of Ezc, E ib e r tb u r e n , Jouwer of Cusemerbalk, Kornhorn,
Luka swolde , de Ou de -Wie r en, he tPe ebos , de Snippe r i j ,
de Teilte n , To pwecr, de Ui th o rn , de Wieren, Westerhorn,
bet Weste rzand en dat gedeelte van St roobos, hetwelk tot de
prov. Groningen behoort; Zij beslaat eene oppervlakte van 6634 blind.
34 v. r. 62 v. eil., telt 369 h., bewoond door 619 huisgez., uitma-
kende eene bevolking van ongeveer 3000 inw., die meest hun bestaan
vinden in den landbouw en de veenderijen; terwijl men in deze gem.
ook eene blaauwverwerij, 1 pel- en 5 korenmolens heeft. Yroeger
was hier ook eene scheepstimmerwerf, doch deze is thans niet meer
in werking.
»e inw., die, hier op 4 na alle Herv. zijn , maken de gem. van
Grootega s t -en-Doezum , Lutjegast ,' Opende en Sebald ebur
en ui t , welke in deze gem. 3 kerken hebben.
De 4 R. K., welke men hier aantreft, -worden tot de stat. van Aduard
gerekend.
Men telt in deze gem. 6 scholen , als eene te Grootega s t , eene te
Doezum , eene te Opende, eene te L u t j e g a s t , eene te Sebal -
d ebnr en en eene te St roobos , die gezamehiijk door een gemiddeld
getal van 430 leerlingen bezoebt worden.
Het d. G rootegast ligt 4 u. W. van Groningen, 2 u. Z. W. van
Zuidhorn. Het wordt aldus genoemd in onderscheiding van het nabij
gelegene d. Lutjegast, te meer, daar het ligt op hooge bouwakkers
en gastlanden , oorspronkeiijk dorren of schralen grond. Men telt er
in de kom van het d. 8 0 h. en 4 3 0 inw., en met het daartoe behoorende
geh. de Ten t en , 8 6 h. en 8 0 0 inw., terwijl het d. in het geheel
1 8 0 h. heeft en 7 6 0 inw. telt.
Hetd. is vrij uitgestrekt, en wegens den hoogen zandigen grond en
de boschrijkheid aangenaam. Men heeft er geen straat, doch .een goede
zandweg en zeer zindelijke en breede zandpaden, welke in het najaar
met wit zand bestrooid worden ,• en allijd uitmuntend te bewandelen
zijn. De Monnikenweg, welke hier gevonden wordt, zou de weg
zijn , in vorige eeuwen, door de kloosterlingen van Trimunt en Cuze-
mer gebruikt. De bodem is er zeer verschilfend, namelijk ten Zuiden
veengrond, in het midden zandgrond, en ten Noorden läge landen.
Het veen was hier oudtijds veel hooger, maar is naderhand zeer ge-
zakt. Hier en in deze omstreek, wordt veel turf gebaggerd; bij elke
boerenplaats plagt bijkans veen te zijn, en bij velen, ofschoon groote-
lijks vergraven, is het er nog bij.
De Herv., die hier ruim 780 in getal zijn , behooren tot de gem.
Grootegast-en-Doezum, die hier eene kerk heeft, welke volgens het jaartal
m de roode pannen aan de Noordzijde, misschien in 1616 gebouwdis,
en vroeger zeer klein is geweest, doch in het jaar 1829 vergroot werd ,
en eei) klein hol spits torentje draagt, maar geen orgel heeft. Tot in
het jaar 1839 had men in deze kerk, hetwelk zeer bijzonder was , eenen
zeskanten , van tigchelsteen gemetselden predikstoel, welke kansel als-
toen, door eenen houlen predikstoel vervangen is In deze kerk wordt
om den anderen Zondag de dienst waargenomen door den Predikant
van Grootegast-en-Doezum, die te G r o o t eg a s t woont.
De dorpschool wordt door een gemiddeld getal van 80 leerlingen
hezocht.
De jaarmarkt te G r o o t eg a s t valt in den derden Woensdag in September.
Men vind te G r o o t e g a s t een stander-korenmolen en eene eigene
sehuit, die van de Grootegasterklapbrug, en vice versa, allemarktdagen
op G ro n in g en v a a r t ; ev en t e n N . O . d e r e v en g en o em d e b ru g s to n d
V rGROOTOGAS^f-EN-DOEZÜM , k e rk . g em ., p ro v . Groningen, k la s s .
één e te G r o o t e g a s t en é é „ e
Men h e e tt g ^ qq ziei e n . 0 e e e rste , die in deze g em .
t e D o e z u ’ , f omen ;s geweest J esreelV isckelids, d ie in
h e t Jeeraarambt lieeft waargenomen,« ß y • ' r 1 6 0 4 naar Loppersum
h e t i a a r 1398 h e rw a a r ts Kwam , j i 4. • t a q v
v e r t r o k - d e tw e e d e w a s Thomas J o h a s h i s , b e ro e p e n in 1603 e n t in 1 6 2 7 ,
v e r t r o , ^ k e r k t e G r o o te g a s t w o r d t a a n g e w e z e n . , D e
Wiens g r a f s te e n n o g 16 0 6—1616 o f l 6 l 7 S e b a l d e b u r f n
ì i * ™»a r t . « p 'j-
. g g r f p f l M p g i n e * p “ k r . ‘ ‘ : t r s t
G A O O T E G A S T E R M E t'.f G— ' “ “ i j , “ , l . n t Ä -
W t e r , p ro v . , f . . , , . . .u idw a a r ts t o t in d e v e en en
d e r , » # »
k“ h e . r X i ~ r f c , G'°-
' “ "g R O O T E -G A T 'mStlfk r S in S uM i-T h n n d e n n , p r o .- Z a j t o n i .
GROOTE-GAT , v a a rw a te r in W M , I H J
¡ . « A „ l a n t . en U u . 0 . , a n O r a ,,, - jem . I ' » * » , « » ' " • “ »
" g r Ä S o E V E -V E E D E b o i. A . a U a l »
a r r . , k a n t. en 2 J u . 0 . te n N, v an Zwolle, g em . e n i u . K . W-
Dalfsen, in de b u u r s . Ankum,. _ en
. H e t b e s la a t een e o p p e rv lak te v a n <j3 b u n d . a 5 . . ' ”
1 w o rd t th a n s in eig en d om b e zeten d oor d en H e e r T. E . F . H eercrek ,
" r R Ä K A ZA P°!, e La aP in Oost-Indié, a a n d e w e s tk u s t v a n h e t
«SSfflKteflÄÄ ä men W?eens ®eeft r ,deRGrT
gedeeltelijk de grensscheiding tusschen die proviPnro°lVe - e?n Z Zuuiidf -HHoolluanSd
v o o rm . k lo o st. t e Doeslorgh, p ro v .
GeG R 0 0T E -KRE EK of Z d id k re e e , w a te r in Staats-Vlaanderen, in
Axeler-ambacht, p ro v . Zeeland, in d en p o ld e r C a » ts» b e i.
H e t b e f in t bij de P a s s lu is , w o rd t, zm d o o s tw a a rts k ro n k e le n d e ,
a llen g sk en s sm a lle r en e in d ig t op Belgisch g r o n d ^ b .e d a a n ^ d ^ Ou^
d en b u rg sc h e s lu i s , welke slu is y.oorzien is v a n d n e koke‘ .
b e t n v e rto llia e w a te r u i t h e t m i e r t j e d e L e ede in U o s t-V la an u e re i.
a fs tro om i en® m e t d a t v a n a n d e re k le in e u itw a te re n d e p o ld e r* , tu d en