DeHerv., die. hier 600 in getal zijn , maken eene gem. o it, welke tot
de klass. van 2'iel} ring van Ingen, behoort, en te E ck eene keik
beeft, De eerste , dien wij als Leeraar in deze gem. vermeld vinden ,
is geweest V in c e n tu js B a rg b jb s , welke hier in 1628 stond.
De R. K., van welke men er 15 aantreft, werden tot de stat.
van Maurik gerekend.
Men heeffc in deze heerl. eene school te E c k , en een veer over
den Rijn te W ie l, alwaar vroeger mede een fraai kasteel stond, dat
in 1839 gesloopt is ; ook gaat er door Eck-en-Wiel een goed onder-
houden, in 1820 aangelegden, zandweg van Tiel op Amerongen , alwaar
dagelyks tnsschen beide plaatsen eene diligence en een poslbode
doorkomem
Volgens afscbrift van een koopcontraet, d.d. 26 Maart 1668 , werd
toen de heerl. E c k - e n -W i e l verkocht door den Graaf G e o rg e F r e d e r ik
v a n W a x d e c q , P ie rm o S t bn G b le n b o äg aan Wilt v an B ro e k ro iz e n ,
Rigter en Burgemeester der stad Tiel en Jonker D ib e r ik van B ro e k h d iz en .
In een trouwboek, te E c k , leest men de volgende acte: » 18 September
1731 gehuwd J a n Gi.isbkkt L u d o l f A d ria a n v an N e c k is c h e n ,
genaamd Nijvenheim , Vrijheer van Driesberg, Kessel en Mook, met
Freule S v n a M a r g a r e t a Baronnesse v a n W u n E (wier vader was Heer
va!n E c h te id en E c k - e x -W ie l) , zijnde eene erfdecbter van E c k - e n -W ie l
zoo dat door dit hitwelijk de heerl. aan bet geslacbt der v a n N jjv e n b e ih s
zal gekomeh zijn , waarin zij gebleven is tot in het jaar 1839, als
wannee? die, met de landen, zijnde ongeyeer 83 bund., publiek aan
percelen is Verkocht. De Heer G e o rg e G o o a r t H e n ry Graaf v an R e e d e en
Ä tb e o n e , Heer van Amerongen, wonende in Engeland , is sedert dien
tijd , door koop, Heer van E c e - e n -W i e i geworden, met ongeveer
28 bund, uiterwaarden en bet veer over.den Rijn,: terwijl de overige
landen aan particulieren zyin overgegaan en het K a s te e l-te -W ie l
gesloopt is.
ECKSWERT , geh., pröx. Friesland , kw. Westergoo, griet, Hennaar-
deradeel. Zie E e s k w e r b .
ECTEREN o f E c t e r n a c h , s t . in! h e t b a l j , v a n Echternach, g ro o th .
Luxemburg. Z ie E c h te r n a c h .
EDAM, kant., prov. Noord-Holland, arr. Hoorn; palende N. aan
het kam. Hoorn, 0. aan de Zuiderzee, Z. aan het I J , W. aan het
kant. Purmerende.
Dit kant. bevat de volgeBde 12 gem. : Edam, Monnickendam,
Marken , B ro ek ^ in - W a te rla n d f Z u id e rw o u d e -en -U itd am ,
Ransdorp-Durgerdam-en-HoliCsIoot, Schellingwoude, Nieu-
w cn d am -en -Z u n d e rd o rp , B u ik s lo o t, K a tw o u d e , Middelie-
cn-Axwijk, Oosthuizen-en-Hobrede en Etersheim-en-Zuid-
S ch a rd am . Het beslaat eene oppervlakte van 12,217bund., telt 2436 h.,
bewoond door 2868 buisgez., uitmakende eene bevolking van ruim 13,000
inw., die meest in de veeteelt en het kaasmaken hun bestaan vinden.
EDAM , klass., prov. Noord-Holland, verdeeld in de volgende drie
ringen : Edam, P u rm e re n d e en Monnickendam.
Zij bevat 24 gem. met 27 keiken , die door 27 Predikanten bediend
worden en ruim 18,400 zielen teilen.
EDAM , kerk. ring., prov. Noord-Holland, klass. Edam.
Zij bevat de 7 volgende gem.: B e e ts, E dam, Etersheim-en-
S ch ard am , Middelie , ÖoSthuizen, Oudendyk en Warder.
Men telt er 9 kerkcn , welke door 8 Predikanten bediend worden , en
ruim 4900 zielen teilen.
EDAM, gem. in Waterland, prov. Noord-Holland, arr. Hoorn,
kant. Edarn (18 m. k., 6 s. d.) j palende N. aan de gem. Middelie-en-
Axwijk, 0. en Z. O. aan de Zuiderzee, Z. aan de gem. Katwoude
en Monnickendam, W. aan de gem. Purmerende.
Deze gem. bevat de st. Edam, hetd. Vollendam, benevens depold.
Blok weeren, den B ro e k , Oosterweeren en W e s te rw e e re n ,
alsmede een gedeelte van den Pu rm e r. Zij beslaat eene oppervlakte
van 2244 bund. 70 v. r. 61 v. eil., telt 839 h., bewoond door 893
huisgez., uitmakende eene bevolking van ruim 4000 inw., van welken
velen buiten de stad hun bestaan vinden in de veeteelt en het kaasmaken,
alsmede in de visscherij.
De Herv., die hier ruim 2500 in getal zijn, de Evangel.. Luth., van
welke men er ongeveer 200 te lt, en de Doopsgez., wier getal hier 80
beloopt, maken de gem. dier gezindten van Edam uit, terwijl de R. K.,
van welken men er ongeveer 1500 , onder welke 1000 Communican-
ten , aantreft, insgelijks de stat. van Edam vormen.
Men heeft in deze gem. 5 scholen, welke door een gemiddeld getal
van 470 kinderen bezocbt worden , terwijl men op de avondscholen
180 leerlingen van 9 tot 20 jaren telt.
De stad E d a b , in het Lat. Edamuii , ligt 4 u. N. van Amsterdam ,
3 u. Z. van Hoorn ,1 u. N. van Monnickendam ; 52° 30' 46w N. B., 22°
42' 42" O. L. Naar een watertje, de IJe of Ee genaamd en eenen
daarin gelegden dam zoude de stad eertijds I J e d a b of E e d a b genoemd
en deze naam sedert in Edam veranderd zijn. De vele en aanhoudende
Watervloeden , in de eerste helft der twaalfde eeuw, die in Noord-Holland
eene menigte menschen en vee deden omkomen , waren oorzaak,
dat men, eenige verademing bekomen hebbende , in 1177 met ver-
dubbelden ijvcr aan het werk toog, om de dijken veel hooger en
zwaarder te maken, dewijl men ondervond, dat de vroeger aange-
legde bedijking te zwak was. Na dien tijd lezen wij ook, dat er een
menigte dorpen in Noord-Holland te voorschijn kwamen, vermoedclijk
is Edam toen ook gesticht, door de afdammingen eener tak van het
I J , die in eene noordelijke rigting door de Ooster-en de-Wester-weeren
stroomt. In het jaar 1403 werd te dezer plaatse een andere tak der
IJ afgedamd , de P urme r - I J e , P u rm e r-A de of Pu rm e r-E e ge-
beeten, en in eene westelijke figting in de Purmer uitloopende, welke
dam daardoör de NiEtwENDAm heette. Zeker gaat he t, dat de plaats
toen , ten minstc al eene halve eeuw, onder dien naam bekend en een
stad was, alzoo Hertog W illem v a n ¿ e u e r e n , Edam , bij twee handves-
ten van den jare 1557, onder andere voorregten vergundc, dat een
Poorter, zijn lijf verbeurende , niet meer dan de helft zij ner goederen
verbeuren mögt, moetende de helft Verblijven voor zij ne vrouw, en
wettige kinderen en regte erfgenamen. Sedert werd er eene sluis in
den dam gelegd , die, volgens een handvest vart gemelden Hertog A l-
b r e c r t , gegeven in het jaar 1403, op kosten der grafelijkheid, moest
onderhouden worden.
De stad had voorheen zeven poorlen , als: de N o o rd e rp o o r t en de
K a a ip o o rt ten N., de O o s te r p o o r t en de Z o u tk e e t e n p o o r t
ten O., de G e v a n g e n p o o rt ten Z., en de M o n n ic k e n d am m e r -
p o o r t en de W c s t e r p o o r t ten W., van welken de Oosterpoort
en de Zoutkeetenpoort, niet dan door de haven van elkander geschei-
deh waren; terwijl ook de Westerpoort en de Monnickendammerpoort
slechts eene binnengracht, die door de stad naar de haven loopt,
tusschen beide badden, doch alle deze poorlen zijn omstrecks het