ERNSMA , voorm. state, prov. Friesland, kw. Oostergoo, griet
Oost-Dongeradeel f bij het d. Jouwswier.
ERNSTER of Erenster, geh» in het balj. van Luxemburg, grooth.
Luxemburg, kw., arr. en 2 j u. N. O. van Luxemburg, kant. en l i u
a c i ‘ Tan Betsdorf> Sem- en i u. N. N. W. van JSieder-Anven, aan
de bchwartze-Erenz, welke in de nabijheid eenen viiver voedt.
ERNTS en SCHWARTZE-ERNTS, twee kl. riv. in het grooth.
Luxemburg. Zie E renz en E renz (S chwartze- ) .
geh. in de heerl. Feltz, grooth. Luxemburg. Zie E rentsen
ERNZ en SCHWARTZE-ERNZ , twee kl. riv., in het grooth. Luxem-
burg. Zie E rens en E renz (S chwartze-) .
’ ®e.k‘ ' n Eeerl. Feltz , grooth. Luxemburg. Zie E rentzen.
4 ^C,m' ’n ^eijerij tan ’s Hertogenbosch, kw. Peelland,
prov. Noord-Braband, Eerste distr., arr. ’s Hertogenbosch, kant. Veq-
hel, (6 k. d,, 27 in. k., 1 s. d., 1 ® ged.); palende N. aan Uden,
U. aan Boekel, Z. aan Beek-en-Donk, W. aan Veghel.
Deze gem. bevat het d. E rp , benevens de geh. Boerdonk, Bolst
D iep e rsk an t, Dijk, H e u v e lb e rg , Hoek, H u rk sk e , K e ld o n k ’
L a r e n , L o ijen d , Morschoeven, Oudevelt en Veluwe. Zij
beslaat, volgens het kadaster , eene oppervlaktc van 3560 bund., waar-
onder 3431 bund.,81 v. r. 30 v. ell. schotbaar land, telt 412 h.
oanA°”^ ^oor hüisgez., uitmakende eene bevolking van ongeveer
■2 2ÜQ mw., die meest hun bestaan vinden in den handel, den land-
houw en de bijenteelt, ook voor een gedeelle in de veeteelt. Men
heeit er eenen schoonen watermolen op de Aa, en eenen windkoren-
molen.
In deze gem. liggen veel woeste gronden , welke niets dan schraal
develd opleveren, en vele onkosten zouden vorderen , om in eenen
staat van vruchtbaarheid gebragt te worden , doch daarentegen heeft
men er een schoon uitgestrekt broekland, de L e i n t genaamd,
netwelk uit zieh zelven eene goede weide oplevert, en in de beste
groesvelden zoude kunnen herschapen worden, zoo men de noodige
mestspecien konde aanvoeren. Nog vindt men ten W. en N. van
deze plaats een schoon broekland , dat mede door hemesting zeer ge-
zoude kunnen gemaakt worden , om op de voordeeligste wijze
te worden bebouwd. Be granen, welke hier geteeld worden, beslaan
in haver, zandhaver of eve, boekweit en vooral rogge : klaver wordt
er zeer weinig gezaaid. Men wint er veel vlas, en door de goede
wei- en broeklanden maakt men er nog al veel boter.
De R. K., welke er ruim 2100 in getal zijn, onder welke 600
Lommunicanten , maken eene par. u it, welke tot het apost. vik. gen.
van s Hertogenbosch, dek. van Helmond, behoorl, en. door eenen Pastoor
en eenen Kapellaan bediend wordt. Vele jaren na de reductie
tier stad s Hertogenbosch onder de Staten, wanneer een schuurkerkie
te ßoekel, op de grenzen van het Ravesteinsch grondgebied, gebouwd
was werden de R. K. van E rp , even als die van sommige omliV-
gende plaatsen, bediend of van tijd tot tijd bezocht door geordende
friesters, bijzonder van de orden der Predikheeren of Minderbroeders:
sedert het jaar 1672 heeft E rp eenen eigen vasten Pastoor, benevens
eenen Aapeilaan , gehad , van de ongeordende geestelijkheid zijnde
de eerste Pastoor geweest, I I enricds D oolvoet , die in het jaar 1691 ,
door den Deken L ambertus van den B ogaert, is opgevolgd.
i Hcrv"> van welte men er 32 aantreft, worden tot de gem. Veg- nel-Erp-en-Gemert, gerekend.
Men heeft in deze gem. twee scholen , als : eene te E rp , en eene
te B o e rd o n k , welke gezamenlijk door een getal van 260 leerlingen
bezocht worden.
Het d. E r p ligt 5 u. O. Z. O. van ’s Hertogenbosch, 1 u. 0. Z. 0.
van Veghel aan de Aa, over welke hier eene brug ligt.
Men telt in de kom van het d., bestaande uit de geh. B ru g en
S t r a a t , 62 h., welke zeer verspreid staan , en ruim 500 inw. Het
is eene groote, hoewel geen fraaije, plaats. Men heeft er een Raad-
huis, dat gesticht is uit de opbreugst van de verkochte gemeente-
gronden.
De R. K. kerk , aan den H. S ervatius toegewijd, werd, nadat zij,
sedert de Reformatie, bij de Herv. is in gebruik geweest, in het jaar
1799, aan de R. K. teruggegeven, tot oefening van hunne gods-
dienst, waartoe zij haar met vele kosten hebben in Staat gesteld.
Het was een tamelijk groot gebouw, met eenen zwaren maar niet
hoogen toren, waarop eene tamelijk hooge spits stond , terwijl men
op het midden der kerk nog een vrij hoog en spits torentje zag. Deze
kerk is, even als de toren , in den loop van dit jaar (1842) afgebro-
ken , om door eene nieuwe fraaije kerk, met toren, vervangen te
worden. Voor dat de parochiekerk aan de R. K . was terug gegeven,
hadden zij hier eene zeer geringe schuurkerk met de pastoorswoning
aan de straat, Naar het Hof genaamd, omtrent ten Oosten van de
parochiekerk.
De dorpschool wordt gemiddeld door een getal van 120 leerlingen
bezocht.
Deze gem. is waarschijnlijk in vroegere tijden eene heerlijkh. geweest,
of er heeft een kasteel gestaan , welks bezitters den naam van van
E rp gevoerd hehben, ’ en waaruit het adellijk geslacht van dien naam
is gesproten, onder welks leden bijzonder bekend is geweest W alraven
van E r p . Ook is het niet onwaarschijnlijk , dat de Geleerde T homas
Erpenios of T homas van E r p , die in 1584, te Gorinchem geboren, en
te Leyden, als Hoogleeraar, in 1624, is overleden, ook van dit d. zijnen
naam ontleend heeft en zijne voorouders daaruit afkomstig zijn geweest.
E rp is de geboorteplaats van den Godgeleerde H enricus van E r p ,
t 1478, en van de Ge s c h ie d s c h rij f s te r H endrica van E r p , •{• 1548.
Men heeft er vier jaarmarkten , als: op den tweeden Vrijdag in April,
den tweeden Vrijdag in Mei, den eersten Vrijdag in Augustus en den
derden Vrijdag in September, zijnde alle beestenmarkten.
Het wapen van E r p bestaat in een veld van azuur, beladen met
S t. S e r v a t iu s van goud.
ERPELDANGE, Eransche naam van het d. E rpeldingen, in de
beerl. Bourscheid, grooth. Luxemburg. Zie E rpeldingen.
ERPELDANGE, Fransche naam van het geh. E r p e ld in g e n , in het
balj.burg. van Remich-en-Grevenmacher, regtsgeb. Remich, grooth. Luxem
Zie E r p e ld in g e n .
ERPELDANGE, Fransche naam van het geh. E rpeldingen, in het
graafs. Wiltz, grooth. Luxemburg. Zie E rpeldingen.
ERPELDANGE (CHaTEAU-D’- ) , Fransche naam van het K asteel-
van-E rpeldingen, in de heerl. Bourscheid, grooth. Luxemburg. Zie
Erpeldingen (K asteel- van-) .
ERPELDINGEN, in het Fr. E rpeldange, d. in de heerl. Bour-
wheid, grooth. Luxemburg, kw., arr., kant. en \ u. Z. W . van Die-
birch, gem. en \ u. N. van EtleUtruck, op den linkeroever der Sure
gelegen.