later was het geheel met den toren voltooid. De Vicaris M atthias
wijdde haar den 18 Junlj 1423, ter eere van den A lmagtigen G od en
van de (xodbarende Maagd M abia en van M a b ia M agdalena in. Nieuwe
aflaten werden toegezegd, en hieven niet zonder uitwerking. Ecrliids
stond op het midden van het kruis eerie spits , waarin eene klok hin».
iJoor de onvoorzigtigheid eens loodgieters werd echter het fraaiie gebouw,
op den 1 1 September 1618, vreesselijk geliavend. Ondanks alien
ljver verbrandde ., binnen den tijd Tan 3 uren, het geheele dak met den
toren. Het gewelf van het westelijk deel stortte in ; het overige werd
gered , en door de zorg van de Kegering was het gebouw , drie jaren daar-
na , reeds in dien staat hersteld, waarin wij het thans zien, rüstende op
zijne vieren zestig pilaren. Deze herstelling had der gemeente 124,282
guld. gekost. De oude toren werd niet herbouwd, maarbij deze gelegen-
herd plaatste men op de vier middelste pilaren der kerk op nieuw een zeer
net torentje, en voorzag het nu niet slechts Van een zeer goed uurwerk
maar ook van een klokkenspel, bestaande nit 40 klokken ; de ijzeren
trommel is met 12 0 maten voorzien, welke ieder 40 nootgaten hebben.
Hit klokkenspel, vervaardigd door F rans J ansz. B ak ker i, van Dellt, hoe-
zeer niet zwaar, heeft echter een zoo uitnemend liefelijk geluid, als
men maar zelden elders aantreft. By de herbouwing werd de kerk ook
met^.vele geschilderde glazen versierd, in welke, aan den westgevel,
de brand zeer levendig was afgebeeld. Tegenwoordig zijn daarvan
nog slechts geringe overblijfselen aanwezig. Nadat het vorige orgel
i L iWi )ran(* Tan 1618 vernield was, heeft men den 12 November
1641 , het tegenwoordige aan den Orgelmaker W illem D ia k e n , te
Haarlem aanbesteed, dat in December 1643 voltooid was. Het is
groot, en naar den smaak van dien tijd fraai. Het is voorzien van 28
sprekende registers, 2 handklavieren en 1 vrij pedaal, en heeft met
zinnebeeiden beschilderde buitendeuren. In 1711 werd het aanmer-
kelijk verbeterd door den Orgelmaker J. C ool en in 1826, door den
Urgellnaker C. J. van O eckelen , te Breda. De heerlijke tent waar-
onder men het nu geplaatst ziet, is van het jaar 1759. De geluiden
van net groot orgel, of groot manuaal en pedaal', zijn voortreflelijk; die
Tan bet rugpositief zijn echter meer scberp dan liefelijk. In de zooge-
noemde wandelkerk , ligt het stof van den Kronijkschrijver S mallegange,
en van den menschenvriend F rans N aereboiit . Het graf van den eer-
sten is in het noordoostelijk vak, doch niet meer kenhaar. Op dat
tm?1 ^aa^s*ea genoegfzaam in het midden, heeft het Departement
der Maatschappij : tot Nut van ’t Algemeen , op den 20 December
1819 eenen grooten blaauwen stecn laten leggen , met het opschrift:
H ie r rust
D e BEROEMDE ZEEMAN
EN EDELE MENSCHENVRIEND
F rans N aebebout
GEBOREN TE V e r E DEN 30 AuGCSTUS 1748 , 7
GESTORVEN AAN HET S aS VAN GoES
den 29 A dgdsths 1818.
D e LEDEN VAN HET G oESSCHE DEPARTEMENT
d e r M aa tschap pij
tot N e t van ’t A lgemeen
t er z ijn e r e e r e .
Alleen het voormalige koor of oostelijk kruispand, wordt thans voor
de godsdienstoefeningen der Hcrvormden gebruikt, en vomit eene, zeer
nette kerk.
uc liui vui ujucii unuueii mer , C T j. 1 • 1 1 n u t a , U C A 1 C I U L * kerk ol G a s th u isk e rk genoemd, aan het einde der Lange-Vos-
straat, oorspronkelijk de kapel ' van het aan de H. A gnes gewijde
Vrouwenklooster, ' dat in de eerste helft der vijftiende eeuw gesticht
werd. Bij resolutie van den Raad van den 29 December 1601 , werd
dit klooster, piet de daartoe behoorende goederen, den armen afge-
staan , en het gebouw tot een gasthuis bestemd. Drie eh veertig ia-
ren later , werd de kapel vergroot, met opoffering van eene niet geringe
som, en tot de Hervormde dienst geopend. In 1809, werd zij
aan de R. K. aangewezen, doch, voor dat die door de gem. in gebruik
is genomen heeft zij nog gediend tot Militair Hospitaal en in 1817 is
Zij aan de Herv. teruggegeven. Zij is evenwel niet weder in gebruik
genomen, maar werd later tot een pakhuis of loods gebezigd, vervol-
gens afgebroken, doch in het jaar 1839 weder opgebouwd en in ge not
tot weeffabrijk. 0 ■
In het jaar 1841, hebben de Afgescheidenen hier mede eene vrij goe-
• j Tjy--Wat ^u’stere ’ kerk gebouwd van eene voormalige zeepziederij
in de Wyngaardstraat, welke van 300 tot 600 personen kan bevatten.
• üe D °°P sSezin(le k e r k , in de Korte-Vosstraat, werd in het
jaar 1660 gebouwd. Het is een fraai luchtig en vierkant gebouw; de
i’ransehe gemeente gebruikle haar insgelijks gedurende de laatste
jaren van haar hestaan. De vroegere Waalsche kerk of Kapel der
Zwarte Zusteren , in de Zusterstraat, aan de zuidzijde van de Groote
kerk, is m het jaar 1824 aan het Weeshuis getrokken en ingerigt
tot eene Weezen- en Armenschool.
De R. K. k e rk , even als de oude Hoofdkerk , aan de H. M a r ia
mAGDALENA toegewijd, op het Plein ten W. der Groote kerk , in het
jaar 1813 gebouwd , en den 22 Julij 1818 ingewijd , is van binnen
net en met een klein orgel voorzien. tri den fraaijen gevel, die zieh
op eenen afstand vertoont als van arduin vervaardigd, leest men het
jaartal harer stichting in dit opschrift:
gY L I eLM o r e g n a n t e
, , KT h o s t e D eV IC to
erI gI CoepI .
' ’• : Onder de regering van Koning W il l em en nadat de vijand
ovwwonnen was , is men begonnen deze kerk op te rigten.)
Vroeger had men hier drie kloosters, als: het K ru isb ro ed e rs-
Klooster , dat, gesticht door de mildheid der Heeren van M a a l s t e d e ,
jegehjk met de kerk, den 29 Junij 1429, op St. Pieters en Pau-
usdag, werd gewijd aan' de H. Maagd en aan het H. Kruis. Het
ezat onder meer voorregten ook dit, dat het eene vrijplaats bood aan
evallige doodslagers. Door den zwaren brand van 1384 geheel verteerd,
ca sedert weder opgebouwd, werd daarvan later een gedeelte als
St IJ* . sc"°°l gebruikt, dat thans tot eene stadschool is ingerigt; het
van g&n ie te n k lo o ste r , nu het Gasthuis, staande aan de oostzijde
denk * 611 het Klooster der Zwarte Z u s te re n , waarvan
tm w W?n Ülans gedeeltelijk dienen tot L e e n b a n k , gedeelteliik
j) r66*1?.“ !8.» eu de kapel tot W e e z e n -e n -A rm e n s c h o o l. I
1836 gevest dtlSClle in de Lange-Vosstraat, is in het jaar
^schm 1*^Ie^ a<^%e gestich^en telt men: het G a s th u is , bij de Oude-
« groot1 J v.roe3er ket klooster aan S t . A gnes toegewijd. Dit gebouw
»»ordzii/ 11 rUlm en töt dat Seb™k zeer bekwaam ; aan de west- en
IV D cmvin6 ket vroeger de Gasthuiskerk, thans een weefschool.