Men lieeft in dit dörp twee scholen , als: eene dorpschool , die »e-
middeld door een getal van 80 leerlingen bezocht wordt, en een kost-
school voor Jongejufvrouwen , op het Huis A d am a , met 50 leerlingen
Ook heeft men er een fraai raadhuis , met eenen dubbelen stoep •
alsmede een distribulie kantoor van de brievenposterij.
E t t en is een zeer oud , groot en volkrijk d., in de Salische 'wetten
reeds bekend, alwaar het als eene der maalsteden of vergaderplaatscn
der Franken, omtrent de vijfde eeuw, wordt opgenoemd. Het voer-
de den naam van vrijheid, boewel het geen hoog gcrigt had en
hchoorde van overoude tijden aan het Land van Breda, waaronder
liet ook bij de verdeeling, tusschen de Heeren van Breda en Bergen
in het jaar 1290 gedaan, mede geteld werdt. Naderhand is E tten
het erfdeel van het oude geslacht van van d e s H odte of U teshodte
geweest, waarin het vele jaren gebleven is. Een der leden van het
geslacht, J an van den H odte of U tenüodte , heeft zieh als krijgsman
beroemd gemaakt in den oorlog tusschen Braband en Gelderland,
in net jaar 1288; zijne dapperheid koste hem gevangenis en den
t u j h d e " 6 October van het j aar 1480, werd deze heerlijk-
hem door H en d r ik S t e enw e ch aan J an , Graaf van Nassau, verkocht,
onder voorwaarde dat J an van d e s H odte , het regt zoude behouden
om de Jiapelanij en het gasthuis aldaar te begeven. Het gemelde
oud ridderlijke geslacht heeft zijne woonplaats mede te E tten gehad,
op het slot door hen aldaar gesticht, hetwelk deswcge nog tot de
slooping , in het jaar 1815, het K a s te e i van den H o u te genoemd
werd. A rnodt van L oven en E lisabeth , zijne huisvrouw, Heer en Vrouwe
van Breda, verkochten in het jaar 1277 , de geheele tiendcn van E tten
aan G d d a , Abdis van Thoor, waarom die tienden tot op de Fransche
omwenteling, in het laatst der vorige eeuw1, bij de Abdis en het Convent
van Thoor, bezeten werden.
E tten is de geboorteplaats van den Godgeleerde A driaan van W ese l , geb.
tusschen de jaren 1648 en 1653, + 16 Januarij 1710 , als Predikant
te Amsterdam.
Men heeft te Etten twee paardenmarkten, eene den 1 Maart en
eene den 1 September, terwijl de kermis er den eersten Zondag in
October invalt. -
E LTES , oude naam van het d. Eethen, in bet Land van Heusden,
prov. Noord-Braband. Zie E ethept.
ETTEN, heerl. in het graaf s. Zutphen, prov. Gelderlandy arr. Zut-
phen 9 kant. Ter-Borg y gem. Gendringen; palende N. O. aan den
Ouden-IJssel, die het van de hannerij Wisch scheidt, 0. aan de heerl.
Gendringen, Z. aan de heerl. Netterden , W. aan het graafs. Bergh.
Deze heerl. bevat de d. E t t e n , IJ s s e l-H u n t e n , R a fe ld e r,
Ziek en Warm. Zij telt 580 inw., die roeest hun bestaan vinden
in den landhouw.
De Herv., die hier wonen, behooren tot de gem. van Etten-en-
Netterden, welke in deze heerl. eene kerk heeft.
De R. K., die men er aaatreft, maken eene stat. u it, welke tot
het aartsp. van Gelderland behoort. — Men heeft in deze heerl. eine
school.
Het d. Etten ligt 5£ u. Z. 0. van Zutphen, | u. Z. van Ter-Bdrg,
l'i *■ Tan Gendringen. Men telt er, in de kom vari het d.j eene be-
volking van 250 zielen.
De Herv. kerk ,• welke met eenen spitsen toren voorzien is , was voör
de Reformatie aan den H, Martinds toegewijd. De Pastöor werd op
de benoeming van den Graaf van den B erg e aangestcld. Er waren
grie vikarijen gesticht, als: die van Onze Lieve Vrouwe, waarvan de
Bedienaar met twee wekelijksebe missen belast was, en door den Baan-
derbeer van Wisch tot dat ambt benoemd werd; die van St. N icolaas ,
welke in het jaar 1379 door W illem en A g n e s , Jonkvrouw van Wisch,
gesticht en begiftigd is , en door gemelden Graaf vergeven werd , en
die van St. A ntonios , daar wekelijks twee missen aan verbonden waren.
De eene moest alle Donderdagen gelezen worden ; het lezen van de
tweede stond ter keuze van den Vicaris. Er was ook eene kerkdienst
op den naam van den H. Evangelist J ohannes gesticht, met den la st,
om alle Donderdagen de goddelijke dienst te doen , maar die kerkdienst
was met het kosterschap vereenigd.
De R. K. kerk is aan den H. M a rtinds toegewijd.
Te E tten ontstond den 23 April 1841 brand, waardoor binnen
een nur tijds zeven huizen en eene boerderij werden in. de asch gelegd ,
en nog een huis, alsmede het oostelijk gedeelle van de Hervormde
kerk grootelijks beschadigd is geworden.
De kermis valt in den derden Woensdag in September.
ETTEN (KL00STER-VAN-), naam, welken men thans in de wan-
deling geeft, aan het Hois A dama, in de bar. van Breda, prov. Noord-
Braband. Zie A dama (H e t - H dis- ) .
ETTEN (OOSTPOLDER-VAN), onbehuisde pold. in de bar. van
Breda, prov. Noord-Braband, Vierde distr., arr. Breda, kant. Ou-
denbosch, gem. Etten-en-Lcur; palende N. aan Zwartenberg , 0. aan
■’s Princenhage , Z. aan de Attelakenschestraat, W. aan de Leursche
Haven. . ., - . . . m
Deze pold., beslaat eene oppervlakte van 387 bund. 2 v. r. 78 v. eil.,-
en wordt door drie sluizen op de. Leurselie Haven, van het overtollige
water ontlast. Het land ligt 5 ä 6 palmen boven A. P. Het polder-
bestuur bestaat uit twee Gezworenen.
ETTEN (WESTPOLDER-YAN-), onbehuisde pold. in de bar. van
Breda, prov. Noord-Braband, Vierde distr., arr. Breda, kant. Oudenr-
bosch, gem. Etten-en-Leur; palende N. aan Krytenburg , 0. aan de
Leursche Haven , lt. aan de Hooge groüden , W. aan de Laaksche vaart.
Deze pold., beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van
887 hund. 98 v. r. 85 v. eil-, waaronder 718 band. 10 v. r. 85 v. eil.
schotbaar land, en wordt door 6 sluizen op de Leursche haven en op de
Laaksche vaart van het overtollige water ontlast. Het land ligt 4 a 5 paU
men boven A. P. Het polderbestuur bestaat uit eenen Dijkgraaf en
twee Gezworenen.
ETTEN-EN-HOEVEN, kerk. gem., prov, Noord-Braband, klass. en
ring van Breda.
Men telt er 150 zielen, en heeft er twee kerken , eene te E t t e n
en eene te Hoeven. De eerste, die in deze gem. het leeraarainbt
beeft waargenomen, is geweest B a r t i i o l o m e d s v a n W e s e l , die in het
jaar 1648 herwaarts kwam en in het jaar 1654 naar Willemstad ver-
trok. Het beroep is eene koninklijke cellatie.
ETTEN-EN-LEUR, gem. in de bar. van Breda, prov. Noord-Braband,
Vierde distr., arr. Breda, kant. Oudenbosch, (13 k. d., 13 m. k.;,
6 s. d .) ; palende N. aan de Mark, die haar van de gem. Zevenher-
gen scheidt , 0. aan ’s Princenhage , Z. aan Rucphen-Yorenseinde-en-
Sprundel , W. aan Rijsbergen en Hoeven-en-St.-Maartenspolder.
Deze gem. bevat de d. E t t e n en L e u r , benevens de daartoe
behoorendegeh, M o le n e in d -e n -G ra a uw e p o ld e r, K la p p e n b e rg ,