In hetzclfde jaar, den 21 November, werdGors, door Vrouw Jacob*
ajs eene stad erkcnd , en vervolgens met wallen voorzien ,en versterbt,
volgcns hare handvesten , gegeven te ’s Gravenhage. De stad werd }ß
het jaar 1577, verheven tot dc derde slemhebbende der provincie
Zeeland.
Men heeft er thans zeyen poorten , als : de Nieuwe-Hoofdpoprt,
de 0 u d e -H o o fd p o o rt, de Oos tp o o r t , de Wa te rp o o r t, de JIp.er
p o o r tj de Z u id p o o rt en d eW e s tp o o r t. De Nie u we-Hoofd-
p o o rt, in het noorden , aan den West-Havendijk, is eene der fraaiste
poorten vpn de stpd, in het jaar 1057 , naar de Dorische orde geheel
n ipuw gcbouwd, en geleidt längs de straat tusschen de twee poorten of
de Nieuwe Kaai, naar de St. M a a rten s of Oude-IIoo fd p o o rt. De
lautste, die thans hinnen do stad ligt en gewoonlijk de Donkerpoprt
genoemd wordt , heeft een torentje met epn uurwerk en slagklok , hij
den gemeenen man het S c h ip p e rsk lo k je genaamd. DeOostpoort
staat bij of aan de W a te t- of S lik p o o rt , die ook den naam draagt
van B1 ei k veldschepoort. Deze staat aan bef noordeipde der oostzijdc
van de Binnenkaai , bij de zoogenaainde Draaibrug , nu eon dubbelp
Valbrjug. Aan de zuidzijde van de stad heeft men de Koepoort.
tegenover de Poel, een distrikt yol grazig weiland. De Zuidpoort,
ook de Ganzenpoort genaamd, is in het jaar 1624 ,a a n hare bui-
tenzijde geheel vernieuwd. Zij heeft aan den binnenkant eoncn ronden
toren, met eene tamelijk hopge spits. De W e s tp o o rt staat aan de
westzijde van de stad. Zij wprdt ook ’sHee ren-Hendrikskinde-
ren p o o rt genoemd , omdat men door haar naar het dorp van dien
naam gaat. Op den toren van dcn Binnen-Hayep p o o rt., genaamd
de K a a ik lo k to re n , prijkt een metalen scheepje, hetwelk aldaur
geplaatst is ter herinnering aan het aandeel, hetwelk de stad G oes
gphad heeft in den eersten togt, der Oost-Indispbc pompagnie. naar Indie,
en later wper in dien onder aanvoering van P ie t e r B o t h , De stad
hemande toen een schip, dat den naam van Goes droeg, ™et eigene
stedelingen, waaronder ook vrouwen , dr. errste, die naar Indie zijn
geyoerd, om zieh aidaar te vestigen, De yloot bragt de tijding van
het gesloten bestand pver , en op het Zeeuwsche schip werden de eerstP
yerrekijkers naar Indie overgebragt.
De stad heeft van alle Zeeuwsche sieden , het minst van hare wel-
vaart door de ongunst der lijden verloren. Het uitgestrekte lan
heeft haar altijd pen bron van bestaan gegeypn, en doet zulks nog.
Jamnper, dat haarnaijver, ten jare 14S8 ,„« 9 proses voor den hovp
van Holland deed ontslaan , over den lakenhandel ,, die op dp om-
liggende d°rPen sterk gedreven werd, en dien de stad baa benijdde,
hetwelk in de gevolgen het verloop van dien aanzienlijken handelstak
naar Engeland je weeg bragt. Toen de Önde-haven , een overblij sc
der Gosaha, in het middpn der vijftiende eeuw verloopen was en met
meer op den Diepe uitkwam , zoo verzpchten die van G o e s , in en
jpre 1442, aan F i l i p s , Hertog van B q u r g o n d i e , pen stpks lands , be
zij den de Oude-haven te mögen yergraven en deze gracht met eenen
anderen uitgang, dan de Oude-haven bevorens had , tot aan den Diepe e
mögen brengen. Opk verzochten zij , voor zieh, al den derrie, dien me'1
door het delven zonde bekomen. Hertog F i l i p s , vergunde hun op die be c
niet alleen den brand yan dien derrie , jnaar gaf hun nog daarenbovcn
Verlof, om eene redelijke belasting te mögen leggen op alle hunne poor '
ren, en degencn , die degcmelde haven met hunnekpopmanschappen ge
hruiken zoudcn. Zoo bjeef het tot tagen het midden der zestiende ccutf
men de la te r genoemdeNjeuwe-haven was neodig geworden. Heb consent
der Staten van Zeeland , om nog geduremle zeyen jaren twee s.tmvers per
lernet d o o r geheel Zuid-Bevelandte helfen, tot herstel
Lpn schiint de Ileaering van Goes lot het stellig besluit te hebben ge
K J ? Ä b i Ä d 11» sitet.««
to! yerbonden zieh (om redenen) met eede , dat de kosten der haven daar-
uit ’ zoo veel mogclijk , bestreden zouden worden ; en toen de
miin ten eipde begon teloopen , vervoegden zij zieh ook werkehjk hij He -
ren Staten , met verzoek om zekere vrijdommen, accijnsen cnz.,
t het maken van eene nieuwe haven, yermits de oude, door de
meniavuldigc kromten, pndiepten en andere ongeregeldheden onbrmk-
baar was enz. Den 18 November 1650 ward, dit vppzoek toegestaan-
Ter naauwernood was het berigt er van te G obs of men besloot reeds
den 25 om met de noadige vporbereidselen een begm te maken,
door omverhaling van de hu,zen op de Zelke staande , en door aan-
ioop d” gronden, door welke de nieuwe haven loopen moest Den
1 1 December besloot men die haven aan te bcsteden. Het werk werd
l i M M door Jacob Roerbero van Tholen voor 16 ponden vlaamseh
(96guld.) de strekkende Putsche roede. Hrj begun er » e |p d e « l
la a rt 1651, pntving den 16 Mei 700 ponden ylaamsch (4200 guld.)
00 rekening en bleef nog voortwerken tot 3 Julij , wannrer hij klaagde
over den zwaren arbeid , en meer geld vroeg. Doch de Regering deed
het werk opvatten, behoudende de aanspraken, die zij pp den Aan-
nemer had, en voltppide het geheel met het begin van Octpber , zno-
“ en 6 van die maand de eerste sehepen er doqr voeren, Repds
veel vroeger, in 1 6 2 4 , waren de kaai en andere belangnjke werken
aan de haven in orde gebragt, en de honten br,ig over de haven,
0! den 1 April 1632 “ aanbesteed voor f 1694. Die havenwerken
waren niet nutteloos, maar droegen veel bij tot bevordenng der nij-
verheid. Nog staande het werk rusteden C o r b e l is C o lv e en J aco b P ie t e r
F a sc e s wederom een zeekoopvaardijschip uit, en werden uit dien hoofde
den 11 Julij 1651 door de Regering beschenken, met eene'vlag,_ter
waarde van 5 ponden vlaamseh (30 guld.). Den U April 165Sistond
de Regering aan J a b V e r s o s toe, om in het noordemde der stad eene
nieuwe brouwerij op te rigten, en het water, ter afspoeling der vaten,
te halen uit den put bij de ’s Heer-Hcndrikskinderen-poort; ofschoon
eerst 6 jaren te voren de brouwerij de Gans, ^p octrooi van 8 January
1644 was opgerigt. Aan dezen werd , den 9 Mei 1656 , 20 ponden
vlaamseh ( 12 0 guld.) toegelegd, tot goedmaking der kosten , wegens
het leimen van waterbuizen tot aan de kaai , welke nog aariwezig zyn,
ofschoon zij niet meer gebruikt worden. Eindelijk had men nog altijd
maar de eene meestoof, op octrooi van 30 Januarij 159a, b a Re e s
de P r a t o gestiebt. Aan hare deelhebbers werd nu, den 28 ovem r
1656, vergund aan de overzijde der haven eene tweede te bouwen,
yermits men reeds , wegens het meerder vertier, had moelen toeslaan,
om ook des Zondags avonds, na het luiden der poortklok, in de stoyen
te mögen werken. Men had die nieuwe haven gelegd aan de westzyde
der onde haven, bijna regt noordwaarts, tot aan dediepte van de latere
Schenge, aldaär het Goesche-diep geheeten. De verlanding van deze
haven belemmerde intusscheu de vaart weder, in de laatste helft der
vorige eeuw terwijl do bedijking van den Lodewijk-polder, nu Wilhel-
mioa-polder, in 1809, eene voortzetting van het havenkanaal volstrekt
noodzakelijk maaktc. In eene meest noordoostclijke rigting werd dan ook
een kanaal gegraven, van de havenschansen af, hetwelk zieh ten zurd