verscheidene voorregten en stadsregten verleenden. Want wij vindert
in eenen brief van den jare 1552, waarin Burgemeesters, Schepenen
en Raden van Eemnes hunne plaats eene stad noemen , gelijk zij ook
meermalen eene stad gencemd wordt, in het Octrooi door Keizer K a s e l V,
in den jare 1552, aan die van Eemnes-Buitendijks verleend. In
het jaar 1555 , vielen die van Eemnes wederom van den Bisschop af j
doch zij werden waarschijnlijk begrepen in den zoen , tusschen W illem
v a n B e h e b e n en den Bisschop , in het volgende jaar , gemaakt; wanneer
het eigendom der Eemnessen toegekend werd aan den Bisschop, na
dat hij , met zeven stoolen, gezworen had, dat zij hem toebelioorden.
In het volgende jaar beloofden die van Eemnes , bij eenen brief, be-
halve andere zaken, den Bisschop goede trouwe Stichtsluiden te zullen
blijven. Sedert is er geen geschil over de oppermagt van de plaats
geweest. Wij vinden wel, dat er , in den jare 1458, oneenigheden
tusschen den Bisschop en die van Eemnes ontstaan zijn , welke zoo hoog
liepen , dat de Bisschop , dewijl die van Eemnes weigerden de uitspraak
aan de drie staten van den lande over te laten, genoodzaakt was,
volk onder de wapenen te verzamelen , om hen te beteugelen, doch ,
waarin die geschillen eigenlijk bestaan hebben, en hoe die beslist zijn,
heeft men niet können nasporen, Dit is zeker, dat er ten allen tijde
twist is geweest over de veenen en aangewonnen landen bij den mond
van de Eem, welke de Holländers zieh toeeigenden ; en dat de verscbil-
len daarover eerst uit den weg geruimd zijn door Keizer K a r e l V ,
na dat hij Heer van den lande van Utrecht geworden was. Eemnes was
in den jare 1481 , deels door de gelegenheid der plaats, deels door de
menigte van het Utrechtsche en Amersfoortsche volk, dat zieh daarin ge-
worpen had, zoo sterk, dat het, in den eersten aanval, bevrijd bleef van de
Holländers, die toen, uit wederwraak, het Sticht afstroopten. Het lag, gelijk
nogheden, geheel in de lengte uitgestrekt, en had maartwee toegan-
gen. Yoor het overige was het meestal ongenaakbaar, door de moerige veen-
gronden , en afgebrokene landen ter wederzijden. Doch de Stadhouder L a-
l a i n g , wetende dat delandlieden van rondomme , in den waan van aldaar
veilig te zullen zijn, met hunne meeste haven en.vee, derwaarts ge-
vlugt waren, liet niet na, die plaats met alle magt aan te tasten, zoodat
hij haar ook vermeesterde.' De Holländers vonden er eenen grooten buit,
en leiden bij hun vertrek de plaats in de assche. In weerwil echter
van deze ramp herstelde Eemnes zieh weldra in zijnen vorigen Staat,
doch het werd op nieuw uitgeplunderd, in het jaar 1527 , door de
Gelderschen , welke toen de stad Utrecht bezet hielden, en van daar
het Sticht afliepen. Ook leed het veel van den moedwil der Eran-
schcn , in het jaar 1672.
Het is onzeker wanneer Eemnes in twee deelen gescheiden en van
eene stad twee dorpen geworden is.
Thans wordt de heerl-. Eemnes in eigendom bezeten door den Heer
Mr. S. J . v a n Namen , woonachtig te Zwolle.
Het wapen dezer gem. bestaat uit een veld van keel (rood), beladen
met drie bisseboppelijke hoofden van zilver.
EEMNES-BINNENDIJKS , d. in Eemland, prov. Utrecht, arr., kant.
en 2£ u. N. W. van Amersfoort, gem. Eemnes; 52° 15* 1 0" N. B.,
22° 55' 47" 0. L.
De Herv., die hier wonen , maken, met een 500 tal uit de burger-
lijke gem. B a a rn e , eene gem. uit, welke tot de klass. en ring van
Amersfoort behoort. De eerste, die aldaar, in vereeniging met Eemnes-
B uttendijlcs, het leeraarambt heeft waargenomen, is geweest Dirck
EEM.
R ijx s s e n , die er,, in het jaar 1567, Roomsch Priester was geworden,
doch, de Hervorming toegedaan , Hervormd Leeraar werd, en in het
begin der zeventiende eeuw schijnt overleden te zijn. De kerk, welke
zoo als het opschrift van eenen steen uitwijst, in het jaar 1459
gebouwd is, was voör de Reformatie aan den H. P e t r d s toegewijd.
Destijds was daarin eene vikarij van het H. kruis gesticht, die 2 Filips-
guldens (2 guld. öOcents) aan inkomsten had, terwijl de inkomsten der
pastorie 42 gülden beliepen. Tot de timmering van deze riieuwe kerk
en het onderhoud van den Pastoor gaven de gemecne buren van Eem-
n e s-b in n b n d ijk s , gezamenlijk al hun regt en toezegging, dat zij aan den
Zuidweind hadden , over. Deze kerk heeft eenen zwaren vierkanten toren
welke, hinnen eenen trans , eenen ongemeenen lagen top heeft , die
men naauwlijks eene spits noemen kan. In het koor zag men eertijds
het wapen van den vermaarden Regtsgeleerde W i l l em v a n R a a d e la n d .
De R. K. behooren tot de stat. van Eemnes , welke hier eene kerk
heeft, die aan den H. N ic o la a s is toegewijd.
Men heeft er eene dorpschool, alsmede een distributie-kantoor van
debrievenposterij. — Dekermis valt in den derden Dingsdag in October.
E emne s-binnendijks is de geboortepl. van den Regtsgeleerde W i l l em
v an R a a d e la n d , President in het Hof van Utrecht
EEMNES-BINNEN-EN-BÜ1TENDIJKS, gem. in Eemland, prov
Utrecht. Zie Eemnes. | 1
EEMNES-BUITENDIJKS, d. in Eemland, prov. Utrecht, arr.
kant. en 5 u. N. N. W. van Amersfoort, gem. Eemnes-Binnen-en-
Builendijks, en'J u. N. van Eemnes-Binnendijks.
De Herv. -maken eene gem. uit, welke tot de klass. en ring van
Amersfoort behoort. De eerste, welke hier het leeraarambt na de schei-
ding van Eemnes-Binnendijks ,. in het jaar 1651 heeft waargenomen
is-geweest T h e o d o r c s S e r u t t , die in het jaar 1651 herwaarts kwam
en im het jaar 1671 overleed. De kerk was voör de Reformatie aan
den H. N ic o la a s toegewijd en had destijds aan inkomsten 24 guld.
Ook was daarin eene vicarij gesticht, ter eere van den A lm ag tig e n
G o d , de H. Maagd M a r ia en van den H. Martelaar V in c e n tiu s en
eene ter eere van God , van de H. Maagd M a r ia en den H. N ic o la a s .
Nog stond daarin een altaar van het II. Sacrament en er waren twee
broederschappen gevestigd , als: de B ro ed e rsch ap van St. A n n a
welke 56 gülden 8 stuivers aan inkomsten bezat, en de Broeder-
sch ap van h e t H . S a c r am e n t, waarvan de inkomsten 42 gülden
12 stuivers beliepen. De tijd der stichting van deze kerk vin-
dem wij met vermeld , doch vermoedelijk is zij gebouwd na het jaar
looJ • want in dat jaar hebben die van E em n e s , van den Abt van St.
faulus te Utrecht, onder wien zij in het kerkelijke stonden , vriikeid
verkregen , eene kerspelkerk te bouwen , op de plaats, daar zij te
voren eene kerk gehad hadden, die waarschijnlijk, met de huizen
verbrand zal zijn , toen Eem n e s, door J a n v a n A r k e l , den zeven en veer-
tigsten Bisschop van Utrecht, in kolen werd gelegd. Deze kerk is
groot, doch geen kruiskerk. Zij heeft eenen zwären toren, die vrij
boog uitsteekt en met twee verdiepingen en transen , e n ,v a n boven,
met eene tamelijke spits voorzien is.
R-I die er wonen, behooren tot de stat. van Eemnes
EEMNESSEN (DE-BEIDE-), gem. in Eemland, prov. Utrecht. Zie
•üemnes. r
EEMO-TIL, oude naam van het geh. E n u m a - t i l , in het Wester-
nwartier der prov. Groningen. Zie E n um a - til.