Paul O rqf Jpolàg.
.. G
Marc. 14.
Gm. 18.
Ioi.iy.
Bfa. 6.
' Barn.j.
Abac. 3.
PJal. 142.
lac. 3.
Rom. 7.
D
Efa.40.
biiifti : docens,vtéredo,reuerentiàm caftifâtis fub ftro-
phalofeph luxuriantis dorhin*'fu*, vbi dixifti ', con-
cempta frequenter domina , propriorès adolefcenti
tendit infidtas , feccetum âc fine tefiibus manuim|u-
dens apprehendit, inopportunamhiftoriamobfccehif-
(imo fermone.contexens : quariquam. hoc quod deque
apte., neque décore d ic itu rtibi imputare non dcbea*
mus , cui neque natales dederunt , yfhonefttoribus
ftudiis erudireris, nequenaturalicer proue nie, vtfape-
res, fed illis didatoribus tuis, qui nùfërûm fenfum mi-
ferrimo fermone çonfcribunc, 6ctelegendum cachin-
nis quafi titulum confufionis exponunt. Inter hxc ergo
huiufraodi fenfum in eadem epiftqla itidigeftis fer-
:Boi Deuril s primo omnia poffibilia præcepifli, «e
nèmine câfmen poifibiUa compléme;'i ' proptei qnod
(ubditusiit omnis mnndus Dco , poftea pondus pr*-
ccptïïubftituta grariæ indalgcntia fublcuafle. Vcrun-
ramçn'ta ferup nequam , Scmaligne ; qui qnod ilbl
Domtnus tuus remifir, d conférais rais conaris exigere:
ramri .primum fenfnm difeutid, Si meum poftea il .vù
demi expianoi Tu quinonpoffe ferre onuslegis di-
xiiTe quofdam arguis, ergo ra.ïpfnm fe™ P °W ?
dis’ O miferi 'qui fecundum quod fçriptum e ft, diets
in corde mo. M e ü ä t & '* * * » '. & ™ ’ &
mfa mi. iu esmltt i r mifiMii & p.upa’ , & c .m & m -
dus. Kuoquid ad reldcuraseft Chriftus, Amen diconbi,
non tibi reueUuit car. & lkngm,ftipam mw m> cß jP ‘
Nnnqnid tibi dixit, ttiv.cab.rit Cepbat ƒ Nunqüid nbi
fp'oponSit i (irper hâne petiatn fundabo Ecdefiam
meam î Attende enitn quid Petrus Apoftolus Ipiritu
(an6to dpcente èorametnéat, iqdi ait : Et nunc ergo vos
quid tenfatisDeum , iraporiëre iugum collo difeen-
tium, quod neque nos ipfi , neque patres noftri potut-
nius portareî fed gratiaDomimnoftri Iefu Chtiftictè-
dimus nos poffë faltiqs fieri, ficUt& illi. ‘Petrus Apo- Aa. ly.
ftolus dicit,^«/(* S v e n Deumtentet, qui nunc bdmmi onus
legis moliatür imponere: con tra autem tu obiieis Ôc niina-
ris,quod ille cnmine.tur iniüfticiæDeum, qui .per confeffionem
monibus erudafti, quod plerique hpÂrqturtt dicctcnt,
Deummalam ho min ib us çondidifle naturà,m. Quod
etiam ille Ehineés tuus pèdetentim nobis tentauit in-
tendere : vnde bréuiterprimum profiteor, dcinde rc-
fpondeo, Ante tribunal Çhrifti indextera inter aghbs;
Dei non fit dignus affiliere , nec meréatur videreT>o-
minum in regione viuorum., nec in gloria réiurredio-
nis vita Iefu manifcftetur in mprcali corpore eius , qui
diçit Deum aliquant malaravel hominis vel cuiufque
rei condidiflè naturam,-vel qui liberum in aljqubTol-
lit arbitrium S cum fcriptumlegetic.ornnia quæcunque
fecit Deus.,bona yalde. Et de ii&erqÿôrninis arbitqo'
fçriptum eft : Deus creäuit Hominem incxtérmin-ibi-
lém, &.reliquiteumin manuconfilii fui. Çæce&ma- I
ligne,aliterenim|ibilpqui ncqitebiyfènium.dôminicæ
authorttatis, fenfum propriæfiragilitatis ,fenfum communis
intelligentiaenon habend -, nos naturam hominis
infirmam dlcimuseffc , non malâm. . Nam fi mala
effet» bonum omninonon çaperet : nunçvcro cum ge-,
nuino affe&u conçupifcat. Bonum 6ç adhæreat Bono J
malumqueomninofugiatvbi in eamala dicendaeft
effe fuBftantià ? Pqminuselâmat, Spiritus guident prm-
pttts eft, euro autem infirma. Clamat Abraham , Ego auttm
terra & f init. Clamat IoB, Howo pütredo & film homïnis
vermis. Clamat Efaias , Ömßrego qttoniam coinpunftus
film, quia cum [mi homo , & immunda labia babeam, in medio
quoque popult immunda labia babentis habito. Clamat Hie-
remias: Anima in anguftiis, ftnritus anxius clamat ai teA
Vide Domine &.mifertre,. Clamat Abacuc : Çu(lodm, &
expauit venter meus, a vote orationum intrame turbata efl hq-_
bitudo ntea. ÇlamatDauid l Exaudi mein tua iufliiia, & non
ihtresitiindicium cum fer uo tuo , quia non tu fi ficalpiturm con-
Jpe&u tuo omnis viuens. Clamant omnes Apoftoii infir-
mitâtis timore tuibati t Domine libera nos, perimps, Clamat
Ioannes : ^ dixerimus quoniamoecçatum non babemus,
ipfi nos fcducïmus, eff veritas in nobis non -fl. Clamat Iacpjj
bus: in mitltis enimoffendimus omnes., Clamat Paulùsïï»-
fdtx cgohomol qitis melsberabit de corpore mortis buius ? Gratia
Dei per Iêflim chriflum Dominum noflrum. ' Et y t generaliter
vnmerforum clamat infirmitas , clamat Spi-
ritus fandus in fandis. Omnis carofcentim, & gloria ho-
minis.ficut flos foeni. ToenHmaruit.flo,sdecidit\ verbum autem
Domini ma ntt inaternum.Cq^ttu nàs,tam iplendi das per-
fpicuafque diuiôdrum nubes teftimoniorum , audiat
laborans ingemitu fuo mundus vniuçrfus Pclagium te-
clamantem j atque humili veritati non folum verbo-
rum impudentia, fed etiam cauteribus refiftentem. Ait
enim in épiftola , quamfupra nominauimus, Verum
è contrario remiffo ac faftidiofo animo ac nequam o-
re nos Domino reclamamus & dicimus : Durum eft,
arduum. eft, non poffu,raPs » homines fumùs , fragili
carne circumdamur. - Er ô cæcam infaniam ! 6c b profanant
temeritatem ! Duplicis ignorantiæ accufamus
feientiæ Dominum: vt videatur nefeire , quod fecit:
nefeire , quod iuffih Et quafi oblitus fragilju hu-
manæ, cuius>autorip(è eft> impofiierit, homini quod
ferre non poffit.- Quid rogo hac præfuntpxioqe fera-
lms ? Quid hac increpationejteruerfiüs i Exprpbras.
Eccle fix Catholicæ, cui us hps y ifcéra fumus ; , quod
quafi dicere defperando videatur , quod Deusauthor
hominis impofiierit homini , qood ferre noft poflir: .
cuius tarnen fideiiflima eft & ore 6c humditatë profef-
propriæinfirmitat , ad gratiam fpiritus alit'era
oçcidente confugiab Samuel » H elias, Hc lifxus,
Efaias , Hieremias',Dahië}, Zacharias , omnes fandi,
velludicès, ve,l Reges,vel Prophet* . pâtres fine dubio
noftri funt)8ç neminem Patrüm Petrus àflfirmatj, fed ne-
que fëmetipfoSjhoé eft, Apoft6lps,cum effent Iudæi, o-;
nus legis ferre potuifîc/Icd fide Çhrifti fecundum fpem
gràtiæfuiflèfaluatoiî. . * . _ .
. Anförtc fecundurci teörones* ifti fan<5li patres Dei
adiucorium non habcbârit ï;Ecce Petrus in crêpa t illos,
qui graue iugu^]cpllo;^ifccntiutTi ponae conàbantürï
tu e contrario fbandalum P^tri crêpas eô s, qui ad fi
feiern t)ei mifericordiam cpnfugiünt : &feper femÇc-*
ipfos onus legis ferre diffidunt. Scd tibi fpecialis in*
de portandi onëiis fortafle fiducia eft , quod bàlneis e-
M fq û é Â rm i s , latos humeros geftas robuftamqué
ceruiceni ; præferehs etiàm in fronte pinRucdinem, fic-
ut feiptum pft : Tetendit ehim aduerfiu Deum mdnum
fuam &*contra omnipotentem roboratus eJl. fÇacumt ad-
uerfum eum ereéto collo”, & pingui ceruici armatus’
eft. Operuitfaciem eius crafiîtudo , 6c de later:bus e-
ius aruina dependet At illi tales efle non ppflùnt i qui" .
bus fèmperii^corde loquitur Chriftus « Contendite per
anguftam viam ïntroire: lata eft enim, qua'ducif ad mortem.
El Paulus A pbftdÜis^monet, Curam carnune feieritu in
concuptfcentiu. ßfl in me veritasthrifli, quia multum ioleo pro
vobis. luxta fententiam enim Beati patrismevÀugufti-
ni, Noi\ eft fani fiducia fèd infàni. De Vno præcepto
eodemqûe primo ,te fi dignarisinterrogo. In legeDo-
mirius per Mofïèn iubet , quod & in^Euàngcliis Chri-
ftus affirmât.^ Diliges Dominum Détint tuum ex totocorde
S. August
m
Matt. U.
tuo,& ex tota anima tua , ,drrx totü vtribus mis : & fecundum
fimde hutc, Diliges proximum tuum tanquam te ipfupt. Ro-
I go ce, refpondenon mihi, fed Deo: non vocejfed con-
feien ti a : fi ita ex toto corde Deum düigts,vt nullam vn-
quam in eo çogitationem, qu*abfque timo're & d*le-
ôtiorie Dei intelligî poËt,admittas : fi ita in tota anima
(èqueris, vt fui cep ta femèl ctucc in nùllam penicus ob-
ledtacionem habita ad tempusiocunditatis fuccedas: fi
ita in totis yjfceribus'tuis; calpre çharitatis atdes, vt nul
la penicus per augmenta rieceffitatis infirma concupif-
cenciis aut defideriis adquiefcas. Deinde cum fçriptum
tic, omne quod non fit ex fide peecatumfit : & fiue nobilium
locorum Êpifcopos vidcris , fiue^ pôtentes fèculi vifos,
' fîue diuicçs fub religionè videas i vtrfim omtHno nihil
Vel adulationi, vel timoriV e l fpei acceptione perfona-,
cum captas indulgeas , nec quicquam in quo te cor
• tuum reptehendat. & confcietitia remôtdeat, vçl finul-
laverba tempori potiiis ,qùàm vëtitati accomroodata
refpondeat. lllud etiam confüip, vtrum *que Omnes
HiH icin-
[uafum è-
[ne fragml
I« Augu-:i
ftino. 'j:m
Cap. XIV,
Rm-9- -%
i.Ctr. H. I
jpyiiôisÆ
rfalrll*.
M
tantüm cümulum fanftitatis excrefcit , Yt viuens in hac
carné,vël fhafcujum feefl&ivel foeminam nefeiat, fiiam
pteniffimafui püritate petccpta , nec haibens vèftimen-
ca fpidida, fîmiliseftangelis D ei.& fiiamilla qu*pto-
mjfla eft fânfcis in fpecieni folisclaritate circümdatu.rj
digne h’ahc'perfeélipnenv rionvôçe, fed hab.itu p.tofi-
tetur. Vcruntameif præfiimptio iftà perditio êft'. qùin
pp t ius huiiifm pdi homini expédie, vt non (Uura eclr; fed
Eàulum magiftrum Gentium audiat ôcfequatur;fimul-
que oret cum eo,cuiorantîïefpondea^Dominus': Suffi-
cititbigrattained : virtue autem in infirmitatepeificitunlt&qvic
quôdfolam&iriquofololiberurn ârbitrium piriofi'ëit:
ptæbeat fe ynufqùifquenoftrum Deo terràm vqlùnta-
riam : Deiautem agri tùltura fumus , Dei adifiçatio fumus.
Mictatih agcum fiium femcn vérbum i credat in corde^
ipfe plàntëîiipfëfiget.ipfè foecundét, ipfè tribuatïhcrë-
mêntum y qui eft vèi usagticola. .Quod folum tamen
in noBispotèft vblunt^ria deuotiô;ad cotttinendam iû
fetaracémfeminis&nutriendosvberespai'tus fideliter
ftibminiftret femperque orationibus fuis’ agriçplam
fuüm , ne inimicus zizania fuperfeminare poffirexiujT:
citée. Hxcficëius in opere Deicooperatio ^ cum fpe
non d'ubia & èharitâte ^ncerai Aitenim Dômihùs le-
fils : Ego juin vitjtiVoseftis palnfttes : cjuodcunqué habet,pe
vite haBct. Non enim inquit Apoftolus i tu rddicem pot-
tas fed radix te. Qhidfe ergoextollitinftuiâibuSjquivi-
deritur in eojcum'totum pertincafad‘yîtam n’on folum
vt pofljf jiyerumetiam.vtfit? Alioquinexcidetur&in
Ignemmittëtur. Non enim palmes , fed vitis pbteft :&
quqd vltis pdteft,palmes öftendk; Sùfficitergôvnic'uiV '
que vt habeat.' Àt veto vnde & vbihàbeat , & hutnili-
teragnöfeatj6cpatienterexpecat ; ne dum nonhabèt*
&habérefecredit,idip{um^iiodhabetauferaturabëôV
Primum ho minera peccantç de parâdifo abieeit DeUs, -
deindein crucecredentem,primum in paradifumChriftus
Chriftianos ficut teipfum cliligajsV Hos enim. fub vno .
capita,quod eft Chriftus'; &fub vhaEcclefia, qu*eft'
Chrißjus , omnes fcatr.esfümirs f" &.vnum.corpus in
Ghtiftoi" Vtium ergo ficut teipfum diligas omnes qui
mifèricordiâm fperant, quos càmen ncmeris , con.fîte"-
re; Non enim tcde ignotisvéQiîfiilp î quos ex éo te dili-
gere arbitraris,qüodquia non moirerisinon odifti. -'Séd>
quid ego h*c à eônfeffiope tua exigô r, iu urconqerfà*'
tionem tuam vulgus agno&at? Tu^'uerfeétus E^è infiri.
mitàte.tuomtiem legis iàtçih’am ferre poffib-îfs-, tu | in-:.
qUam homo inflate, Ted vache : âudi,fi dignaris DOm^.
nura faluatorem,tcfitamë“nhoçpocerfs'adfanTfcarc-
uocàntem :, Amen dicovobis, qùififüjsnon receperit regntim
J)eifVelut infans,
nifi quod d(ligit blandientem , & quod pariem fluim
non in fudore fuô i féd in precibus fperahs alimoniam
vit*,fimpiici pëtitione conlequitur, quam fiduciali o-
pereBoh metetur: qua tu corhpacatiÖneVommonitus,
çonuertereâdinfântiam vt reuertaris ad vitam:Et quo-
niam fuperius dixeram , de p0flibilirate oaeris fufti-
nendi tuum primum fenfum difcutio , &mèum pôftèa
fi videatur, expiano. Mea fententia eftTqüia & in hoc
quoque peccamus,qui cum infirmi|u.mûs de infirmita-
. te conquei;imut,tficut Apoftolus âit: 'Nainquiddicitfig-
mentum de qui fefinxit.qutd me feciftificl Infirmitatis èi qiie-
rela propriae vlrcutis ambitio ëft j qupniam pecült&âd-
iutorium Dei faftidit , qui pecüîiarerti forticùdihem
quætit. Et h 1 c diabolus, eftj’qui diGiç- i Viribus faciam. É-
go aucetfi fecundum Apoftolûm, gloridbor fuper in infir~
WJt^hf'Mi.wetf.vc fëmper'dicat cor meufh Déo: Invela-
mentp alarum tuarumexultabo. Adbafitanimameapoft te, me
fufçepït dextera tua; Vnde. & fçriptum eib; P»//iç?àtifl#|
veftra innotefiant coratn Deo : &p*x D ci qu'a exuperat omntin
mentent, çufiodiat corda & corpora veftra in Çhrifto Iefu. T ‘
Habco itaque i nfirmltâtera , ÔÇgaudëo in cognitio-
nè infirmitàtis me*. Cum eniminfirmor, tune pocens
fura,potentem inuoeändo DèUm^qui me' exaudit infic-
mum,qui nobis fideliffime reptomifit : Ègo autem voèifi
cum fum omnibus diebusyfqùe &fohfutnm4ttönern faculi. Pe-
culiarë opusinfirm!fatiseft,momni:ltoco fetaperorare,|
vtomnipotensDëus.qui fpopondit non deler ere, etiam
iuuarenon
Qmnte dominum ét confirmamini ïqmrite facièrh eUts feinper,
Cui refpbndxt.yera&piaCó.nfe ffi o :-Ecçeficut. octtliferuor
rum in manibus dominâtum fuörumjtäoculinoßriad Dominum
Deum nojtrum donec-mifereatur tioftri. IVjagna, 6f- cer'-
ta eft de perfeélione fidüciÿ * ' butn om ivipotcns facit
quod optât infirmas. Rurfufquenlägna & eer ra ,eft del
confirmationefècutitasicumomhipoteti9 feriiat,hecl
perdit ihfirmos , ficutfcriptùmeft :Æj auteiïi quipótefl 0-
mnia abundantm fqierè qumpetmus frintefligimw ?fecun- \
dum virtutêm qua operatur in hobjtfipfigloria in Chriflp iefu. |
Quamobrem adinonqrApó^olif^^wfè^w./^w/'Api-
te,npnquafitperienamjnortuienimeftis & vitapflfAcfifcon-
ditaefi cum Chrifio in Deo. Cum Cliriftm appdiuerpvtta i>e-
ftra, tune & ypsapparebitit cum ipfo,tn glofiai. Vit*.Tçrtftus
eft famftitas 1 farnftitas veróeft,effe fine peccacpfSjergo
incorr.uptionis gloria abfcpndica eff-ab pranibus ho-
mihibus in hoe tempore s cu quomodo hoç èodem,
tempore ipfaineomiprione poffete fupeiindui glpria-“
ris.ï Sicutenim cormptipnisprihripiurnffiithomihi déclinareinpeccaturn.
icaincbrcüptipnisinitiurieïfcjnon
habere peccatunf. Qius ergo illud anft iu^diciüm Dei
abfcondit, aut de finu Chtifti abftulit, & tibi tradtdit?.
An forte quia non metetureanà in futuro de rainupbii’
mini ïntclligis îHæc prxfuramusïnfttuitPaulus,&dt-
cit, Cum autem mortale hoc mdtterit immortà'itdteni y tpncfiet
fermo.qui finpm eft , Abforptaefi niOrs in vidortam
induxit.Meri.tQergoquamdiujnParadifonôfum,
.&lhterraperegtihltiônisÂda2maneni,finepçccatôme
■ efiÉtfiO.n credo. $1 äüteth in Paradïfufn.gratia Deitra-
duiäus Fuëro', ibi përfeâiojne mea’, & morte fupe^ta»
pecca to que d.élëto:«tetnam in cqnfpetftu Dei potenti*
eius glottam praedicâbo. Tï*c ergb Vt potitib^tifllral
Sacerdotës, çaufa fidei 6c fîiriplicicari'séxp^ôfiii.Nüh mi?.
' hi fûçcenfeanr.qûi lteferuht-ifi in aliquoper compaiâtio-
ries nom in uni T titulanttn'. De qtiiûtionibus ybro *r
quanimfter fe(raht,"tn3gifque,fi timorera Dei habent,
gaiideanr relponTum foiflè q u o d E g o telle
Iefu Chntt.olodtjfen>efattèr Harefim non Haret:iiïvi-,deàhc--
utmftum,èft,incerim;propter Hæi'efimjHæLeticiim vito*,
quia & prolnboi.ôc corripui. Dereftc car& datnnet ore
quia fcriptpm eft, Inuitem oneravefl/apii tatiy & ficddmi-
plibitis legem Çhrifti..
0 E A R B I T R 1 I L 1 B E R T A T E
; e x c e s ! p t a
X A V G VS TANV:L I B R O D E N A T VR A ET ■.
f E x .Qa P. X lh
HA u o effe intentionbm leg^s arguenti^ Vt pro-
bterulla | qux petpe^am n anc pf^pnlugiatur ad
B.aiiatn Domini raifefantis>felBfpi®|dgp y g l i
Icmeineandcra^dem', qus
& remittiitiir qu¥ male feit,
,.q„,j<r.pm tjt VA „ , . y , p w m . , c ,n , ,n , v ly f i j
taljtatem imraortalitas ,> &;correptionem lncorruppo lam veroinqqquoaci^ ^ ^ ^ naverrjt5-r au£Bftiö;-
confequatur , 6c vbrihfirmitate deföta 'virtüs perfe^a reuera no pettmetadea re , q. . A . ^
omn« fimilcs anselisßci: Porto autcmifi.qüisiara in l.finüpiccat°:beaMmdeind)ci .«Pdig } . J
— ;--------------------- ^ ----- -------------■. .. rcDoÉ
forte U- i
tillantur.
pap.xriiv