550 P 0 S.
Het was bevolkt met normen van (lo Premonstreiter orde, in het
jaar 1090, met toestemming van C onkadus , deti twee en twintigsten
ßisschop van Utrecht, uit het eil. Ameland derwaarts overgehragt,
wordende de kerk door den gczegden Bisschop ter eere van St. J a»
den Doofer ingewijd..
Het sehijnt zoowel eene abdij van broeders, als van zusters te zijn
geweest, zoo als toen zeer gebuikelijk was,, en het had het regt fein
eenen Abt te kiezen.
J auka H arlinga , volgens anderen J oucke H arliga , een vermaard Edel-
inan , die zeer vroom van leven was, nam in het jaar 1180, nadat
zijn huis, door den bliksem was in brand geraakt en gelieel in.asch gelegd,
het opzetom geheel van de wereld af te scheiden en zijn leven in de abdij
van B ethahie te gaan slijten. Als hem zulks toegestaan was , heeft hij de
steenen van het afgebrande huis aan de armen gegeven ; ook verkocht
hij eenige landerijen en deelde het daarvoor ontvangen geld ander de
armen.uit. Daar en hoven gaf hij aan het klooster B e tra hie 94 ponden
(34 bund 55 v. r. 56 v. eil.) lands in Dijkshorn en 83 ponden
(50 bund. 48 v. r. 42 v. eil ) tusschen Sexbierum en Westerbie-
rnm. In of kort na het jaar 1289 werden eenige Nonnen uit het,
door den watervloed van dat jaar bijna geheel vernielde klooster Miedum ,
in Franekeradeel, daarin overgebragt. De Nonnen uit dit laatstgemelde
convent, ten getale van 53, werden ten deele naar Bajum verplaatst,
en voorts in het klooster te Be th a r ie opgenomen, na alvorens van de
orde der Augustijnen tot die van Premonstreit te zijn overgegaan.
Evenwel was dit klooster geen op zieh zelf staand gestiebt, maar be-
hoorde önmiddellijk tot Lidlum , zonder dat de Nonnen zelfs eenen
afzonderlijken Prior hadden. Dit gesticht was düs een aanhangsel van
Lidlum. Men vindt in de oude kronijk van Friesland, dat er in het
jaar 1349 in dit klooster 200 personen, zoo Priesters als Conversen
en Nonnen, door eene woedende pest uit het leven zijn gerukt.
In het jaar 1397 brandde de fraaije kerk van dit klooster geheel a f,
zijnde zij, naar men wilde, door de Monniken .van Klaarkamp in brand
gestoken , waarop die van F o sw e r d , uit weerwraak, vier Monniken van
Klaarkamp doodsloegen , hetwelk vele onheilen ten gevolgc had. De
oorzaak dezer oneenigheid was, dat die van Klaarkamp , die het zoo
lang met de Schieringers gehouden hadden, daarom door die van Fos-
w eh d , als aanhangers der Yetkoopers, dikwijls ten hoogste beleedigd
werden. Door het verbranden van de kerk te F o swerd en het dood-
slaan van de vier Monniken van Klaarkamp barstte de tweespalt op
nieuw uit. Het ging zoo grof toe , dat er een algemeen gebod moest
wordenuitgegeven , om alle vijandelijkheden te staken. Hierdoor raakten
de wapenen wel uit de handen , maar de wrok niet uit bet hart, welke,
door de geringste aanleiding, weihaast in eene lichte vlam uitbarstte.
Maar eene weldaad, door die van Klaarkamp aan eenen Lekcbroeder
van F oswerd bewezen, verzoende de vijandige" gemoederen. De Klaar-
kamper Monniken hadden, namelijk, in het jaar 1489, eenen Lekcbroeder
van F oswerd verlost uit de handen van H essel M o k k em a , die
den Lekebroeder, beschuldigd of verdacht van H essel’s dienaren dood-
geslagen te bebhen , naar Dockum voerde. waar het voorzeker siecht
met hem zoude zijn afgeloopen. Dit heeft niet alleen de oude breuken
geheeld , maar ook aanleiding tot onderlinge vriendscbap gegeven. —
Het klooster F oswerd is vermoedelijk ten tijde der Reformatie verwoest.
FOUDGUM, d. prov. Friesland, kw. Oostergoo , griet. West-Don-
geradeel, arr. en 4 j u. N. W. van Leeuwarden, kant. en 1 u. W.
FO X . 351
ten Z. van Holtberd, op eene terp gelegen, omtrent halverweg Dockum
en Holwerd, aan den rijweg en tevens aan de vaart, welke van
Brandgum naar de Dockumer Ee loopt.
Men telt er 18 h. en 150 inw., die in landbouw en voornamelijk in
de veeteelthun bestaan vinden. — De inw., die,, op een na, allen Herv.
zijn, behooren tot de gem. van Foudgum-en-Raard, welke hier eene
kerk heeft, die in het jaar 1808 nieuw gebouwd is, en op eene terp
lig t, van Waar men een heerlijk gezigt heeft op de omliggende bouw-
velden en weiden. — De enkele Doopsgez., die hier woont, behoort
tot de gem. van Holwerd. — De dorpschool wordt gemiddeld door
een getal van 15 leerlingen bezocht.
Voorheen stond hier de state S t in s t r a , eigenlijk S t i e n s t r a , naar
het geslacht van dien naam , thans eene landhoeve of boerenplaats,
van welke de toren in het begin der vorige eeuw is afgebroken. Ook
lag hier de state , thans eene zathe , Mcllema.
Dit d. heeft in den tachtigjarigen oorlug veel te lijden geliad , en
leed ook bij de watervloeden van 1570 en 1717 groote verliezen.
FOUDGUM-EN-RAARD, kerk. gem.. prov. Friesland, klass. en ring
van Dockum.
Men telt er 240 zielen en zij heeft twee kerken , eene te F o u d g um
en eene te R a a rd . De eerste, die in deze gem. het leeraarambt heeft
waargenomen , is geweest J ohahhes J ohanris , die in het jaar 1597 hier
stond.
FOÜHREN, d. in het graafs. Vianden, grooth. Luxemburg. Zie
F ouren.
EOULBAY , baai in Oost-Indie, aan de Zuidkust van het Sundasche
eil Java, 8 ° 3 8 'Z. B;,131° 30' O. L.
TOUREN , gem. in het graafs. Vianden, grooth. Luxemburg, arr.
Diekirch, kant. Vianden; palende N. aan de gem. Vianden, O. aan
de Our die haar van de Pruissische prov. Rijnland scheidt, Z. aan de
gem. Reisdorf en Bettendorf, W. aan Bourscheid.
Deze gem. bevat het d. F o u ren , benevens de geh. B e tte l, Lings-
d o rf, Poscheid en Walsdorf. Zij telt eene bevolking van 400 inw.,
die meest hun bestaan vinden in den landbouw.
De inw., die allen R. K. zijn-, maken eene par. u it, welke tot het
vie. apost. van Luxemburg, dek. van Vianden, behoort en door eenen
Pastoor en eenen Kapeliaan bediend wordt.
Het d. F o d r e n , F o d h r e n of F o h r e n ligt 1£ u . N. van Diekirck , j u .
Z. W. van Vianden , aan de Our. — De kerk is aan den H. S t e p h a n
o s toegewijd. Zd v f /oZlf.
FOURTEENSBROAD, Engelsche naam van de zandbank de B r e e -
v e e r t ie n , in de Noordzee, op de kust van Holland. Zie B r e e v e e r e t ie r .
FOUSMUHL, geh. in de heerl. ßerbburef ^ gr(rotliY Luxemburg, Zie
F ausmuhl.
FOUSOU , st. in Afrika, in Opper-Guinea, aan de Goudkust. Zie
F oesoo.
FOUTEBÜREN, geh., prov. Friesland, kw. Oostergoo, griet. Rau-
werderhem, arr. Leeuwarden, kant. Rauwerd, % u. Z. O. van Im sum,
waartoe het behoort ; met 6 h. en 50 inw.
FOW, eil. in Oost-Indie, in den Molukschen-Archipel, O. van
Gilolo, bij het eil. Krebi.
FOXHAM of F oksiiam , eigenlijk V o s h a h , geh. in Fivelgo, prov.
Groningen, arr. en 2 £ n. Z. 0 . van Groningen, u. W. ten N. van
Hoogezand, gem. en 1J u. Z. W. Van Slochteren, § u. Z. W. van