i r S i n t $ * • " • 8 , b n ' “ 1“ ' f r ;i f » " . « * »
b e fe ifL 7 ’,(Df } ’ ZandbanV “ de ^ordzee, aan de zuid-weslkust van
EZELSniTK m F r 3" ZU d°°r het " « « "N r* w«rdt afgescheiden.
» e i in u B ’ c f® ’ Van Vele diJken’ a,s ^elsruggen opge-
2 2 ? . ’ hf ,d'S‘r-,;SYu!S' Prov- Zeeland. In het bijzonder wordt
aldus genoemd de Zmdwestdijk van den Cranepolder, waar lanp-s de
v af ^emdd Sl7 Zuidzande. f °Pl- HU gelegd tot beversching
EZELSfRK VFmT T •,r e,ldt.d":n thans van den Austerlitzpolder.
w ? * ™ ™ * » . « * } * » P- . W
* ~ S d ™ r ; . l S ; r S S * ? in bei
£ T “ AD»: t S S C Ä S
EZINEf’ T f min‘ Z- ° \ yanJaheek; met 14 h. en 80 inw.
„e„ r ° ®z,NGHE j gem. in het Westerlcwartier der prov. Grdttiii-
| . e n 0 . a a n ^ X ^ e o f b ^ S t U e p !
A ^ r J s i i l 0- ~ W1“ - °- ™ “ -»■z »
Deze gem. bevat de d. Ezinge, Fee rwerd, Garnwerd, Oostum
benevensdegeh. Adna rderzijl, Beswerd, Hardeweer en Krassum’
Zij beslaat een oppervlakte van 2301 bund. 44 v. r. > 7 v. eil telt 270 h
bewoond door 309 hulsgez., uitmakende eene bevolking van 1600 inw die
meest hun bestaan vinden in den landbonw. De bodem is i n T t T ’ ver
Tn rl Z3V ,mReC.zuidwaarts zware knipklei met odoorn vermeid
een ond f J - '* tllsscben E z i n g e en F e e r w e r d zigtbaar het overblijlei
een oud bed van eenen stroom,hetwelk, naar hetschijnt, N. 0 . van van
Ezmge in de Hanse of het Reitdiep heeft uitgestroomd. Deze bedding is op
n ablilFP f Zeer 6,ed eD ffaalsl' n8ere*Jde van hierzuidwestwaartstot
hebben13 7 i i ^ a\ VolSe,ns «verlevering, eene grootesluiszonde gelegen
, en- Zij strekt zieh verder, met aanmerkelijke groote bogten zuid-
oostwaartsu.t, en kan met het Aduarderdiep in verband hebben gestaan.
De inw. die op 13 na, allen Herv. zijn, maken de gem. van E z in g e
F e e rw e rd en G a rnw e rd -en -O o stum uit. — Een enkele R K
die hier woont, wordt tot de stat. van Aduard gerekend. _ De twaaif
t s i t S T ■ * * * * * - * - s - «
Het d. Ezinge , Eezinge , Esinge of Esinga , ligt 3 u. N N W vnn
Z Z T T - l N\ N--°- VaD Züidhorn en “ aakte vo°rbeen ¿enen
ienrl!. ^ 1 welke achtt,cn omgangen had. Het is eene tamelijk bloei-
NTKn1- onaardige plaats, waar men in de kom van het d. 6 6 h
en 380 ,nw. en met de daartoe behoorende buiten de kom gelegen^
plaatsen en het geh. Ha rdeweer 1 1 0 h. en 630 inw. telt. Destraat
over welke met veel doortogt met rijtuigen, strekt zieh van het N., of van
e kerk , naar het Z. aan de Oldehoofster trekvaart u it, over welke hier
eene brug ligt. Aan den dijk op den linker oever der Hunse Staat een
pel- e„ koornmoien , terwijl aldaar mede de opslag of landingsplaats,
de Ezingersch oor genaamd, is. Ook staat onder dit d. het hniis A lle
rsm a , dat, ndei-commissair is. Zie dat woord.
(1) Zie o ter heu nader 3. W. t e W a t e r , Historie van het Verband der E A e lm , S t. I I., bl. 387-394,
n « ro r en halsten Mr. J . S c h e e te b a . Stadtkundig N e in la n d , D. I , bl. 388.
Men vindt hier vijf onderscheidene terpen , in eene zuidelijke lijn ,
van 3,73 tot 4,80 Nederl. eil. hoog en van eene aanmerkelijke uit-
gestrektheid. Ten W. heeft men eenen oudendijk, welke zuidwaart?
naar den Ham loopt, en thans tot eenen rijweg gebruikt wordt. De
bodem onder dit d. is klei en de ondergrond ten N. zandig en zuidwaarts
meerendeeis blaauwe knipgrond.
De Herv., welke hier 620 in getal zijn , maken met het kerkelijk
daartoe behoorende geh. Kle in-Ga rnwe rd eene gem. uit, welke tot
de klass. van Groningen, ring van Züidhorn, behoort. Deze gem. is
in de eerste jaren na de reductie vereenigd geweest met S a a x um ,
welke combinatie tot eersten Leeraar gehad heeft S ix t u s A b e e i , die in
het jaar 1602, herwaarts kwam en , in 1603 , overleden is. In het
jaar 1609 , werd echter deze combinatie onthonden , zijnde de eerste
Leeraar, die E z in g e afzonderlijk bediend heeft, geweest B e r n a r d u s
A n d r e a e , die, in 1611, herwaarts kwamen, in 1623, naar Uithuizcn
vertrok. Het collatieregt staat aan verscheidenen. In het zijlwezen
is het eene staande schepperij met Hardeweer, welke buurt eenen afzon-
derlijken regtstoel van zes ommegangers had, in beide echter behoorde
de meerderheid aan het huis Allersma. In de kerk, vindt men een
niet groot orgel. De läge stompe loren staat Z. Z. 0. 2 eil. 2 palm
afgezonderd van de kerk, op eenen vrij hoogen met boomen omgeven heuvel.
Hier heeft een klooster van Reguliere-Augustijnen gestaan , Ezen
genaamd, doch dat in de wandeling onder den naam van M a ria ’s
karnp bekend was, en bij eene bul van Paus Pius IV van den
7 Augustus 1361, vernietigd is ,-zijnde de inkomsten toegewezen aan
de kathedrale kerk van St. Marten te Groningen. Zie M a r ia ’s - K a m p .
De veemarkt te E z in g e valt in op den tweeden Donderdag in Mei, en
den laatsten Donderdag in October.
EZINGERSQHOOR , opslag of landingsplaats in het Westerkwartiei*
der pro Groningen, in de gem. Ezinge, aan den dijk, op den linker
oever der Hunse , aan eenen buitenbogt van het Reitdiep. Zij is met
post- en paalwerk voor afspoeling beveiligd.
EZ0NSTAD , naar men wil eenevoorm. stad in de prov. Friesland,
welke zoude gelegen hebben aan de Lauwerzee en den mond van de
Zuider-Ee, waar thans nog Ezumburen en de Ezumazijl liggen , aan
de oostkust der griet. Oost-Dongeradeel.
Zij zoude gebouwd zijn geweest op last van den Frieschen Hertog
O d eb a ld , die in Friesland bestuurde , en zou toeu W a e r d e » ge-
noemd zijn geweest, welke naam daarna in die van E z o n sta d is ver-
anderd, en waarna de Ezumcrzijl genoemd is. Omstrecks het jaar
800 vertoonden zieh aldaar twee groote visschen, waarvan in de oude
verhalen wordt gezegd, dat het walvisschen waren , een van 58 en
de andere 29 voeten lang. Door eene geweldige persing van het
water op het Strand geworpen zijnde, bleven zij , bij het afloopen van
den vloed, op het drooge zitten.
In het laatst van het jaar 805, op St. Thomasdag, leed Friesland
groote verliezen door eenen geweldigen watervloed | waardoor ontelbare
heesten verdronken , en het wintergraan verloren ging. E zon stad deelde
rijkelijk in deze ramp : want hier verdronken 500 menschen; het
water deed de wallen wegspoelen , en 35 huizen stortten in : terwijl
ook de kerk te Minncrtsga een gelijk lot ten deel viel.
In het jaar 808, kwamen de Noormannen onverwachts de Lauwerzee
op, overvielen E z o n s t a d , en verbrandden de geheele plaats, op slechts
24 huizen n a , welke nog gespaard bleven, en, zoo als de overlevering
*egt, van hard dak waren. Om zulks te wreken, vielen die van Sta