Even boven de lljst van de den r Staat Lvt es Mvi-i Tan binnen^lieeft
het onderscheidene fraaije kamers , welk een bekoorlijk uitzigt hcbben ,
ruinie zalen en bekwame vertrekken , geschikt voor oude vrouwen
en arme wezen , beloopende liet getal der daann opgenomene personen,
sedert eenlge jaren, ruim vierhonderd. De oude vrouwen, die., hier
peplaatst worden, moeten vooraf eemgen, widerstand. van de Diakonie
genoten hebben , en van de Hervormde godsdienstzyn. De
kinderen, die hier worden ingebragt zijn de zoodanige dle tot de
Diakonie behooren, waaronder inen ook te teilen beeft zulke , die
andere steden onder den naam van huiszittende of Aalmoezemers armen
worden opgevoed. Zij gaan allen in het zwart gek eed, en dra-
gen, tot onderscheid van die van het weeshuis , op den linkerarm een
wit biesie tussehen den naad van bun opperkleed, en op den reg-
terarin een nommer. De gewone inkomsten van dit huis moeten ge-
vonden worden uit de kerkkollekten, welke door het groot kantoor
der diakonie , bij bet opmaken der jaarlijksche begrootmg, gedeelle-
lijk aan dit gesticht worden toegekend ; verder uit de arbeidsloonen
der jongens, die op ambacbten gaan, benevens de Verdiensten m de
naai- en breikamers van dit gestiebt; u,t onderscheidene bussen, d.e
desZondags aan de huizen , bij de begrafemssen en andere gelegen-
heden, worden aangeboden ;, uit de bekers, welke bij het II. Avond-
maal worden geplaatst; uit de alimentatiegelden, w e lk e zo o door
de stedelijke regeriog als door partikulieren , , voor cenige in dit ge-
sticht bestede oude vrouwen en kinderen worden betaald ; uit eene
kleedings-kollekte, welke jaarlijks, ten behoeve dier armen , zoo in
de Hervormde kerken , als met bussen. aan de huizen , wordt gedaan,
uit legalen, erfenissen, vrijwillige giften, en uit de mteressen van
zoodanige kapitalen, als de mildadigbeid bere.ds heeft geschonken o
nog bij uiterste wilsbescbikkingen als anderzins, aan dit; godshuis
mögt komen te schenken. Dit een en ander moet jaarlijks zoo om-
trent veertig duizend gülden opbreugen , zal men de uitgaven van a
bei benoodigde van dit gesticht kunnen goed mähen. ,
Het W ilh e lu iin a -H o sp ita a l , in de Ilekkenlaan, gestiebt in
het iaar 1850, door H. K. H. de Prinses van Oranje, tbans onzc
geeerbiedigde Koningin, alwaar de gewonden m den laatsten stnjd met
Belgie , door de moederlijke zorg en op kosten van H. M.
pleesd. Bii den tegenwoordigen Staat van vrede, en nu het hospitaa
aan zijne oorspronkelijkc bestemming niet meer kan beantwoorden
heeft bare Majesteit gewild, dat bet zoude strekken tot verzachtmg
van het lot van onvermogende partikulieren, die door zware kwet-
suren en verwondingen bezocht, eene zeer zorgvuldige behandeling
vereischen. Tot dat einde moeten die ongclukkigen, met alleen door
de Heeren Genees- en Heelkundigen van het hospitaal worden ver-
pleegd, maar hun ook nog daarenboven de vereisebte medicamenten worden
uitgereikt. H. M. de Koningin heeft bovendien bevolen , dat eene de
Zalen van bet Willems-Hospitaal derwijze zon worden ingerigt, dat
er gelegenheid bestond eene kostelooze consultatie ,te geven alwaar
Jeder persoon, zonder eenige uitzondering, op geregelde tijdstippen,
geneeskundigen raad kan inwinnen, en , bovendien, al de genees-
kundige hulp ontvangen, welke voor zijne herstelling noo a J
“ Voorts" heeft men er nog een O u d e -M a n n e n -V ro uw en -e n '
K in d e rb u is van de W a a ls c h e g em e e n te , onder do-UtM°o
wen , boven welks ingang men leest: fax noic bohi (d. 1. re
dezen huize); terwijl men, om het jaar der Stichling (1760) aan te
dulden, de woorden koos : uIC sekIs et VIDVae tbIstIsqVe pakextIbVs
ohbI aVXILIaste Deo sors DVra LeVatYr' egenI. (d. i. Hier wordt
met Gods hulp, bet harde lot van de oude mannen en weduweiP, en
de van hunne ouders beroofde arme wezen vcrligt) ; ■>een Evange lis
c h -L u th e rs ch Arm- en Wec sh uis achter bet hnis van
burn’erlijke en militaire verzekering, op de Prinser/racht, gestiebt
in het jaar 1736; een R o om sch -K a th o lijk Arm- en Weesh
u is , in het Slob van de drie Boeren, gesticht in bet jaar 1746,
waarin de aldaar opgevoed wordende weezen door eene eigen Pastoor
bediend worden ; een in 1841 gebouwd N ede rland s c h - I s r a e li-
tisc h Oude-Mannen en V ro uw e n h u is , op het Paddemoes, ter
verpleging van een veertigtal oude lieden , van beide Israelitische ge-
meenten ; een Oude-Mannen» en Y ro uw e h h u is , vroeger het St.
N ic o la a s -G a s th u is , achter den Vleeschhal, oorspronkelijk gesticht
in het jaar 1577, door Hertog Aibrecht van Beijeren, en later tot het
tegenwoordige gebruik ingerigt; het Oude-Ma nn en h u i s , in de
Oude-Molstraat, voorheen het S a c ram e n ts -G a s tliu is , hetwelk de
H. B onifacius tot Patrooil had, doch in het jaar 1733, uit de nalä-
tenschap van den Heer J acob F red e r ik van B e ije r en van S ch a g en , ge-
heel verbouwd is , wordende toen daarin oude mannen en vrouwen
opgenomen , welke hunne kost kochten; het K ra n k zi n n i gen- of
V e rb e te rh u is , in de St. Antonie- of Geeststraat, oudtijds eene
k a p e l, aan den H. A ntonius töegewijd , waarmede in het jaar 1549,
een Z iek en h ü is verbonden was , en hetwelk in 1607'tot een P e s t- e n
Dolhuis werd ingerigt; doch hetwelk, in 1656, na eene plaals ge-
had hebbende besmettelijke ziekte , en ook , nog eens daarna, aanmer-
kelijk vergroot, en met onderscheidene vertrekken en zitplaatsen voor
krankzinnigen is voorzien geworden ; terwijl het , sedert 1809, ook tot
een Spin-,Wol-en G a re n b e re id in g , en Linnenweverij is ingerigt
, waarin tevens aan de kinderen , die medewerken, een doelmatig
derwijs wordt gegeven ; het S tad s -B u rg e r -G a s th u i s , op den
Znidwal, gesticht in het jaar 1823, ter verpleging van behoeftige
kranken , welker ziekten of kwalen geneeslijk zijn , en waarin , overi-
gens, elk , voor vier gülden ’s weeks kan worden geplaatst; het S tads-
Z ie k e n h u is , in de Lange-Lombardstraat; twee B e s te d e lin g h u i-
ze n , het eene op de Breedstraat en het andere in het Westeinde ;
B ik o e r-C h o lim , zijnde eene I s ra e litis c h e I n s t e l l in g , waar-
van de Regenten" belast zijn met de zorg van alle Israelitische zieken-,
armen- en kraamvrouwen, binnen en buiten het Burger-gasthuis,
terwijl zij voor hunne verpleging zorgen , en de arme zieken- en
kraamvrouwen van alle behoeflen voorzien," en de G a rn izo en s-
Ziekenzaal , op den Fluweele-Burgwal
Ook heeft men nog de volgende Liefdadige instcllingen , het Ge-
nootschap v an Moederlijke L ie f d a d ig h ie d , onder de bescher-
ming van H. M. de Koningin; de M a a tsch ap p ij v a n W e ld a -
dighe id, in het jaar 1817, voornamelijk door de bemoeijingen van den
Generaal, thans Graaf J ohannes van den B osch , onder aanmoedigende be-
scherming des Konings en van al de leden des koninklijken geslachts
opgerigt, en thans ongeveer 10,000 leden teilende; het L e en fo n d s:
" eldadig en Zorgvuldig, strekkende om, onder borgtogt van eenig-
zins gegoede ingezetenen van ’s G ravenhage , renteloos voorschotten
te verleencn , aan zoodanige, die door toevallige omstandigheden zieh
in geldgebrek bevinden ; eene A lg em c en e Ar me n - In r ig tin g ,