S Ä Ioann. Saretb.
Idem ïetfo Scriptori. Ei? is t . C G L X IV .
^7 Elus qucm habes in Dominomihi notuseft a mul-
^'cisanhis, yttefciam fuper Ecclefisé ftatunon pöfle
non moueri. Quippe,fydëra quis velk,nfiiridüm videre
cadentem, expers ipfe iollicitudinis ,'prxfèrtim fichafi-
tas vrgeat>vt nihil humanum afè reputctalienum. T alis
quidc nuper erat facies mundi,cum ab Aquilonc & Oc-
cidéikéin Óriëfiteni irrupiflèt &Auftrum, maxiraam
vt videbatur, parté deieótura ftellarum, fed flauit in Italia
SpirkusiS. contriukqj fchifinatis capur, vt ei iam latera
cdntabefcänr, & tneinbra comtnoriantur.Noti eft
Ecclefiam Dei aiècuritate nititur liberale, & vixih
aliquo fidelium ftiorfi rêperit-fidem..,Tu ergo ft fapis.vcl
nnne dum licet prouidetibi, redime tarditatem, cómu-
nicanece(fitatib.eius,vtconfolatiopipoflïs communi-
care. Alioqgin timeo, ne tibi damnofafiat familiaritas,
quam cum excömunicatiseius habuilïè.dioferis & habe-
re.Nec folum Regem timeas: quia & prodefle & obeflè
póflunt Ecblefiaftic* poteftates. H*c ttbiiècreto tan-
quamamicódixerim.vtpotequia^t^fatoDn.Pi&auenfi
te fi qüidaduerfi immirieaè;ftep.enuïhe’rb iiiflusfufn ura»-
münire. Si vero voluntas adeft,facultas tibi-non dèerit.
Valéte.
TdemBaldepvino deValleDxrq^'Qpï s t .' C C L X V I.
a Vi teloqueritern vél fcribentem^aüdit, metninifle
enim medicus, bon incan tator,qui ea de manu Domini'
póffif eraere-Spes ergo fideliü eft,quod in breui defcen-
detihAngiiamSpiritus idem, vt illa quoq; iè renet Eccle-
fiairi, aduentufqj eiüs multa produnturindicia. Vtique
condifcipuli Petti, qui min ifterio nauigand i dia tins ve-
xati funt, fibi videntur apprehendere portum, 8c optata
littoris ftatione gaudere, inuitatiad compvandendum
Chrifto.C*terumquik^efideranrianimae oihilfatisfe-
ftinatur , mihi quid refponfurusin orehabeas videor mergeres turöis.Ergoqu^ toquerispartim antiquam inxam
poteö:officijquodprimuexercuiftimeuria,qu^n-
do fub Rege Stephano, 8c tom pnefäto Ri char do tnili-
tabasadhuepene puef. Sólëbaseflè ingenij p_efft>icacis,
& ad omne 8c bmniumfuper ómnes coaetaneós tups
promtüs bbftquium,antequam te Gramma'tifcbtUtti imintuéri.
Noui fi quidem feftinâtipnétn perfpiçaciæ
tu». Dices ergo vnde haec non confidentia, fed prçefiim-
ptio? Quibus quod varicinaris approbas argujnentis ?
vnde promiflà d'oees eflè complenda? ppllicitis diues
quilibeteflèpotëft. .Nonne flagella duriora’meruiflfs à
Domino ï Ad quod egö : Expe<äa modicum , 5cvidebis
gloria m Dei.’Tuncptiblicabunturargument'a.quib.non
miraberis nos ere d id i fie : memiheris quoft cum bbfide-
1 rétiir Ieiraelin S am a r ia 8c nulla fpes epade h di, pateret
obfeffis,ille quiincrçdulusfuit, quod vnoftiteremo-
dius firailai aut.hordei.modij duo vendcrentur j'in erafti-
no ip portaSamariae vidit qufde qftpd Propheta dicente
noncrediditjdedexpersbeneficii fadfcus eftoft mhdeli-
tàtem, quiaconculcatus à tutbis expiraùit. Atinquîs,
nun quid Scxu Prophetaes ? Aon. vtique-; ièd née filius
Prophet». Caeterum nihil prohibet exulemin defecto
pâftorum cum eisfîrcaminavéllicaré.Necpraefumo de
meritisjlêd de miferieprdia eius i quïfidelês non patitury
tentari fupraid quod poflunt, Meruinius dùxiofafled
miièricordiaeius circa poenitentesconfucuit pranudica-
re iiidicio.' Vnum autem eft, quodfupramodum mi-
ror, nonnullos efle in Clc t o , qui more Iudæprurn con-
ipiraneruht cum Principibus Sacerdotum in peröiciem
eius,qui Iblus laborat exuldcprofcriptus,exp-;iitustan-
quam lignum ad lagittam , vt eruateos àitribulatione
matonim & dblorc.NamE>bminus Cantiiarieofis com-
munem omnium procurât vtilitàtem, pro libertatè Èc-
cléfiae diniicat, pugnat äd beftias, ianguinem facerdotij
fttiente's : fuum & totius generis ftii fanguihem minpris
fecit quam caufamDei, dum legeni ipfius adTubuer-
tendas fidlasaut inolitas piauitates conftanter au fus eft
proftteri. Suis haétenüsSêe^xtraheoTum ftipèridijs mili-
tauit'. Et in Ecclefta Anglicana qqis eft ei adiutpr î Ré-
ftantpluratuæquidem communicandæ dilcélioni, fed
iuo temppri refetuantur. •'
idemTurßinodeAcolt. E p i s t . C C L X V i
T)Lura funt (amice) quse noftrattt perpetuare debent,
A charitatem,& officiornmfedulitatemjline qua virtus
amicitia: non fubfiftit, nobis potenter ingerere..- Primo-
cbntra&a familiaritas ex conuiébu: Dcindeinita iura fo-
ciétatis, quândo multo tempore fub eifd'em Dpminis
militabafnus. Poftremoquod vir meritoruin tituliso-
mnilaude maior Dominus Pidauieniis vult, vr nos in-
uicem diligamus, 8c ftudeamus-hosinalterucrum mu-
tttis, offieijspraeueniw. Nam&gratiam eius ad ilium
nequaquamdubitominuendam,quamin propulfaiidis
amiciincommodis videritnegligèntfem. Harutibicon-
remplattone caufarum tibi tandem feribendum cenfui.
Quodtàmen mis & tuorum vfib.magis quam meis ccr-
ttnn fitexpedirev Nihil enivn de bonis tuis;, qftibus nee
indigep quidem, mihi concupifco,fed éxigo, fed vtpto-
fpiciastibi.Noftiliquidcmqubdpn.Cant.qaitibi jure
multiplici Pater & Dominus eft,fuis & genciS-aliena: fti-
pendiis cum grâuiffimotpèriGulp fuio 8c omnium iuo- f
ftitutiotiem redolent, partim d odtriri a mm od erno ru...
Ind^eft quodlicet antiquatftpellem mu tare non poftis,
te tamen literefaciuntirilanire.Sedvrolirnfcirecbnfue-
'ueras,fanusinlanisyideturfufiplus,&ebriislucern*du-
; plicari: Et frequens eft ,.vt homfnes-beftias putenc, & vt-
fuiribn memmerint auc fuorunivQuod tamen tibicuiqf
fimilibus ithputf ri non debet,quiftus tarn nat-ura quam
mospatrius ebriofitatem ingcrir,vt ieinni fobrij efle bon
pollint.-Monbusenim Theb.fnicftis,. Sic Agane filiutri
pro v iculq immolat,& quifque apud; vos fe &fua facrifl-
catBaccho. Cum Cetcreiamen.& BacChp lis etf. Sed
in cereuifiaquae apud vos vincit, regnat ,imperat, ptx-
lialet Ceres,&ingeniaveftr%tumacuirvtFranciajrti no-
ftramVeruea'i pa'tnamcredas,.&Frahcase(Ievemeces.
Quod Vndctibiin mente vcneric ncfcio.jTifiex p&dibla
caufa,vel quia tu cum genre tu,a,npftra id eft Frahcbrum
cornua times , Nos Francos ebriofos putas, ac' ft"|pripes
redtumderideat, iEtftippsalbum.Sed hsc &fimiliave-
ftrati b.licent,iin b&decent.De,Caetero ft n o n d u m ebrius
es,inftaoportuneithportuneBritonipperEpiftolis B.
Hieronymi.&latQj’iprsfentiurnquarn potensopemfe-
ras^luis ptbprietatipus. Valete. j ■■ ' .1
idem MagifiroOdoni. Epjt s j . C C L X V^II. ■
A D exilij & pLolctipronis me* cumulumnihil ncer-
■ Aa. biuspotuicacceililIeiquamNy t miR i-fubtraharur lor
latium 1 i teraeum, quae pr*e.unte giatia mentempurgaht
avitijs,notitiaveritatisilluftrant,accendunwharitatem,
|exercitio lufvirtutefftabiliunt& confirmant. Dum his
op'eram elate licuitfub alis ve ftr is ro tam in medio fo-
tae cum Prppheta',imo cum filiis Prophetarum do dtrin*
veftr* bene,ficio eontemplari, & audire per os veftrum,
quidSpiritus loquatur Eccleftls, mihi Regis Anglorum
iridignatiq Ijcet multa gratis abftulit,tamen ma^num vi-
la'eftattulifle compendium,adeo vtfrudiaola videretur
effeiapura,iocuhdal^fio,&gratainiiir!a.Sed cuauulfus
fumapedib. veftris,tuneprimum dijfpendii 8c l*fionis
aculeos expertus fenfi,& quid c n on folus, eoqubd orii-
niuin-fere lcokrium iadfura communis eft,non quia de-
nntquidicendi profiteanturofficiu,fedquiadefunr qui
doceant.Magiftri enim fantplttrimi,fed:operarii pauci;
vt plerifq; eorum federitibus tncurruEunuchidEthiopis
raminantibuslegem.miiiifteriapr^cbnantib.&verbp-
fum flofeulis exquifitis pidfcuyantibus IpeciemyerbiDei,
raeritoAicipoffit: Putasintelligis qu* legis ? Rediitite-
rum miferationis Elogium , quiaadhxftt lingualadien-
tis ad palatum eius in fiti: paruuli petiefunt paliem, &
non erat qui frangerec ej'sw Mbrum vnus ego ad quern
ibp,hifi ad illu m,qui pahem difeipulis frangere confue-
uit, vt digeri poflit & tranftre in alimenta feienti* & :
morum ? Alios namquedidici integros &c 4uros bppo-1
ncrepanes,quibusauditoresfaciliuspofluntftrangula- :
ti quam refici-Precor ergo ft placet,vt mihi referibere di-
gnemini, in quo’reperta fit glo ffa>qna! Auguftini conce -
ptanomine tradit Iudsos eelebrafle feptiftium diem,fe-
. _______ > - - i ptimam I
EpifloU.
ptimathfeptimanam,feptiroutn menfem&c. Nam le-
cundumM, Petrum ter in p fa 11 e ri ap o fitaeft & i n.Epi-:
ftolisjemeli Necob hoe quæro, quia feptitnus annus fe-
5ptim* Dè<kdisibi dickariubilæus.GonftarenjtnqbQ-
raôdp foleathicarticulus ëxplanari.Sedquiacértum eft
lûdaeôs nunquam iubilaeö id eftrquinquagefimum fcele-
braflè.Aùt fiiquis hoc cre4 it,dicat quandb.Nam ieuinci
poterie- arguments, &fcip quod in VeteriXeftanjento
nonlegitur; Quoivtique non tacu^ènt, q.ùiminima
retuierunt: Et.fibocaliquisdicitexpositor, fie fortaflè
àccipiénduip eft v vt dicanturfec|flèqiipd de ïiecéflita.te
mandati faceretenebantur. Nam in feripturis modus
loquendi celeberrimus, vialiquid cnuneietrfffimplici
ter qubdnifi fiib alicuiufmôlâi diftindtione fidclem non
recipitintelledlum. Hoc & iura^eculantibus nom eft,
&vulgatO probat.ur vlui''Sic dicïturali quid eflè de iftre,
cum 4e fa'dto conftat efle contfarium,& eandem rema-
lius de iure,alius de fàdto dicitur polfiderè. Scieti legem
lpquor, & ei qui nutritus & tritus éftexaminare lèrtfto-
qes, &C vim poftderare v.erborum : fi qüis celebra,uit Pa-
fcha nöbiliüs : Si quis pifcinam conftru.xit, aédificauita-
quac dudlus, aut quid fortitetfecit : aut contra ft malç,diL
çepti pepercitj^ut fèruimifèrcuseftdelinquentis, hoc
audforum^diligéntiatranfitad pbfteros. Nnnquid ergo
ptöpabildèft.& credibile qüpd Tolemnicaté iubilaei po-
tuerinc reticefè? vbi quçfo legitur refçiflà venditio î vbi
reftituta hærcdiras ? vbi ieruorü generalis emancipatie?
vbi4 ciuitate refugiiprofcriptus homicida poft mortëm
fummi Ponnficis mücnitur.inpatriam redifle ? vbi aut
quadp indidtaSabbata celebrauit terra î Gerte Ieremias
teftis eft , quod nee feptimum celebcauerunt patres eo-
rum :Etcum cemporèSedcchiæad comminationé Prp-
pheticam ie ad illius folemnia .celebranda coram Domino'
obligaflènt ,& prorclEonem firmauerunt iura-
. raento , vërbo ténus quidem feruos & ancillas emanci-
pauerunt, ledeosincontinentircuocaueruntinlèruitu-
tem. Quisergb credat, praeferdm hoe non docente fcri-
ptura,quo 44uBil*ilegitim'os executi fint ritus ?Se4 nçc
poft captiuitatem fiib El'dra ÓcNeemia dpeetferiptur*
canphi'epsliochabiiiflè nego'cii, cum tarnen ea qutt ge-
fta (unt.diligentius exequatur. Quin potius per Prophe-
tasfxpe Dominujscóminatur fè terræ légitima datucum
Sabbata,quxinpbediens populus denegabat. De Ma-
chabæis certum eft, quod bellis occupatitan,tis qciis &
folemniis vacaflènequiuerint.Exinde vfq; ad Chriftum
mediûtenùere cundlafilenttum. Et fub Romanis Prin,
cipibusinualefcebat diuinælegis tam ignorantia quam
contemptus.Ad hçcquantapoflum deuotionelupplico
quatenus fi habetis aliquam expöficiohem lèremis in
Marcumyeam mihifi placetcommuhieetis, autfi non
habetis y os ipfi apppnite, quia opus fandlum eft, & tam
Eccléftjs quam Scholaribus audio re Deo gratiffimum.
NecdeeritoportunitasfcribendijliDominusinfpiraue-
rit voluntatem.
idem Bartbolonuo Exonietifi Epijcopo.
E p i s t . C C L X V I I I .
A Lterna fortuna rèrü vices mortaliumq;. conditio-
AA.nemnuncdeijcit,nuneextollit. Redlius tarnen di-
xerim & verius quod isqui venus & mari iftiperat, exif
f
Vt credimus publicecur in breui; Eu ergo benignèman-
fuetifCPrincepsreccpit Dçogratiasreferens, quiipfius
animu emollictat„& ei qui falubri çonfilio adquielcens
débita humilitate Epcdefi* & populis vtilera qusrebat
paçèm.Sic inLomihium eius f cuerfus eft fide corporali-
ter præfti ta.quod ei tanquam Domino cuuant«.re«iutn
fuum hominium & fidelitatem fecerat, fidem fffa b it
contra omhes homines,eiq; prarftabit: aiixilium &5bfer
quium,quod Regi Francorum Normannorft Dux pr*-
ftaré'debet. Inde fibi dextras & ofculadedcf unr.Refti-
tuitqueRex Fraiicus Ânglico Britones & Piaauosacce-
ptapriusabeocautionequodeicaftraScterrasabinitio :
diflenfionis huius ablatas reftituet, pacemque feruabit :
cornpenlatione homicidioru & incendionim hincinde
admifla. Die verb fèquenti filios fuos adduxit Henric.ôc
Ricar. quorum primus hominium & fidelitatem fecit
Regi Francorum de Confttatibus Andegauenfi &C.e-
nomanen fi. Nam ipfe Rex in honiinio Comitis Th eob.
prbTuronenfi'remanet.Alterverapr*ftitaftdeli^tefi’-
militer 8c hominio Piàauienfem^eceptat Coraitatum ;
paciis prçcipui inuen to res fueruntCpmesTheoft.
& fraterBernardus deGrandimpnte9qui primi cum Rc-
gibus confcii fuerunt lccretæobligationis,cuiusîeci fu-
perius mentionem. In bacaiitem ftonprum diftributio-
ne FranciRegno fiio^açbitraritur plurimum eflè, prolpe-
dlum : eo'quidem màgis quo cum-acerbiori dolore me-
mintfrantHenricum filium Regis Regi f randpr
rum pro omnib. hpniin,ium fecifle, quando inter,ipfuni
&filiaçi eiuldé Regis Angli* fponfalia contraàa hint.
Receperat ante paiicos dies Rex Anglorum per îàn«5tifD
yirurri Priörcm de monteQcï,Ôciam diäum Berkarduni
de Grandimpnte pröCantuari enfiArchiejftfcpgo co m -
monitorias Eln.Papæ quarum tibi exemplum mittd,pa=-
cifq; probandæ fpem dederat, fi modo Dominus Can-
tuar.ei coram hpminibus fpeciem humilitatis pr*teiide-
ret,perfuaferatqj virisreligiofis, quödeum inomni honore
& lïbeftate Ecclefiæ totlus regnipbft le Dominum
8c Principem conftituere difponebat, vnde eorumdem
confiliö accitusArchiepifcopus àRege Chriftianiftimoi
cum coexulantibus fibi huic colloquio interfuic, & in
omni humilkateflexis genibusadRegisTui pedels'accef-
fit in confpedfu omnium : hac forma verborum vtens.
Miféremini rriei Domine, quia ppup meïn Deo -,8ctvo*
Bis ad honorem Dei&veftrum.Sed.Rex qui pacem pro-
miferat Èccléftjé, dum timebacfuam poiieturbari, fu.c-
ceffibus nouiselatus prærupiç in concumeliam fuppii-
cantis,& impudentia loquendi promeruit, vt qui an tea
minus veins, nunc à Francis habeatur&inurbanus.Et)Vt
■ pauflam fuam, quam omnes iniquarn nouerantcoram
knftiir.Rege&alii&Principib. iuûificàretcontùmeliàs
& fabulas ftbc fine eoncludit. Nihil Dominé miRexSc,
vosfandiviri&Principes,quiadeftis aliudab Archie-"
pifeopo petojnifivt mihiferUet côfuetudines quasquin-
queproximi anteceflores fuftqubrû aliqui fan6lifunt,&:
miraculis cprufeant meis obftruaueruc,-quas& ipfe pro- >
mifit,& hoc in prælènria veftra tanquam Presbyter &E-
pifeopus fimiliter fine malo ingenio nïihi pblliceatur.
Hçceft n. fola Caufà diflètifioisirirermè&ipsft', quodreas
irifnngic,& quaHamparu cum obftruatoiifeus fuis.apud
géntibushominum meritisinpplifi^nundana, rçf.pu ( Ecclefiafticîèlibertaris'Prbfelftireseirevpermificaftlttb-
bliçadegentium in hoc feculp fediripneseRe Fatitür,&:
interdunj(quafiprocellàS excitât, nuncea^.ben,eplaciti
fuimifcrationecompcfcit.Hacauté ipfius dilpenlatione
nuper acciftit, quodllluftris Rex Angli*, licetiæpèdp-
lemiter&publiceiuraflctjfeinhomipiumChriftianifli-
miRegisvlceriusqupadyiuerct, non rediturum,ft,nibri
confilioacquiefcenspropofitommutauitj&inproximo
Epiphaniorum die apud Moncem micabilèm.in pagp
Carnpreofi admemoratuni Regetn fupplexaccelfit,fe
liberositerms,vires&thefaurps,exppnënsvniuer-fàcqnr
tqlitinarbitriqmxiuSjVtomoibusyteretur, abuteretur
pro voluntajte,retineret,aufèpfit,vdaret quibus, diquan-
tü vellet pro libiur,tiuUa prorfus iuferta.vel adieefea conditioner
Sécrétas quoque eidem per internuncios, obli-
gviôes ante praftiterat,fed nulla eorftp eculta eft,quin
res iuftitia, & teftes legis afleueraufis quod nee exiliuraS
neeproferipribne, dummodpilla vig?ai,pio ipFa fidèlis
debeat formidarel Omties caufae noftr* articulps tenes,
iuramentoru qua a nobis éxa&afuht, riofti conceptio-;
nem.-vtin hac partediligentius explananda nSbporteat
imemorari. Sed forte dices,quia pride propofita-mutabi (
tur fbrmula iuramènti,nee sogetut aliquis in reprobarü
confuëtudinü verba iürarëyèontehtus ent exaiftoïiura^
mentijfiftdelitatisiferuïd* fibi fuccin&im abfolute verba
praeftentur: Ra quidé vt honadijciatur fidëm ÉbcleL
fi*6èpKelatórum pbedietitiamfaluafeffe.Nam vt aiunt, j
iftis nee vult nee voluit prsiudicare, quod riec exigitni
iuramehtum. Verft fipr*iudicarè noft debet, quarëne-
ccflartóadfalutem ob(eruatioriis nori licet fieri mêntip:
hem ? Si prsiudicat, qua coiifcientia prseftabjtür a fideti ?
D d d 4 Cohfii
l l !