\ 7 l8 F,. Çuib.erttXprhaccnfis
m & m
Ettitj.:-j7.
B
E c c l e f . i .
E f a i t Z o .
Peregrinis,8c ij$ quiyéradter pattiàm pacts quærunt,
diuiti*onerofxfiint, quas, negraüentiir, in via relirt-
quunt. • Sufficiuiireis vnde fuftenteneur, 8c defedûs '
litppleanc neccfiarios, 6c motus réprimant noxios., 8c
laiciuos : ficut feriptum e ft : Vnufquify colebat terrdmfuam
cam pari, & tetra Uni à dabatfruâusftm.
C a p . X X I I .
Qtuid non inuenitur Pax in delicijs.
PAx ctiam non inuèhfeur. in delicijs, nifittos îlli dé*
cipiant, qui effe fubfentibus deliciàs repUtabant./
Nam ficut, nofter Philofophus -, itttmp Theologüs re-
fe r t,habetbocvôluptasomnis, ftimulisagit fruentess
aciileiisfub melle latitat, in apperitü vigetaoxieras, 8c
plurium habet fâtiètas'* ibi nullarequiesnullaiucun*
diras. More brutorUmvdluptUofi lafciuiünt, diften-
fis yentribus. Sed eorüm vóluptates turpes habèntexi-
'tus. Propter crapulam énim multi pereunt.EitCuin dixerint,
pax&fecuritos, repentinus etsfupcruenit intentas. Ne celle
eft enith meutern*, çüinéqüam volïiptatis fpiritus in-
fedérit, quibufdàm furijs agi tari8c ignitis im pu di citiae
ftimulis impeditam, vagabundam, 8c ebriam ad omne
flagitium,8c turpitùdihem foluto frçoo tôtius honefta-
jds impelli, quia impoiïïbile eft, in delicijs requieih 8c
pace'm inûeniri. /
Quid tibiSalömö.n deliciæ pröfuéruht, qu*tibipr®
cætèris abundantius affluxerunt? Vidant inquit’-j.'-âv
afflttam delicijs, &ftuar bonis, nec prohibai cor meurn, quin
ne omni vohptate friisretur t & obleäarcr in eis. Habebas
ahfma pâcem per cirçuitum lufcitauit contra te Domi-
nusferuum tuum, beneferuum, quia viliffi mus ferüus
efficètis, quicuiiqùe mà'ncipium ventrisexiftis. Indu*
citenim vira voluptuölädölorem,laborem4pauperrà*
tem, 8c mortem. Induranduseft animus, 8c à blandi-
mentis voluptatum prdCiil abftrahendus.fdebelland*
funt corporeæ volüptates : vicerunt p radio potentes ad
nefarios fiios , quos tandem volupeates Ôc vina vice-
run r.
. Si minus abundat in corpore fudor, hdn pêr volU-
ptatis molliriem, fed exeat per laborem. Effoeminat
mentes deliciarum amsnitas mulcum laborem, inquit
fapiens quidam. Recufentmanus', quæad arma ab afa-
tro transferuncur. Nos au tem vt ftrangulent deliciæ
ampleduntur, 8C qüomodo Pax habetur , vbi femper
demortis infidijs formidatur. Immo Ieremias ait : Ne
ingrediarîs domum commit. Et fequitür : Abftulipacem mean
a populo tftô, dich Dominus. Et legis in Apoftoid : Non eh
regnàm B e i efca &potus ,[ediufiit'u, & pax, &gaudium in
Spirïlufànftd.
Confidcremus in firm os, qui faftiaio pérurgëntuf *
quibus fuaues proponuntur cibi -, qui thagis eis horrori
funt, quam voluptati. Périt in eis iocünditàs, quia per*
ierateiborum illorum cupiditas, quiàvoluptaS non in
naturalicibo,fed confiftebat in defiderio.Fili j Ifiàel poft
multam ferigatiöném jtiheris frùeb an tur de fexö flüén-
tibus frigidisaquis, quaficiboUielUs? Qüodenim di-
citur: Depffra meiïéfatûrauiteos ,non eft Verüni ad litè-
ram, cutnnunquâmlégamus in Scriptùra facra dé faxô;
fiûxifle mellis fubftàntiam, fed aqütéfiigidæii quasprb-'
d ü î i t 0 'ô m ïü v s. M«/autema|juîeappellahtür,quiâ
pér eàS fids apidi'tis explebatun N oh ëftetgo dubiuttij
quih virtüs fimplicior plüs iUcunditatiis 8c quietisha-
beat,quamvolüptasefFufiori
Sed quid dicätti de nóftforüm terriporum remiftio-
nibus, 8c de parfimonia, q u i Yigebat in antiqiiis Pâ-
tribus, qui diehpS dübbus aut tribus refecdöne dilata
tempora tranfigebant finevilitis éibi rnémoriâi- Àlij
vero duobus paXimâtijs, idëftvpartülisparùulis, 8c v-
nius libræponderis vitam in ErënVo füftencabant> Alij
Vixlumpftflècibüm.àduéniente môrté , fe'mërhitte-
tànfe, fedriniis, quipdteÛcapere, wpi<*b, Sc TuarUm côftfi-
de’tët.viriümracultóem i-nëc paUebtum önuilegia le-
gëtö'eögurit efieCOmmUnétrij Scib tamért veräcemfen-;
ten dam * ninîietâtSs iüäsqdabs fellé dicäntfem* Äd Vhum
enim finem niniietas iciunij. 8c voluptatis lupet-
fliiitas èùcpit, 8c vtrumque frequenter incàùuim deij- J
c it, 8c frequenter * quos per ingluuiem non potuif
hbftis decipere per immoderadonem iciunij vidim'us
cecidiiïè Êrgo fie media gradiendum via, quod nos à
tramite fobrjetaris 8c abftinentiae non confentiamus
àbdüci, necrurfumremilfionenimiapercàrnisdefide-
ria relaïàrîi '
SicenitU traftandum corpus, vt ferutat ,non vt re-
bellet, àut ia(ciuiat> habenda eft cura càrnis, non fo-
ufenda delicijs * fed èiércenda (alutaribus difeiplinis.
Cibns quanto honeftius 8c ordiqatius ingredicur, tan-
to faeiliuis digerirur, 8c corpus dülcius conlbpitur, 8c
fomniorum honeftas exoritut, 8c cum minoris affliâio-
nis rædio furgitur , 8c robuftius 8c alacrius labora-
tür. Omnia cum difcredonc praèuia fie agan tur, ne déficiente
ipviricu, vel languente corpore, Ipiritualia retar-
dencur.
Sic énim auferemus corpori boni opens effeftum
fpiritui àffe^um, 0 e o honorem debitum, proximo
fubfidium 8cexemplum. Non dico, quin caput a-
bnude dolere debeat in feruitio G h r i s t i , quod a-
bunde forte labotauit vlque ad morbum, 8c vàuitate
mundi, fed in omnibus ponenda ratio difcrerionis 8c
modi. Immq fecundum verbum Ecclefiaftici: Difcipli-
nam inpace conferuatefilij.
C a p v t X X I I I .
jQuod non in dignitatibus & excellent^ Pax
reperitur.
p A x eriam non inuenitur in dignitatibus , honoribus
A atqueexcellentiis. Semperenimvt cancer ferpitàm-
bitio. T anto enim te à pace langius elfe reperies, qiian-
to magisin iftis mundanis operibus appedtum pones.
Facilius enim ad honorem vcrum illeperuenit , 8c pa-
cem, iqüi Ipernitomhia * quâm qui via pergens -anfra.
dbuofacircuit, 8cmendicatfuffragia', vt appetitam ob-
tineat dignitatem , 8c adepta dignitate non feqUitur
quietudo* fedmagisac rriagisCrefcit Ambitio; Quo*
niam^in tantum noftris temporibus videmus excrefce-
re, quod’qüidam iinpudehtiflimicanes appetunt elfe
PaftoreS * in gtegem Domihicdm* 'ficut canes latràndo
ihfürgundQüianecverbojnecejfcmplo, net fiibfidio
fibi commiflas oües Doniihiéas pafeère Fciuntjimqnbn
eft pax Abfaloni,qui dominandi lUccenfus libidine co-
hàtü s e ft jktris i^ perm.vfu'rpâre. Pacem tales in fe non
habent * nbcin aliis fbuent 1 yiam pacis noii cognoue-
rürit * fed contritio & infeimas in pijs eorutn , net eft timor
D E i anteoculosnrum. Non enim ficindifferentk 8c
palfim ad iftoshbnbres cUrrcrent piurimi *vfiximèrent.
Uërreret èoismehdS impuritas ëbrporalis* virtütisdm-
bècilfitâs j qneris difficultas. Reputabàtenim fe infuffi-
çientèm Paul us * thàgnifüdinênl tantiafpieiens prin-
dpà‘tüs, tirtifebat èhtiri, ne puiicans alÿs ipfe reprobh liber
et ur.
Vis in hç&orè mâgnb Viuefe } feraà âhlmb; proprlb
impeirate |hortore fiquidem dighifüht, qui alios virtu-
tibüs ckceiluht : qui viciasïliwcàfertt , quibus àliîde fa-
cili Uon refiftunt, non aütefn appèrendtts temporalis
honorfeft, quivitiUmnonrepellir* nec vittutémtnen-
tibus îriferit, nec nequitiam fügàt,fed pôtius nianifeftat,
ficut publiée dicitur * quoiliâm honor morts fffànifeflut,
fàcit improbum dignitas delpeâoreimj1 Talis ehim
h1 Reniât dignitatettii Hohbtenim,quiViftuS eft animi,
neque ab Irtiperatore præftâtur y neC reuelatibn'e nu*
tritur, fedpecumà COmpar^utj tempotibùi non hui*
tatur j non euanefeitvc yentüsVhonihflatucvt Ipumâ*
hotl ttahfic vt vlnbra * vel tanquam percurrerts%uU*
ciusi aurtanquamnauis, qüîB pertranfit fluâuànteSa-
qqas j ^cUmpritcrieriti nullufe ems veftigïuminüé*
nitusV .
yidémtis n. dignitates fiuiüâ ’vel' hqhbres nequi flîmis
hominibuseuenire*8ceorum paterct ihàignitas,û nûllis
honorifefc
y
Trafiat. de Pace & Tra* nquillîtate animi. ______________ 7l$
honoribuS'velarëntur : Non enim dolemus homines
propter honores réuerenda dignos iudicare, quos ipfis
honoribus iudicàmüsindignos , per has enim dignità-
tes vmbratiles vbi non contingunt honorès ? Sed ho-
m inum fallax opinio teneat eas,8c ideo non perdutàuit,
& cum in eis nihil fit doloris propri j , vel naturalis, opi-
nione vtendum nunc fplendorem accipiunt, nunc a-
mttunt, fi igirat homines elfe reuerendos 8c Konorabi-
lesfacerenequeunt dignitates, fi màlorum contagione j
fordefeunt, fi mucatione temporum fplendere defi-
nunt , quomodo in eis homines pàcem; 8c quiétem in-
ucniunc ? imo mpherqur fecundum Efdræ confilium,
Ne quaraiis pacem eorum, &proJperhatem eojum vfque in a-
temum. M
C a p . X X IV . :
Quod non in terrenis amicitiis fit Pax
quarenda.
PAx etiam non inuenitur in çqmmùnibus 8c vulgari-
bus amicitijs quoniam inter amlcilfimos inimicitias
grâues obortas abunde nouimus , quz priftinam de-
lebant dulcedinem, 8c inexprelfibüem parie banc ama>
ritudinem^uje perleuerare non pofluntfecundum car-
nèm : Homo, inquit D o m i n a s , pacts mea, in quojbera-
bam ,magnificauitfupir m& fupplantattonem. Et de quibufdam
fi«ftis amicisfic loquitur Ieremias : Sagitta vulnerans
lingua eorum : dolumloquuta eft : in ore fuopacem : cum amico
loquitur, & occultéponit ei infidias.
Sed ne videamur omnem amicitiam condemnare,
debemus eam diftinguere. Igitiir eft Amicitia primo be-
ftia lis , qualis eftpuetorum : Secundocarnalis, qualis
eft voluptofuorum : Eft8c tertio temporalis, qualis eft
cupidorum : Eft 8c quarto Ipiritualis, qualis eft fen^o-^
rum. • "
Puerilis eft illa,quæ vagus 8c lalciùiens producit affe-
aus, fine ratione , pondéré , 8c menfiirafine confide-
ratione eommodi velincomihodi alicuius. Immo be-
ftialis » quaefipn regituf ratione, née inter liéita vel ilfir
cita nouit idifcretiôncm, 8ç fic affeaus adtcmpus ve-
hemenriusallicit , ataîus aftringit. Sed quia rationem
non; fequitur eâ facultate, foluitur, qua renebacur, éft
énim amicus fecundum tèmpus fuum , Sc-tarntn non
permanebitin longum.
TaliseratamicitiaPatris Auguftini ad amicumfuum
co a a , vt dicit feruQre puer ilium ftudiorum, De cùius
fubtraaione per mortem fie loquitur : Solus , inquit ,
fie tus dulciseratmihi, 8c fucedferat amico meo in de-
liciisânimiméi, 8cnunc Domine, iamilla tranfierunt
8c lenitum eft tempore vulnus meum mifer eram, 8c
mifer eft omnis animus vinaus amicitia return mor-
talium , 8c dilaniatuf, cum eas amittir, - Ideo licet
amicitiam quandoque affeau praeueniat, nunquam
tamen fequenduseft , nifi ratio ducat, honeftas tem-
peretjiuftitia regat.
ffic autem dicitur puerilis, ed quod in pueris viget
talis affeaus inttabilis. Eft aütem imputa venenum
continens, eo quod càrnis concupifcentia 8c afpeâus
mutuus,quafi quidam fumhsexhalans honeftatemeius
obnubilât, 8c negfeao Ipiritu frequenterad.defideria
càrnis trahit, procedit tamen Sc ferpit hoç modo, vt
colloquantur , 8c corrideant, 8c beneuolefibi ad inui-
cem obfçquantur. Si tamen abque nugis 8c menda-
cijs procèdent,tum beneuolentiæ fignis finéVicio àli-
cnius inhoneftatis toleranda eft quaii quoddam prin-
cipium amiciriæ fanâioris, eo quod ac.eedènte tempore
8c annorum maturitate , 8c ftudiorum fpiritua-
1 îium parilitate , 8c maiori gràuitate 8c affeau purga-
tiore ad Ipiritualem amicitiam contingir per hùiiis exer-
citiutn deuenire. '
Amicitia zutcm carnalis eft, qua cocàf- confenfusvi-
fiorumaibafifeaione prqccdens , fequeris ferifus exte-
riores per varia fornicantes. Han clibido macular, aua-
ritià foedat, 8c omnis iniquitas deuenuftat. Non eft
hæc amicitiaverai nifipenSpiritumfanftum incombas nojl'rüchantattdtffufa.
Qumigturinamicitia;quadamvö-,
liiptuofa confenciunc, quiequid eftturpitudihis, alter
pner alrero patiuntur* 8c agunt, 8c tarnen hac amicitia
det-epti nihil dulcius efle credunt. Sedfi talis dülcedo
CQfi da eorum afficiat, quanto magis illa qux eft feedeibr
8c cd« ftio r, veros amicos oblcdar.
Amicitia veto temporalis vel vetiüs mundialis, pro -
creatu r ex aliqua cupiditatc rei temporalis, vel vtili-
tate pnelenti, quoniam amici dicuntur multi. Sed
1 in bonivS femper prapeedit amicitia * iequitur vtilitas;
! ficuiin m'alis femperanceceditpenlätapriuata commo-
dicas.
Amicitia vero jipiritualis propriam vtilitatem non ä-
fpicit, fed ex uacurae dignitate, 8c morum bonitate con-
lurgit: Eft enir.n cum quadam charitate 8c beneuplcn-
tia confen/io. Charitas enim excludit omne vitiura •,
beneuolentxa vet o expnmit omnem dulcedinis inte-
rioris affedum. Id' em ehim eftin eisjfelle 8c nolle inti-
codulcius, quantfe.'fyncerius , vbincamantcsnihil
poflunt veile , quod dedeceat j nihil nolle, quod ex-
pediat. Hunc enim Prudentia dirigit, Iuftitia regit,
Temperantiamoderatu’r, Fortitude, cufiodit. Habet
vera amicitia frudumvicaspraefentis, quaepunceft, 8c
futur®.. Abfit enim, vc ab ifta quandam excludamus
pacem. Hömoenim beftijecomparatur, qui fpiritualis
amiciti* non experitur fuauitatem 8c virtutem. Magna
enim iocunditas * habere amicum, cum quo audeas
ioqui ficut 8c tecum, fi deliquerisex confiteri non time
as ,'fiprofcceris, reüelare non erubefeas, cui omnia
confulta 8c fecreta tua committas » quid ergo iocun-
dius, quam ita vnire animo animum /vc qUafi ex duobus
fiat vnum, vtnullaiatftantiatimeatur, nulla fufpi-
kcio formidetüt^ hec correptus alter ab alterodoleat,nec
laudantem alter alterum adulacionis notetvel arguat,
fons autem 8c origo amiciti* amor eft.
Nam amor fine amicitiaelfe poteft, fed amicitia fi*
ne amore non e ft. Amor autem aut ex natura procedit»
ficut mater diligit filium, aut ex officio, quando ex ratione
dati8cacceptiquodam affetäu coniungimur (pi*
rituah; aut ex fola ratione ficut diligimusinimicos, non
exfpontanea mentisinclinatione, fed ex prscepci se-
cemtate : aut ex fplo affe d u , quando aliquis propter
bonum corporeum alicuius fibi inclinat aftedum. Sic
enim propter faciendam fortitudinem, autpulchritu-
dinem corporalem homo diligic hominem: aut ex ratione
fimul 8c affedu: quando quis proptervitcutis me-
ritum 8c morum fiiauitaretti in altenusinfiuic animum.
Er ficratioaffcduiiungitur, vc atnorficex ratione ca-
ftus , dulcis ex affedu; cuius fundamentum D e i a~
mor eft,ad quem omnia, qu* Vel amor fuggeric, vel af-
fedus occulte ihgeric fpiritus, vel filadet amicus, referenda
funt, 8c diligentius in tuen dum , vt quiequid a*
ftruitur fundamento conueniac, 8c quicqhidiliud ex-
cedere deprehenditur, ad eius formam reuocandüm*
8c fecundum eius qUalitatem penitus corrigendum.
Sed, vtad propolitum redeamus, excedere videtur o-
mnera dülcedinem amicitia vulgaris, fed tarnen 1*-
tis triftia coniunguntur , 8c infinit* amaritudines
fubfeqüuntur, 8c pads fixauitas interrumpitUr. Licet
enim grata fit amiciti* cönndxio,;täxnen cimetür offeh-
fio, 8c fe ingerit fufpicio,8c eandem amaricat detradio,
8c certa eft futura quandoque diuifio. Sufurro enim
& bilinguisideomalediciturinpppulis, quia rau 11os curbauie
pacem habentes fuis maehinationibus fraudulent«:.
Sed difeis, Omni tempore diligit, qui amicus eft, non
ergo eft amicitia , qu* diflplui poteft : Died quiä A.mi-
citia eft quodämnamodo a:cerna , & cfle debet; Si
enim te l*fit ille , quem tu diligis, tu tarnen dilige i
diledionem non-fubtrahiis, felufi eius tu conlulis,-
form® eius tu profpieis, fecreta fua non prodiS , ta-
men familiaritatem eius nonhabes, Sein hoc tibipro-
uidis.
Adamicu n.femper habetur regreflus excepco couicid
8cimproperio,8cfuperbia,8cmyfterijreuelatione8cplaga
dolofa
E
I
i .4 - A
Spiricualis
Aibör Tc-
rus.
' H
G
s h
Ecelef.28.