Liber /.
s ffaL\iqë%
•' jfo l ujwj
. Ä f -
I Tßl lij.;
I
1 Ä M
m#
PjaLiii.
?.i. C etfii.
•x-Ttm- 4.
■21.4
Conuiuamur nos quidem cumf.atribus proptçr Cor^ç-
dionem aliquamuenemüs nos etiani à fratribus no fins,
& non cum eis coquiuamuevt corrigancur. Çum èxçra-.
ncis potius çonuiuamur&cTipaganis,quam cum hisqui,
nobis hærent., fi vidérimuseosmàle vincre, vc crubef--
cane, & corrigan tur,fi eut dicit ApoftPlùsiSi quis ifô ob'-.
audit verbonoftropcrcpiftolam.hunçnoratCj&nblite
commifcëri cum eo,& non vfc'mimicumejriftimeti$i,;ftd
corripite vtfracrem. Facimüshoeplerunq;proptefme-
dicinam, & tn cumexcraneismultisj&cumimpiis fæpc
vefcimur.Quid eft hoc?Superbo oculo&infttiabili corde,
huic nonconucfcebat : hahetepul'asfuas cor pium,
habet epulas fuas corfupetbü. Nain proptçf cibos ipfos
cordis fuperbi,ideo dixitinfatiabiH'Corde.Gorfuperbû
vndcpafcitaE?Sifiiperbusefi,inuidÜ'séft,&alitèrnô:pq-
tcft.Superbia mater inuideria eft.Omnisergofuperb(us,!
inuidus cft.Si in uidus e ft.malis àlienis pàfcitur.V nde di-
cit Apoft.Simofdétis&comedicis inuieem, videt&jne
ab inuicem confumamini. Videntesergg comedentes,
nolite hisconuefci,fugite taleconuiuium .Neqvenim fe
ftriantgaudendo de malis alieniVjquiainfatiabilicdrde
fiint:caue ne càpiaris in epulis:eofunu
Ihterrog^&o X C . .
Cum inpfolmocentefmofextopfalmiftadicat,Schçkcfiwt
ec^,:&mulnplicatlj(u , Sc iumenta eprum .non
fufit minorata ; quomodo quafi econtrario vidttur jiibiungere
dicens,Pauci fadi funr,& vexati funt? v.v.'
t v 9 ^ , Refionfio.
J . Iurpenfa & peçora dicuritur in Eccle fi a fimpliciter
ambulàntia,ftuvtiliâ,nottmuftumdodaÿftdfiderN!?-
na.ErgoSc/piritales 8c earn aies benedixic eos, & multi-
plicafi funt nimis, & iu me n ta eorum norcfunp minora-,
ta. Iftudcapitulum Pfalmi adfidelespopulos reiertur,
hoc autem quod fiibfequitur, Pauci fadi funt, & vexati
fuft r.de^Hæfeticis did tu r : quia o m n es qui ftdiuidüntàb;
ynitate,pauci fi unt^Muïti enini fixnc,iejdin vniVate^dum
npfiftpârantur ab vnitaté. Gum enim toeperit'adeos
nonpemneremultitudovnitatis,inhærefi & iA Çcjbift
. mate pauci funt.
. Interrogation X GI.
Cumpfolmiftadicat^ô mortui laudabunt te Domine:
quomodo idem qUafi econtrario videtur dicere, Laud ab o nome
tmxro inaeternum,& in feculum feculi.-necnon & illud,
Beat! qui habitant in dom o tua Domine, iû fecula iecu-
Ipriyn laudabunt te. -
Refionfio.
Efidum eft qui dem,non> mortui laudabunt te Domi-
heîSfediiiillisde quibus dici tur, Amôrtuo velutquinô
fît.pslfittébhftflio'/np^ilisÿde'qiiibusa tr;<3^îcredit'ih
me,licetrnomtur,viuit.Quia&Deus Abraham j&Deus
liaac,& Deus Iacob, non eft mortuotum,fed;viuorum.
Si enimnunquamnifiipfius eris', nuquàmalaudèipfius
tacébïs.Aüdi Ap6ftolutnrN.emoenim,inquit, fibiviuit
& fib i moritur.Siue enim viuim us,D omi noviuimus: fil.
ue‘morimur,Pomino'morimur. Ad hocenimiterum-j
quit,.Ghriftus.mortuus eft;vt & môrtuorum & viüorum
do mine tur. Ergo quia;magnitudinis eius nouent finis',
laudis quoque noftræ,qui Deo placebimus, etiam cum
mortui fucrimus, finis non erit.
. Interrogatio XGII.
Cum Pfalm'fia Æt*f,Non enim qui operantur iniquitatem,
in v iis eius ambulabunt : quomodo credendut eft Paulus
Apofi. in vite Domini ambulajfe, cum defetpfo confit eutur diiens,
'Noftepitn quod volo/facio bonutri, fed quod v.olo malum,
hocago'ipr-tfirtim cum econtraidemPaulus inviû Domini
[earn bulajfe fixu fentëtiu protef}atur,dicens: Nonne eodem
fpiticuambul^iînuis?^'‘*dT»»/ori)c«>«:Bpnumcercâmen
certaui jCurrum;<^hfiimmadi.:g«i<ie/2 hoc ÏAutergoJânfîi
Domini,non ambuUnt in viü Domini, autjiambulant, non operantur
iniquitutem. Si non operantur iniquitatem, no baient pec-
catum,quo niant peccatiïiniquitae eft. Pec cat um autem quomodo
non habent,quum dit«Mr.SIdixcrimusquia peccatumnon
habemus,nô'sip(c!5 (éducinius,& veritas in nobis nô eft.
R'jpónfio.-
■ r Audtäfhiüs iB/um Apöft.Paulum de hacquasftionefi
placer.ln^pqi^|lacet^nterrogemus.^ nobisPaule
‘bedtiflimëi vtrum ambulauens inviisDomini,cum;in
^acneadhucviüetes.RerpondetvNonneeödem^irit^
am^ul^nfliul^phnërirdem veft giis ? Sc illud,Per fi-
äliii enim amb ul ardiis.rion per rpeciem,&illud,bonum
.perta^ncertaö1^rel|qua.Satiserg^
^qui&usAppftolum Paulum in viis Domini ampulaffe
cdidieimus.S|iïaty lip Sc aliud ïnquiramus. Die, bbfecro
Paule, quango adhuedn came viivcnsin viis Dömini
ambula^äs,Kab^Mpeccatum, anfine peccato eras ? &
Lgic ergö'rèlppnd^t:Nóqhelegiftisvbi confiteor, dicens:
Non enim quod vplo facio bonum,fed quod nolo ma-
’hvm,bpcage?*& hocaudiuimus. Iam itaq; illud interro-
^amusiquomodo in viis Domini ambulabas , fi malum
qnödnblebas,'bo1:agebas ’ cumPialmiftafandusinto-
net dtcens,Non enim .qui operantudniquitatem /& re-
liqua Audi continup^ejpondentéih pcrfententiam c’6
ft quèn tem :Si quddïnqlo. ßo C, i nqui t, facioi iam ego n 6
p ^ rd i'i^ d iftd qtipdlraBitar in me peccätiim. ^Ecce
:quemadmo’dftqüiambulantinViisDömini,nonope‘rä-
turpeccatum^&'^nenrionfiinrfine/péccato.Quiaiam
Lnpn ipfi operantur iniquitatem .fedqucid'habitaM’n eis
peccatuniiyerum ita Colutaeftifta qusftio, vt djiffcilipr
altera nafeeretur jQuomodoagat homp, quoa ipft non
agit?V^uunqjjenim^ixitr&nonqubdVploago, & npn
egp.ppcroE^llumftqqupdhabitat inmepeccatum.V ri-
de&: intelligerë4ebemuviquandppeceamm quod ha-
(bitat in nobis,pperat^tin uobisjturibnos id no operari,
quando n.9qnaqu^.y^iii^ä$hd^äre^^i^jdiri&^eneterianacörporismembtäneobediätd'efiHeßisdus.
C^uid
enim operatur peccatum nolentibus npbis. rfifi fola illi-
cita delideriaiquibusfi yoluntatis'no adhibeätur afien-
fus»meuerur quidp^nonnullus affeófcus, ftd nullu^ftire-
llaxatureffcbtus^Hocpr^cepit idem Apoftoliis yb.i dicir:
.NQnergoregnetpfccatuihinyempimprtalic
oI?ediéndum deli^yqiseius.Sunritaq; defideria pccca-
ti,quibusnosprohibuit obedire. Operaturergo pecca-
I tumhtecjdefideria,quib. fi obedimus,6cnos operamur.
Si autem obtemperantes Apoftolo , non eis obedimus,
non illüd rios operamur, ft d^quod in nobishabitaÉMc-:
catum.Siauteradefideria nulla haberemusillicita, nee
nos;nêcpëccatu m all aliquid operaretur in nobis.Motü
ipOrrofllieiti de fideri j ,c ui non obediendo,non eumtips-
operamur,ideo & nos agere dicimur,quonia,non.eft naturae
yigof aljente,ftd languor eft noftpr-id quo languore
omnimodo^lu^rimus,cu&animo&cprppfeirnmor-
talcsfa(ftifuerimus.Qpapropter,&.quiainviisDomini j ambulamus,non obedimusdefidëriispcccati^quiarió
' fumusbne peccato,habemus defideriac peccati.. Ac pér
hoc iä nos ea n6operaraur,npeispbediendp,/cd quod
in nobishabitat pe,ccatü,eadem commoucndO'Non .n.
qui operätur iniquitatem,id eA,quiobediuntdefideriis
peccati,in viis Domini ambulauerupt: qnomafti ten-
, tatio eft.viia h um an a fu per ten:am,ef iam fi d criminibus
longefimus,non tarnen deeft, vbidefidcriis peccati yel
iaóto y eldi«9tp vei cogitato obediamus,quando aduer-
fusmaiora vigilantib.us,quaedam incautismiputa fubre-
punt,qüaefiaduerfiis-nos colligantur,etfi no fingulafuis
motibus conter.unt,omnia tarnen aceruo nos obruun t:
&ptopter hpcetiam hi qui ambulant in viisDomini,dicunt:
Dimitténóbisdebicanoftra:quoniaadviasDomini
& ipft oratio pettiner,& ipft confeffio Vquamuis non
adeas peccatape^tineant. Iraq; in viis Domini, quas o-
rmnes fiäes ynaf;cbmple&itur, qua in eumcreditur qui
mifificaeimpium,qui etia dixit,Ego fum via, nemo pec-
fcata opeiatur,fed confitetur.Deuiat ergo cumpeccat,&
ideo peepatum vi^non tribuitur,quod a deuiante coifi-
mimtur,feAin via fidei pro non peccantibus habentur,
quibus peccata non imputantur. De quibus Apoftölus
(Paulusiuftitiam fidei cbmmehdans,in pfalmis leriptum
efle monftrauit;Beati quorum remifls funt iniquitates,
Sc quorum teóbfünt peccata. Beatus vir cui non impu-
::tauit Dominus peccatum In bac autem via,id eft,in nde
pia
m m m
m ÈÊM ÈÊÊM
WÊ Ë Ê iÈ ÊOE m
■
ExPfdmrs.
• ^ quifquis ambulat.aut peccatpmuoneperatur,autfi I modo ergo à iudiciis non deciinauit,fi ea Hon nouer at- Potrofi no'
auidddeuiance committitur , propter viarn non impu- j ueratfluomodeeadourifipttebati
wtur,& Eanquam non fuerit opetatas accipitur , & ideo
k i l l
befle etiam fic ihtelligitur:Nou enim qui operantur ini- I
auitatem, in viis eius ambulauertint, vt hanc iniquita- .
jcmfignificaueric, quirccedit d fide,aut non accedit ad
fidcm.Qui crg ° operanturiniquitatem,ideft,infidelita-
tem,nonin viiseius ambulauerunrj, quiain Chrillum
non credidenint.
Interrogatio X C I I I .
Cumpfalmifia dicat,In cordcmeo abicodi eloquiatua,
&riliqM-.quomodo con[eqiienseft,vt fubiungere videatur dicens:
Benedi&us es Domine,doce me iiiftificati onesWas;
leffronfio.
Quomodo adhuc ea quatrit difeere, qua; abfeondit a
iam cuftodit in cordc,quod ytiqf non fccifiet, nifi ea di-
diciflet-hifi quia eas vultfaciendo difcere,non loqttedo
vel memoria rctinedo?Qupniamergo ficutin alio pfal-
R e jp o n jiù .
Auguftintishoc ica exponlt,dicens: vt intelligeterous
verba proficientis,& addi fibi ad id quod acccpctar,p® •
ftulantis.
Interrogatio X C V I .
jQuomodo Cdticordantia approbentur, quacontrariqjibi viden-
tur débit qua pfalmifla dïdt, Eudhgeliumecontrare/pondii ï£ ic
enim dccharitatepfalmiftafcribit, Latum màndatum tqùni;
nimisr&’ito’Hm,Statuiftiin{jpatiofolocopedesmeos. Si
igiiur lata eft char liai, per quant peruenitur ai. Deum : quomodo
eeonira ineuagelioîiomitm (fie ir.Intrate per sngttftam pbt-
tuxnïltem alia duo ftmilia, quafibi vïdentur ejfe contrai ta. Ùïcit
emmpfalmifta, Propterverbàlabiorum tuoru ego cafto-
di^R v i# duras : & qUafi econtra Dominiu in Euangelio diciti
iugumenim meumiuaue eft,& ohds raeum leüe.j^/o^
modoergo lata eft chàfitàs ,fiangufta poitai Quomodo iugum
mo lcgkucjbenediâiohcm q*“ légem dédit,ideo ^ f a & 0nù5 ItueJtinfrÂcéptü D'èïbMÎëdurafjm, qtà
benediâtus es Domine,doce me îulbncacioneStuas.Quii „ .. v r f J
enim in corde meo abftûndi èloquia tua, vt no peccem
tibidegem dedifti, da etiam benedifbionem gratis , vt
faciendo difcam,quaî intimandoiuffifti.
Interrogatio X G II IL , .
iftodiunti
Pejponfio.
Sed hanc nobis qusftionem citius ipft cnaritàs foluit:
quiaviaDei & inchoanribusanguftaeft,&perfeéleiafti
n«sawcÄ-<3w» rir1-*- « • . . ~ . viuentifius latâ:&dura funt que contra vltim fpiritalitei:
Ofomolo Dauidteu, In ] in inimo pro„ommUSl& «men onus Dcilsuc e(l, poftiuAicizoàstuï:
cumPaulusAi>oflo!tudic4t,ln(ctwabyliîeU£ j-qnim j g g coepelilnus, jra „ proàmMétins, &
iudiciaDci,& inueftigabiles vias eius ? Quis omnia indicia
Deienunciarepoßit, quum inuefiigarenonfoßit*
Riftonfto.
perfecutio placeat, Sc omnisproeoaffl'<ftio inmentis
dulçedinem veniat. Sftut fanéti qupq; Apoîibligaüde-
bant,cum proDomiho flagella tolerabafit.Tpft ergo an-
gufla porta,amantibus làta fir:ipiæ viàe duræ ,ipiritaliter
currentibus molles & plans Hunt. Dum enfin fdat ani1
mus ft pro temporalibus doloribus gaudia a:tcrnareci-
pere, & hocincipit per quod affligitur àmare.
Nuquid iudicia Dei nefeit Ecclefia? Seitplane. Nam
feie vtiqwqualibus diéturus fit iiidex yiupru & mortuo-
ru: Venitebenedi(äi patris mei,pprcipiteregnü,& qua-
libusdi€fcurus fic,Ite in ignem «ternum.Scic inquä.neq;
fornicatores,neqj idolis ftrui,entes , peq-, ho^s neqj illos,
quos ibi Apoft’.Paylus enumerat »regnum Dei ppfleflu-
ros.S cic iram & iiïdignationem,tribulationem,& angm
ftias,in omnem animamhominispperantis malu, Iudxi
primum & Gr*ci: gloriam yero &hpnorem& pacem, I
omni operauti bonum, ludsoprimum&GrïCo.Hjec
atq; huiufmodiiudiciaDeieuide n ter exprefia nouit Ec-
clelia.ftdnö ipfa funtomnia,quumfi;ntqu^dam inferuf
tabilia,Sc ficut multa abyflus pypfunda & occulta. An &
ipfa nota funt quibufdam excel!ccipribus meiubris hominis
huius,qui cum fuo ea pitefaluatore totu s eftQh ri*
ftus?,Infcrutabiliaenimfprtaftè di<ftafuntbomini, quia
viribus fiiis eanön poteft perftrutari.Sedcur nonppflit
donó fpiritus fanófci, cuicunq-, hoc Döminus cófeircdi-
gnatui ?Sic enim & illud ditftü eft,!beus habitat luce in?
acce(libilem:& audimus tarnen, Accedite ad me,6eillu-
miuamini: qu* vtiqv quasftioita foluitur, vt inacceffibi-
lis fit viribus noftris , accedatur autem ad eum munerjb.
>fuis.Quanquam& fic nemini o.mnino fandorum,quan-
diu corpus quod cortumpitur,aggrauat animam,iomnia
iudicia Dei feire concèditur, quia reuera mulcuin eft ad
hominem, cum pcofeéko, vt aliquid exempli gratia di-
cam,vndeiudiciprum Dei conijciatur immepfica^um
nemo fine iudicio Dei fit tardus in animo,vel cläudus in
corpore,habet tarnen vnde dicatEcclefiWnpc eft,popü-
lusadquifitionis,&veraciterdicat:Inlapiisitieis enuii-
ciaui omnia iudicia otis tui,id eft, nihil iudiciorum tuo-
riim tacui,qu£ mihi pereloquiacuainnotefcerev.oluifti,
fed omniaprorfus in labiis meis enunciaui, hpcenirU ,fi-
gnificatur,quia non ait,oraniaiudicia tua,ftd omnia iudicia
oris tui,id eft,quae mihidixiftivt per qs eius , elo*
quiumeius intélligamus. Qupd fadum nos in rcuela-*
tipnibus fanöotum pluribus, & teftameutis duobusfci-
mus:qus omnia iudicia vfqucquaq; in iabiisfuis enun-
ciace non cefiat Ecclefia. . . /
Interrogatio XCV.
Cuihpfdlmtftain ctntefimo decimooftanopfalmo dicat, A lii-
diciis tuis non declinaui^KOUtftfo infubßquentibtuipß quafi.
econtrario expttere vidttur dicensi Iudicia tua doee me ? ggo- l ex vno loco refiirgere, éx vno loco ad caelum afeendere,
Vbi
. Interrogatio X C V I I .
Dum Dauidin pjalmo ant eft mo quadragefimofecundo die at,
Npniuftificabitutin cmpeâa*aoâtnni$Vmcx&tqupmo-
do quafi econtrario Paulus vi.Utur dico e.Elegit nosinChnfto
ante confticutionem mündf .vtelTemus fan6ti& imma-
culati coram ipft) ? Am enim ja>i£li & mmaculati cotxm’Dço
Ephefijfont,quibus Apofiolut fcribih&folfom eft hoc quod diiiiun
\ non iufti ficabitur in confie cl u tuo ornais viuens. Aut fi nemo tufti-
ficabitur in confix ft u Dei,falfom eft quodpraceftit, fan ft 6s & itti-
maculates efii in confie ftu Dei
Rtfionfioi
Ad hæcbifarie reipondendum eft.Non enim aitPau
lus.elegitnosanre éPnftitutionem mundi, cum eflëmus
ftnqi Ôc immaculate fed,elegit,nos, vt éflemus : hoc eft.
Qui fandi & imm aculati ante non fuimus, vt poftea eft
! femus.Qupd& depêfcatoribus ad meliora conueifis
dici poteft,& fiat ilia fententiafNpniulttficabiturin'çd-.
fpcétu tuo omnis yiuens, id eft, in iotavita iua.in cmni
quod inmundojfto.verfAtuseftjtemppre. Non enim e-
liguntur PauluS & qui fimiles ei,non quiaerant fandidf
irnmaculaC!,fcdeliguncur&pr£edeftinantur, vt in con-
ftqüenti vita per opera & yittutes ftndr Sc im maeulati
fianaDeinde Sc fiefentiendum eft,quia dixerit,Npniu-
ftificabitur in confpedu tuo omnis yiuens id eft,noniu-
ftificabitur omnis, iuftificabunturaliqui.
. Interrogatio X C V I I I .
Cumin cgliitfpfolmo ftribaiurde Deo, Magnitudiniseius
n ô eft finisiquomodo inpfalmo lxxxviq. quafieiotrxtio dkti ur,
Deus qui glorificatur in côfilio iuftorum,magnus& ter-
ribilis fuper omnes,qtii in circuitu eius funtiSi vbiq.Beus,
quipoterunt efit in circuitu eius, vt ille quafiin mediopofitiu ab a-
hu circundetur'iSi enim habet a iq no sin circuitu, quafi vndi^fi-
mtusinteiligitur.Forrofi vtrum diftftm eft de Dtp, magnitudinis
eius nôeft&nft, qtùràuantnt qui fint in circuitu eius?0
Refionfio.
Nifi quia illè qui vbiq; eft, voluit per carnem in vrip‘
lpco nafci,in vna gente conueffttijfn vno loco crucifigi,
Pfal. Ifu.,
E fhsfiu