Eerl. 7. 30.
•,-Ioacnr
Deus fece-
it hominé
rëftum, &
isfnifcuë-
îcquæftio
n ibus. ' - .
c
Haliti.r?..
(Homo cü
i m honore.
. . Magifter.
Homo poteft fedcaltömonte in profuhdum pr.eci-
piciuiTV pcrfeipfumm'ittcrç s. non poteft autem, mft pér'
alia m adiptüs, cc dice1; Ica p e r 1 i b ecu rn a rbi tri a ni, iu fti-
riam quidem ücfcierernori per fc autem, (edperfolam
gratiampotëfteam recipëre.- A quo enim quis vmcitut:,
illius & ierüus eöicitur. Nam qui (ponte luxuti* vel cui-
libçf vitio, cui præeft, aùdieitur : iatn non valet per liberum
arbitrium fe de iugo Dominatiq.Bis eins cx'cutëré,.;
cuius dominio fc libéré voluit fubijeere : nifi grätia Dèi
præueniac cum, v t bonumjqubd fprèüir, cupiaf; & fub-
(cquarur; vtillud implere praeualeâr..
Difcipulus.
Gum voluntas hominis fit faâa libéra,ynde éftiâd
malura tam proniï Sc ad bqpum cam
hLgißtr.
Ö ranis tat;onàlis yoluntas.naturaliter cupic. fummü
bonunï: fedeÆore decepta, iâbihir in fai (um, quod eil:
eft malùm. Qutlibetenim vuk cflè beams.: Et idee id
qttifdt quam maxfmeapperit -, in quo feiperat fqfc bea -
tuni..Se,dquiafuiftmumbonum>Verbeajittfd'o^naft hi-\
fi in foloDeo eonfiftit;qùifquisal:quidinfra Deum po-
fitumprofummo bonoappet.it,errat.
Huiusautem érroriscau(ahae^ftÆ)eus cpndidit ho»-
minemiuftum 8c beatum I fine omni indigentia, in bof
horùmômhiuni fiifficiehtia ; & dédit eiiib'eranî vtdiin-
tatem, iufticiæ,&bcatitùdinis,vt Voluhtate rbftitiæ.cor-r
ppri fubrlifo impèraret: vpjûrltate heàtkudjnis.,.Deo;
obeduet. Hâbuit ergoiuftitiam, ad iibporêm Dei.bea-
titudinern, adëbmiqodura fuum. Ee-fi (eruacaiuftiria
PeumhonpraflcPi adTummam Angelorum beatitudir
ne m per ae ni (let., Sed quiaiuftîciam'deferuir, beatitudi-
nerft amifir, Séd yoluntatem beatitudi nis' rccinuit.'Quià
ergo fcraetdefidëtio coTOmbdorum J led.cpm[noda ràr
tionàlis nature coni'petentia, quæ përdidii* habere hon
valet,7 adfalfa & brutorum cpnimodà 8c beftialesappe-
ricus fe conuertic. Et q ui a i imî e n t i s i n 11 p i e n ti b u s fi m i 1 i s
faétuseft.ideo pcr.concupifcehtiam vt beftia coit ; cutri
dolore parit ; laóte infantes, vt beftia caculos, nutrit -, 8c
fola commoda corporis appétit.
; Difeipuluï.' -
• Gur beftia: pro bis hon dam nantuf ?
M a gfien .
Appëntùs in bjiatisanitna'ibuffnpn fupgpeccatum,
fedfunt naturales,Innôminibusverwrràtionalesrcæter'
ra nahÈfqSe.â nimanm féru n tu r nécefficaté: horno.regi-
ruflibertate. Vndefcribitur:quihocfecerit,quodho
mo fjcetc non debet,tollâtur de hom mibus. %
'DiftpUlus. .
Quid eft,quod quidam immenfooonatu nituntpr.vt
bcneviuant;& nihil prpficiant?aut jpp ft roagnurnlpio
féiftum à péópo'fito décidant? Nonne âliqua occulta
vis eps re trahit, ne cceptum opus implerefpoflint ?
^ Magißer.
I Nulla.eosneceflîtasretrahit; (edlblavolunraseosa-
uercit, dam magis v.olunt quod fuggeüt eis tentatio,
quam qüod perfuadet ratip. |||
Qùidamlitiam de arbicfio magis quam de gratia prç-
fuimmti'Sr çunftafiiistiiéritis afiçribuot: 4dëo.eosgra-:
tia deicreme, iuitc lab orem fuum perdunt.
Dtfcipultto-
CurDeus facit hominis arbitriômita mutabilc ? :
. Magißer.
mQd magnum eiuspro fiduum:quod enim poteft coh-
uërfi ad rnâlîim, ripteft .irerato conuerti ad bonum. Si
hdmb'feriVel lapfiiSjtion éflTet'mutabilis, hunljuâm eflet
ad bonum conuertibilis.
Difiipüfiu.
. QuartSnbrifecit eum Deus, ytinbonp'êflctimmuta-
bilisü: -
M a g iß e r .
1 . Tune 4fict.peo aeqüalis jbo c cni.m fplius Dei eft..
; Difcipulus. : .
Si quifque operàtur bbero arbitrio, quo modo opera
tur Ö eus omnia m omnibus ?
Magißer>;
Yniuerfa qux filmt bona ,fiue in coelo, fine in terra,
■ feu in o mni crcatuta^Deifs fölus bonps^per electoS vel
Angelos vel homiUesvopbiatur -, cooperantibus cispcr
liberum a rb i t r i u m- con lé n ci e n d o. ; ^
ÿ.Operatur Deu^per elèétos, y t per Apoftolos ge nt es
tônucrtit^pfeinteiiusinlpirandoàihcrçmentumdan-
do:cpoperantur ipfiper excêrius minifterium »plancan-
dp^iig^ndb^; '
i Si'quid £futerfi e 1 è<5ti,co ntrar^egeruh f,v t inVria Pallid
: Deus hoc 1 riftèfieripermiteit, quod tame»i’pfe in
ködern fiii eohuercit : dum^poft kpîiirn extiterpnthu-
miiiores,& fibigraces reFeruntvberiöres3 quibusetiam
ipfapeccatacooperanturinbonum.ErgooniEiaexipfo
ßCfper jpfum. qm
Ä PerieprobosquoqueDcusoperatur, dumiudicium
fuümpcrfos exércet : ficut per Cbaldæos Hieruklem
deftruxit. Ecee vnum ß^idem bpus Deus& Chaldaei,di-
uerfo modo opecatifunt: 8c tarnen hicinde laudatur, 8c
iih4amnautuiv.Etquodip(èper.iuftitiam>‘ hoc ipfiper
fieui tiam egrtunt. ^
Similiter per.Iudam Deus FiliumXuum tradidit,&
n\undum à mortexèdémij;. Eu Dçus,ScIudas, y^um o
pusTditierfa me nte operarifiuit.S cd d um totus orbis'in-r
[de Peum ve,neratur, lu d a m veröde (la tur: quiaquod
Dcus pb h orna ni generis amiâtiâm ^noc Iudas egit per
avïaritiam. Aùd'èh.ter dicq^q'ui.a peus.etiarnber diabo-
lumoperatûri qübd de iuftitia, peréum in;rcprpb,is ex-
e_rce|i decernitur. Sèdquod Dcus pëf iû fti (Ti m a m'æq ui-
tatèm hoc agit diabolüsper nequillimam çtudclitatc.
Quttarhcn nonplus potëft fæuire in eos, quam peraiit-
titur. V nde Deus kodabilitër màgnificatùr : ill'e vero
pro eodem damnabiliter reprobatin'. '
. u Quæcunque autem àreprobisper liberum atbitrium
Contra inftituta cprnroittunturi^ Deo quidem fiçri fi-
nuntur, & in laudem eiûs vertunturi düm iuftè ab eo
peer,is fubiguntur. IgiturDeusomnia operàtur,àut fa-
uendo aut finçndo,
‘ Ecquiaëxipft) (yt in lib.Sap. legitur:~A Dto bona&
malt ) omnia funt bona, 6c nihil eft malum, nîfi quod a-
marum eft his.qui aiiquid afperi pariuntur.id malum ap-
pciktur^Etideo omnia ad laudem &glpriamDei, qui
rhflçreturcui vùlc, grapan^largicodôî & indurat qqem
voir,in maiitiarélinquendpf ' v
Difapulus. Numquam hæc audita iÉbt in mundo j
- >• Magißer.
• Imo, quotidië ur^criptuciSaudiujntur: (èd à defidio-
;fis& iiegiigentibus’nori atrenduntu; :&idco nonintel-
liguntur. fQpm vero in dirputatione à dpâis haec audie-
rinr, quafifîomno excitati ftupefcünt. Veràëflèdubi-
tant.quia nufquam eflè feripta putant.A ftudiofis autem
leguntur,aüdiuntur, a trend un tur, dife utiun t u r &intel-
liguntur,& in memori^m reducuntur. *
Sponfus nam q; CHtjftus abiens.Sponfç Ecclefiæ dalles
Icientiæ reliquit.qua qnotide pulfantibus Filiis, fe-
creta Dei per intelleétum referais,aperit. A canibusau-
tem,& à porcis^nargatitas.ne coinquinencùr,claudic.
- f i Difcipulus. -
Cunbta quæ proponis, tamvalidis tëftimonijs pro«
bando pcrillationcm conclûdisj vtplus cæco probetur
eiràrê, qui ha:c praefumlcrit pettinheiter impugparer
Sedquæfo edilTëras: vtrum profpera ßcaduerfa per
libemmarbitriumeucniaht.^*
: Magißer:
_ Imo per gratiam &iuftuian^Dei. Gratiam quidem
^ei\pj^rpitra'ihipiftta);:J.uftijiVaut6,’âMilier(à<liiôeniàt.
Seiiuftî per profpera ad pefennia bona4prouocantur;
iniufti àutèm perprolffera, vt diuës ille, remunerantur.
Aduetlâ a*spb très çaufaseletftostângunF.Primo.vt qui-
daraapeccatisperaduerfacornganturjvtDauid.Secun-
;do,Vt quidâ tentati magis corpneQtur:vtIob. Tertio,vt
1 qqid§.m àdelctftatione pcccati retrahan tur : yt Paulus.
, ■ Rep.roÏBiligtnli
^us Dcua ;;
jopeianini |
in boDoipT
■ Rom iijjfe
hum. n'1®
Maltb. K, U
mala, tJI
& mors,,
paupertas 1
Sthopeftas ;j
aOeofunt. f
Rum. f. 18.1
VuiusYuit |
miferctur,'!
Sc qué vult i
[indurar.. f
Mat1.1t.it}
(Qijqcunqii |
folueiitis .
fuper 'ter-: 5
ram, ernnt |
foluta&in
calo.
3 1
ïjEtMtn. ij- ]
Quiaiii
düocxvfl-
bis confta I
icti-;- .__ ,
omnircj- ï
^çunq; peu-1
'erintjfictii A
lis à Pat« f
incoquiui f
fcoclis cft. , r
Et i8. i?v L
Euntcs da g
çete om* j
ucsgctcs.'ï
•Lue. it-ty;
iilirècé^l
ïii booaio 5.
Vitatua fc
Lazarus»-1
lilitcrma '
i»i dSdc a.
hic;Confo-|
lacur.tuV:
Irucia1’5,
V - ïlÜ
hod auti
^idciicO'Pr
jii te Yt.o-
feenda in
fe fortitüpn|
meâ,
J te r r a ^ l
Rom- 9'-
c' ipium
fecitaurw
■t oftenda
IptevirtÜ-
I B'"J.
fern /mcaï
|tvcannû
:tui no-
émeptri
Ji Vniuët'
J tetra?:.
x»i.
j &6
rideri mo
J î debeli
Vliac niap
ftia Sc mo
0 loque.li
f f I7- ^°k-
t. Et li fa
Vlȣ.,4i.
m. xi. i?.
b u t man.
jUcatpanêj
. cu.&c.
^mo ex' j]
is.pii c ni fil
l 'iù t perdt
(èo is j ye
J tiptura
wpleatoir.
ÿ à l. 108'. 8“
g ant dies.
iS pauci,
. Epifco-
, aiun-cius.
■>piat ?
jM
jultjplicà
ifunt fug
fo,.'ll°sJ;.ca
« t i s . .
FteprobosveL'o.pbduascaufas.ftï^ünc. Piîoiojvc^ër'
(ftipër eorum plages v^fn^xtiio^Cfiorc legitur.
SccuhdojVtfpfiàma'îiiisa,ne tantum'quantum vp-
lunt,rioceanti reprimantur H de An cloçh'ü 'Ôç Hcrodc
feribitur. fm j .
Bifupulv.
Parietemfodifti^ &evGeapparJtoftHim; •
CumSaiptiira dicàt, qu oa Pha ra o d D r ôfiti ndu ra-
tus; imo in liocipfurn, v t an ; ni n t i n i:e-1 n r n o >t: e n Deiin
vniüerfi; terra, pe re u ni (i t éphftirùtus.- Qjjijn'cui'vidcât,'
qiiod necefiîtâté cogenie; p o p u I u m. a fil 1 x r ri t , eu m in.
hocipfttm Ç6n fti t ut us. fit, 8c quafi quodam ktotrahe tir
te fubmerfus fic^ /
-
. Nota tria : Popuîümaffl 6tum : Pharàonem affligen-
tem:Deüm liberantepiv
Deus feleiftos, yt va.fa aurea peyXeprebqs, fn^ammb
tribulation jsitentandQexaniinat: ftd 1 p fi reb ro hotv
intëridunt, qtiod eotium fëxavtid iftis'ad fa.lutern proff-
ciar,quos folàcrudelitatismaliïkrtribtikf.
Pbrro diabbliTrri,qpifibë!etïifti(iamde(erùit,in iniu-
ftitiâ;vcihcudèhi ma lie a r o.râ i n,i nd üra r i p etmifi c, eu m -
quefibrüm, adpurganda y afa ifi iftr iço çd ije c o nfti cuit ;
qqi faber omhesimpios fibi inftrûmëuca fecit: exquk
bus P h a ra d v nüs ext ici t ; qjqi dum perliberuiii arbiçriüm
Deo lêruirë noIuit, Deus enm iridnrauitj dum çum |
malftia, du’ntta'hoùilmcryt^t^,^^
Et curripopulus; Dei pe raftl 1 bli on e m^e (Iî: tte nràtv-
dus, &.aduerfitate p.robj|'ndus: Deus in ngcîp.fiim,Pha-
fàqnem ad tentan4umpQpuluih.conftitUit,dum ipfefe
pêr libecu m arbitri.bm ( vtpütayn ui de.malleis diaboti)
a dtutîdendâ Va(aD ci oh tu l'i c f , ficque Pharao neFci us,
iuftis, quafi feruus FiÜjs, feruiuic, dum eos àvafisiræ fe-
gtegansi flaggllis eftidtüjt. f
‘Diabolus bc itùpi|rhalum quidëm per (e volunt, non
auterhquanfumvolunr, (èid quantum pèrmiftunturcFa-
cerepotetunt. Et Cüm d Peb.ele(ftispreualërëperitîitr
tunturjm'höcipTumcóriftituidicuhtur. •
- Notnën autem Dei perPharâonëm ômniJ)Us înno-
tuitjduin ipft''Ç9i».omnib#fi^btiuftè'tnterifc3 & Deus
ab eo opptefibs, vtvafi iam t|;ne examinata in fofnace,
fignis &prbdigi jscripuit.
y . ; Dïfiipuhis. M
! De nida quoquefcribitur : Vt.Scripturaimpleatur :
qui mandùcat pfne|ri hfeiitn,'leüauit contra bië ealbà-
neum fuum. Et iarum:Nemo psrijt ex,Iiisquos dedifti
■ b*ibbAffi'fi.Uqs^crdit^ni^Vtf^ig|f.uira-implK|coyi'^^'
Et ëum
ftt qiiis hifi per omhia ccec'us’ndn vid:“ar, quod; Iudas
qùadam vihece(ïïtatisMiipülfus,Dominum prôdidéritf
maxime cum'Dôiïîin'us vençrat pati, 8c necéfle fuerit
; eùm peraliquemtradi ? ■ '
f Ü ÉBBm É k
Dpminus quantùmfa^ ip(um,non.neccftirate, (èdli-
berrima voluntarepati Volific; quia naturadiuina im-
■ paflibilis fuit :& h o c hobiS'fiyrryàidenecefïjtium fuit}
quo^ècelütasmortisadiçtëritum impulir.-
Itidam nullaiiëceftîias, led maliriq(a voltiiitas iufti-
gauicad pt'odi.tionein ; dum .D'ominjim curn Iudsçis.o
dilîfe, quamcumApeiftolis dr^ërelmaiüit.
SimiliterIudæin^!latrec«fii\teçompujfi, fedipeffi-i
niavoluntate i nn p u.i fi c u.m ó cci d e ru n r p duqi,eiirpVraAciX
od!ohabuerunt,quem^ghis6bvirtut!i)us.eonftafe db-
lueriïnr.
. Sed qu iaSpirl tus kniftiisf cüi'omnia.fiî t u ra funtpra-r
■ hpa>quitaiiaeos;yel I efa biu rospe^fei ui t : irapet Pro-
phëta.sin.Seriptviris.p(ræd i x it 3- (ï^ut'po (tçio^ium totum
coutigicrtamenillaScriptiUAnulkinneçofiïratem'vbr
rem.&illud futurum p.rædicéremi- veefia m ea non raice-
:rcQC bellumnedëflàriüm. '
i a I * U gn ? K . I j ! Dïftïpulus. '
Qî^id igitur quîs bine eôlligacî-rûfineceflariumfnif- •
iCjGhi-iftunvàlifdæiscrucifigivquiveneratabejsQcCidiï
qUôdvtiq^non fecilkcjfifacerenondebuificcf ,
I T: 'Bihliotbyet.fat.Tom. 1 f . <
ÿ m
'Magifler.
EccrëdtstuColosIudæos Chriftum occidifTcJ omnes
inîqüiab initiovftjue irifînem muridi, confènlerunt in
nçcem Cfirifti: qiiotcnim iuftittam&vëritatem odio
h a beïit^bi i ü ftosp rbpteri uft itia m 8c v'eutaWm.qui eft^
perïèqàùntur, '& omnes mortis Domini fei inóeniun-
tufyVellëntqüippe,fipoirent, iuftós brhnës delerë?quo
fëcuri' poffent fua defidem abrque coBtraditftióne expierez
Ergq iî illi noh feciflènt j fimiles illorumperfë-
cjlîenr.
it'ifcipuliis* ",.
Introdutftus per te interius, mülca præclara cphfide-
ro : fed multa figillata me non poffè cerneredoleo. Vn?
derogQ,yt,rraditatibielauefcieptiac ,ha:cclaufirnihia-
perias, 8c ifta, inuolüta eti olil ens ,m el n fpi ce re Facias.
Magifter.
' Tam diligenter pulfanci, Dominusper me,pro(pera
rèrpbndens,arcaha (ècretorumtibi aperiet.
Étjcipulus. ,
'Quid namcaufieelfédicimus, quod Deus permittit
çosdm ecrare, quos prædéftinauic, pçrennicer leçum rë-
gnare ? f ;
Magifter.
•Perhoclonganimiuri patieqtiæ fus prærogat, quod
ëtiam diutius inerrbr|m,vtPaulurn,tolerat : quoa vero
e©s repente a-dpoerii tentiani, vt idem Paulum-6c Ma-
riàmjreuocatjdiuitias^mifericordiæfuaBinfinuat.Probis
in mundum venir; promis & mortem fubijt.
Ed quam.uis prb pëfcatoribusiuortuiisfit, An n s& (,
Caiphæ', Hérodi & Pilafp , mors .eiu?. non profiiic„(èd
multum pbfuit; noni.di;ircp,folum qup4 in morceDo-
mini çonfpjrauerant t^fed i.dep, quiabonumgrarisodio
habueranr,& pmnitere neglexeranr.
Cæterumeleb^i qnatt) plûtes, in nece Cfirifti, quam -
uis igöorancèr,cdn(en(crant;'prp.quibusip(cd£ in crùce
orauii ,dicens : Putfirignoftetllie^uia nefttunt q\udfkctu:ny^ &C
fanguinem ppft credendo b;berunt,quem prius (æuien-
do'Fiiderunt.
- lÊÉfe ïïDifàttulus.
Çum malefàXla honjinum Deo nihil noceaht,&eo-
rum beneg'éfta nihilconfefant.- cur eos póft mortem (e-
gregat, 8c npn'bmnes. p^.riter 6c æqualtter in vnum
locat?.
M-igifter.
Ratibni luftitiæ iepngnat , v,t-,iufti çum ihiuftis, & e-.
, contra,locum rnultipliciter,va^iando;
totam pitfturâthd'iijnguit. /
Ideo fi eue piâror opus fuim coîorib. variât .-ficDens
re g n u ni 1 il : i n v.! i ( c 1 c ; h ord.nib.cgic-gièclarihcac. Quis
’ enim elT-'t dé.çpf pitftur^Xi laquear totum epopernet
vft%çpl$ré-^necpiâura'.^tai pqftcc dki. Nufïédiuer-
fós cblörci diuërfijdods pibgit : éc fié opus fiium yifui
dejcéftab:le reddrt.Sic infigu:tor lapidum varias gem*
rr. as diuerlislods 1 ni p ri mi r, 6c ficdpusfuum p re ti o fi us
effîcic. .
: fyipjpulifs. ' : /' :
Ad qujdvltimum iudiciurn reftaf? 1 '
Magifter?
iKftitiæ rario exigitj^t iudiciujn fiat ; vt qui niïîic le
hypo er|fi oècult^nt, i niqui appare^nt ; 8c qui nunç pu-,
bluôln fiagiiajslglprj,Xmut, dignis tunc fupp,ftcijsiuft|
fôbdantur^âc ^ui
unt,pauperes Ô^ijiftos opprimunt, & perpdtentiam (è-
cn ri,Cunt,dè rapiniS:fioré nt.de oa m h o alioru m gau dën.t,
iuftisinJîilcant^vërbaPei calqant,pro talibus&hisfi-
miiibus laùdànrur, jôçr terrorem ab homiiîib.us hono-
rantur: hi, inqiiani, tune àiuftis hic pppreffis,oÇgau^io
fequeftrentür,&iniu ftis inftipplicicrçbrilbcientuŸï lufti
‘autem quinuh cinmftc.oppreffi fun't, feleuentur; 8c qui
bene viuentesegetunt,remu n eren tur; ÔC quipropter îh-
ftitiamin opprpbrio crant# hotiptfentur»
Difcipulus.
N une, cur in parâdifo pofitus fit homo; cam ibiper-
Çnanfiîrus noflënèt, edicito;.,
'hr.il.it •
■*#■9 4 -r;
G o '•:$ Magifter
cionisChri
iliSërua-
toriS! ia .
crucc. /-y
V.ide hxc
verba a pu d
D.GicgeV
m■IhmhhiÆi^u.
l m ï $
i.vclfecurë.
cdifÿ
:;"Videtur
.Biçfliljhfd. c
a>l petfcT -
^uleuftim
dcûderarî.