_ geleden hadden, maar ook de voortdurende twisten tasscheu
de Leide Staatsieden, de Stad en de Qmmelanden, waren de oorzaken
■van dien achterstand. De Generale Slaten deden diensvolgens krijgs-
volk, onder bevel van twee hunner Gedeputeerden,. binnen de stad
rukken, in weerwil en tot geen klein misnoegen der burgerij, aan
wien het optrekken der wacht, te gelijker tijd , verboden werd. Be-
ducht, dat het misnoegen van het volk somwijlcn tot dadelijkheden
mögt uitbarsten, lieten de Gedeputeerden ter plaatse, waar het kas-
teel van A l ba gestaan had, een ander kasteel bouwen, dat spoedig
voltooid was, wordende Jonkheer K a s pa r van E e d w s u m , met 800 man,
als Gouverneur daarin ter bezetting gelegd. Doch daarna is dit ver-
schil, dat zeer schadelijke gevolgen had kunnen hebben, in der minne
bijgelegd, voornamelijk toen , in 1607, gemeld kasteel, met bewilli-
ging der Algemeene Staten, geheel gesiecht werd.
G ron in g en raakte naderhand weder in geen klein gevaar, om van
der Staten heerscbappij te zullen afgescheiden worden , dat echter in
tijds werd afgekeerd. Dit geschiedde in het gedenkwaardige jaar 1672,
toen de Munstersche Bisschop B a ren d v an G a len , trots geworden op
al zijne overwinningen, in Overijssel en Drenthe behaald, en in de
verbeelding dat voortaan niet ééne vesting, hem zou kunnen weèrstand
bieden , met zijnen bondgenoot den Keurvorst van Keulen eéne kans
op deze stad waagde, en met een leger van 22,000 man, den 9 Julij,
zieh daarvoor neder sloeg, doch nieltegenstaande de stad van geene
genoegzame krijgsbezetting voorzien was, bood de dappere Bevelheb-
ber R a b en h a u pt , Jnjgestaan door de manmoedige burgers, en door de
Studenten der Hoogeschool, hem zoodanig het hoofd, dat hij zieh ge-
noodzaakt zag, na een beleg, hetwelk bijna zes weken geduurd had ,
met een groot verlies, den 28 Augustus, af te trekken.
Bij de omwenteling van bet jaar 1798, werd dit gewest met behoud
van zijnen ouden naam, doch met bijvoeging van hetvoormaals tot de
generaliteitslanden behoord liebbende Westerwolde , een département,
dat, bij de staatsregeling van het jaar 1798, met het groolste gedeelte
van F r ie s la n d vereenigd werd, om het D e p a r t em e n t v a n d e E ems uit
te maken, In het jaar 1801 werd echter het oude D e p a r t em e n t S t a d
i n L a n d e weder hersteld, dat bij de oprigting van het koningrijk Hob-,
land den naam van G r o n in s e n bekwam. Nadat, ten gevolge van het
traktaat van Parijs van 11 November 1807, het gezegde koningrijk
met Oost-Friesland en Jeverland vergroot was, werd aan dit département
het gedeelte van Oost-Friesland, aan deze zijde van de Eems gelegen
en gewoonlijk R e id e rlan d geheeten , toegevoegd. Bij deinlijving van
ons Yaderland in het Fransche keizerrijk, werd dit alzoo vergroote
département G r o n in g en nog met het département Drenthe vereenigd,
om het D e p a r t em e n t van d e W e s t e r - E em s uit te maken. Na de omwenteling
van 1813 werd de voormalige provincie G r o n in g e n , eene provincie
van het Koningrijk der Nederlanden , zoo als zij dit thans nog is.
Hare grootste lengte van het W. naar het O. zal 13 u., en de grootste
breedte van het N. naar het Z. 11 u. gaans bedragen; op sommige
plaatsen is deze breedte evenwel slechts 3 u.
Zij beslaat ongeveer 27 v. m. in uitgestrektheid en bevat slechts
ééne stad, zijnde Groningen, en 36 plattelandsgemeenten, waaronder
• de vlekken Appingedam en Winschoten benevens de vesting
Delfzijl.
Deprov. G r on in g en i s verdeeld in 233,098 percelen, waaronder 30,113
gebouwde en 202,983 ongebouwde, De uitgebreidlieid in bund, is
233,176, waarvan aan bebouwde gronden 182,292; aan groote wegen,
kleine wegen , straten , pleinen , wallen, wandelingcn enz. 2159; aan
wateren, rivieren, beken , meren , grachten, vijvcrs, moerassen enz.
2748 ; aan heide , zeestranden , rivierstranden ! velden , rietlanden ,
bieslanden, turfgronden enz. 43,977 bund.
Men had er op den 1 Januarij -1840 eene bevolking van 173,631 -
zielen. Bij die bevolking , bestaande uit 35,762 huisgezinnen , bewonende
28,479 huizen, waren van het mannelijke geslacht: 55,997 ongehuwden ,
27,173 gehuwden , 3154 weduwenaars; van het vrouwelijke geslacht %
54,542 ongehuwden , 27,210 gehuwden, en 7575 weduwen ; terwijl die
bevolking ,. wat de godsdienstige gezindheden betreft, waartoe zij be-
hoorde, verdeeld worden in 159,872 Protestanten, 12,874 R. K., 3184
Israelieten , en 21 tot geen der genoemde gezindheden behoorende.
Men telt in de provincie G r o n in g en 146 gem. der Herv., welke vier
classes uitmaken, zijnde die vari G roningen, W in s c h o te n , App
in g ed am en Mid dels t u m , hebbende 166 kerken die bediend
worden door 157 Predikanten.—■ Ook is er eene Waalsche gemeente
gevestigd te G ro n in g e n , met eenen Predikant, die de dienst waar-
neemt bij afwisseling, in eene der beide Gasthuiskerken.
I n de prov. G roningen zijn 5 gem. der Evang.Luth., als: G ro n in g e n ,
P e k e l-A a , W ild e r v a n k , S a p p em e e r en W in s c h o te n . Zij
behooren tot den ring van Groningen, en hebben 5 kerken, welke
door even zoo vele Predikanten en eenen Proponent bediend w'orden.
Van de Herst. Evang. Luth. bestaat er geen gem., even zoo min als
van de Remonstranten. — Doqpsgez. gem. telt men er 13 , met 13
kerken en 14 Predikanten. . . .
R. K. statien zijn er 11, welke het Aartspr. van Groningen uitmaken.
Zij hebben 12 kerken, welke door 12 Pastoors en 8 Kapellanen
bediend worden.
Van de Israeliten zijn er , bebalve 1 hoofdsynagoge , 8 ringsynagogen
en 2 bij kerken , uitmakende bet synagogaal ressort van Groningen.
Voor de regterlijke magt is G r o n in g e n verdeeld in drie arrondisse-
menten , als: G ro n in g en , W in sch o ten en A p p in g e d am , geza»
menlijk 7 kant. uitmakende.
Men heeft er twee kiesdistrikten, welke de volgende hoofdplaatsen
hebben i
Het le kiesdistrikt, hoofdplaats, O n d e rd e n d am .
» 2e » » Z u id b ro ek .
Voor de Nationale militie heeft men er 14 militiekantons, welke tot
de volgende hoofdplaatsen behooren :
le militiekanton , hoofdplaats G r o n in g e n ,
2e » , » H a r e n ,
5e » , » Z u id h o r n ,
4e n , » L e e k ,
oe » , » Win sum ,
6e » , ■ » M id d e ls tum ,
7e » , » L o p p e r s um ,
8e » , » A p p in g e d am ,
9e » , » H o o g e z a n d ,
10e » -, » S c h e em d a ,
l f e n , » W in s c h o te n ,
12e » , » V e e n d am ,
15e » , » Oude P e k e l-A ,
14e i> » W ed de.