affedos vtaveraquam confitebanrur C h r i s t ,
I Antoni*
{cpiufdain
j Fenanen-
iß'scieaa--_
{plum. ’’
Iudata quo
date faa-
âum Dei
habitacu-
lum, nunc
extrema
perdit) O-
rirs filiä \
eft.
i fidel viliorem redigendi, quàm viliflim* etiam receptaculum
fadi firo’us, quis hsc inquara cogitans, audeat fe in sfti-
mationem prop’rig vllius virtutis cxtollcre,cum Solis luce
clarius cuique videri debeat neminem per fe poft tan?
tarn malorum turban» poflè quiequam vel fapere ,.vcl
Anteiligere,yel reifte <perare,vel firtriiter.for titerque exe-
qui, vel fecure, falubtiterque agere. Quis vnquamvel
podagra, vel hydropifi, vel alio morbo languens cum c-
quo,autledica vehacur,laetetur pro agilitate corporis
für, ducatque propriis viribus longumitér, quod fine e-
quo tarnen vedore, autferuis baiulantibus minime po-
tuiflèt,pergiflè. Quare vera eft Scfän&ailla prophets
vox : E^ofum vermis & non homo. Ec item : Vtiumtn-
tumfaäusfum apudte. Etrecordatusefl quoniampuluisfumus,
homoficutfanum , diesem tanquamflosagrific efflorebit. lob
etiam ; Memento quefo quodficutjutumfecerit me, &tnpul-
uerem reduces me. Contra folium quod vento raphur oftendis
potentiamtuam, & ftipulam ßccmpnftqutrui qut quaßputre-
doconfumendusfum, & quafi veßsmentum qüódioméditurati-
nea. Homo natus de muhen breui viuenstempore repletur muliis
miferiis, quiquafiflosegredtur & eonteritur, & fugstvelutm-
bra,& nunquam in eodmftatu permanet. Vnde&ecclefia
nos ädnionens,&ad humilitatenv vocans didr : Mt-
mento homo quia emit es, &tncinerem reuerteris. Necdiuer-
lüm eft quod apud Romanos cum Imperator ex eis
quifpiam triurophans vrbem ingredcrctur, in ipfo ex-
celfo.quo vehebatur curru,itaa tergo admonebatur
ReJficepoß te, hominem te memento. Magnum certé fragili-
tatis humans döcumentum , longequc maius cum d
fummis rerum dominis geftum, quam cum ab orecu-
iufquam prolatum ftiifle traditur. Nam & éiufmodi no-
. bvlis ac prsftans apud gentiles memoratur Solonisftn-
tentia : Cognofie teipfum,. Quam propter furomam i-
pfius exceilentiam & ab Apollme didam veteres voluc-
runt. Et è c s lo c é c iiiflè J Poeta dixit. Nccimmerito
cslefti è fede vidétur defeendifle , quandoquidem ad
Deum, vndc proficifcitur, ita erigat affedus noftros, vt
non modo omnera expellat a nobis coafidcntiam Sc
prsfuroptionem, fed & cundfas infuper generec, nu-
triatque virtutes, adeo vt & Ephremdicatlachrymas
cam admodumfufeitare, initiumque ipfarum elfe, qus
difeederent-: Arque eum.quifandiffimus quidem homo
habebatur, cum cruciatus & mortem fibi intentari
vidiffet-, ftatim Chriftumvqüem prsdicaturus venerat
abnegaffe; Alterumverö rapaciffimu m fceleftiffimum-
quchominemimmotùm femper & inuidum perftitifle,
omniaquetormènra & ipfàm mortem, qui diffedo tandem
induas parteseörpöre confumptus eft ,forti animo
»ertuliifir« Nec prstereunda eft Antonia fsmina illa
Fertarienfis, quam reli^ofus dc dodus vir natrauit, cum
tslebsfempcr & ab omni crimine libera magnrfcum o-
mhium laude vixiflet, appcopinquante tâmen morte,
nunquam add\ici potuifle vt peccatorutii fuorum poe-
niteret, led obftinata mente, cum non iureàdhuç ei mo-
riendum efle affitmaret, ita animam exhalafle. Nec ta-
cendum quod Auguftinus in libro de bono perfeüerantia
tradit. Fuifle quendam in (uo monafterio, qui corri-
pientibusfratribus, cur qusdam non Facienda facéret,
refpondebat : Qualifcunqucnuncfim,taliseroqua-
lem D a v s me futurum effeprsfciuit. Qui çum verum
diceret, & hoc vero non pröficeret in bonuni, vfquè
adeo profeciffe in malum , vtdeferta monafterii focieta-
te ficret cants teuer fus advomitumfuum , & tarnen adtiuc
quaiis fit; futurus incertum efle. Magna hse nimirum
&admiranda,atqUeeomagisquo non tarn in fingulis
quibufque hominibuSjfed & in ipfis etiam mundi regio-
nibus contigifle eä cognöuimus. Nam quale eft illud
httmanum iudicium quod capere poffit ludsam qus
verum quondam,fandumque D ï i habitaculum fuerat,
nunc extremam perditionis filiam efle. Contra quo-
que genres faifis olim dsraonum ertocibus^impUcacas,
nunc fandam melius veritatem; fufeiperc. Afticam et-
tiamqus olim C h r i s t i -fideliflima : Auguftinum
infuper, Cyprianum »Tercullianum, Fulgentium.alioff
quenonpaucosdodos , aclandosviros protulit, quis
intelligat, cur mine fadam effe impiflrmam ,?yeritatif-
que inimiciflimam D E V spermiferir. Contra atitem
multas Occidentcs regiones qus dsmonibus antefer-
uire confueuerant, nunc fateri C h r i s t v m arque
prsdicare. Quibus tot tantifque return documents
excitaff profédo qüifque debet, vtnuHumcertumvi- — — - - - . . ,,-:r ,-
dear lalutis fus ftatum obtinere. Quem cum némo tarn iocunds & dülccs reltgtofis efle rqenubus loient.
Pf r . 22.
P/i/.7j.
P/4/.IOt,
loi. 10.
lob.ij.
& Ec-
[Clefiaftici
Tertul. in;
Apologet.
fluuenal,
Cogaitio
fuiiplius
eftfaluber.
præfumpuonem.
obtineat, nemo etiam fànditati vlli f u s qus nihil
prorfiis certi aut foHdi habeat , confidere vnquam
audebit.
C A P VT IV .
De tertio remedio cognoßendi feipfum.
TTaergoDeicognitionem habere debebimus, vt non
A tarn propenfam ipfius in nos gratiam, quam incer tum
dubiumque etiam gratis eius ftatum intelligamus, cui
conuenienter nunc tertio loco ädiieienda eft cognitio
fuiipfius, qu s ita illi affociata indiffolubilique feedere
connexa eft , vt neutca earum fine altera efle vllö modo
poffit, inftar cathens cuiüs cum vnum caput attraxeris
(equatur Vt aliud neCeflè eft. Nam cum immenfam Dei
bonitatem,poteftatemq-, confiderauerimüSjàqua vir tu-
rem ab.quam confecuti fuerimüs, cum fimuldefeendit
cogitatio ad tenuitatem humanarum viriüm, vilitatem-
que & miferiam corporis nöftri, quod nifi diuina gratia
przueniens opitularetür, fub dénia omnis erroris, igno-
rantisque caligine ff pul cum omnibufque malis fubie-
dum iacet. Quibus examinais ad diuinS identidem
fublimitatis gratiam contertiplandam erigimur , qus
non modo dtantis nos , quibus fuppofiti fiimüs, malis liberate,
fed fummis infuper bonis hone (tare, ätqtie auge-
rc voluerit. Eft ergo falnberrimum contra sftimatio-
hem, prsfumptionemque remedium, làgnitio fui ipfius.
Quis enirn ante oculos ponens pudendam originem
fuam, cscitatem ignöran tis, vanitatem vits, infitmi täte
m | fragilitatem, mu tab ili täte m ,innur£ierabitià peri-
cula öcrnala,quibus nemo mortalium exemptus eft,quis
animo vohietis quam v'ili ex maceris compadr, quam in
Magnum quoque?profedum huius tradit Apoftolus in
ea Epiftola quam feribit ad Galathas , dum docet, vtfi
praoeiupatusfuerit homo in aliquo delUto, is quijpiritualiifitßu-
iu/modi inftruat in (p.ritii lenitatis confidtrdns Jemetipfum ,ne&
ipfe tentetur. Nihil' enim ad mifcricordiam fie Deum inclinât,
quam proprii pcriculi cogitatio. Proderit ergo
quam maxime ad fugandam fui sftimariohem cognitio
fuiipfius, confideratioquç propriaè imbecillitatis &
'infirmitâtis,qusnifiàdiuihagtatiaprsuehtaefl'ef,îfctetnis
nos forte fuppliciis damnatosdemerfiflèt.Quod do-
cens Climàcus : O tu (inquit) qüifquit es, quem nd-
tura multü.magnifque virtutibus ornduit,noli efferridriimddlt'im
pro bis quoi nullo tuoaut labore, aut dolore, foloautem DeimUntrt
confecutus es. Nam prsüidens forte Deus omnium bono-,
rum largitor fumniam infîrmifatçm anims tus qus ad.
extremam, miferamque fe pefditiöhem deduxiflec, voluit
cottfultum ire faluti tu s , prslargiens tibi vberrimas
gratiarumfiiàrumdiuitias, nullis tuis mentis par tas, vt
fieresitaparticepsætecniregnifui. Erit vero & aliuico-
gnofeendi feiplum vtilis modus, quem traditBernardus,
do cens quo pado méditation! rede vacarcdebcamus.
Ait enim : Ihtegritatit tiu turiofus explorator vit am tUairi quo-
tidiana difiufime examina, attende diligenter qudntUmprofiliti
veiqudntd deficit,qudlifftsiri mörihdii&qUdli* inajfèflibus, quam
fimilis fis' t)eo,Vel quam dißimtlis,quarts propt,vel quam longenon
lotorum mteruallu.fed monirnafftfttbus. stude cogmfiere te,quta
multómtitör & taudabiliàr esfite cögnofcü, quam f i te neglefto
cognofietts curfus fidërum,vires herb ar urn, complexiones hominu.
Redde ergó o homo te tibi, & fi non ff mper, vel fiepe,
vel faïtem' iriterdum rege tuos affedus, dirige adus,
corrige cxccffus. In té nihil maneat indifcipTinatun»,
ponc omnes tranfgrefliones tuas ante oculos tuos, fta-
tue tc,& ante té ancequam alium,& ficut temetipfum
plangc
Cognitif. I
luiipfi-
us magnai
eft prof««
aus.
foh, Cli-
(macui.
S.Berfl«-
dus.
Medio“0,
iquo p»*
fto v*eare
debeafl»“5.
Ambularé'
coraiuffQ
qiiis diça^
runnos.-
D
I HefioduSi
plangeyplôrainiquitates & peçcatatua quibus D evm i imper arenefcimus, patere prudents in animumïnducamus. ca-
offendifti, indjea ei miferias tuas, oftende/maliciam I fir a cum Fabio iungamus, ad pretorium eiwfignx cum tukrimus,
aduerfariorum tuorum. Quibus confentaneum eft vbi ego eum par entern appeUauero, quod benefecio eius trga nos
quod Gregorius etiam feribit -, dum in Ezechiele in-1 ac m'aießate eius dignum efi,vos milites eos quorum nos modo arma
rerpretatur fonda ilia animalia , qus cpram facie j dextraquetexerunt,patronos falutabitis,& f i nihilaliud;gra-
fua ambulabant. omnis enim ( inquit ) tuflus qui vi-' tor um entenobis animorum gloriam dies hdc dederit. Quod
tatnßtam follkitus ajpicit, & diligenter confidtrat, quantum \ igitur dux militefque Romani fimul Hefiodi fenten-
qiiotidie in bonst cre/cat \ dut for taffe quantum a bonis dette- j tiam fequentes contra ferocem pathini lioftem ob fer-
fcat sfie,quidfe ante fe ponit , coram fe ambulat , quia ' uarunt;, non negliget vtique pugnatutus cumfcrocio-
qudlufit in fuss mpribtis veiafttbut non ignorât ; ^ Nef fibi- j re hofte Diabolo optimus quifque $c diligenciffimus
metipfeprafensefi, qui femetipfum quotidie exquirere atque co-\ C h r i s t i miles prouidebit magnopere,vt hàbèat
gnofinefollicitus n o n e ft^ ^ ' quibuso'mhesapetiatpugnas,debellationefquedsmo--
Ille autem ycraciterff ante ff ponit, fibiq;in prsffnti | num, omnes cogitatusfuosatque adiones, quotum iu-
eft, qui ft infuis adibusranquam alium attendit. Nam dicip & ffntentiæ crederis, confilia omnia fuk exami-
ahi quidem de r&bus propriis mdigetibus multa largiun- J nanda fcommittat, Ita enim otdinatum à D e o it» no-
tur; fed cum occafionis tempus inuenerint indigétes op- ! bisewferibit Çlimacus,vt inuiiï nofmetipfos humili-
primynt,eofque quibus voluerint rapinis deuaftanr.po- j tate deiiciamuS', quia nemo fit qui ita fuotum vnalie-
nuntapte cogitationisfiis oculos bona qüs faciunt , & norum peccatorum vulnera inttieri poflit. Ideo opor-
non ponunt peffima qus committunt. Alius caftitatem j tete^ait ) vt qui.fanari à peccatis fuis cupit, non à ffipfo
corporis feruatjffquevigilantercircurhfpicitne quidfo- medelam, fed veld D e o vél ab his qui rede confu-
risreprehenfibiliteradmittat, fuiscöntentuseft, aliéna; lere poflint percipiantj abominari veto quemeunque,
nondiripit, fedtantum^n'eordeodium fortàflècontra qui vete humilis fit , iudicia atque voluntates fuas,
proximum feruat. Et cum feriptum fit. Qui ounfratrem reiicere: autem in D e vm omnes curas & cogitatio-
föimshonticitUeB» CQ.nfidera(quam muhidusfiAfoiN*m o- nes,f efîèque ei notl äliter graue propriç innitiopinio-
pere,& non perpenditquàm fit crudèlis in mente. Alius ni quam ffuperb© alienam feqUi voluntatem ac fenten-
aliena nondiripit, iam corpus ab imrnundicia cuftodit, tiam. Ideo debere quemque feipfum femperafperri-
iammentepuraproximumdiligit,&maloramprsteri- me damnare, qus damnatio libenter fiiffepta ab in
torum CQnffi u s l a men tis fc in ptecibus afficityfed fiaita1 numerabilibus, q u s inuitis nobis fubrepérè' poflunt,
precelsta de quibus ip hoe^mundp gaudeat requirit , 8c I peccatis libérable. Ita ergo mçfiçiâ noftra damnabi mus,
teroporalibusgaudiis negligétemânimüm demittit,nec vt vltro aliorum fententiisinhæreamus. Namjfspêac-
curatneineolactymarum tnenfuran\ immoderatagàu- cidere dieit Caffianus , fiue illufiohe Diabolic-fiue india
trä n fta n t, fitque vt;bonum nimie ridendo perdat
quod plangendo lucratus eft. Hie itaque coram facie
fua non ambulat, quia damna, q u s patitui confpicere reculât..
In cunrftis ergo q u s agimus , diligenter nofmeti-
pfos confpicere interius Sc exceriusdebere concludit,vt
pennataanimalia ffqueqtes nobifmetipfis prsfentes firn
us t & aram fdera noftra fempeirambulantes,nofmeti-
pfos cognofcamus. H sc eo pluris facienda func Grego-
rii verba,quo nullus (vraie Bernàrdus ) femetipfum diiu-
dicare & comprehendcre petféâe poteft. Sed multis
cogitationibus occupatus, fibimetipfi aliquo mddo ma-
netincognitus. Tam difficile eft cortehere, & diim per
vana & inutilia vagatur ab illicira cogitatione obferuare,
tamque difficile eft terrenàs occupationes abfquepec-
cato adminiftrare.
quo medelam
pecct. mm
terceflu erroris numani , quia nullus eft in hac carpe
qui falli vefiit homo non poflit, vt ille interdum qui
actions in genii feientisque m'aioris eft .aliquid faifum
mente concipiat , & ille qui tardions ingenii acmino-
ris eft m ériti, -redtius aliquid veripfque perfentiat, &
iccirco nullus f ib i, quamuis feientia prsditus , inani
tumore perfuadcar, quod poffit collationealterius non
egeré. Nam & fi iudicium «us Diabolica non fallat
illufio, dation is tame n & fuperbis gtauiores laqueos
non euàdef. Quare Arabrofius non minus prudentia
quàm fanâitate prsftans, dum libeüos quofdam edi-
diflet priuG^uarh eos in publicum aperiret , emendan-
dos mific ad Sabinum quendam , quem nouerat ho-
minem do&um , mittenfque ita ait. Malo tuo ittdicio
corrigatur fi quid mouet priufquam foras pro de at i vndeiam
reuocandi nu lia fatal: as fit, quain ùudaridte quod abattis re-
préhendatur. Itaqite arbitrum te eorum qua poftulàs rogaui,
nequelegiàtemeaqua ntfnnunqaani tribuo in vulgus fedintua
calculum venire* fetitemia iefideraui , nefeio quo enim modo
propter impnidentïd taligimm qua me cirtumfundtt: Vnum
quemque fallant [ua feripta & durent pratereunt, atque vt filii
etiam déformés deUiïant, fie etiam Jlnptorem indecori[émanés
fui palpant mautius. Plerumque aliquid promitur , aliquid
actipitur^maliuolentius , aliquid exit ambiguum, tum
quia alieno ixaminanda iudicio, non pro 'noftra dt bemus magû
quam pro aliéna opisiione trutinqre & difeut'ere omnes {crupufallt
pof-
fumas o-
G
S Ambrer
fias.
De quarto remedto conflit an di alios, audiendiquelibentér
iudicia & reprehenfionesmaiorum
' — fuorum,
SAluberrimum celte eft quod modo explicàuimus n
medium , fed non contemnendum quod fequicur^
Nam qui vilitatem éxigpitaremque fuiipfius confidera;
ueri t,pcrquirct p oftmodumftudi o fe confilia fen ten tiafque
maiorum fuorum , aüdierque libenter cum erraue- j los mdliuolentia. Alio quoque loco ad eundem feribens
ritfeabomnibusreprehendi, doceriquoquequôpaâo j dicicp Ego enim fienefictb annumëro , f i quis m a hgens
meliùs vitamfuam inftituere debeat. Quod qui nô con- J^fri/i/it , iïcat nùhi quo videatur moutri. Primutn qui t &
tempferir,coriculcabitfacileomnemfuperbiæ fpcçiem, j in his quafciofallipoffim,multa attrempratereunt,vnulta qus-
confequeturque pr oculdubio maximos atque vberri- ! büfdam aliter fournit.. Pulcbrum efi fi fieri poteft, eaueit
*pos fandtitatis frudtus. Percelebrjs eft enim fenrehtià1 omnia. Prudenter hsc fane exemplo Ambrolii ab o-
illaHefiodi, qui optimum cum efleiudicaüir, primum : : mnibus fetiptotibus obferuabuntur , qus Sc à pidto-
qui per feiplum qute agenda funt infelligeret, de hinc ribus, atque his qui ligna fabricabant, non negleâa
qui aliorum confiliafeqUeretur, inutffém veroeffm pe- (uifle refert Cicero , qùi fuum quifque opus à yulgO/
uitus,qui neutrum horum efficeret. Quod& àLiuio co'nfiderari volebant, ac fi quid reprehenfum fuiffèrj
traditum eft if) petfona Minucii Mâgiftri E quit um , qui à pluribus, id corrigebant, fecutn veto & cum aliis quid |
ob imperitiam pugnandi ab Hannibale fuperatus , cum in eo peccatum eflèt diligenter exquirebant. Qui* |
a C^Fabio demum adiutqs effet, mehïor- îufcepti bene- bus plqrimum profeâo inttitancu&fànifti viri, vt quod
fièii conuocatis militibus : Sajre ego ( inquit ) in liteerariis fabrilibufqué operibus fadtitatum vident, ris £,ciunï
eumprimum ejfevirum, qui ipfe con/ùlat quid in refit ,/êeundum hpc in àltioribus religiofs vies profedtibus imitantes quam fua,'
tum qui btne monenti obediat. Quinte ipfe confulerenéc alters > confulrent alios fæpius, aliéna femper plutis quam fua
parèrefeit, eum extremi ingenii effe» Nobis quoniam prima dnimi, iudicia facieûtes.'Vnde rnults orientur vtilitates,nam Sc
mgenïtqut negata forte fi fecundam'acmediamtencamuSy&dum cuius^tao^' hsc;ia:ibimtto. con^dct fta nemo fibiipfiy
î i &quodl