GOENING-PRING, voorm. d. in Oost-Indie, op het Sundasche eil.
Java, resid. Kadoe, ads. res .Magelang.
Dit d. is in Mei 1827, wegens trouwloosheid en aauhoudende zamen-
spanning met de muitdingcn , door onze troepen , onder de bevelen
van den Kapitein T en H a v e , vernield.
GOENONG, d. in Oost-Indie , op het Sundasche eil. Java, resid.
Tagal.
GOENONG,d . in Oost-Indie , op het Sundasche eil. Sumatra, in
de Padangsche-Bovenlanden, distr. Batipoe.
Dit d., hetwelk eenigen tijd door de nmitelingen was bezet geweest ,
werd in Maart 1853 door den Regent van Batipoe, ondersteund door
een detachement van 1 Officier en 25 man weder in onze magt gebragt.
GOENONG, riv. in Oost-Indie, op het Sundasche eil, Java, jrcsid.
Tagal, die zieh in de Panyalie ontlast.
GOENONG-AGONG, d. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Sumatra,
lands. Passaman, zeer nabij en Z. 0. van den berg .Dempo.
De inw. zijn met kropgezwellen hehebt , waaronder men er van een
verhazende grootte heeft.
GOENONG-API, eil. in Oost-Indie, in den Moluhschen Archipel.
Zie An (G oenokg- ) (1 ).
GOENONG-BENKO ( S u ik e r b r o o d - B e r g ) , berg in Oost-Indie, op
het Sundasche eil. Sumatra, 3 m. N. 0. van Bengkoelen.
Deze berg , welke 2600 v. hoog is , is , eerst in latere tijden beklommen
geworden , en onderscheidt zieh door zijne schilderachtige ,
stoute gedaante.
GOENONG-BERAPI, berg in Oost-Indie, op het Sundasche eil, Sumatra
, in de Menanghabausche-Bovenlanden.
Deze berg , een der hoogste toppen van den Goenong-Dempo, heeft
eene hoogte van 13,195 v., en is eene Steeds rookende vulkaan.
GOENONG-BISSIE, berg in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Sumatra,
in de Menanghabausche-Bovenlanden, distr. Ponjang-Bauwa.
Uit deze berg wordt veel ijzererts getrokken, hetgeen meest naar
Silimpauwa en Sipagang gevoerd wordt, waar ijzersmelterijen en geweer-
fabrijken zijn.
GOENONG-TALO, ook wel G oenong- T e e l o en algemeen G o ro n ta lo ge-
heeten , rijk in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Celebes, aan de zuid-
zijde. van den noordoostelijken uithoek.
Het was vroeger een roofstaat, doch thans is het er rüstig. De R a d ja ,
die , even als het grootste gedeelte der bevolking van het Maleische ras
is en de Mahomedaansche godsdienst belijdt, is het Nederlandsche Gonvernement
zeer toegedaan. Er worden ook eenige Christcnen onder de
bevolking gevonden. De grond is er zeer vet en zwaar, maar de Ga-
rontalers , die,, door de bevolking van het nabnrige Bdento, de sago uit
de boomen doen lialen en tot brood bakken , zijn te trotsch en te lui
om dien te bebouwen. Alleen aan hunne tuinen, kokos-en pisang-
boomen , turksche tarwe , katoen en aardvruchten , besteden zij eenige
moeite. Aan de hclling van den berg planten zij rijst, doch de buffel
bezigen zij niet om te ploegen , maar als last- of rijdier.
Behalve buffels zij n er veei hoenders, eenden , duiven en visch , schier
bij ieder huis is een vijver, waarin de visch in het leven gehouden
wordt, om dien aan vreemdelingen te verkoopen.
(1) De overige insgelijks met Goenong beginnende namen, welke hier niet gevonden worden *
zeeke men op de woorden van onderscheiding;
De lucht wordt hier door den landwind, welke door eene 'bergengte
gedreven wordt, verfrischt en kan des nachts zelfs zeer koud zijn, zoo
dat men dikwerf genoodzaakt is , zieh tegen de köude te dekken.
Men neeft er ook goudmijnen, die door den Vorst bewerkt worden.
De uitvoer bestaat hierin toiiw, bindrotting, timmerhout mande-
Wferk On schildpad.
GOENONG-TALO;- ook wel G oenong- T e e lo , algemeen G o ro n ta lo
gehCeten , riv. in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Celebes, met eene
zuidelijke rigting in d& Bogt van Goenong-talo uitloopende.
Deze schoone rivier ontstaat nabij Padang of de vlakte bij Goe-
nong-Talo uit twec takken, waarvan de eene uit het noordoosten van
het hooge gebergte van Attinggola, Balang’as en Andagele en de andere
uit het westen en uit het binnenwater van Limbotta voortkomtj
en is eene mijl opwaarls voor groote schepen bevaarbaar.
GOENONG-PALO , ook wel G oenong- T e l l o , algemeen G o ro n t a lo ge-
heeten, st., in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Celebes aan de golf
en riv. van dien zelfden naam.
De inw. drijven handel in goudy schildpadden , enz. en ruilen schiet-
geweer, buskruid, messen, enz. in. De Nederlanders hebben hier eene
sterkte. In de nabijheid is een binnenmeer, dat drie miilen in om-
trek heeft.
■ s GOENONG-TALO (GOLF VAN) of B a a i v an T o m in i , golf in Oost-
ladie, aan de oostkust van het Sundasche eil. Celebes; 0° 12' Z.B.,
P J f e Ä D. L., met vele rotsige eilanden cn klippen.
., GiOENONifj- LliLLO , kon., riv. en st. in Oost-Indie, ophetiSundasche
eil. Celebes. Zie G o en on g - t a l o .
GOENONG-TELLO (BAAI VAN), baai in Oost-Indie, op het Sun-
dasche eil. Celebes. Zie G oenong- t a l o (G o l f van) .
GOENPOET, zeehaven in Oost-Indie, aan de noordkust van het
Moluksche eil. Magindanao.
GOENTING , T a n d jo n g G o e n t in g , kaap in Oost-Indie, op het Sun-
dasche eil. Bangka, benöorden de baai van Jeboes.
GOENTOER , gebergte in Oost-Indie, op het Sundasche eil. Java,
in de Preangerregentschappen.
De hoogste toppen van dit gebergte zijn : de Agoeng, d eGadia ,
rOi?e " t0 e r’ de MarkSit en de T en d jo lao e t.
GOENTOER, G oenong- G o n t o e r of D o n d e r b e r g , berg in Oost-Indie,
op liet Sundasche eil. Java, res. Preangerregentschappen , reg. Ban-
uong , distr. en 4 palen van Trogong.
a ®et ‘s een VHlkaan en eene der hoogste toppen van het gebergte
o e n t o e r , welke zieh 6300 v. boven de oppervlakte der zee verheft ,
en in ctober 1818 vcrschrikkelijk heeft gewoed. Hare uitbarsting was
al erontzettendst, de voorafgaande aardbeving, welke men in het wes-
- 6 gedeelte van Java op den 2 dier maand gevoeld had , zoude van
deze uitbarsting de voorbode zijn geweest, en volgens Professor R e in w
a r d t daarmede in verband hebben gestaan.
en 14 Junij 1825-, in den nacht had er weder eene nitbarsting
p aats. Reeds op den avond voor de ontbranding had men eenen dik-
en roo loodregt hemelwaarls zien stijgen , die nogthans van geen
e minste gedruis verzeld ging. Tot half acht uur , bespeurde men
lerm geen verandering, toen' eensklaps eene menigte gloeijende stee-
nen , grot zand en asch , met eene vreesselijke kracht, en onder een
onzettend gebulder werden uitgeworpen. Tegen -den middag nam deze
aen en aschregen van lieverledc a f , cn hield kort daarna geheel op.