verschilfende zijgebouwen vergroot, en bevat onderscheidene zalen,
waaronder de groole eelzaal en de danszaal uitmunten. De vloer der
laatste is ingelegd. Boven loopt eene galerij voor het orchest, dezaal
wordt verlieht door prächtige kristallen kroonen m het midden , en
door een aantal halve kroonen, tegen den muur hangende. Onder deze
staan rijke labouretten. Ook bevat het paleis vele fraaye schilder-
stnkken. Daar achter ligt een schoone tuin, door Prins F h e d e r i k
H e n d r i k voor zijne familie aangelegd, ¡waarvan de wedergade in
’s G r a v e n h a g e niet gevonden wordt, en welke zieh uitstrekt tot aan
den west- en den noordsingel en oost- en zuidwaarts loopende, achter
de huizen, die in het Noordeinde en de Molenstraat uitkomcn,
Voorheen was het de weide van het St. Nicolaas-Gasthuis , welke weide,
ter prootte van 4 morgen 142 roeden (5 bund. 60 v. r. 81 v. eil.) ,
Prins F r e d e r i k H e n d r i k , in den jare 1609, voor zijnC vrouw moeder,
van de Gasthnismeesters van het voorschreven gasthuis heeft gekocht,
voor de somma van 4800 gulden. In dezen tuin, woeW de Prin-
sesse-tuin geheeten , plagten vele lieden van aanzien, des zomers
na den middag of tegen den avond, z i e h te vermaken met wandelen
om onder de schaduw der boomen eene frissche en verkoelende lucht
te sebeppen. Ook hadden voorheen de meeste aanzienlijke huizen aan
die zijde van het Noordeinde, eenen uilgang in dien tuin- _
Het Koninklijk Paleis in den hoek van den Kneuterdijk en het
Lanqe of Wijde Voorhout, voorheen Het huis van Was senaar
peheeten, omdat het aan den Graaf v a n W a s s e n a a r - O b d a b toebehoorde,
maakt met zijnen sierlijken koepeltoren en uitstekende vleugels eene
tamelijk goede vertooning. Nadat het een eigendom van den Prins van
O r a n j e , onzen tegenwoordigen Koning, is geworden, werd het door
aankoopen naar den Noordwal en het Noordeinde veel vergroot.
Het Pa le i s van Pr in s F r e d e r i k d e r N e d e r l a n d e n , in het Nteuwe
Voorhout is uitwendig een eenvoudig , doch net gebouw , met 32 ven-
sters in den voorgevel; terwijl het inwendig rijk versierd is , en eene
prächtige danszaal bevat. Het werd van 1825 tot 1828 opgetrokken.
Het P a l e i s van den Pr ins v a n O r a n j e , op het Plein, voor-
dezen het Logement van Ams te rdam, mag medei een fraai gebouw
genoemd worden. Dit gebouw was na de omwentcling van 1813,
het Paleis van ’s Konings groolmoeder, de weduwe van W i l l e m V,
Prins van Oranje, en naderhand van Prinses A l b e r t van Pruissen. ln
den voorgevel Staat MCCXV, zijnde het jäar waarin dit gebouw vol-
tooid is. Vroeger stond te dier plaatse een huis , waarin men wil,
dat J a c o b a v a n B e i j e r e n , nadat zij het graafschap Holland aan hären
neef F i l i p v a n B o d r g o n d i e had afgestaan , en> vtiör dat zij , met hären
gemaal, den Stadhouder F r a n k v a n B o r s s e l b , naar het Huis-te-Teylin-
gen vertrök , gewoond heeft.
Over het Oude Hof, in het Noordeinde, is een aanzienlijk gebouw,
ter inwoning van de- Prinsen A l e x a n d e r en H e n d r i k , waarachter, in
1842 , is gebouwd een zeer ouderwetsch gebouw naar eene Gothische
kapel te Oxford , welk gebouw zieh voegt achter aan het Paleis des
Konings. .
In het Lange Voorhout is onlangs (1842), een fraay gebouw aange-
kocht om te dienen tot een Pale is voor Prinses S o p h i a , wanneer zij,
met hären gemaal, den Hertog v a n S a k s e n - W b i b a r - E i s e n a c h , ’ s G r a v e n -
b a s e zal bezoeken. ,
Het Bin n en h o f , ook H o f van Ho l l a n d geheeten, bijnain ne
midden van ’s Gravenhasb gelegen, is door Graaf Willem I I , na wjne
GR A. 789
verkiezing tot Roomsch Koning, ter vervanging van het hiervoren ge-
noemde iapthuis gesticht, wordende de grondslagen daarvan m het
kar 12 4 9 gelegd Eene groote ridderzaal werd aan dit forsche gebouw
ievoegd! geschikt om bij plegtige inhuldigmgen , of bij Sr0° ^ Sa^ '
malen en gebruikelijke feesten , ten gravelijken hove te gebruken
Deze ridderzaal werd ten tijde van hare stichting , als een meesterstuk van
bouwkunst geacht en met Salomo’s tempel vergeleken , terwijl men het
seheele hofgebouw achtte in Europa niet gcevenaard te worden dan
alleen te Weenen. Na de voltrekking van dit hofgebouw , werd het
weldra de geliefkoosde verblijfplaats der Hollandsche Graven . die z,ch
hier meer in de W e i d Ä , W » j | P
Ook de hofkapel schijnt terzelfde t.jde door K°nmg W.eeeb gest
te zijn , hoewel anderen zijnen zoon en opvolger, Peor.s V voor de
stichter dier kapel houden , waarin sedert eemge Graven en Gravmnen
des lands bepraven werdenden die nog, hoewel aanmerkel.jk veran-
Trd aanwezip is. Later 4as het Binnenhof ook doorgaans het ver-
il f der StadhLders, voor zoo ver deze hun
hielden, zijnde W i l l e m V , Prins van O m n ^ de laatste
aeweest die het bewoonde; hij verliet het in 1794, om naar Un e
land te wijken. • Koning Lodew.jk Bewoonde het ook eenigen t j
doch bestemde het toen tot eene Mihta.re ^ / „ ^ r weder
s ä ä t s c r . Ä t t S S G i — <s
Slaten-Generaal. De voormalige danszaal, is ihans in C G
hcrschapen, waar de zittingen der tweede Kamer j n de Staten Ge
neraal gehenden worden. ? e troonhemel van ^ d fluweel^ prijkt
van boven met eene fraaije kroon. 1er J p „ Jan
staan de fauteuils voor de Komnkhjke Prinsen, terwijl ^ Pa?es' "
op den voet des troons gezeten zijn. Tegenover den troon ^ t men
het proen bekleed gestoelte voor den President, in de hooate h
men de tribunes voor de Ministers en hooge Staatsbeambtcn aau het
einde der zaal, die voor het pubhek en in bet m dden vo
Snelschriivers der staatspapieren. De banken voor de leden der ver
Paderinw ziin met groen laken bekleed en loopen amphitheaterswijze
op. Ter zij de vindt men kamers voordeondcrsche^ene^cUen Aan
de overzijde van het Binnenhof, is de Yergaderzad der Berste Karner
, waar men eene verzameling van porlretten der V J
vindt Links heeft men de Rek en k ame r , aan die zelfde zijde het
Ministerie van Binnenlandsche Z a k e n , ter regier zijde de
ü B a j .» H o . , , . R , . d j « B«j ,*r i v . J,edn 'Yi ;
™ “den H .0 , . n R . . d Adel •» d.»,^
SB S. » Ä W - •M t , sedert het jaar 1813, tot het trekkeo der Nederleod.ch«_Le
terij. gebruikt, waartoe twee zeer groote räderen zijn mgerigI ^ achter
welke vroeper nog een veel grooter rad, geplaats was hetwelk tot
het uitloten der kansbilletten gebruikt werd. Het hout de‘' zol^ er^ 5
zou, zegtmen, nooit gevaar loopen van vermolmd , noch door ^
bezoedeld te worden, aangezien het vancederhout vervaardigd
vorm van den kiel van een schip heeft. Voorheen plagten hier de vaan-
dels vlagpen, standaarden en monumenten van onzen roem in de
Spaansche en Engelsche oorlogen , in trophecn op te angen , 0
werden in het jaar 1806 , op last van Koning Lodewijk, naar Amster-
I I !