aborüm, illic dolorum confolatio , alibi perleuerantia
bonorum opemm: quxtamêfingulain fingulteeft vnus
Sc dem Deus. At in futuro,quando immcdiata facie per
grariam eius videbimuseumficuti eft omnia in omnibus
eric , quando nulli ad beatitudinêm alt cuius virtutis
fubftantia décrit, cum ipfein omn’bus futurus fitpleni-
tudo virtutis, ÔC cumulus beatitudinis j adeo quidem; vt
iuxra traditionem patrum , tanta maieftattsfuæplenitu-
dine videarar adeffe eleóHsvt nihil eis dëfitin vlla gra:
tia,ôcipfeferefolusvideatùrÔcilliu5nônSineceôfeantur.
faluà veritare fubftantix, 5c fitte omni Vferfabilitate natu-
rx. Hincforte eftillud : Exultabuntfan&i in gloria, Ix-
tabunturincubilibusfuis, cufibituncperuiacreduntiir
ellecotda fan&orum, & vnufquifque non modo in fua,
fed iri omnirinff confcientia glorietur.SicUt enim ignis,vt
in prxdiâa moremur fimili tudin e, ferri riatUrani pénétrât
» 6c accendit,vt nihil ccrnatur in eo nifi ignis, & ficut
folaris radius illuftrans aerem,fblis vel radii cenfetur n o-
mine, fic Deus omnes replebitelé&os, vt ômni infirmf
tare 6c mutabilitatc abforpta,cum mortale immortal ’
protcnduntur tarnen ad cognatos & affines, quos per fe
natura commeiidat. Officium verb eft debitum exe-
quendi qux vnieuique ex inftitutis, auc moribus agenda
func. Ex eo.namque perfonis fingulispropfiicongruunt
adtus. In hisautem qux fic agenda fun c, alia ad publicum,
alia ad fuum cuiufque pertinent ftatum. Ex quo
liquet officiorum quxdam publica $ quxdam priuata
conuenienter dici.Priuatorum verp tanta mulriplicitas
eft, quanta fere eft diuerfitas perfonarum* Publica qui-
denn,omnia refer untur ad duas fpecies, aut enim a diuino,
aut ab humanoiure defcendunt.Hxcaurem ex libris
officiorum,latius patent, fed pertinent ad prxferitem ar-
ticulum,vt publicisofficiisrcuerentia impendatur/Fan-
ta namque debetur eis, qbahta^eft eminentia cuiuslibet
m agi ftratus. Han c qüide m aut faci r,aüt i ndi cat vniufcu-
iufqur competes iurisdifltio, cum‘reuerentia magiftra-
tuum, aut conremptus fedundec in honorem, aut con
tiimeliath fubietäqrum. $ nde in conftituiionibusprincipum,
magiftratuumediftis,autpromulgation^bus,per
prolepfim pluriurri ;iuuiauuiliUC«L>iuipia , , uiii.iiiuh»iv 1 y * r ---r ----1--- ---- ;f-i-t- c-ö--c-e(p tip.■ Ip e■ >fonät,u m,, v, t non tam
■ K &cotraptibileincorruptibilitjrc induerit, Éfeus }'p:rfon*, quam yninerfiraris U U B n wW n tp td ie ,
ferèfblasid omnibusagnofcatur.AdbàncnonnuHi (en. vel qnæuis alia pronudgacip. HocètiSmra,vel canones.
tentiamreferont,quod angcli iam fururæ beatitudinis j igporànti.exvfuquoriffianoperfpiccuumeLt. Poréora
participes, vifi abhominibusadorantur, eo quodjn eis j tioncm officiorum,nbn,modo canonum ôc legum (cita,
vife eft quçdamprçfentiadeitatis,euro tamen creaturam \ fed ôcethicoïum pmnium.prxcepta exequuntur. Mos
à creatura adorari omnino non hceat. Sic eriamin facie ! aurem eft mentis habitus , ex <jyo fingulorumqperum
falna toris aliquid deiracis refpleduit,'quand© de ffinicu-1 affiduitas maftat.Ncm enim li quid fit femel auc amphus:
lis faâo flagellojvendentes & emçntes ciecit de templo, i ftatim moribusaggregatur, nifi affiduitate facicndi vet-
docensomnem negptiauoné exterrninandamefleàdp-j.tàturinyfum. Hic^autemvittutes&vitia'f£nonmo-
mo orationis.In aliis vero eeftadfir diiiinitatispræfenria, res elfe, ] xque corrfJ>leâitur , licet vitia non moresefle,
plenicudoeiusinprarfenti nequaquam adeft,fedvfque- fed a plerifque dicanturmoribus obuiare. In qüopla-
quaquelaterenonpoteft. Eftigitutinmaieftate mirabi- numeft, folasvirtutescenferinominemqfiim,cutn'bO'
lis, venetabilis à fapien tia, à b oni ta te amabilis, dchunc
nos tamen,autriiaios dicimüs mo'res /vitia diftingüimus
cultum citra omnem medietatem poteft e} fidelis im-
& virtutes. Vnde mdfatosà bono, ifiuè iniótigècos^mo-
pcndcrc creatura. Quidenim necefle eft ad hoc vt eum
ro'os veto à vitijs nominamust' Qliod'Sc ipfum plenitU'
timcarous.veneremur.öcdiligamus’ Et hicforte eft fünf
dinis nomen videmrinuuere,cum riülliïn carne eóntin
cuius triplex inter creatorem & creaturam .qui facile fpl- gat adefle latieratem motum} & ffiultis adfirfuperfiiiitas
ui no poteft. Sed omniû tenaciffima eft vis a.motis. Cha-, vitiofüm.. Cumitaà moribus quis reuerentiam contra-
titas fiqui de m, nun qua excidit, qua fiiiuis adhærct Deo, j here dicitur.ei virtutes quibus honor exhibendiis eft, in-
vnitur ei, & cum eo vnus fpiritùseft. Vtique qiii vhitur j effe fignificaturiQuis enim n on veperèturI& vereatiir il-
ei., & ficut vnus Ipiritus, fiefamiliaris eft, & aboblçquio I lUm,quèm prudentem,fortem,'tcmperanté, Credic&iu-
eius quod eft in fpiritu , arcerinori poteft. Illeautem ftum ?' HinceftetiamconfiUarnfapièntis,èiqiiitirneri
cultus, qui in exterioris operisexhibtripneconfiftit ,.me- appétit,amari, honorari, & prxferri, v^J)eum timeat, a-
dio indiget, eo quod ad Ipiri.tum, corporalis nobis nun J met.veneretur, & ei fe tota deuótiOne fiimmittat. Códi'
pater acceffiis : quod & ilium planum eft docuifie, quiin tionem quidani'efle defmi,unt*i fortuitum perfonx,fta-
Samaritania Eeclefiam inftrucns,air;Spiritus eft Deus fic, rum,' quo aut aduerfis deprimitür, auc extolliturprofpe-
eos qui volunt ad ora re , in fpiritu & veritate oportet ris, &alreruttiusfdrtis hatUramfuidpGusfaci'“ proi:efta-
adotare. Vt tamen ad thtonum illius quocunbue mo- ' turrQuale'eftquodanos veneramuringenuos-,aliisfer-
dohumiliratisnoftrxconfcen^iiJnfirmitas,5e4 iiquam' uilescötumcliasirrogamus.Iftorumdiuiciascolimus-jil-
'habeatmareriamraeritóriïmjfenfiialitercoli voliiit, qui lorum cpntcmnimus paupertatem. Naturàmdi^mite
(enfum dedit, 5c qui animam glorificabit, & carnem,
vtriufque fidclem expetit famulatum. Se quoque voluit
eriam corporaliter honorari , yt quantauis car-
ditas infidelitatis, aut negligenrix.excufationem non
habeat.
C.A P . I V.
Dertutrentid perforeront ,& return, " modit perfonaßt
vtnerabilù.
KEucrentia ergo qux corporaliter impenditur, aut
in perlonis confiftit, aut in rebus." Perfonarum vero
ratio habetur aut z natura ,aut ab officio, aut à.moribus,
aut à conditione,aut ifortuna. Natura parentes véne-
ramur & liberos, Sc quos nobis caro conmnxit, vrputa
vxorem, eognatos, & affines. Vnde & gentium iurcre-
ceptum eft , eo quod perxque fit apud omnes' genres,
Adhocetiarp diuino iure vrgemur, qui feriptum hqui-j
mus,.Honorapatrem tuum 5i.matrem, vtfislongxuus
fuper terram, & qui patri vel matri maledixerit, morte
morrêtur. Liberos non multum oportuit commcndari,
eo quod nem'o carnem fuarn odio habuit. Sed nec v*i
xorem, propcer quâhomo pâtyem rèlmqüit & ffiatteib,
adhxrens vxori fux,vt fiùt duo in came vna. Non tamen
in hàc parte diuinx legisfnandata défunt, ecit propter
naturx ftimulum, qui lacis vrget, rarius inferantur,1
difficile èft,vt afièritTullius.Ego difficiliùs credo diffini-
refortunam,eo q.uod huius nullà,jllîus ali qua lub ftâtià
cft. Naturafiquidem rebus priginempræbetyquud ne-
quaquàm effet, fi in veritate ipla non effet. Quodeliim
omnino non eft alicui prxftare non poreft vt fît.' At for-
runa cumnon fit, non-poteftdiffiriiri. Ineofiqüidem
quod non left,non poteft cuiquam çonftate quid fit. Ef-
ferant Epicurci prxcipuas fententias fiias , quas kv& ccç
voçant, quibus toti^tfhilofophiæputancferuire
proceffum,& more luo foramæ fubiieiant vniuerfà.Ego:
in hôc, ficut & in pîurimis, Plutarchum cenfeo audien-
dnm.qui deam cçcam cofendam cflenegat,àflerenseàm
nifi à cxcis coliriôpbflé. Multa quoquepropbnit exem-
pla, quibus liquet omnes excx dex cultores cxcàtos, &
prxcipitàtos tandem in foueam exterminii. Teftafur
hbc Galba , qui totam xtatem luculenterproducehs in
feniûnf,Huius dex familiaritate & cultu, in breui elatus J
& in breuibri prxcipiwtus eft.Qùaliter autêm apud Sue-
toniumquære. Qucritur tamen prxfatus Philofophus,
5cm aure iam diifti principis lach rymabiliter ingemifeit,
ôc quod hxc vitio Cxcitatis, ôc temeritatisprobrofa dea,
ÔC omnibus ignominiofa numinib.us , omnium deo-
rum templa foedauerit , & deorirm omnium prxti-
puetit cultum,vt prxter çdes priuatas,quas in orbe &vr-
be paffim habet, rupem etiam Tarpeiam occupauerit,
fapremo Ioufcoxquata, 6c publicx foftun® imago au-
rea in Capitulo ab aduenis, ebnueni», 6c indigenis, publice
adoretur, 5c tantara ptx exrerrs habet autbritatem,
quod in tota ratione mortalium{vr dici folet ) fola \r-
tramquepaginam videturimplere. Vidcas eamibi t rota
verferfc völubilem, quodquemagismiretc, eiufdem
rot? impulfu de peäorelouis forbrum penfa prxcipi tat,
Sc conculcar. Quifquis enim fortunam ftatuit, fataprx-
cipitat 6c conuellit. • *
Fata, inquit Stoicus, regunt homines, fatutn
eilinpartibusillis,
Quitsfinns abjeondit.
HuicparadoxxSroicoru ^o|oe Epicuri reclamar.
Fatalem inquit tolle neceffitatem,quia
Sifortuna voletßesderhttore Cortful-,
Si volet hac eadem,fies de Confule rhetor.
Caeterum vt cum fottuna vcl f mitius agamus, fi inopi-
natorum euentuum forma, & licet conditionivideatur
Sedrtuocangradum ,fuptrasque euadert ad auras,
Hoc opus, bic labor tft;paUct quos aqgusamauit
luppiter, aut ardens eUexit ad afbtra virtds
Dits gtnitipo tuere.
Quos ergo morttm eleganria diuinævidemusbonitati
conformes, debemus tanquaiQ veriifimam 5c fideliffimä
Dei imagineravencrari.Miniftriverofunc.quos dilpofi-
tio diuina vocauit, vt corripiendö 5c corrigedo vitia, aut
virtutes inferendo ,aut propagando, fuara & alionira
procurent falutem.Qui vero ei in iure huraano miniftxat
tanto inferiores fiint his qui mihiftrantin diuino, quantum
diuinishumana cedunt.
c à p. -v. -
Qua panaimmineathis, qui mmiftris eultfia locorumquevene-
rabilium ijiiurias inferunt : & de priuilegiù loçorum venera-
bilium : & quod abfolutio nee per vim extorqutri, ntcfurript
poteß per fraudem.
TN his aurem qui iura diuina miniftrant » Deus prx cxcens
honoratur aut fperniturj cum illorumhönötem3
plurimun? vicinari, eo quod fortuitprum con ^prfus ftatum
efficiat, quam conditionem elle prxdiximus ,m eo £)ireftis, ôc labia fäcerdotis cuftodiunt fcicntiara.Sc
tamenplurimum diffett, quod cpnditio nunc anatura, jegcm requirunt ex ore eius,quia angelus dominjexeref
nunc ab officio, nunc a motibuseft, nunc a vatiis figuns £uum ip{à quoque veritas ait, Qui vós audit,mcaueuentuuna.
Fortuna femper eonuftifinhis quæiniproui- yo$ recmit,me rccipit,& qui vos fpernit/pernit
faemergunt.EamyfquequaquemtiturcuacuarePlutar- • me rajiit. Etquitangic vos , tangic pupillam
chus, Sc ex prxmiffis quatuor Iocis, naturx, orhcii, mo- ocu|j mei.Ula vero reuerentia.quç in return venetatióne
rum,conditionis, totiusreuerentix manare credjc origi- J congftic>rnuIciplex eft. Aut enim corporales res func, vc
nem.Sijperftitiofiustamen hocinfideliu.mmorecxequi-\ æclcs& locafacra,3cquæpiisdicariturvfibus,Ôcfàcrifi-
tur. ynde nonnullas fententias eius,lenfu&fermone! cia qaævifibiliterexerCentur. Autincorpbrales,vtiurâ
catholico curauiinferere. llle quidem in cultu deorum _uæ facrjs rebus compèturit, qux temerare facrilegium
eos prxcipucalferit vènerandos, qui eifamiliarius&vi- e^jtnorte piandum,aliaue pcenagrauiffiraa,pro qualita-
cinias accedunt. Aiit natura,vt Liberindorum dpmitor, ■ t£ Rerum ergo facrarum immunitatem conuel-
Hcrcules, qui eoipfoin felouemproteuatuselt, 4u°d j lere,infurgereinDeumeft,ôCcjuafivendicareeummfer-
angues iugulauit in cunis. Aut omcio,vtpontifices,prx- j ujtucem<£ t qUidem dc mre diuino pro fe poflène multa
feôkofque facrorum. Aut moribus, vt.philolophos, qui ; prpp0ni} fed vt xmulxpoteftatis non obloquatilr auda-
mentis diuinx hauftum inueftigatione Sc dupenlatione ; cia>in hac parte ftatuta principum latiùs & benignius pa-
fapienti® indicant. Aut conditione,vt quos faûor ririFni-1 tenCj wuæ gdem Chriftianam venerantur, approbant, ôc
nis extulit, vt aliis prxeffent,ex caula poriusfamifiari, j cccicflarUin miniftrorum omniumq; iocorum verie-
quam officio publico. Sermo quidemperfidus eft , & rabiliutn priuilegia vniuerfâ confirmant. Quis enim
omnireprobatione dignus,fenfufq; verbotum,quiPhi- prjncjpis> cuiùs memoria in benedidtioneeft, Arcadiura
lofophuii nondccct. Sed forte quid de natura Deorum }0qUorjConftjtütionem nô aüdiuit i Si quis ih hoc genus
non fentiret, in auribus corrupt» populi proloqui no au- facrdegü p rorùpit, vc in Eeciefias cacholicas irruens, fa-
debat, quilegerat combuftoselle libros Philofophi Py. cerdOHbus & minifttis, velin ipfo cultu locoue aliquid
thagorx, ôcipfiiraaôfcumefle in exilium ab Atnehlenfi- jTOp0rtetiniurix, quodgeritura prouincixreblotibusa-
bus,eo quoddubitauerat.ande diisveraeffent,qux vul- njmaduertatur,atque ita prouinciç moderator,(Hcerdo-
godicebantur. Quid ergo contrarium auderecafferere, tum ^ Ecçlefix miniftrorum,loci quoqueillorum&di-
quincc ipfatndubitadonéereorisnoueraiimpuniwm? üinicuitus'iniariâm}.capicaUincoôuiÂosfiaeconifèffbs
Eftitaque vermmile quod.morera auditoribus gcflçnt, rcos fencentia houeric effè vindicandum. Nec expeäet
& vt eos ab illicitisreuocarec, aliqnid indumlîçcrrori. j yt Epifeopus iniiirix proprix vltionem depofCat.cui làn-
Namindo«armamoram,luculenriflimuseft. Eoqjhuic| aitasiRnofcendiglbriamdereliquit,fitqùecuhûislau.
opinioni facilius acquiefco, quod Apoftolus gentium, fi- !.dabile,fa<ftas atroces fiieerdotibus aucminiftris iniurias,
de tamen.& religione incolumi, omnibus qmnia faâus publicum crimen perfeqùi,acde talibus vlrioncm
eft, vt omnes lucrifaceret. N os autem quibus de cxlo yç-
ritas illuxic, no deorum qui nulli fupt, fed veriDeimipi-
fttis, ÔC amicis magnam reuerentiam crcdimus exhiben-
dam,i fed 6c inimi cis eius interdum, quoniam hoc ipfe
mereri.Itenv.PlacetcIementixnoftrxvc nihil comiriune
clerici cum publicis aétionibus habeant, vcl ad curiam
percinentibus.cuius corppri non funtannexi. Et alibi,Si
ecclëfix venerabilis priüilegia cuiufquam fuerint vel teprxcipit,
qui Ixpe maximam ad eru4itionem fuPrum, rnerjta£e violafa,vel diffimülatione negle<5ta,comiffïim
‘ u J - t - j— - quinquelibraruniaùri condemnationepleótatur. Quje
vero priuilegia eccleffarum loeorümq; venerabilium.fiSc
miniftrorum funt, diuinofiunt & humanóiurenotifli-
m cum vcl vfii iamliqueac,quodnon poflunt nifi apud
radices ecclefiafticos conueniri -, 6c fi quis inaliquem de
clero violentas trianus inieceric, anathémate feriatur, vt
nifi per RomanumPontificem abfoluinonpoffit.1 Huius
criminis alibi fruftra.quxritur venia, nifi articulus
morrisfotteimmineac , quia nec per vim extorqueri,
nec furripi poteft per fraudem. Authore Claudianó
Thcodouusait, ’
Non extorquebil amari-,
Hoc alterna fidts, boeJimplexgratia ionat.
Nihilominus verum eft, quia non cxtorquebisabfolui,
quod fola contriti o cordis, cOnfeffio ons, 5c fatisfaóti o
peffimis hominibus contnlitpoteftace. V nde il I ud,Snb'
ieöki eftotc omni humanx creaturx propter Deum, (iue
regi quafi prxcellenti,fiue ducibus tanquam ab eo miffis
ad vindi<ftam malefaÄorum, laudem yerp bpnorum. Et
iliud, Seruifubdirieftoredpminjsveftris , non cancum
bonis Sc modeftiS jfed etiam dyfeolis.. Amici quidem
fiunt D e i, aut gratia ceflantibus meritis , ytHieremias,
5c Iohannes fandtificati antequam nati , 5c gemma fa-
cerdotUm Nicolaus quarts Sc fexta feria femel la&ens in
cunis. Aut meritis ex gratia, vtquifacili via bonoruqi
operum, ficut pcenicens latro, videlicetdifficili 6c felici
tranfitumetetutregna cxlorum , velut Apoftolorum
chorus, 6c Martyrum, Hos autem tres ordincsinnuit
Maro,
Facilis defetnfus Auerni.
Nodes atque dies patetatriianua Ditis: