I Honor, Ve PrtciefiwAt.
iyi.1^14-
Preu. 11Î.4;
I Vniucita^;!
I propter fc.
. metiplum
I o petti tu s 4
eft Domi-
us.im piii
|i quoqusad
!■ diem ma-
; lum,. £*•
E 'tl. j j .xi.
, Opera D o
: miDlvnif’-
u cria bona
i valdc?
v > ' : e *<
S! talem en m fecilTet,tun cticcelfitatf.vt beftiaifnbia-
cniflct. Fe,cic autem eum iuftiim rbeatu’m^ liberum.
lußum> vc vellet, quod Deus voluit,: b-aairh , yt,.femT
per Dep frueretur : liberum, vtTpöafë' ijiffctianfï .y$lé.t»
8C hoc pro raetito iüre lemper beat us Foreti
Difeipulus. wM
Etvcur ab ha;c gloria ceddit diabolus.?
- Magifter.
Quiahoc appetiit,quod non debuit, & quod Deus*|
noluit ,&cfiintlis Altißtntoejfe voluit.
I Diftpulus.
jQuomodó. fimilis ?
Magifter.
Deus dici voluit; & vt Deus' ab Angelis adorari voluit.
Difeipulus,
Cum fit illocalis; vt puta incorporeus: ( Angelut) vn-
de& quomodocgcidit?
. Magifter. ,
Sicut aliquis iri luce fjfisftans ., fubi.to vifu vi-,
film amicterec , dicereturrin ténëbras incidiflè * cum
locum non murauerit , pfsfertim cum innullofuc-’
rir.
Cum Deus per omnia beatus, .& fibi fernper fuffi i-
ens fuerit: quatcauiTaexcitit, quod afiquiti c,ieare vo-
luic?
Magifter.
! Propfer bonitatem fuam creauit omnia , vtfef-
fent.ln quos effluerer Tux; böniratis abundantia,. .
,0 ui n is riam q ue creat u ra aiiquo ropdo fruitur b o-
nitate creatoris Dei. Quxdänr, quölTunt: quxdatn,
quod viuunt: quxdam, quod fentiunt : quxdam,quod
intelligunt. Singula ergo tunt bona: vniuerfa confide-
rata vaide bona,
Angelicam autem naruram 8c humanam, ad fe vi-
dendum condidtt \ quae vt aliquod pjopiiumi meri-
tum .apud eum hmerent, quod remunerate debetjiu:
ftitiam eis.dèdin Vtautem plenum gandiumhabeftn^
liberumafbitritiiir addidit ,,quo ttoh coaóö, fed liberi,
iuftitiam datam' leruareqt j & fic Temper cum co bene
regnarent. • ^ v
Dtfiipulus-
Ecfiad beatitudinem conditi Flint
reunt?
■ H s JB %-i. 3.
pwdirio |
cur tot pe-
Qoi'a per liberum.arb'triumà bono deficiunt, 8c ;
R peccato fefubiicmnt :'iurteglori^caricudinrs.priuan-
1 tur,‘& pcenis mancipantur.
! . Dtfiipulus^
i.Tim. 14. Et quomodo verum eft : quod Deus vult on?nes Jaiuos
fit)i?
Magifteri
Deus condidit' rationalem creaturàm ad glöriath:
led Aflgcli 8c ^ormti'fcs, rationales creaturæ füllt :Ergo
. i qmne^àd gloriàm créât» fürtt. ï . ‘ ’
"C^odàutemadg oriam eoscondidit, hoc ÿolens
aut noleqs Fecit. 1 «
Difcipul.es. •
Rolens nonpotuit. -
Magifter.
• volensergo^ecit., ‘ N ■ r - ' '■
Diftpulus.,
Hoe(equitur.
Magifter.
Quod autem femel Deus vult, hoc Temper Vult. Eft
enim Voluntas eius iipmutabilis. ïgittir femper omnes
vult faluos fieri..
Dtfiipulus.
Êrfi vultjcur omnes non laluantur ? Voluntati enim eius
quisrtjiftit?
Magifter.
I^erditio pereuntium non plocedit ex voluntaire Dei,
quia non vullntbnem peccatoru, 8c qui mortem non fecit,
nee lotspur tnperditione morientinm f, .fëdexltbeto arbi-r
trio, quo Iponteluftitiam, qu« eft pa^um bea titndinis,
deferunf, qua deferta , bèatitudinem amitfunt.j &fic
Temper miferierunt. ■'
Diftpulus.
‘j- Qupmodó ex_libcro arbitrio?'
1 -' M agijhr .
A n ^ u s nulla Prxdeftinatione, nulla neceiïitate
trahentWfed folalibera voluntate . iuftitiamdcferuir,
dum Deo fimilis eflë voluit.
Etquiaprppriavoluntare j VinculUmbeatitudinis, ljli.14.14q
quöd ëratiütlitia, abrupit,* luftèair bearitudinè ,in,
‘mifèriam madit; de qua,iuftitiadiö:ante, numquam e-
ripi.metüit. 1' * .
Tdbcratióriüftitisexegit:etenim quinulloimpelien-
te cofruitjiufte ^nuiloieuari debuit.
Diftpulus.
Quid eft de homipe?
Magifter.
Homo fimiliter hulla vi coafftus , nulla necefljtate
t npulfus : led libera voluntate mftitiam deferuit , 8c
imuftitias le fubdidu , dum iieuc Dcus;efle eoncupi-
U1U . .V s . M
Dtfiipulus. y ' v
Curhiclapfus erigi meruit?
Huiusrepäratiq » gratia fuit: fed & ratio iuftitia: hoc
fieri popbiiitretenini qm alioin/peiience cecidic, iufte
ab alio leuau debuir.'
Diftpulus. «I i- rtV/ '
Deum , vt arbitror, eis liberum arbitrium dare, non
decuicm.er quod eos peccaturos pi'ziciuir, | | ‘
■ M gift er.
• „ Hoc9ft rale,quale dicas: Seientiam eis dare non o-
portuit, qua eos abuci prxfciuir. Si feieiniaoi eis non
dcdiifet, quid a bi utis animalibds diftaient? Si liberum
a>: bitrium non dediilet|neccflitati per omnia , vt be-
ftia:,fiibiacerent, necvllum menrum apudDeum ha-
berent.
Oportuit ergo, vt cisTcienriam darer,qua.creatorem
agnoketent. Liberumetiamaibitrium adderetur,quo
Ubereiufticiam kruarenc , pet quam lemper beau Foren
t.
Difeipulus.
SiDcus omnia praefcititqncvtique eos male a6turos:
& per hov,aeter 11 um (uppiicium paifuros praefeiuic: cut
ergo voluit eos c^eare-, qui cor 8c tanta flagi'tia.& faci*
nofaerant'fabkufiiSc pro his aqcernas pcenasla^uri?,
■ ' Magifter. ■ ■ ;
Deus omnia prae(cirj& hoCaeternitari eiuscongniit,
1 qui nihil fucqrurn , quafi fiendum; nec aliquid prac-
Et. libero A r b û t
terinim/qiwfi tranfaiftum nquit:Ted omnia Benda&'
cranfa(fta,immutabiliintuitupiæknti.rinfpicic.-i
Qnod autem Angelum vel hennifiem c^eauit.quqm
ytrumque male aäurump ra feiuie: hocratio iuftitia 8 c
pocentiapqpqfçic. p, , >
Poteiitia : quia p'rafeiait, quod-illorum. malitia nihil
fibi pçnitus hocére potuit ; 8c quantaEona ipftdemälis
eorUm invniuérfirâte Facere diipofijir. I ’
Iuftitïamiem :quiaiuftum erar ,vt omneTdDens Fa-
cercc.quod ad àliquid in ÿniuèrfitàte vtfle Foret. Quam
vtilesautem, 8c quam nèceiTarii in Dei R^publica fint
^W9»«fveimâlihôinihesiupn ignorant raptedtes. ^ .
Creàtis ërgô iuftinàm,dcdit,qtumep minime fer-
uaturÖsprafciuitjimoeps iiiftos corididinquia hoc Bo-1
nitati cius co n g ru i^ ^ tm h irn |u ^ ftum ^ :'re £ tum Fa-
çereti/^',;.
Qujbus etiam liberumarbitrium dedit, id qft’J(use v p |
luhtdtisVompotesTccit : quia hoc fu i perFeiâioniîona
u enit|vt nihil hifiperfeâum abfpluWetTpérFéâienim
non eflènt;fi liberi honèïTcht. Et filUper/hön elfent,' ne ;
celficati.vt bcftiæ^fubi'àcerënt; ‘Ergo tötumi Fe6it,vt vô-
lait, & vt Faceredcbuit. , v
pifipulus. w
CuréosDëus à roalqnonprphibuit çùm poffetî fi
voluit & nonpotuitjcur imporens Fuit ? fi auté potnit &
noluificur eos peccare, Sccôlè^uenter pan pcêhâs vo-
luitiEt cum peccare permifir, pectaqs vtique confen-
fit.’rSiënim’.àiiquis Pririceps præfcic, quod (ibi quilir,
bec fubieâus peri mere velit ; & non prohibet dum pof,
fit': ' ^tiqùp.h6miôdii' conTéngit > dum illud fieri pef-
mittit.' Si autem ^lénTperraittic , impotentem Ce o-
ftendit/
I ' , Magiftér. ■
Q u a d pos Deus à malo non prqhibuit, hoc ratio im-
mutabiliratis v e tu iti^ ^ f
Dcus.namque^condidit .eos ad plenum gaudium:|
plenum aufeni gaùdiii.m non haberept , fi liberi non
eilen r. ;;
Vt ergo plienum gaüdmrn habeyent, dédit eis libé;
rum arbicrftiin : imo 'creauTt eos liberos.ideft,fuævoluntatis
compotes;vtIib'erèinlæcitiadcle<ftarentur &
non nëceffitate coaëti vël violentia comp'ulfî,ga’udio
Fruerenturr "
' Eibertàtem autèm quam iëmel-eis dëdmimmutabi-
lisDéüsauFerrendndebàiri neeetiam potuit. t Si énimJ
ab ftuliflet, time nûllet eos iuftitiam vëlte,'quodim;pôf-
fibilecftj’ voluit enimeosvellè iuftitiam- Nihilenim
aliud (^peccare, quam iuftitiam nolle. Ec ideo malurn
.yélpeccàtuni hihil eft-per Fubftahtiàm : ficutiniuftitia.
Inmftitiaàutèmhihilaliudeftj quam vbinon eft iufti-
tia. Sicut-'filènriûm, vbi nofi eft Vox : ficut tenebiræ ,
ybi non.eft lux. Malurn itaque facere. nori^ft aliud
quam à^iufta voluntace deficefëi- Libertàïem autëm
quodammodoDeus ëis abftulifiçt, fi.ab eo cohibiti,
peccaréhon poiTent.'l Ec.fi coatfti iuftitiani feruaiTentT
nteritum iuftkiæ non haberen t.
^ D ifiiplÜHS.
Quid? nonne boni Angeli peccare honpoflunt? f ,
,' i' " V ' M a gifte r^ A a *
Hoç.nonëfteximpqtentiæ necefiitate,Ted exmagnæ
potentiæ prdbedit voluncate ; magna qmppe eftpocepr
tia ; femgér vb)le,qûb<f quis,<leGere‘t,S£ ddeeg, vérbî gratia:
vt fern per fanum & iapien tem eilè.^ |
^axiftiavero h^otentili irrîb démentis; yellequod
non debet heC deçet: vfïe vclle intërimèrèÆtenimaliis
Angelis ad iniùftiiiam'dêçrihantibus , ipfi b> mi Angeli
iuftitiamlibëraVolüritate' fetuafierun t^&pi'o hoe meri-
to,moxinhacvoluntatencëonfirniatiuint,vtvltrama-
lum nolint. Ecideo dicitur : quodnon poilu ne.
i ' Difeipulus.
Sed,vc diiStum eft,Défis videtur peccato eorpm con-
;. ' BibliotbiVtt.Pat.Tom.if.
fcnfiflè,qv»ps peccare permifir; vël p'otius ad pcetias cre-
afte^quosâpeccato non prohibuir.
Magifter.
; Veritas confiilta longé aliud pftendit.
Quamuis v ix Domini à viis heminum elpngentur,
quantum Ccëli à terra exaltantut : tamën non muTtum à
cogitationibus noftris hæc rcs dîfcrepat j quam nobis
perfpeâa^tatiofic élucidât, .f-f, ]
» N on lêmper iequiturivt qui aliqtfid fieri permittit, in
fiendo'ëbnfèntiiàt, fi prohibere poffit; Nam cum aliquis
in agio Flio fpinas nafci permittit, cum prohibere poflît:
nec tarnen cpnfentityneqire ad (épis muhimëhtüm", ne-
tjue ad ignium h utrim e n t u m ç r e fçê te fitiiç, cum ad y-
trümquè àptise fini : Sic Dèusîcum eos p'ëccârè permintj
p'eccarotàmen nô tonfenfir,nec ad poenas ctëauitjqiias
tameri poft p'éccatapoenis mancipàuit: fed libéta vo-
^dntàtei fib^q'Uiëft'ïummàbeatitudo.inlîçrefices,gloria
'ér honore coronauitfUbctà nihilôminüs voluntate, à le qui
*ëftsterna iulticia, recédehtéicongruis fuppliciis mul-
?<Sbaçuî&&, illq|um aiperftafe, vt lpiniSiTepem;, iftorùm
gloriarn-inrmaf, & illqruni concrematione vniuerfum-
opus fuum illuftrauir.
■ 'Diftpulus-.
Cur illbsDeus creauit, quos iuftitiam minime lêriia-
türos;& ideo gloriam amiilurps prxfciuit j & non il-
los folummodo , quos pro feruahda iuftitia præfciuir
permanfuros in gloria ?
■ Magifter.* .
- tide eft taleiqùaletaufMisfëur Dëùs ndârép permi-
lerit elle, cum fit cenebro/aïdies autem lucidus;quafi fit
; inutilisé no neçelTaria : cuin pdtiusipfa.hpx fit reqüies
laborancium &• cèparariq^iriuaaT. b o n u & per mâ*
lumcommendatur. Iufti enim iniuftiscqmparaci.jglo-
tfbfiores apparent : ficjitdies^no«i^l|atu§., gratidfior
I ëlarë't^Ratio ergo boni, pqfcebàt'Vt Deusmâluiif eflè
permitcërec,pèr'quódrec|prqcis"roodulis, perborttta-
LneratesTuas ih omniDus côbfQnare^'“ Quamuis eriim
;nialum nihil fit përfubftanciam j&idëo æternæDëî dif-
poficioni nullam ingerat 'dmbhanriam : fijbftantià tarnen
per idipfuin qnodeft, facitbmnes mbftantiasbo-
nasàpparère-, 8c innbreFcit quam bonum fitfummöbö-
no in hx re re. •
. Difeipulus.
Valde mirum de hônitate Dei Videwr ; quo^aliquid
qrear&yoluitTqhod xternisdol^tibus, xtephisqubbrçf
ciatiGus£iibderetiK,quumviderèm^multo'nifcli^
quam rè^inpn fubfiltere quam miFeræ fubfifteie, aftt vt
lapjdem inkntibilem elfe, quam xternos dolores tole-
rare.
' r. Magifter.
Sapienti Deo melius,vifùtn eft: eile quod vtrumque
èft.quâmnullo modo elle; E tidëoFecitelfe,quodeft.
. Quod autem non Fecit prnnia xqüaliä , fed difparia ;
pér hoc cognofcitur ßcineffä’bilis lapientia^arnficis, &
inxftilnabilis adorna^a plenitudö operis%Et quamuis.
Deus poenas'fecërit,nihjl tarnen àd poen as cfeauinalid'-
quin pïsftaptiör inledfibilis/creatura', quam fthfibilis
éftet.;quxfinefinbidol<îtempaînxlentiiet. . •
: Râ'tionalis creatiira porrodum fpohtejuftitiam ha
bitamabiecit, f Un c pro'pofifamglof iamâmifit ,• ficque
^iiçriam incidit. Efti'ùtëmw»yêrirf,;ïndVdolére qudd a-
mifif, nëc poflè habere qüod cùpit ,& his in qiiibus eft,
affligi j hecEis poflè expi. Pienis autem cruïhft, nqn eftàr
liud, quam fibi çontrarium,contra vahxntatempati.
Obdecorem autem vniuerfitatis^creauitDtiisduo,
& duo j-fibi contraria : vt aquam igni,&terramaeri j 8c
in his creataalia,de contrarii^dolôrempatiuntur:fit:ut
in aquis vel in terris formata ift igné cruciantuc. Sala-
mandraquippe viuitinflamma,vm oritur inynda:pifcis
au te m in aqua nutritus, in igné moritur.
Rationali itaque naturae,{entire dolorum amaritudi-
nem, eft, non habere fuäüitatis beatitudinem. Ratio|
namque iuftitiæ pofcicj vçiçmper fint in amaritudinc
G c / milèriæ,
E
N o n enim
co g itàtio -
nes m e s
co ^itatio -
nes Yeftrç:
ncque v is :1
[yeftrsy vi æ
me*., 1
P om in u s.
Q u ia ucut ’
çx^lcantur:
toeliàtér-
ra,fic e ialvlis
v e- î:
ftris', Sce.
: -f . .
G
H ,
Ecct.W;.
Gptra ma-
jum'-bonu
eft;&:copG
/raïriorüê-
f ï f i i ü ç Si
■çotra Tiiü
■ixaftu pcc^
'gator.-:j Bt
tic in tu e n
ómpia-öpe
ra AltilTim :
Joiö &di7o
e ^ D u t p
tra vnufriï