tja!- él.
Ecel. » .
i.Cor.f'
B
Cap. 4 Vulgata
autc
paulo aliter.
I •' %
Mank. 7>^
Matth. IJ.
g j
Matth, j.
Ç a}. 9'. M
Denser. !
▼ ulgata au'
tem paulo
aliter.
C«p.7.7al-
gara paulo
'aliter..,^
D
Tja!. II.
quæ cuique gefta funt ; & rutfùs. Afficiebamegoinvifione
no ft is, & eue ex nubibus coeli quafiEiLus hommit veniebat|d r
vfque ad antiquum dierum ptrutnit , & in eonfpeUueius oblatus
effet : Et ipftdatus'tfl principal tu, & bonos & regnum, & omnes
populi, tribus,&l ngUA ip fi ferment : &poteftase>us pneftasater-
na , & regnum tiw non cerrumpttur. Honnit fpiritus mots,
Ego Daniel m habitu mto, &vifiones capitis met tonturbkuerunt
me. Ecquem verononterrcantDauidisverbailla? St-
mtlloquutus efl Dette -, duo bacaudiui, quia poteftas Dei efl, &
tibi Domine mifericordia j quia fit reddefvriiiuïque iuxta opera
fua ; & rurfus voces ill* Ecclëfîaftis ? Fmem fermo-
n is, in quo ömnia funt i au di. Deum time, & mandata tiw
tbftrua-, hoc efl enim omnis bomb: quia omne faftum, adducet
Dtus in iudtctuni fiuebonum ,fiut malum fit. Ecquem non fi-
milcs Apoftoli voces ? omnts enim nos manifcftari oportet
ante tribunal Chrtfti, vt référât vnufyuifque noftrum eay
quacunque per corpusgefiit ,fu t bonum,fiue malum. Quis ergo
fit, qui infidelitatem noftram, animæque noftræ cæ-
citaténf non lugeat ? qui hæc omnia audiences, haud tarnen
pænitentia afHcimur -, neque tantam noftram in-
diligentiam, ac focordiam amare ffemus ? quam præ-
uidens Hieremias dicebat : Maledïftusquifacit opera Do
minimgligenttr., Namfi curænobis effet fàlùs animarum
noftrarum , eontremifeeremus ex fèrmonc Domini ;
plurimumque ftudii in mandatis ipfius -conficiendis
poneremus^in quibus laïus noftra pdfita eft. Sed nos-
audientes Dominum, cum ita diceret, Intrate ptr angu-
ftampor tam, qua durit ad vitam,htaûi illam ,ac fpacidiaml
Idcirfco rurfus profpiciens futurs. de præfèhti haenc-
ftraimproba viuèndiratipnè ad Tiraotheum feribebat.
Hoc autem [cita, qitod m nouifi misdhbus infiabunt tempora pe-
tiiulofa. Ermttnimhominesßttpfosamahtts,cuptdi,elati,fu-
perbi, blaff h mi ,parenribwnon obedièntes, ingrati,fcelefii ,fm
iiffetftonc, fintpace, criminatorts, incontinentes, immil es,finibt^
tiignitate, proditorts ,proterui, tumidt, voluptatum magts aina-
torcs, quant Dei ,babentesfpecitm quidem pietatü, yirtutem au-
temeiusàbneganttS' Propterea vie nobis;qui inipfàma-
lorum excrema incidimus. Quotus cnim quifquc no-
ftrumeft, die mihi, qui corirmemoratis vitiis nonfitim-
plicatus ? Nonne in nobis expiera eff praîdi<Starüm re-
rum prophetia ? An non omnes.fumus ventri dçditi ?
An non omnes fumus voluptatum amatores ? an non
omnes rebus corporis inhiamus, arque inlànimus î an
non omnesiracundia efferimur ï an non omnes linnus
iniuriarum memorés, atque ad vindiôtam fumendam,
acccnfi?an non omnes omnium virtutum prqditores,
contumeliofi, dicaces, proterui, o fores fratrum, t umidi,
arrôgantes,elatj,inanisgloria: cupidi ? an non omnes
hypocriræ, fraudulenti, innidi, inordinati, incurantes,
vagi, négligentes, focordes ma ndatorum fal uatoris, o-
mni viciolitate referti ? An non pro templq Dei fadli
fumus cemplutn Idolorum?Nonne (pirjtu.s fanóli loco
improbis fpiritibus referti fumus : nonne falfo Deum
pattern inuocamus, 6c pto filiisDei filii nunegehennæ
fafti fumus ? nonne qui magnum Chriffi nomen ptæ
nobis ferimus ac iaâramasjudæos ipfosimprobitace fupluris^
icimuSjquæducitadincerituni. Proptcreàcum -perauimus? Nec veroauditaveritasindignationem'pa-
ille'è coelis aduenerit, iudicaruriis viuôs mortuos,!r4a|^& iracundiamouiufquam,.prouocet. Quoniam&
audiemus. Difieditt à me malediüi in ignetn atemunt, quiii|M tnu.c>cumlegis violacoresettènt,idicebanc fÜHbïwum
parat use flDïabob y & angelis eins -, Atque hæc audiemus; patrem habemus DeumyCeà à Saluatore audierunt: Vos ex
nön quod facinóra, ac flagitia pacrauerimus; led quod [patrefiiaboloeftis, & defideria patrit vtfirivultisfatere. Quo-
adbônaoperapraeft:andanihileuræ,ftqdï:queadhibue- rum fimilia verba & nos ab ipfo audiemus, quoniam
rimus , ac proximum minime amauerimu^. Qutxd fi I proditores mandatorum ipfius fumus. Nam & Appprstereamalefaâaadfunt,
ac tamen ^dbo negligenter
agimus, quî ferrediem ilium poterimus ? Ac fane per
Moyfem diâum eff; antiques. Non mcechaberis ,Non
Decides , & reliqua qua: fequuntur. Dominus autem
feiens Chriftiano homini ad perfedHonem non fuffi-
ceie ho rum duntaxat mandatorum obferuationem, dicebat.
Amedico vobit. Ntfi abundauerit tuftitiavefiraplufquam
Scribarum , &pbartfaorum -, non ifittabitu in regntimxccloium.
Quimobrera nullo non loCo animæ lanctiratem , pet
quam corpus etiam iàhâificatur ^<Enceramque erga
omnes homines charitatem prascepit : quibus ex rebus
&charitatemillam, quæergaipfumeft,comparare no-1
bis potèrimus : atque: vt /æpe diâum eft. feipfum nobis
formnlam'vfque ad mortem, firofque difcipulos præ
buit. Quàm igitur d fenfionis rationem inueniemus,
in die illo>exemplar huinfmodi habentes atque adeo
negi geivter.ofcitantcrque agentes î Vicem noftram lu-
.gfens Hieremias, qui canto gratis munere dignati fui-
mus, ac tantam focordiam, atque incogitanriam adhi-
bemus, vel potius om nibus vitiis inquinati fumus, dice-
bat. : Ouit dabi' capiti m to aquarn, & omits meisfontem laebry-
nurum,& plorabo popuhtm hunt die, ac no fie ? De nobis &
Moyfém audio dicentem : ,r Etcomedit lacobi&im-
plerus eft, & recalcitrauit diledtus, incraffacus, impin-
guatus, di latatus & dereliquit Deum fadlorem fuum,&
receflit à Deo fa lu tari fuoi] Née nonMicheam lugenftolus
cos , qui fpiritu aguntur , Dei filios nominauit.
Nam, Quicunque inquit ,ßuritu Dei aguntur, hi filii Dei funt)
Quomodo igitur -n o s , qui ab ipfa motte agimur, filii
Dei appellari poterimus, prudcntia enim cat nit mots ;Sanc
qui fpiritu aguntur, ex frudtibus fpiritus in dican tur. Vi-
deamus igitur j num frmftus illos /qui a fpiritu funt,feta-
mus. FruclusenimJpiritusyinquit, efiebaritas,gaudium,pax,
pat unci a, longanimitas, bonitas ,benignitas ,fides,manfuetudo,
continentia. Hsocine in nobis habemus.? Vtinam ne o-
mnia, qus his aduerfantur. Quo igitur modo filii Dei
voeari poterimus, ac non potius ex adueriario ? Nam
quod ex aliquo fit ; fimile effedtori eft ; quod vel dominus
ipfe oftendit, cum ita diceret: . Quod natum efl
ex jpiritu, Jpifitus e il; nos autem carp fadti fnmus , cu-
piditate ela;i aduerfus fpiritum •, idcircoque merito
ab ipfo audimus. No» permanebit fpiritus mew in bo-
minibus his , quoniam cams funt. Quo igitur modo
quicquam ad nos Chriftiani nomen pertinebit ■, fi nihil,
quod C h r i s t i fit jhobifeum habemus.? Sed
forte dicet quifpiam j ego fidem habeo , Sc fides in i-
pfumfatis mihi eft ad falutem Sed quid .ifti refponde-
bic Iacobus ? Et Damonts credunt, & contremifcunt ■, & rur-
fiis. Eides fine operibus mortua iff in femetipfit j Quemad-
modum & opera fine fide. Qupmodo autem cre-
dimus in ipfurn , veleide futuris rebus credimus; fi de
ptzfehtibus , quaeque in manu funt, non credimus/
tern , ac dicentem. Va m bi anima quiaperïit remens de j & propterea-rebus corporeis nos immergimus, & car-
terra,& qificorrigAt,inbominilus nonefl: vnufjuisqueproxi- ne viuimus ,
mum fuünt tribulat tribulaùone,in malum manus ftias prapa-
rant, & Pfalmiftam fimiliter denpbisdicentem. Salaam
mefacdomine, quoniam dtfecit fanclus, quoniam d>minuta funt
verititis a filiis hominum. Varia loquuti funt vnufqutfque ad
ôc contra fpifitum militamus ? .At qui
C h R î s t o in veritate crediderant, ipfumquc totum
mandatorum obfcruatione domefticum fibi habita-
totem fecerant ; ita diccbant./ Vïùo ego iam non ego :
viuit autem in me Ç H R I S T V S .- quoi autem ntmc viuo
proximum fuum\labia dolifit, in Coi de, & corde loquuti fünt: in carne,, fide viuo filii D E I, qui dilexit me, & dt dit feipfum
djptidat dominas vnuerfa labia do lofa, linguam magniloquam. pro me.
Prophèticis Ctiam vpcibus nos lugens ApqftolusdiceM - . Propterea cum pro ipfo falutem omnium pro
bat. No» efl, quifa.iat bonum, non tfl vfque ad v num. Sepul- curantes male acciperentur-, vtpote qui diligentes.at-
ebrumpatens,efigutturipforum,linguisfuisdolqfeagebant. Ve- jque^ccurati ipfius itfiitatores, germanique mandate*
nenum afpidum jub labile eorum : quorum os malediclïone&a- rum ipfius euftodes effènt; dicebant, Maltdicmur & be-
maritudineplenum efl , contritio, &inftlicitas 'mviiseorum, & \ nedicimus ,perfequuttonempaùmur, & fubjlinemus,blafpbema-
xftam pacts non cognouerunt: non efttimor Dei ante octtlos eorum. ' mur,& obftcramus.
AudicÈ
JTim. j.
G
G»l+
Ifailt-S.
ybi vulgil
ta paulo
aliter.
lac. t.
'Çt fidesli
<ac open-.
^US,&0*:
pera fine1
fide <not-
ifunt..
H
m m
Àudierant fcüicet ipfum dicecem, Diligïteinimicosveftros,
benefdate iis,qui oderuntvos-,beneduite maled-.tentibw vos-, orate
properfequemibus,&calumniantibusV3s,&cquæ fequuntur.
Ita cum èxfermonibus,tum ex faétisindicabat Chtiftus ,
feeffe,quiin ipfis opecaretunNos autem, quoniam nul-
lanon ipfius m an data violam iis ; p rop ter ea omniimpu-
ritate,atq> improbitateabundamus; faiftique fumus pro
templo Dei domus negociacionis , & pro domo oratio-
niSifpelüncalatronum,pro gente fanda.gens pcccatrix,
& pro popùlo De i populus plenus peccatorum, pro fe-
mine fanéto fernen feeleratum, & pro filiis Del, fihjjfc
legitim i; quo niam defer uim us mandata domini, ac 1er-
uimus improbis fpiritibus per impuras affeéUonej,- & ad
iracundiam prouôcauimus Sanébam Ifrael. ldeo vicem
noftram plorans magnus Efaias clamat, mederi fimul
ç\ipïéhïçû&mitetibusno(ïns.InqüqpercutiamvosvUraad-
dentes prauaiicationem ? Omne caput languens,& omne cor meereus
à pedibus vfque ad caput} neque vulnus, neque liuo'r, neque
plaga t urne ns. N on eft malagma importer e , neque oleum, neque
aUigaturxs. Deinde quid propter hæc ? Derelinquetur fi ia
Sion, vttabernaculum invinea, &ficut tuguiiumincucumera-
rio,&fient cuit tas, quavaftatur. Hanc animænoftræ folitu-
dinem Apoftolus quoque patefaciens, dicebat: Et fient
non probauerunt Deum habere in notifia; tradidit illos Deusinre-
probum fenfum\vtf*ciant ta,qua noconueniunt , repletos omni in-
iufiitia,impfobitate, malitia,auaritia ,plenos tnuidta,bomcidio.
conttntme,dolo,malignitate,fiifarroMs,(Utraflom,Deoodibiles:
contumeliofos,fuptrbos,clatos,inuentores malorum,parent ibus non
obedientes,infipientes,mompofttos,ßne'ajfcäione, abfquefadere,
fine mifericordia ; qui cum iuftitiam Dec cognouiJfem ,quod qui
talia agunt,dignï funt morte,non folum eafaciuntfed etiam (on-
fentiunt facientibus. Propterea tradidit illos Deus in paßiones
ignominia, vt contumelïis officiant corpora fua in femetipfis. hr
quid poft hæc expeétanduiïf l ReueïatUr, inquit, ira Dei de
calo fuper omriem impietatem,&iniuftttiam hominum -, ôc quæ
fequuntur. Hanc ânimæfô'Htùdinem Dominus quoque
fignificâs diccbzt.tiiertifaleni,Hierufaletn, qua ocCidù prophe-
tas,&lapidas eos,\qui ad te mißt funt: quotïes volui congregatefi-\
lios tüos, vtgallina congregatpullosfuosfüb alis\&noluifii. Écte
dimittiturdomus veftradeferta. Efaias vero icerum cUin vi-
derecnOs,monaclîosihquam,côrporeà tantum minifte-
ria implere, fpiritàlia autem defpicere, àtqüéhincintu-
mefeere, dicebat. Audite verbum Domini principes Stdomo-
rum:p'erçipite legem Dèipopulus Gomorra.(^p hvifiimultitu-
dinem viétimarum vèfirarum. Plenusfum holocauftoar.ttü,
& agnorumi*dïpem,&fanguinetn taiimum ,& pir corum nolo.
Quis enim quafiuit bac de man.bttsveflris Cßalcare qtrium meum
non apponetis. Si afferatisfimilaginem,frufira‘: incenfum abomi-
natio eft rnibi. tHeomenias veftras. & fabbata & magnum diem i
nónfeto.Ieiunium ,& otium,& neomenias vtßras, & fabbata
odiuit anima niea. Faä: eßis mihi ÏHfàtïetaum'.nequaquamppft- j
haedimittam. Cum extenderitis niantts aime, attenant octtlos
meàs à vobis. Et cum muUtplicaueritit oratunem ; ko» txaudiam
vor.Quam ob caufam?M<*««5 trim viftra;inquitfkngùineplena
funt. Quoniam quifratrem fuum ôditi hôniicidàeft.!
Propterea omnis exetciçatio,ac vitæ ratio clfariratis ex-
pers ; aliéna à Deb eftt pÊopterea Ôc hypqcrifim rip-
ftram tànto antea arguehs dicebat; Popütùs tfte Ubiïsfuis
honorât mt;cor autemeiiutpngeßft-amßErufliacoUtntme, ôc
quæ fequuntur. Àc fknc, q uæ i p fcD omi nu Sdi ce b à c ,1
cum mifèros prædicarct Iudæos,itÿaudio^ pérîhdcqùa-
fi ‘ad nosdiótafiutjqui nun c hypocriræ fîimus: qui tanto
gratiæmuncredignati, deterius quam illia^élifiimus.-
Nonné ôc nos alligamus onera grauia ; & imporcabi-
liaj &imponimus in humeros hôminém ; q'iiæ nos ne
digito quidem mouerc volumus ? Nonne & nos o-
mnia noftra opera facimus -, .vt videaitiur ab homini-
bus ? Nonne & nos amàmus primos accubitus in.con-
uiuiis, ÔC primas cathedras in cpnuentibus, ôc fàlüta-
tiones in foro, ôc voces illas hominum,rabbi,rabbiV&
eos qui hæc in nos non d i lige n t i fii ;n e co n feru n t,v|q,u ç/
ad mortem bello perfèquimur? Nonne & nos tulimus
dauern feientiæ , Ôc claudimus regmim coelôrum aduerfus
homines, neque nos intténtes ^neque illos Fa-
cientes intrarc? Npnne $c jxqs citeuimüs tUàre Ôc 1|||
Ft’r.p.jf.fow. 1 5.
Ih ren . 4.
PfaLjS:-
dam, vtfaciamus vnum profelytum{ôc cum fueric-fa*
iftus,fàcimuseumfilium gehennçduplo quamnos?Nô
ne & nos fumus cæciexcolantes culicem, camelum au-
temglutientes ? Nonne ÔC nos decimajmus: rutam , ÔC
mentam,& omne olus,t5c præterimus indicium, ÔC cha-
riratem Dei ?.Nonne & nos fumus vt çn°numenta,quæ
non parent j cum extrinfêcus quidem appareamus iufti
hominibusyintus autem pleni fimus hypocrifi, ôc ini-
quitate? An non & nos ædificamus fepulchra marty-
tum ,&ornamus monumenta apoftblorum ; & fimiles
eorum fumus, qui illosocciderunt ? Ecquisigitur non
plorabitnos tam mifere affeétos. ? Ecquis .non lugçbit
noftram tam grauem captiuitatem ? ÎProptere.a qui filij
illi Sion inclyti eramus, reputati fumus in vafa teftea: ;
propterea obfcuratum eft aurum : alienatum eftargen- j
tum bonum : propterea qui nazarei illi Sion èramus
niue fplcndidiores,fa6ti fumus vt Æthiopesj qüi-laâe
candi di ores ; atramentum nigoi e vicimiA _ ldeo facies
noftra denigracaeftfüper carbones*.qui nutriebà-
mur- in' cocccineis, amplexati fumus ftercorà ; ôc maibr
fcffeâa efi: iniquitas noftra, quaminiquitàtes Sodomo-
rum. Propterea éx filiis diei ôc lueis fa â i fumus fi-
,lij no6tis , & tenebrarum, propterea qui filii eramus al-
tiffimiivt homines morimurj & vtVousprincipjumca-
dinius. Propterea traditi fumus in mahus inimicorum
^iniqubrum,fêrorum,inquàtnidçrobnum:®iiriiufto,
&pefiimb vitra omnera tërram, id eft horumprincipi.
; Scilicet peccaüimuis/-iniquitatém fècimusi impie egir
mus, violantes mandata domini Dei n’àftri', Ôc feoricul-
cantes filium Dei, & fanguinem teftamenti commuriéni
ducentes. Verum ne tradas nos in finem propter nos
men tuum Domine, neque antiques teftamentum tù-
um , neque auerràs mifeficordiam tuam à nobis propter
mifèrationes tuas pater noftet, qui es in ccelis, ôc
pervifeerâ vnigeniti filij tui, & propter mifèricordiam
Sanéti tui fpiritus; ' Ve memineris iniquitatum nofrarum
antiquai um ;fed cito anticipent nos mifericordia tua Domine,
quoniam valdemendici fumus. Ter nobis auxilium Saluator rto-
ffer iproptergloriamnominis tui Domine eripe nos, & propitius
efto peccatis noftris propter nomen tuum, mempr primitja-
rum carnis noftræ -, quam cum ex nobis amore homi-
rh’um’ abdu&us fufcëpifièt vnigenitus filius tuus ; prb
nobis habètin coelis ; vt nobis firmam,acftabilemfa-
lutisfpem largiatur; ne defperatione détériorés euadar
ihus.Per honoratum ipfius fanguinem, quern pro ttiün# Meiita fin
di vita efiudit,pèr finâo s ipfius Apoftolos , & martyres,
qui pro ipfius nomine fanguinem fuum faderunt ,per
fà'hftos prophetas, Ôc patres, & patriarchas, qui omni
ftudio plafeere tuo fanâo nomini contenderunt,bè der-
fpicias déprecationem noftram Domine, neque dere-
- iinquas nos'ih 'finem.' - Non enim in noftrisdufiifica-
tionibus confidimus | fed in mifericordia tüa, quage^
nusnoffrumfèrüasyfûpplices obÆctârous bonicatem
tuam i vt tie in-iùdiciûm hobis fiat myfterium illud,
quodâb vnigenito filio’tuo ad falutem nobis eft difpen-
fatum ; ôc ne proiieias nos à facie tuà, né abomineris in-
dfghitatem noftram-y fèd miferére noftri fëcundüm
magnam mifèricordiam tuam | Ôc fecundum raultitu-
diùem mifèratibiium tuarutndelé iniqüitates nOftrasj
vt fine condemnatiotiè aCccdentcs ad confpeiftum
fanftæ gloriæ tuæ digni fiamus, qui protegamuf ab v-
%igenito filio tûo; neque période#acmaiicifjia pècca-
t i , reprobi fiamus. Hem Domine ^ omnipotens domine
exaudi dcprecationem noftram ^quod præter te
alium^efcimus , nomen tüurti iiiuocamus. tu enim es,
qui omnia opefarù in omnibus à té auxihumpofcimtts ton- Efiu
mrtere igitur decce’o dominé,& videde dotnofzh(latua, & gloria
tua. Ÿbi eftzelus turn, & fortitude tua ? vbi eft inulittu-
idmifericotdiittia, & miferaiionum tttahm ; quà fufttniafti
|frolapfiènesnoftrai | tu enim es pÀtir noftet quia Abrdbamnon
cogneuit Hotrfid tu domine pater nùftetlibera nos. A princi-
pio nomen tuum fuper noSefi, ôc vnigeniti filij tui, ôc
ianéti fpiritus tui. Qüaté fedùxifti nos Domine â via
Auii/nonerüdiens nos virga iudiciorum tuorurii ? Gur
fttdürafli corda ttoftra j ne tïméfemus te ? derciiqüiftf
î t iioS