ySioeqqe»
lee».ï. 47;
Lué.i. &
Rom, j . 20-
■f vcabün*
datcc.pecc.
B
G^+.aj.
Gal.y 7. -
$ Gi/. -f.
'(3*13-
j C
GÏifl jïiKffj
Rom.}, ju
D
Rom.i.n.
W&r$7‘ 'i
ilv A v ji.
jT jP ÏS p
■4>ü(ai±
#
| § | ftichonülibèr
I mus, inquir,w f jw pafitonespeccatorum,qitaperlegemfunt0^
petabunturin membris nofiru, vt fru&itm ufferrent morti. Et
'contJajidem Apoftoluidicit : lujlitta,qua ex lege eft, con*
ucrfatus fine qua ela. Quod II taritiAp oft o liai! tâo ntasdicentis
t' Eçce, vértlftathta m qu* dolus non tït -f | ^ ^ jd rÖ£
fiDomiribshocteibmopmmnondignarcturperhibe-
pê : quis tam fàculegus, quis tam tuniore ftnporis ,e!a-
, eus, dteeret | Moykn 6c Prop he tas,• ye loome$ famftos
iurticiam nonfeallè,aUuuftifieatosnoh elïe.CumSeri-:
pcura dicat de Zachacia & vxore eius,er^Hf tufiïambom
torjpeftu Da, ambulantes in omnibus mandata & ivftficationi-
biuücifine querela. Et Dominas noa vcnerit poure »tf/?(j^
I fidpeaatores l Lexaucëcn ,.quomodô iuftiftcari potuità
I peccat.is»qu® ad hoedacaefl: | Lex àutem fubintrauit, *f
! vt multiplient etur pect at um ? Illud autem frire débemus
* ÔC’tcnere : nunqùam omninb inrerceptùm'eftè fcm'feri
rßinu&Iuisc, potuit
quifquam mftus in lege pofims viucre : nifi opera le-
feciffetj&oipnia’bpira. Sin minus: maledi&us eflet.
£Jcdtt: Deus legem, Scdixit:$tonconcupifces:Statimoccz-
fibufc accepta: peccatum, per mandatum operatum cft.
Quirtettf ebncupirccntiam. NeeefTc eft enim palfiones
petèatqrunvqu® per legem Eint »operari in membris
eiüs: qui 'in lege eft.-'Propterea enim data eft: vtabun-
darctpe catum. Qmäyirtuspetcati.iex. Venuhdatus au-
tem fub peCcatoiiam non q.üöd yult,bpcratur bonum :
fcdquod non vult,malum. Confentit enim legi,feeun-'
dum interiöremhöminem. Expugnatur autem aliter
le gerne mbróÈum ,rrah i curq ue captiuus, neque aliquan-
do libetari'potuiä'niß (pla grafiaperfidem. 'Eftautem,
magnum Crimen pérfidi®, non atcen difle genus armo*
rurnjqüibusviblentiapëócatiexpugnareturidcè contra,
magnifiv® fidei eftinquififle & vidifTe. Eft ergo facrilc-
Abrah®,ab ifaac vfqite ad hbdiernum.: Seinen.autem . ga mens,öcmäle de Deo fenriéns : quse.cum legem nullo
Abrahænbncainale,Ièdfpirituale, quodnon ex lege ! modö burhanicus pofte^fierijöc ad vlrifcendum paratam
cft , '■-fed • cx rep.i'omillione ‘Cft;'';1 Alrerumitnjiu ; vide ter j non intellexerit elle aliquod remédium yiræ:
fernen camale eft - qnod ex lege eft à monte nec fiéri potuiflè, vt bonus Deus, qui fc.ebat legem non
Sind: f '. 'qusä eft Apai in fei uitute girierans. Ille quidem, pb'tü^è'fiçri,alcerum-v.ir* a^itam noci-rpliqqiifle^: & ad-
qut ex an. illa lamautet natmeft. gùtautem ex libéra* ex pro- ■ üerfum hómines, qubs ad vitam fe;cerat0, yndiqüe ver-
mißione. Non eftC autëm ftmèn Abiahæ : nfß'V quod ex !ïum vitæ vias clauliftct. Hóe, fides nbn:tulir,,hon admi-
fide Cfti . Apoftolus diCit : Cognofcttis trgo, quomam qui ] fiti Sed cum infirmitate carnis, & virtute peccati vrge-
t£ßiifitma-bifientfiltrAkritha î tciterum : ^ Vosautem j retur:Deus dedit claritaterai.; Scïens;,Dominum bo?
ßatrts i fe.utiduiu Ifaac, p omßionisßlii eßü. Semea'ergo ! nura Sc luftiim de vifeera piæ miferationis, contra opera;
Abràhie nou ex lege , ;tcd ex proihiffione eft , quo'd ex | j. manùûm (îiariim nontlauullè : intellexit effe iter ad yi-
I(aae iiigitcr traiiiitV Si autem cortftat fernen Abrah^i tarn, &Faciéhda:legisrcmediumvidit. Deusenimcum;
a n ré kgemfotlle, &iïlud elle lernen Âbrahæ ,qûod ex I dïceréc ; N tn conaipifces non dènudàuit-v queraadfideeftj
ebnftat, qu;a niinquam fqit ex lege. Nonenim
prtuitéxFegecire,&e^ëde.Lexcnim&fides,diaë'rfa,
reSeft. Qftialex nonefthdei: (cdopenun. Sicutferi-
pttim eft : Lex non eß ex ßdfffed, qiiffderit ca, viuettrt ept,
AGiahamerg > fideférftpèr dlibshabuit:legenunquäm.
Norteniincx lege promdlloeft Abrahx, äut'fcminieiüs,
vc hxies èll'ec-aiuitdi jfëd per iüfticiam ftdeh Si enim
quiperiegemipftfunthieredes) vacua Cftfides, & vacua
eftpronitflio. Lex enim iram operatur. Si ergo nec
fides, nec pToiniffio Abrah* deftrüi poceft ab ortu füi
iugiter manfir. Nec, data lege, impedita. cft :;quo mi-
nus Abrahsefthi ftc vndunvprorniffionem fidei géné-
rentur. Dicit tnim‘ Apoftdlus, poft quadringentos &
trigmta aThivüS datam legem non oBhiifle vneedeftru^
ximf-uxönv.ffioneiri-.' Si tnm ex lege f tarn rion expro-
rhißriie. Abrab* autem ,per reprotn'tß’onem dotiaüit 'Dem. Et
aho loco : Lex ergo aduetfiu prornßa Det^ ^ Vidc-
rhüs legem ad promilla non peinncre, nec aliquando
alteram in, alceram impegifle, fed ycramque ordiriem
futum tenudle. -Quja ticut lex nunquani fidei ob£./it,
ita nec fides legem dcftruxit. Sicdt feriptum eft.
Legttn ergo dtjl’Uimw perßüenu: Ab fit sfed ltgemfiatuitnus, id
eft,-tita»arnus. Inuicem namquefifmant. , Ergo fi*
lii Äbcahä; non.éx lëgë fiint: fed ex fide perfepromif^
modum idprouenirepo'ftet, fed vere arque decife dixit :
No» cbncupilceS.Qa^) 9 iamidfidefcperiendiirhreliquit :
Sienim mandaret à fe prbuentum poftulari, & legem
deftcuxerat öc fidem. Vt quid eriim lêgem daret, fi legem
in omnibus faiftprum polliceremr î Aut quid fidéi
refinquéretur:fifid:m.,àuxiliumpollicendo,prîcuerii-
Frbrf' Nunc auterorbo,no'fidei dedit legem ,minifttam
mortis : vt amaxofes y tiC, fide vitam vidèrent, & iufti,
'fide yiUerenr,qui opus legis non ex fua virtute:fedex
DeidondfieHpdfle.crederent. Lex enim à came fieri
nön poteft:qua: cum faâ:a non fuerit, panit. Qux ergo
fpésbômitiiifaciendæ lcgis,öcfugiend« mortisinfi bpi?
& mifericördiae De1,quam fidesinuenit? Caroylegi D*ifub-j
tefta hon fPffiejte, eht mpötefi. Qui autem in car He funt,Deo plaçe-
rtqbnßpjfunt. Vos ahum non eßis in carne ,ftdin Jp itu j ftquf-
dem Spiritus Dei tn vebu eil. Stqutsautem Sp rit tim ebr fit non
habetyhic non tfl Cuts, ©ftenclit Spiritiim Dei & Chri i,
idem elfe. Often di c pi çterea,qu> Spiritum Dei habueric,
in Carné rion cjp- S i ergo vnuS eft Spiritus Dei & Ch'. ifti;
prbphetæ & fanâd,quîÿfpii ituOei habuerunt (pititum
Ghriftihabuçrunr. Si fpintum Dei habuerunt : in came
Ihôbfiierunrjdç legem fecerunt.Qujacaro eft inimicain
Défim , Sc legi eins fübieéta non elf. Qùj ergo ad Dçum'
confugit^accépit Spiritum Déljquo aécepto.mbrtificata
fiónéra. QuÆrendumautem'quemadmodumhi^qui eftr.caro;-'Q^xmortificata, potuit.^c-eFeiegem(ptrituaex
bperibus iêgis nt'gahtur pottJjfïe iuftifiëari : in lege
ppfifj; & logern opérantes, iuffcficati fuerfnt ? Quæren-
mim pr®teretf,cur poft promiftionem fidei, qu® nullö1
módodeftndppteft, data eft leX,qu®nöneftex fide: ex
cünrsópeEibusnemoiuftificaretur,qUia,gttö/^«8ffA;o/>r-
iib'tiLfgï funt :fub maltdiäafint. Scriptum eft enïus fMaltdi-
Ifusfuut nonpër mànjîrit inomnwusßuafiriprafuntrtilibrofig»,
f : a ai ca. Apoftol us deni ij ue huic quæftioni pi'o-
IliSj'liberattiyà lege: quia iufto' non eft pofita. Etiterum:
sifpirituDà agirhm, non eft isfub lege. Qu,- re manifeftum/
quiâpatrèsboftri,-qui^intum Dei haouerunt.non foe-
runt fùb legef, Quididiu enim quis in carne eft, id eft,
SpiritutnDei nön habet ; dominaruf eis ., lex. Si autem
fradiderttftg.'atiæ: moritur legi ôefacitinillolegemfpi-
ritus ,Kmbrtua carne, qu® l'égt Dei/ubieâà elle, non
poteft. C^upd enim getebattrf: id etiam nùnc geritqr.
fpicitns, cum afierat omnimodo filios Abrab® âono ! No,nenîmquiafublegenonfum,us:ceflàuitinterdi<3:io
Dêi le m per fijiflèpet fidem nonpef legem fijaôiùro.ex ! illa cqnçupifcenti®, & non magis auiftaeft. Sed nos in
altenus p&rfona reipondit fi’bi .-dicerw : Quid ergo Ux fa- rejiclîuam gratiam cqncüfrimus per fidem, edoôti à Do-
èter-tn ? Id effSiex fidcjfilii: çur data eftlexfaiftomro, j mino, opus legis de eius miferiCordta pollui arc & dice-
cunili fficéret promiffiogencpahdis fîîiîs Âbrafi®, & fi- rc ; fiat v Juntas tua, E r, libera nos à ntalo. Illi autem; int.
de eflentuucriendijO^/Ä iufim ex fide viuit. Antequam , non rêuelaïam per çandem fidem coaôti métu-mortis,
enim fé jnterrbgéfltt ; .‘Quid ergo lex î faSortmift iam di- quam mihiftra lege paiato gladio intentati videbant.
xecat, vt viüércnr, quiex fide iuftificari non ppiTent,hoc ! Lex data e ft, donee venîret fernen : cut promiftum èft
modo : t Quontam autem ex Uge nemo iufificatur apud Detm : | & euangelizare fidem. Antea veto, lex cogebat in fi-
iiiftu» autem, éxfidevtuit, Oftendit preterea, diäum efté i de : : qiiia fine lege nött poffit éxprimi fides , ad
perPropl|etam, Exfideviuit : vt manifcftum fierer,quem- j exquiferidam D E I gratiam , eo' quod peccatum
admoàum viuérent, qui legemfâcere nonpoftèht. Sed virtutem non hàheret. Dam veto lege' pafuones qu®
111
I Gj. J.14-
p | S
I Sjw. j,"4.
De Régulât er tin.
per legern lunt, operabantùrin membris noftris, vrgen-
tes in peccatum j vt rel necefilcate vrgercntùr in fide,
qu® tmplôraret ^atiamDei in auxilio toleranti®. Cu*
ftodiam carceris, pàffi fumus, lege minante mortem,
vndique vçrfum jmfùperabili muro àmbientem, ctiiusl
ambitusfolàvnaianuafuit,gratia. Huic ianu® euftos,
fides prasfidebat : vt nemo' ilium carcerem efFugeret ,
nifi cüifides aperuifïct, &qui banc iaiiuam non pul.fa-
reftintra fèpta legis moferetur. Xege.m psdagogum paf-
(i fumus ', qui nos cogéré t ftudere fidei, qui nos Cogérée
inChiifto. Dicit enim Apoftoltts, propterea datam îe-
getn, vt rioseuftodiafoi concluderet infidem, quantum
Futjurumeratreùélari inChrifto, qui cft finis legis,
quo vixerunt omnes, qui fidem gfatiæ Dei cXqitifieront.
Prim, inquit )quam veniretfides, fub lege cuftodtcbamur,
conclufi in earn fidem , qiiam futurum eratreuclari.
Uxiraquepadagogus nofter fuit in Chrifio : vt ex fide iuftifi-
eemür.. Lex inquam', erat-demohftratriX. Sed
dieet quis, : fiin vrilitatè fidei , data eft léx veuf non ab
origine feminis Abrah®, fiquidem iugéfuic' M Reuera,
iugëiiût. Iugis & fides, vtgenitrix nliorum AbraH®.
Iugis & le x ,per dinofcentiàm boni & mali. Sed pbft
promiffiorîem filiorum Abrah®, multiplicatis éis fecun
dum càrnem^multipliçandum ërac & femen Abrah®,
quod non eft ex fide. Q ij® multiplieacio ÿeuenife tiqn
poffit fine adiucorio legis multiplicar®, 6c mulricqdo
in fidem needum reuelatam, ficut iam di&um eft, yel
necêfficatèdetluceretur. Prouidenciairaque Dei, fân-
âum ex augendo gubçrnandoque femen Abrah®, vc fe-
üeritàte & metü legis, mufti compellerenturin fidem,
6c femén fulcirefur vfque ad fidei reuelationem, Lex
auiëmfibintrauit : vt mulùplitareturpeccatum. . P^inquir,
muliiplicatum eft peccatum yfuperabundaiïtt gratia* Non dixic,
nota eft, fed fuperabundauit. Ab initio enim data:eft fu i
pientia, feire, cuius hoc donum effet. Adii Dominum,&depreca -
tus fum. Iudicio Salomonis credendum e ft,non ex o-
peribus, fedex'gratia Dei, omnM iuffiffcato^; qui feie-1
runtopuslegisà Deoimplendum, quopoffint gloriarï.
Dicitaucem Apoftolus, quemadmodum 0;»»» càro non
glorietur inco»jp:8uDei. Mali omnimodo, quod Deum
non cbgnouferunc : iùfti , quod' non fuum, fed Dei fint
bpüs. Inut iliainijuit, & abittta elegt Dm , que. nohfùht: vt
ea, quafunt, euacuarentur, vt non glorietur m conjfreftupYt'y
ômnis caro. Lxtpfo autemyoseftisin Cbrtftj lefts, qui faftus eft
vobÿftp entiaàDeo & iuflicia & fienftimonifiy &redempm :
vt ficundum quod frnptumeft J : Qui gloriatur : in Dom ino
glbrïefur. Et irerum : Pra ia tftis fitluati jer fidem, é ’ hoc
non ex vob is. D ei donum eft ; no^'ëk'opefibus, né fpttë
quisglorietur. Ipfîusenimfumüsfigmënyim jCreatfïn
Chiifto.- S iç ôullacaro aliquando cxlege, iià eft. ex ope-
ribus iitftîficàri po reft, vcbmnis iuftus ex Dep gloriam
hàbcrer. Eft aliud, qtiod nemo gloricturiiiconfpedu
Dei. Déusenim fie fuis operacm : vcvfic qfiod & aimit-
tat. Vlemo èft .enim :imndw'$J 'fk n ’fheç fi mue tüeificvita
eius., EtDàuid dicit” : Nm iniroeas in iudu iommfertio tuo.
quonïam non iufttficabitur in conffiéüu tUQ.Sviuehs. fif Sàlo-
mon in dcdicatione cetripli :< mvrieft,\nc[uit,bomoqui non
peccauit.' Et iterum-.nfc/Joli Jéltqui. X ^ s enim glortàbi:
tur, caftum fe habere cor î Aut quisgloriabituc » mün-
dum fc effé àpeccato : Parum ffiif dë Corde cafto, i<i eft,
àcogitationibus: nifi &pèccacofe mundum nernoglo-
riarçtur. Omnisvidoria non éx operibus, fed Dei mi-
feratione coneeditur, ficur feripeum eft : Quite coronat
in miferatione & mifericordia’. Et mater martyrum , filio
fuo ficdicic, "f vtitia miferatione cumffatribus tuist.e reepiam.
Iufti autem'përfecerunt voluntatem Dei yo to at que
çonatu , qui niru n tur & conCupifçunt'Deo fëruiréi non
B M M H B B M H f fH I . ^ tamen in lege : Q u ® fi iuftificàftêt, omnes iufti vniùs
gtentibuslegfsmoleftias atque dominium. Abundauit ‘ eflentmeriti^quiaparemdeomnibuse^gitobferuatioT
jautcm niultiplicata lege j fuperabundauit verojn o- ném. S h minus : operarecur màledidio' : Si autem
mnem camera , reuelaca in -Ghtiftum. Qm veniens difparis erac meritl : quis quanttim credidiffibrdaci.tan-
reftautare, qu® in coelo, qu® in terra yEuangelizauit tum grati® Dei mifcrencis accepit, transforma tus à glo-
fidem his> quiproxrne & qui longe, td eft,peccatoribus riaingloriam,ficutàDei fpiritu, idéft,exepdemincun-
Ifrael & gentibus. Iufti enim Ifraéf ex fide, in eandem dem ? ta ie eft enim, quia pbft Chriftum fides data èft:
fidem vocatiftint. Idem namque fpiritus, eaclem fides, J quale,quia Spiritus fandus cum fëmper omnes Prophe-
eàdem gratia pet ChriftumTemper data eft. Quorum t ® & iufti codem fpiritu vixerunt. Non enim aliter vi-
plen:.tudinem : veniens, temoto legis velamine,omni uere potuerunt, quam fpiritu fidei. Quptquot eritm
genti largitus eft, qu®mqdb, non généré d fiituris diftè- : fub lege füerunt, occifi; funf. Qûia litt'efa occtdtt '.fpiritus
rebant. Aliter enim nunquam fuft femeu Abrah® .1 autem viuificat. Er tamen dicit Dominusde ebdcmfpiri-
Quod fi quiffiuam prærer fidem iuffificatus eft : filius , tu : *hfi ego aburo fille non veniet, cum & Apoftol.swm
Abrah® non fuit. Qupniam filius Abrah® dici non po- dediflèr eundem fpiritum.. Apoftolns autem dicit,
teft, fiex lege, & non ficur Abraham, ex fidè iuft ficatüs j eundem fpiritum apud anciqubs fuiftè. Habentcs autem
eft. Ab eadem namque imagine grati® ôç fpiritüs j in \.eundemfpiritutn fidei, ficut feriptum eft: Credidi, phpter quad
eandem, tranfifièEcclefiam ,docéc Apoftolus, dicens : ! lo ut us fum, Eundem (piritumfidcicjdixichabuiflè eun:
mosaute)nomnes,nuelata fade gloriam Dtùfp'cular.tis ,in ert»-|dem, quidixit : Credidtpropter quodhctitusfuni : 6c id cori-
dtm imaginem commutànm,aclaritareinclantatem. Dicir & i firmat, dicens : Et nos iredbnus : ideoque & loquimur.
ante paffionemDomini gloriamfuifTe, & negac ex lege i Dicendo : Et »ot, oftendit & iljos eodemtpiriru fidei
excludi, id eft, exprimi, product, efticlpocurflè. Vnde, credidiflè. Vnde manifeftum eft : quia , h®c iùfti
manifeftum eft, ex' fide fuiftè. Vbiergo, inquic ,gl<STiatio? non ex lege, fèd fpiritu fidéi fèmper hàbüeruhr; & quic-
Excffi^ pft. Per quam legern ? E t , nbnqftid operum.? 1
Nori; Sed per legem fidei. Quid énim Scriptura di-
cit X Qredidit Abraham Deo, & nputatum eft et iniufht am.
Ad gloriam ex eadem gloria trânfiuimus : qu® non fuir
ex lege. S i ex operibus fuit, habecgloriam, fed non ad
Deum. Etenimimpoffibileeft, fine gratia Dei ; habere
aliquam gloriam Vna eft enim gloria, & vnogeperje-
fempër fuir. Nemo enim vicie, nifFcui Deus/Viccrit ,
quod non èft ex lege : fed qui fecerir. In fidem auteip,
Deusmfirmümfàcitaduerrarium noftrum. Propterea,
qpi gloriatur in Domino glofietur. ' Si enim quod vin-
cimus, noftrumnon eft : non eft ex operibus,(edex fide:
Nihil eft igicur quod ex nobis gloriemur; Nihil énim
habemus :quod non accepimus. Si fumus, ex Deo fü»
mus:vt magnitudo virrutis, fit Dei, & non ex pobis.
Omne opus noftrum, fides eft. Q u ® quanta fuerit :
canrum Deus operatur in nobis. Giim m hoc gloria-
cqrSalomon f ifienon exhomine : fedex Dei donoëlïe
hbminis continentiam : cum fciui inquit, qu'ta aliter non
poffütn tfft lontthjts, nifi Deus dederit. Ei hoc plum erdt fa-
■Rphef.x. 8. -
•f i . Mach.
ïly.
quid per Domimim venir,,plenicudo eft, cuius pars fui
per eundem. , Sicut paraulus, qui t um nibil mirius ha-
bear à/viro , tamén vir n où eft, & per incrementa non
'nouorum, fed eorundem membrorurn ,,in eüm 'venu
plenicudo corporis « yt fie perfeéèus, idem tamen qûi
fuerar paruulus. Reuera.non ëfàt înpmdibusSpiri-
tus fandus an te pa ffioucm Domini : ftdinillisqüi pef
ipfuÉ praefentem credëbanf f vt jpfo viâore,: & cunôa
berficicnte' ,;.fignati perficerentür. Nam iufti qubs
hicinuetyc :• habuerunropû'ltum S. vt Simeon & Nathanael,
&Zacharias & ElifaBeth , 6c Anna vidua filia
Phanüeh Promiffio à lege fèpamta eft. Neque cum fit
diuerfa,immifccri poteft; Non conditio infirmât pro-;
mifïïonem. Cogimurautem nos loqui ea^ q u i fine igné j
dqloris aùat^e non pqftùmus; Dùuhjt enim quidam,
qui promiffionum firmicarem, & qu® ex lege efts cranf-
grëfuotteninefciuntipromififïè quidemDeum Abrah ç,
omnes:gentes, ( fe.d faluo libero arbitrio ) fi Iegem cu-
ftodifiènr. ^ Et fi pericula?imperiti® quorundam ju*
ftorum falutc patefaceie prodëft : fed cum de D b b
■ y &
41. é* 4f •- '
m i ;