De dorpschool wordt door een gemiddeld getal van 60 leerlingee
bezocht.
Dit d. is de geboortepl. van den verdienstelijken Hendrik Westeb
den ijvcrigen voorstander van het verbeterd schoolonderwijs, geb. den
23 Januarij 1733, t den 19 Februarij 1821, als Schoolonderwijzer in
de Pekel-A, en Schoolopziener in het vijtde schooldistr. der provincie
Groningen.
Bij den watervloed van 1284 , heeft dit d., wegens de laagte der
landerijen, groote schade geleden. Bij den storm van 31 .December
1836 en daarop gevolgden watervloed, zijn de landen onder ditd. weder-
om gedeeltelijk onder water geraakt.
GARMINGE, geh. in Beilerdingspil, prov. Drenthe, arr. en 3 | u. Z.
van Assen, kant. en 2J u. N. van Hoogeveen, gem. en f n . Z. van
Westerbork; met 12 h. en 70 inw.
GARNER, buurs. en voorm. havez. in Zalland, prov. OverijsseL
Zie Gerner.
GARNICH, gem. in het balj. van Luxemburg, grooth. Luxemburg,
voorm. kw. Arlon, arr. Luxemburg, kant. Steinfort; palende N. aan
Steinfort, 0 . aan Marner en Dippach, Z. aan Nieder-Kerschen en
Funzig, W. aan de Belgische gem. Hondelingen.
Deze gem., waarin men vele en hooge bergen en eenige moerassige
streken aantreft, bevat de d. G am ich , Dahlem ,' Hievingen en
K a h le r, benevens de geh. Groot-Beving, Klein-Beving en Peif-
fershof. Men heeft er 110 h. en 5 groote hoeven, bewoond door
eene bevolking van 800 inw.j die meestal in de veeteelt, maar ook
ten deele in den landbouw een bestaan vinden. De veeslapel wordt
gerekend op 200 paarden , 300 stuks hoornvee en 130 varkens. De
gewone opbrengst der akkers bestaat uit 60 zak tarwe, 230 zak mas-
teluin, 300 zak rogge, 50 zak gerst, 600 zak haver, 30 zak erwten
en 23 zak hoonen.
De inw., die alle R". K. zijn, maken de par. van Garnich uit, welke
tot het vie. apost. van Luxemburg, dek. van Metzig (Messanei) be-
hoort, te Garrich eene kerk, te D ah lem , te H ievingen en te
K a h le r kapellen bezit, en door eenen Pastoor en twee Kapellaans be-
diend wordt. — Men heeft in deze gem. 4 scholen.
Het.d. G a r r i c h ligt 2 $ u. W. van Luxemburg, 1 u. Z . ten 0 . van
Steinfort. De kerk , waarin de dienst door eenen Pastoor en eenen
Kapellaan wordt waargenomen, is aan den H. M ic h a e l toegewijd.
GARNWERD, oudtijds Ghehhewerd en thans ook wel Groot-Garh-
webd, d. in het Weslerkwartier der prov. Groningen, arr. cn 2j u. N.
ten W. van Groningen , kant. en 2 u. N. O. van Zuidhorn, gem. en
1 u. O. ten Z. van Ezinge, op eene wierde, aan den linkeroever van
het Reitdiep. Tot dit d. behooren de b. Beswerd en Krassum. Het
d. zelfs onmiddellijk aan den zeedijk , waarop een achtzydige koren-
molen , heeft eene smalle straat, en is door het Aduarderdiep en bet
Reitdiep over welke geene bruggen liggen afgesloten , zoodat het voor
den doortogt van rijtuigen zeer afgelegen ligt. De geringere volks-
klasse vinden hun middel van bestaan in het optrekken van schepen
naar Groningen, in het visschen van paling , en des winters spieriri-
gen; ook worden hier vele oude schepen gesloopt, koffen , smakken ,
tjalken cn dergelijke , de andere bevolking leeft vari den landbouw.
De grond is klei, maar niet zeer deugdzaam; ten westen van het d:,
naar den kant van het Aduarderdiep-, vooral ten zuiden van Krassum
naar Ooslum toe, heeft men kleigrond, die oe'rachtig en w*eed is-
De roodoorh of oer wordt er spoedig onder den teelgrond aangetroffen,
maar daaronder weder zeer vruchtbare aarde. Tusschen het Aduarderdiep
en het Reitdiep, van Aduarderzijl en naar Krassum. allengs-
kens verminderende, is de grond zaveliger of zandiger.
De Herv., die hier wonen, behooren tot de gem. Garnwerd-en-Oos-
tum, welke in dit d. eene kerk hebben Zij is van een fraai orgel en
van eene marineren nachtmaalstafel voorzien, en heeft aan het west-
einde eenen bij na 30 eil. hoogen stompen toren, waarin eene klok
hangt, die reeds in het jaar 1420 gegoten is. De voormalige toren
is in het jaar 1739 ingestort. ~-r:.x De R. K., worden tot de st. van
Groningen gerekend.— Men heeft in deze gem. eene school.
Onder dit d. behooren eenige wierden, waaronder de Antummer-
w ie rd e uitmunt, hebbende 7 bunders oppervlakte, en zijnde 5,15 eil.
boven het zomerpeil aan de Aduaderzijl verheven.
GARNWERD (GROOT-) , d. in het Westerkwarlier der prov. Groningen.
Zie het vorige art.
GARNWERD (KLEIN-) of K l e ih - G a r r e w e r d , ook wel d e H o e k en
veelal d e R a k e n genoemd , vruchtbare kleistreek met schoonc boerett-
hofsteden in de prov. Groningen, arr. en 5 u. W. van Appingedam,
kant. en 1J u. Z. W. van Onderdendam, gem. en £ u. Z. W. van
Winsum, aan den regter kant van het Reitdiep. Voorheen lag het
echter aan de linker zijde in eenen hoek van dat zeer bogtige en kron-
kelende diep en behoorde alzoo tot het Westerkwartier, maar, in
1629, werd het, door eene verlegging en doorgraving van het Reitdiep
, daarvan afgescheiden ; doch bleef tot het Westerkwartier behooren
, lot d a t, ten gevolge van het Fransch Keizerlijk Besluit van
den 18 October 1810 en Arre'te van den Hertog van Plaisance, van den
27 December 1810, alles, wat oostelijk van de rivier lag, tot hetarron-
dissement Appingedam, en K l e in -G a r r w e r t , tot het kant. Winsum werd
gebragt. De oude aangevuldc bedding van den stroom omgeeit dit geh.
len N. O. en Z., en beslaat ongeveer 33 bunders. Men telt in d e H o e k
13 h. en 100 inw., waaronder ook de beide boerderijen Allingehuisen.
Zie dat woord.
Men heeft er uiterdijks land , aan deD oever van het oude bed van
het Reitdiep, en Binnenland binnen den ouden dijk; de eerstgenoemde
landen zijn hooger, gelijk de aanwassen of kwelders längs het Reitdiep
veelal zijn. Deze uiterdijks landen zijn zeer vruchtbaar ; de klei zit
er diep , de grond van het binnenland is een weinig minder in deugd
en eenigzins met roodoorn gemengd , daaronder vindt men witte klei
en vervolgens blaauw zand met een weinig klei vermengd.
GARNWERD-EN-00STUM , kerk. gem., prov. Groningen, klass. van
Groningen, ring van Zuidhorn. Men telt er 600 zielen. /
Deze gem. is eerst met die van Feerwerd vereenigd geweest De
eerste , die in deze combinalie het leeraarambt heeft waargenomen , is
geweest T h om a s S talma n of S t e lm a n , die in lict jaar 1895 hier stond.
In het jaar 1609, toen H a jo I l b e r i er Predikant was, is Feerwerd
er van afgescheiden. Ook schijnen O ostum en G a rnw e rd later
leder eene afzonderlijke gem. te hebben uitgemaakt; want wij vinden,
dat in het jaar 1665 P e t r u s G r o e n o u , destijds Predikant te Oostum,
aan de gem. van Garnwerd is toegevoegd, omdat M a r c u s M a r s iu s ,
Predikant aldaar, door zwakheid des Verstands, tot de predikdieiist
onbekwaam geworden was , en van toen af zijn G a r n w e r d - en - O o st bm
weder vereenigd gebleven. Het patronaatregt behoort aan eenige inge-
Eetencn der gecombineerde gem. van Garniverd-en- O ostum.