 0. aan Noorddyk
en Middelbert, Z. aan Haren, W. aan Hoogkerk.
Deze gem. bevat de st. Groningen met bare voorsteden , en
eenige vLtrooid liggende huizen. Zij beslaat eene oppervlakte van
1601 bund. 41 v.r. 1 v. eil.: telt 5553 h ., bewoond door 7089 huisgez.,
uitmakende eene bevolking van ruim 33,900 inw., die eenen met on-
aatizienlijken liandel drijven; en in grauen, de grootste markt van
onze landprovincien, en in enkele jaren van geheel ons ryk hebben.
De voornaamste Takken der kunstvlijt bestaan in 12 boekdrnkkeryen;
4 steendrükkerijen; 2 instrumentmakenjen; 2 bierbrouweryen; 2 azijn-
makerijen; 2 stijfselmakerijen ; 2 zeepziederyen; 1 zoutkeet; 1 stokenj
van chemicalien; 1 electro-chemische loodwitfabryk ; 1 stoom- of ma-
cbinale vlasspinnerij ; 3 weverijen; 4 vellenblooteryen ; 17
keriien : 1 zweepmakerij ; 5 hoedenmakeryen ; 19 kagchelmakcryen ,
2 ankersmederijen; 15 blaauw- of stoffenverweryen; 32 wolkammeryen;
4 cichoreifabrijken ; 22 boekweitmalerijen; 2 hagelgietenjen; 6 scheeps-
timmerwerven ; 1. likeurstokerij ; 1 metaalgieterij ; 2 lymkokeryen ; 1 pot-
ten- en pannenbakkerij ; 10 touwslagenjen ; 2 koo. dslageryen ; 5 olie-,
2 pel- , 1 stoom-olie- en pel-, 7 houtzaag-, 1 schors-, 1 tras-, 7 o-
ren-windmolens en 1 ros-pletmolen , welke thans (1843) wordt opgerigt.
Maar vooral is de sebeepsbouw er zeer belangryk, zynde deze
zelfs in de laatste jaren, ook door den bouw van schepen voor de vaart
op de Indien, aanmerkelijk toegenomen. Voor de vaart op Oost-lndie
zi\n reeds 5 barkschepen , metende ongeveer 2200 ton , te water ge-
laten. De voornaamste vaart is echter op de Oostzee en wordt met
kofschepen en tjalken gedreven. Het aantal m- en uitklarende bodems
bedraagt ieder jaar gemiddeld 600. -.
De stad G r o n in g en , G r o e n in g e n , G r o n in g e n of G k e e n in g e n , in het
Lat. C e o o n in g a , G r o n in g a , G r o n in g ia , G r d n in g a en G r d n in g ia , ligt
59 u. N. 0. van Amsterdam, 11 u. 0 . van Leeuwarden, 1J u. N.
ten Q. van Zwolle, 5 u. van de Eems en 10 u. van de Hannoversche
grenzen, aan het uiteinde van den zoogenaamdeu Bisschops- of Honds-
rug , op 53° 13' 12" N. B., 24° 14' 2" 0. L. Zij is met alleen de
boofdstad , maar zelfs de eenige stad der provincie.