GARSHUIZER-VOORWERK (GROOTE-) of Groote-Garshuister-Voor-'
w e b k , geh. in Fivelgo, prov. Groningen , arr., kant. en 2J u. N. W
van Appingedam, gem. en 1 £ u. N. ten 0. van Stedum, aan de»
Dijkumerweg; met 2 h. en 16 inw. — De naam van kerkhof is er
in een stuk land overgebleven.
GARSHUIZER-V OORWERK (KLEINE-) of K l e in e G a r s t h c s t e r - V o o r -
w e r k , geh. in Fivelgo, prov. Groningen, arr., kant. en S£ u. N. W
van Appingedam, gem. en 3g »* N. ten 0. van Stedum, aan den
Dijkumerweg; met 2 k. en 12 inw.
GARSIK, eigenlijke naam van de resid. G risee , in Oost-Indie, o p
het Sundasche eil. Java. Zie G risee.
j GARSTENHEEM , geh. in Hunsingo, prov. Groningen, arr. en 6 u.
y O ' Appingedam , kant. en ■ j 2 u. W. N. W. van Onderdendam, j gem. en £ u. Z. 0 . van Leens, 5 u . W. van Warfhuizen, waartoe
^ (_ het behoort.
GARSTHUIZEN, d. in Fivelgo, prov. Groningen. Zie G arshuizen.
GARSTHUIZER-MAAR, water in Fivelgo, prov. Groningen. Zie
G aRSHCIZER-MAAR.
GARSTINK , buit. in hetgraafs. Zutphen , prov. Gelderland, kw.,
arr., kant. en 1 £ u. 0. van Zutphen, gem. en l£ u. ten Z. van Warns-
veld, aan den ßaahschcndijk.
Dit bait. beslaat, met de daartoe Lehoorende gronden, eene opper-
vlakte van 19 bund. 24 v. r. 10 v. eil. en wordt thans in eigendom
bezeten door de Erven 0 . T. P. P. H akeort v a n O osterholt , woon-
achtig te Loenen.
GARTIA’SHOOP , verl. kostgr. in Nederlands-Guiana, kol. Suriname.
Zie G abcia’shoop.
GARTIA’SKAMP, verl. kostgr. in Nederlands-Guiana, kol, Suriname.
Zie Garcia’skamp.
GARVEEN, onbehuisde streek grond in Fivelgo, prov. Groningen,
Zie Gaarveen.
- GARVELINGSHOEK o f Garvelinkhoek , b u u r s . in h e t g r a a f s . Zutphen
, p ro v . Gelderland, k w ., a r r . e n 4 u . O . Z . 0 . v a n Zutphen ,
k a n t . e n 2 u . Z. v a n Logchem, g em . e n 1 0 m in . t e n N. v a n Ruurloo;
m e t 1 4 h . e n 1 1 0 inw .
GARWEER, g e h . in Fivelgo, p r o v . Groningen. Z ie Garreweer.
GARYP, d j prov. Friesland, kw. Oostergoo, griet. Tietjerkstera-
deel, arr. en 3 u. Z. 0. van Leeuwarden, kant. en 1 u. Z. W. van
Berg um.
Hel is eene zeer oude plaats en heeft hoogst waarschijnlijk zijnen naam
ontvangen van de woorden ga of gea en ryp, d. i, bestraat voetpad. Het
was in vroegere dagen zeef aanzienlijk , doch is, door het sloopen der
voormaals hier gestaan hebbende adellijke stinzen a allengs in verval
geraakt. Men telt er in de kom van het d. 65D-Miwvf fen1'met de b.
L u tk e - I n i a , S rg o rsw o ld e en de Veenhuizen*’*'690 inw.j die
meesl hun bestaan vinden in de veeteelt; terwijl zij hier vele läge landen ,
alsmede zeer goede bouw- en Teenlanden hebben. De voortbrengselen
van den grond zijn : rogge, boekweit, haver, erwten, aardappelen,
rapen eij tninvruchten ; mede wordt hier veel boter gemaakt. Ook
bestond er vroeger eene aanzienlijke cichorei-branderij, welke echter
thans in verval is.
De inw., die allen Herv. zijn, behooren tot de gem. Garyp-Suameer-
en-Eernewoude, die hier eene kerk heeft, die in het jaar 1838 ge-
bouwd is, ter vervanging van de oude, welke vöör de Hervorming voor
het bevestigen van den Pastoor, twee goudgulden en acht stuivers (3 guld.
40 cents) opbragt. Deze kerk heeft eenen spitsen toren.
Men heeft er eene dorpschool. Oudtijds lagen onder het beheer va»
dit d. veertien adell. stinzen of sloten , als: Albada, Amama , Dou-
m a , Ga lama , G a lek eh iem , Kinnema, S c ro e tsm a , Sixma,
Solcama, V o o k lam a , W ia rd a , en nog drie anderen, van welke
de namen zelfs zijn verloren gcgaan. Van deze stinzen waren in 1622
nog drie in wezen , als: S o lc am a , Scroetsma en G a le k e h iem ,
zijnde de naam van S o lc am a veranderd in H o o g stin s, en Galek
e h iem thans met den naam van B in n en ru st bestempeld. Onder
Garte behoorde toen reeds V e en h u iz en , welken naam ontleend is
van hutten, die in de heide, ten diensle der lurfstekers, waren op-
gebouwd. ■—■ Onder den klokslag van Garyp , ten Z., lag het dorp
Sigerswoude. Het had in dien tijd eene zeer goede waterkeering
in den zoogenaamden Sigerswouderdijk, door de bewoners aangelegd.
GARIJP (HARDE-), d., prov. Friesland, kw. Oostergoo, griet.
Tietjerksteradeel. Zie H ardegarijp.
GARYP-SUAMEER-EN-EERNEWOUDE, kerk. gem., prov. Friesland,
klass. van Leeuwarden, ring van Bergum, met ongeveer 1400
zielen en 5 kerken. De eerste, die hier het leeraarambt heeft waarge-
nomen , is geweest H ate W atzes, die in het jaar 1602 Emeritus werd.
S u am e e r is reeds vöör 1619 met G arte gecombineerd geweest,
maarvan 1619 tot 1637 met O o s te rm e e r , en van 1637 tot 1642 weder
met Garyp. Toen echter in dat jaar Garyp en E e rn ew o u d e
eenen Leeraar beriepen, waartegen Suameer opstond, en men daar-
over in twist geraakt was, werd S u am e e r, na veel over en weder
schrijven, door de Staten der prov. Friesland, bij Oostermeer-en-
Eestrum gevoegd, doch vijf jaren later weder met Garijp en E e rnewoude
vereenigd, zoo als het tot nu toe gebleven is.
GASMAR , oude naam van het d. G aastmeer , prov. Friesland, kw.
Westergoo, griet. IPymbritseradeel. Zie Gaastjueer.
GASPAERDE , voorm. stadje in Zuid-Holland , niet ver van Vianen.
Zie Gasparn.
GASPAR, zee-engte in Oost-Indie, tusschen Bangka en Billiton,
Zie K aspar.
GASPARDEN, voorm. stadje in Zuid-Holland, nabij Vianen. Zie
het volgende art.
GASPARN, G asperen, G aaspaarn , G asparden of G aspaerde , ook wel
Gaspareen en G aspaar genoemd, voorm. stadje in Zuid-Holland, niet
ver van Vianen , dat men vermeldt vindt als door den Graaf van Holland
aan den Heer van Culenborg ter leen gegeven.
Sommige schrijvers houden het slot of kasteel Hagestein en dit
Gasparn voor eene plaats en willen , dat het het oude G aspingom zoude
zijn , hetwelk reeds op de Romeinsche reiskaart van P edtinger voor-
komt, anderen beweeren dat men er het stadje A speren voor houden
moel. Het was weleer een gedeelte van Teisterband, en heeft in het
eerst de Heeren van Gote toebehoord. Naderhand is het aan de
Heeren van V ianen en A rkel gekomen. Otto XVI, Heer van Arkel,
heeft het, in het jaar 1360, nevcns Hagestein, met hooge mu-
ren en diepe grachten versterkt; maar, in den oorlog tusschen Heer
J an van A rkel en W illem VI, Graaf van Holland en Zeeland, door
de trotschheid van eerstgemelden veroorzaakt, werden G asparn door
den gemelden Graaf, ondersteund door F rederik van B lankenheim ,
den een en vijftigsten Bisschop van Utrecht, nevens Hagestein eu