19$ Honor. De Prxdeßinät.
H O N O R 1 I
a v g v s t o d v n e n s i s
p r e s b y t e R i
IN E Y I T ABILE,
S I V E
De Prædeftinationc Sc libero Arbitrip
, D i a lO G y s . ,
Erutusnuncprimum 'c Coenobü S. Mankin Tangerlo
Ord. Prxmonßratenfis Bibliotheca,
Honoriu»
p ro lo g o
ConuiKD.
in C an tic a
Cancic.
Lib. J e
Scrip. £ cc
c
Apud Sa
Opera V.P. IO AN NIS QONEN, S.Theol.
Licenriati ibidem Prioris, , .
Summa Veritati Sacrum.
P r æ f a t i o adLcófcorera.
riura Tom
i.a46. Iu-
T rfth em.
(upra.
Tri them.
Trithen
fupra.
Prolog,
C om m e n ,
ih Can tic a
Gem. ani.
8c Rodei
lib a.
Speculi
cap.17-
D
VidetitiHb
ï. dé Irpagi
ne mu n d i
in fin co p e
rum D . An
iel: & Elo-
gia Ho n o -
>na Bibli.
IPacrum
Tom. 12
>ag-5>2>
Afar«, d.j.
In Epift.
ChiifHani
ad ipfum.
Apud Û.
Aofel.fu-
V I primo hunc Dialogum conferipfit, HONQ
RlV.ï, legitur in p fin ipïieli’rorum tnareqüi-
■ gj I fluff's : Author ent Materidnf, & Interitionem.
k£) Autlwrem qUidem , vt nouent qui cum Uttu-
t^ ru s ijk nomen Scriptori* : vtrum etbnicus,anfi-
delü,vtrumcdtholicusattlHreticmfueiit. '
Itaque, beneUole Lettor, dumego INE VIT ABILE ifiud Authors
fao adfcrttoneo ; primum tibt breutter ojlendam , quistlle,
quahfae fuerit. T« rcliqua fi legos, mtelltges.
loannes Tril be nius Abbas, ér tllo >ecentiórts, quoi l'uuit vt.
dire pauca quidem,fed magnum Uüdemipjius, memoriaprodtderunt:
ca compendior> ferre copabor.
Anno cii citer null fi-no oftogefimo feptimè, a i fanfit ucbrtfit
S er notons ex bot mundo ad Patrem, Pafcbali Pontifice Max.atejj
.Henrico luniore (yttfi in vita Santhfimi P-nofin Norbfrti) vel,
vtcomputjttit Hlufir!jf.Card.Bamius,quarto,vel, vtalii, quinto
eim nominisCdforc AugupfinDucatüBurgudia,Honoriusquidam
Presbyter,gloria & honore,ïureioronandus,in Clero,velutfi-
dut tn caloyiefpltnduit.
- Brat eritm viScripturisfludiofifimtu, & valfa.eruditus, inft-
culartb.fi ientiunobiïtier doftutjngeniofubt ilu,$claruseloquio:
tdcO Augufiodunt ( nota ibif'tuitate vetnaCuE Auftun }an-
t,quitus metropol & Hfauorum fide,ajfumptw in Schol fafuum,
verum Dottoremfiut Etclefu lUumuutorem fe gefit, ld efi(vtil-
loram.ipfedignitatem munuf%dfir pfiffverbo &exemplo,velut
JUIU urperpetuas àermtates ffkhb.doclrma lumen infudfaquo -
adufaipfi Domnurn tnorib tnuocart mciptrent , & Chrfiüpe-
rMnlucem,oemaniniamilluminaré,c<gnofierenpMorefi.MAo.
rum,DmPAuguftin>,tnquam,& aliorutn veter ü Patrttm exern
plofinbcndolibros,&dotendoindoclosiQu* inreitaDiuum An-
filiiiüexpttffavt hbrieiusdc imagine müdi ,iliius diéiifuemt
Remntuuit autemjunftiomb.iftdpubluü,&oporiune infoli-
tudinem,eremum,fiue monafienum (e rjecépit : vt,quod ahquando
Apofi<tlis,M .giftro fio renuntiantib.qüa ipfomitiemetgerant &
docuerant,dictum tffeUgerat:vtventrentfeorfam-,indefertum locum,&
requiefcerent pufiüum,obfriuret &quialiüdocëduba-
ftenus fe impendent,reliquo vita teporefilt Deo vtueret,&Jpiri-
tuulu homo fier et. ümc nam jg à nonmllis S chola fti eus & S uli-
taniüs,<*& alfa [aclafas,ahquando etiam Anachoreca nuncu-
patusinuenitur. t '
S ripfittambicquamibi,multopraclara.opufcula: dequibtis
ipfeper/é,mlïbro llluftrium Vimm,qutmpranotauit :D eL u ,
njinaiibus Eccieliae,«.<«ƒ«« lntuiubile,fiueDialogom de
libero Arbiriio: in hlogiistm haüenmtypisnonexpnfum.
Çmvgeti igiturplusminus annifunt,qupdeius hot opusfvt ap-
paretjl.ituit\hunt Vtro, ex BibliothecantjlruivxtaM.S.inibtfer-
uatumopaoperapfoditinpublicü occtfionecuiufda Dialogide
prædeftinatione Sc libero Arhitrio/«6 nomineipfm,ab an-
nis feptuagima,per Georgiom Ga(fandrum,Cff/o»w anno videlicet
1 tfz.typULambeniSiluii excuji.
turn,cui,vt integrum reftitueretur, demultorÜiuxüac grauium
virórumconfilio,nulla tnpartecontextusàme efimutatu velou■
, Hum, fed tant urn in njantfejlis orthographia mendis, fuis inter-
punftu & incifiombus quantum‘nectjfc fuit » dtflinSfsm & emtn-
dauimfnotifógadmarg.nemaliquatenus adornatum.
Non efi igtur,quodfufpicetur quifpiam me ad Scum optnto-
nem aliquid bic variajfe vel aliorfum torfiffe quamjcrtptumfuir,
aut qüidpiam velut araneum, ex me in eo confinxtjfi. Stiurum te
reddo cert unique, prater labor em defer ibendi ex fide,de meo ytoto
nihil ejfe lib eUo. ' ; , , . ■ . :
Me ver o mordet, qtiodfuut in parttbus iftis no pris Vix bibe-
musjSjfaitt nifi dilutum: itaquoiundam veterumjcripta,non niH
f iffÊÊ[ica»i an deprauata ? recipimus. Quis enm nefcit vnus
rafmus., quantumfuüfcoriii.feboliit ïnquam,p!uiium etiam
SSéPatrummonumentafceJarit? #
Quanioidprócltuiusejl de Czffindtofentire, qutm irrefra-
gabilis Sanflifiima Romand Sedis mfura,adprimam Interdillo-
rum Script or umcLiJfem,coiidemn4Uttiqued an timer e faâum-,
nemo nifi temer ar tus quarat .Nihilominus (fipUctt)aufiu}ta\ vn-
^dend minus eert o qtiitfuerït,tum,quat^K ynguibuf leone, £9g n0'
[cas,&ïmpofiortmfuifft non mges. ™ .• -
Caflander patrotiynmum Taxanderfitte Tejfander,
& due alia à patriafolofimliddedutianomfaa. Georgius igi-
tur Gaflànder'iPago Cadfand Ju t Ca'tfanc, aut euphonia
cauf/CÆm)vndelnfula Slttfam tnter&Gemanicümartfita,
Caflandria dicia eft)tamqua a loco natitiitatis [uinomtaccepit.
Cui magnificando,habitation!locU,patri<tc<lebtiore Bruga-
ru m V) bem o part imam inuenijjè videtur. Vrle inquafin qua,circa
wpMfrjwo Ineuitabilis huius Author Honoiius onintb. ineuita-
bilefubiit motte,Qzto\\xs cognoniem bonus, Manbio Flandna,
(al/jprimum eïus nominis piumiomitemcfgjixeftnt ) non minor
t gloria inter Flandros,quamparens eiUsCanutusRex Ottorüa
inter fuosDdnosMartjroc6ubutr,&exuuasJuuoi^oTisadSun-
(ti Donatiqni, infacrai urn vtfiium Apodyttrio rehquit.
HicCaJfhnder mVVittorü domoerudite vetfatus,ararjjpubl'ki
filar io cum Gracas tu Latinos doctndo liter as, & fcribendo qua a
Gefnero érMarchatio refóunturjdtdfecutusefl ,vt Wnnaab vfar
uerfitlitEicUfia PHMipibusyBtugenftseffe credent ur ;verumibi,
fater Cleuos &Àlemanosin fide corruptus, diltfubfiftere non potuil,
fid abfiifiiti&pofita Cofonia multo tempor tfonaffe v'tginti
ann.vixit. w . . . .
\bi diuerfos euulgauit libros-, & inter alios ,fîpradiftUm Dia-
\ognm,quibusaUtfitt Religiohis'confultâtjp^ôyîûiiWOTe-
tus anno iy y y . Çolonia impreffa.quant doütfimus ille Molanus
ciui\illumqueperJtl^ngendopfieudit,txcefiifiemodUfnCbrifttana
modifia. Qui dum extra DeiEccUfiamiJSet, ftipfit manere tantum
véftigia communis oc lanonica vita,in adificiis acnomintbus.
Addïditdetnde'.ReguU defertores monjïrofo nomme dïftoseffe Ça-
nonicos ræculares,fc<^e/?,Regulares rrregulares. Qu0re
baud minna Albertum CŸant^tum Ganoniçïim (æcularem
votarc Moji ftrum iîne exe mplo, Regülarem line régula,-
Canonicum fine canone.
Audin’amice Lector,viri nomen,conflontiam^eliimjpiritum •
Qui non vacotus, a i confil 'tum ventre fa çaptjfnda Relgionefeniehtiamdicert‘,
CnnonicoTumiollegiajmocleTutotumiEcçlejiam
ipfam Romanam,adeoqg fupmnam & Catholic a, iuiicare & te-
fomareprafumpfit-puiafne peperen SçolafticoHow0/ï0>À hunc
' eiusfoetum lingâafuailiamaledtcalambindononreformauit\
Sed vidtor aüdire qui obftrepitivocatum aliqudndotüfuiffe in
confilium , & quidem vtfomam Religtonis cudejet.Eateorffid'à
quibus,quapetefiate, & quandof
Mubaelab lJfelt AmorfortiM,nceptifitmusHiJloricus,author
eft: quod cum anno millejimo quingentefimó fexagefimo quarto
ambitio'equidamrebusnouisfiudetes toumpane Reipublif.Bel-
giia imperiifafomam mutaripofiularent, & dej'uper Tnbuna-g
liumdeliberationes con fundi icepiffent^plura indies nouarum rei u
tonfiha proponebantur. Concilium Tridentinum iaSlabant fine
Regis,fine cert a Priuilegiorum iniuria,fine Reipub.magnoperitu-
lopromulgatenonpojfe. prspofito S. DonatianiBrugis,caterifq^
tnvniueyfumClericu,omnequadiiereturprofanÊÊLlurifdi£lmë
auferri deb at, Cónfif ationes yegias vel tolli vel t^ Ê i o por tere.
IntereaLudoutcusKaJfauius Gulielmi Auraiti Principle frater,
qui fa tmporibus Bruxtlitserat, licet peregrinus, & nullam in
Republica adminifirationem haberetformam tamen Religionis.
E
Jrithem.
ifopra.
VidcBi- 1
plioth. Pj.
trum fupta
Id fioe hums
lib.
F
; Vide lnd.
lib. prthi
ipitprum,
-author. | |
4 . primmj
editunupo
ftcaaS ir.|
co j.auâu,',
& demum
iull'uCIcm
. recogni-
?ct. Mod'
tanus in de
feript. ad
Tabulas.
Geograph.
Marchant.
a/Iignat ao
ouin nifi.
^itfï.Ioal
Mol« lib'
.de Çanoi;
Wâ
I m
Marchant.
fupra.Mo:
ffuprài
B l l lil|
Jiohibit-
Lib.deCi^
hou.i c.j
Hiftdui
tempoos
ad ann.
x;fi4‘
Êt libero Athïtrio. .H 7
ln cap. St-
leb cup. io
loft? in _ .
hocüialoè°
I
B
Molän.faprafül.
84-
In Epift. I
ria liu ic"
dialogo^
pwmilTa.j
1 Pr*^
1,çap .I|
aP*$twjg
^pöli'.
&e.drgiotdJ[*ridr?>& alfa,qui neque înquifitorutttjbeplogofum-
:qutMïimo.tddm, neque cfauiniftariïmniniiumvehetyenteSani-
mcnp.Sfipi>^l^0fitçtevtUf.SednpnftcttfiUiUùdnegotiumimo-
inatoréfpe faifatovride vénérant, reuerfi funt. Ifaftenus ijfelt,
' y , u k , q u t teft o:ifcqucn>ï ntji Caffuidrum abiip dlt-
quan.lo iris om.ilium imftorum&in via pecca 'drumfietijfe,&in
cathedrapejhlentio tfa fatdtortm fed)ffe,vt nouant fdrtham Reli-
1 g'onis cqdent? imp,vt cüm RXSregor'to loqUarffe DiaboU maUtd’
torent ifficlumofl^nfaretxaut(jmatfafprout bocin IjbtUo loquitur
Hondwu)rnfprnafafabri m'aweum\ad tundéndatn Ecclefiam
& formandamBeïigionem{h&refmfa. endum ejfe r,)apt urn ft ex-
biberpt f ; ^
[Quacum ita fnt,dxiftimabis,benigne Lefyor,intuitffe Cajfan-
drüfibi earn vim,vt in maxima opotfunnatefati* cm nis libellam
hunc inffictemiobuiaeff, opus fjonbrii Ptesbyteri adincudem
non reupearetfama: et,&fuum^fficeret?jpeciofdque, fefièmtntito
nomine ( quoi talium hominum efi proprium ffraudulenttr non
tXtrtlieret? ..
1 Milii non videtur,fed vertus (pate tuàdicpm,Georgi, ér eer te
tui dicam,j^erpoenitentiam,vndeexcidifii,(yt quidam opinan-
tur)rédifti,jÊxijlimc qttod cumdormirenthomincs, mimicus })o-
ino,peryiilptm,mortuumfmuldntem,an'marumegit pradam.
Sed beits tu,bone viry.terum t'e compcllo,Georgi, qiii ahquando
cum Vuipe non nifi vulpinari ddicifti. Audtytritaum & fat ere:
quern pjoptepdïuturnutnfilentium aütfiriinum,mmuum pW'a-
ftifa.’ofaie (tddetipiendum indu-fii,non efi mortuus, fed dqrmtt:
& ft vu difamyjuit.ExiJlmstfti IneUitdlile anüquif imi doêlif t-'-
rui,& optimi,ideotfenon paruain Ecclefiaauthdrjtatts Viri Hö-
norii Auguftodunenfis Ptesbyteüfiropter quatuor amplius
faculorumfiUntïum:,mortuum,& sternum fore fep)ultum,fi duo
iHm exemplariaBrunvvilerenfe,&altertim S. Pantaleoriis,iftud
cqriofumi hoe mendofinn, imp ( vt frópriis tuis verbis memoriam
iibirefrij.em):jlud hiatusahquos babeni, quosabbocacephaloér
negligemitss & impohtius f ripto, nonnuüu in loeit oportuit Jup -
pltrifaeprauando corrttmperes éi“ è medio t obérés, fcquèfub [pecie
dits detnortfafalleres.SedDit bemmttate procurât urn fuit,vt ter-
tium effet exémph rfanum.otnnïm boc,quod non nifi a finis in fide
probaretur:,Ca(luthoninrno boY&gfenuinum, non adulterinU,
quodhonnifiverus S. Matris Ecdefia fitius adlubenti finu ixcipe-
rec.doclum omninohoc, <& admitanda verborum gratia acfuaui-
tateconilitiim,quod humilibus & beneuolit ,nonnifi vitaodorem
in vitaminjpergeret, quo que deindufiria,fludiofe, diligenter&
accurate, a maior.ibus nojhis.fiuein Reltgionepracefforibus cohfcn-
ptufaï&intempUsóportiinum firuatum videretur,vt Author em
futtm quandoquead viiiùm ( vtaiunt)rtpufemaTet,rediutuumfi-
fier et, & te impofterem quidem fûtffsconuinceretffedjmendatu,
Xgrauioriparia,quawforte dititius fallendo méritas effts,exin;e•
retac liberaret. , ' ' '
fahn non vXyàfpamkexffiuat tua hàc, Cajftnder,verbal
C^emadmodumignisnecèirarîocdçt,glaeiés frigetific
heçelîario omnes ad règnuDeipraedeftinati ."lalurficnt.
Etilia: Qui iberguntiirïn ftaghiim füiphuris&iguiji,tna-
gislçcundumDei iudicià quampropria mérita illirc re-
trudiintur. Quafafoetet haç vappaîvereodor eius odor efi mortis:
qutm qui fie concern vtpo ïmbui ustnfintm perfeutret Elliptique
in mortern aternam ejt.îta olet : Regnitm Dei non. fecundum
gratiam dari , pro vt Dialogue ijlt Gaffandrinus videtur ajferere. . VMjfe ^<mopmsperfafiipulto^*fairn^pr4pefiw^at:SfDcwi
in nebisoperacur j See. qiiaé merçes hominùmp 1 tarur?
boçiüepér MagiJlrùmrejfondedo affirmât,bot modo-Quidme
retur homo nifi malum ? vel pró, quam,eri;ö :èx(pef/
&ap <quis praimium ^ (^idquid ely.óti boni o-
peraritur, Dçus |n eis, operarur » & qua tbi jiquUntur.
Qualiaplfaaffarjimjotö lfbrp videri efi adplurespaginas exten-
fa., quorum inhoc ixemplari non efi ttiue ■ ire vèfitg um, ficut è
contra doftrina bic tradits,toto libelli emJpaaoyixefi ojlèrtdere
tres quatuorve period os intégras ’& conformes, j,,"
Suafefttti itaque condüdendo contraQidkgïtm aCajfaridroty;
pit commijfumpt corepudiato,hunc fat faundum fanfatfafiri-
numeft, ér fifaliter ex M.S.'Eongerloenfit/ans 'dtue ,tàqü.m ve-
rum &genuinum Ineiii^abile aE'^^''ëno.F.K'Abyc^O'^>
guflodunevficpnftftptutn,amphftcïtris, eique inter veteram tuo-
tum Scriptorum monument« non infimUrn-locum tubueresf. 1
Qua in reitiouere te nondebeti, quod ex D Aiigujlycrquari foiff
a harefisoriretur,non habuerunt nectfiitatem inhac difficiliad
foluendum quteftione verftrj. Nam & ipfe Sanftifiipw Pater A
guflinus faam de eleftiönë Dei doftrinam exfiniilibusprobare
non dub ftaüit.
Et ctrte nemo catholicus, venerandam talium Patritnr *ntir
quitatem.nifi in confufionem faam, vnquam jpreuit, non sfiima-
•uit.non honorauit. Et tu quamcunfe 'tandem Orthodoxoritm fen-
tentiam fequàris,D,Ambrofii(fi eius modb eft Comment anus) ho-
norifice compleet er is,vbific loquitur, Hifèciinduinprop'öfitu
vocantur,quos credétes præfciuit Deus futures (ïbi ido-
neôs,8cc.i«w:Qupsprçfeiuit futurosfibi deuotos.ipfos
elegit,Scc.Etaltbr.Apoftotum Paulumperfequentez 1 egïr,præ-
(çius vtiq; quod futurus eflècbohus,ö,f;Er alios,vt Hiero-
nymum,Chryfàfiomum,Epipbani«rn,Cyrillum,Hil<ttiumjeodem
veiftmili modo loquutos, vel fequ en do tenes, aut p' aeùr rendo défendit,
txplicas,ex: u 'as,veneraru,nonreiifif,non damnas, g
idem ego te, lettor, mortes vs prafies Horrorip dothfmo &
per tot am Ecclefiam luPdatfimo viro chrftiana hoc hutftanua.
tit officium. Neque tn.m indices,antequam legos,& intetiigxi.Etft
quid eius aliquo in lo/ot btnonfatisfat it,iterum.it erumqut legos,
értotum legos, quia quàd forte vno m loco exporte tantum ér ex
oc, ajione diâum, tuum animummon objeâabtt , hoc alibi intégré
& ex intent tone clariufiçL traditum eumfatiabit,
V.D. P R IO R I SVO
; HONORI I v i N p i c i
. F. Wïllcbrordus Bqflèbaits Ganoh Tongerl.
a dndervitamclari producere HonorI
' Dum ia fiat,pertmitiproh male fidd mantis l
Hareticis genius-,blanda fab imagine vita,
Coniicere in bar a tbr um-,mille ncctre modü,
Aft tu mortiferam cladem miferatus Ho no'r I 5
Conen Apollinea dollus ab arterttagis:
Lafam conmftas,refiiistuvufaera,tprifia
Vitareflituefaip benefid a manus l
Pofi cladem,lengurn das voter e, ér tile vieißint
Extendetnomen ppfieritate tuum.
Pofttentbraslucem proles,famamque decusque \
* Htnclux najeeturffama, decufque Tibi.
Amber Urn virtue duplicteumulata decor e efi: f :
• Alter ob ajUnus Umme lumen habeh .
Or not urn gemmaJplendefitfic magis aurum:
Sic magis in aurogemmarepojla miCat.
II O N; O R I I
A V G V S TO D V N E N S I S E C C L E S IÆ
Presbyteri v
IN E V I T A B IL E ,
De Prodefiinatione & libero Arbitrât inter Magiftrum
&.Difiipulum-,
DiÀLOGVS
Ex fide manuferipei God.nune primum éditas.
Difcipulus. ; . ‘
Ratres in dom.o Dei ambulantes curtvtbnfenfü,
funt pro tualaluteçratiqniûîijiantes, diligentj*
quide(n,tuæ,oi;at'iones; ÇiapiautéDauid Chri-
fio,gratiarum foluuntaâiones : qui ob Genitfi-
ïis fuse mérita, tot eis in Cantici%,)dç èa per tereferauit
myfteria. Ob banc cauflam, & opajia quæ.mu.ltis inçox
iu s d e b o j
perffeu.
Ambrof.
in cap 8 .
Epift. ad
R om v e rß
Spe eaim
failli.
In c ap .9 .
BrIfl
Pfal T4- ip.
-n p e e .i.y :
Comm.
inrcllige 1
a a th o ris
in Cjurtr«a
CaiiricQr
gnita,elucidansin laudem eius',d^fyfQtfa fécifti.
lllornm ergo nunc fiingorlegatione^& ipfifumma !Pue autcm
t . ^ ^ . ^ 4 - v^ depofcunfdeuotione, vtîpTuaseis nodumji^çri arbitfii' j
iç^Quidqpus cïtvc eorumfiruiemüropufcula, qutpriufqüam inexciicubûcixi:SifoltPzafafiinati{ytquidamaiuntjquidquid !pa^ Sjwü