.22 8 Liber I L
' .Cor. j.
ST
L I B RI S E C VNDI
^ P A R S A L T E R A .
EX É P I S T O L I S P ÀV L I.
Interrogatio J.
J VQMÔDO P stilus Apoftolus vtrunque dicit de
Chr'}fio,qua fibi vident ur tjfe contrat ta,id eft y qui riatus
eft exftmine Dauidfecundum czmcrxifrel entera
talui&econtrajit fi noueramus Chriftum fecundum carnem,
fed iam nunc nôn nouimus î
Rtjponfie:
Quod fil.ius Dei ex femme Dauid homo natus eft.nec
idem Apoftolus vnolocodiCit:&fànéfoé$cripturæaper-
tiflîmeprædicant. Quod vero dicic 9 Et fi noueramus
Chriftiim fecundum carnem ,. fediam nunc noii noui-
mus, ea ipfâ drcunftantia S cripturæ loci eiuS fatisoftert- j
dit,qùid loqüatur Apoftolus : fuo qùippe more vitâm j
noftram futuram , qua: iam in ipfo homine mediatore’
Chrifto IE S V capitenoftrorèfurgente compléta eft, i-
ta fpe cet ta meditatur,fanquam iam adfit , prçfenfque
téneatur : quæ vtique vita non prit fecundum carnem,
fîcut iam ÇhrifÜ vitanon eft fecundum carnem. Carnem
quippe hocloco appcllat , id eft, carnalem corru ^|
ptionis qualitatemiquæ tune iam non erit, quia mutàta
caro,non corrumpetur<-Noueramus ergo Chriftiim fecundum
carnem, id eft,fecundum carUis mortalirarisan-
tequam refurgetetifed nunc iam non nouimus quiafic-
uc dicit idem Apoftolus | j Chriftus refurgensi morciiis,
iam non moritur, &c.Ergo vtrunque in nulle fibi repu-
gnare videtur,qucd Apoftolus dixit : quia& antequam i
refurgeretGhriftus, carnem èum nouerai habuiftpmor- j
talem& poftquam refurrexit,nulla e um attingicrcdidit
mortis corruptionc.
Interrogatio 1 1.
Cünt Paultu Romanisferibat , Iudæos & Græcos omnes
fubpeccato eflè definiens,«^«efub bac occafione omntgenus
hominum fubpeccato tjfe dtfignet : quomodof ipfe quaji econtrario
loquitur ,dictns:V binon eftlex.ncc præuâricatio ? Aut quo-
mododefedicit^ Viuebam aliqùando fine lege^quirurfum
de Jeinetipfo dim,quod circunafiontm tftaua die fee undum legem
Jufceperitf • ' ,
P Rtjponfio.
Interrogatio I I I . ' ' E j
Cutn Paulus Apoftolus ad Romanos f.rtbat, ludasos & G tæ- Rom. j,
• .cps. omnesfub peccàto eflè : quomodo ïâentinfttbfequtntibus
■ non omnes fèd multosper inobedientianivnius homiqis ptscatores
conflit ui de finit,diiens : Sicut pecihobedfentiamvniush©.-'
imiiiis peççatofes conftitutifunt multi,ita &jpervnius o-
bédicnciam iiifti conftituentur multi?
Rejponfto. ;
Peccatores quomodo multi &hon omnes videäntur,
cum idem Apoftolus dibit,quia omnes pcccauerunt,de-
bemus oftenderc. Aliud eftpeccafle, aliud peçcatorem
eflê.Peccatqr dicitur is,qui raulta delinquendo.ipcon-
fuetudinemôc ( vt ita dieam ) .ftudium peccandi iam ve-
nit. Sicut econfrario iuftus non dicitUr is, qui fèmél,aüf
bis aliquid iuftitiæ fecerit : fedillc qui femper iufte agendo,
vfu & confuetudine iuftitiam'habet. Nam fiquisin
cæterisferè omnibus iniuftüs fit, fèniel aütcm vél bis ali-
qiÿd iufti ope ris egèrit, ifte in eo quidëm Opéré inqup
iuftitiam tenuit : iufte egifle diccretur,non tarnen ex hoc ^
iuftus appejlabitur.Ita&tiuftuspccçaflequidem dicitur,
fi aliquid commifèrit aliquando quod non licet. £ Non
tarnen ex hoc peccator appellabùur, qui peccandi vfum
& confuetudinem non tenet. Sicùt&mèdicusnouille
dicitur , qui & leuiter ruptæ capitis cuti feit imponere
araneam,aut qui tumorem vulncris aqua càlidarouere,
quamuis etiam hjpc m'edieinæelTe videatur:fed;ille dicitur
medicus, qui vfum & ftudium & difciplinàm habet
medendi. Ex quibus omnibus puto fufficienter oftendi,
quod aliud fit peccare, aliud pee'ejitorem efle. . Omnes
enim poteft fieri vt pëccauerint, etiam fi fàn£ti fuerint,-
quianemo.mündusà fonde , ncc fi vnius diei fuerit vita
éius.Quis enim eft,qui non aut infaâô,aut in verbo,aut
qui cautiffimus cette eft.Vel in cogitatione peccauerit?&
ideo dixi,peçcafïe quidem merito omnes dicentur, pec-
ca tores vero fa â i, non omnes,fed multi.
Interrogatio I V. ’ ■ y N, '
Quomodo Paulus ad Romanosfiribens , legem ,fe nön de-
ftruere.jéd mfirmare tefletur, dicens: Legem deftruimüs per q
fidemfabfit ,fed legem ftatuimus.cww (contrario infecunda j
ad Corinthio,sepifloladtßruÜionem eiufdem legispradiceti dicens:
Siminiftenqromortisliterisformatuminlapidibus, fa- i-Cw.j.
dura eft in gloria, ita vt hon poffent intendere fihl Ifrael
in facicrr'MOyfi propter gloriarn vultus eiüs,qui deftrui-
L fn fq u om o d o non magis mini ftèriüm'fpititUs erit in,
gloria/Etpaulopofi: Si enim quod deftrùitur,pekr gloriam
eft.multo magis quod manct,in gloria eft quomodoergo
Apud Iudxos quidem legem MofiefTcmanifeftum Paulm Apoftdtmteßatürfelegemnonïteflruere , ^ ^
eft. A pud gentiles verb legèm nacutæ non dubium eft, ! cumgloriam Vultus Uofi, quam legem effedmonßrat,deßmpra-
qux teftimonio côhfçicntiæarguâtdelinquentem. Vbi dictt?
ergo quæremus hominem , in quo non fit lex,& qui pet
hoc non videatutiri pfçüaricatione peecati?Quia&ipfe
Paulus de femetipfodieit . Ego autem.viüebam finp lege , Non ----- --------- eftidem quod B dixit,, Legem y deftruimus, & K
lex
aliquando.Et quandopaulùs fine lege vixit, qui rutfum ; deftruitur.Paulus ergo in pr*fenti loco hoc pronunciât,
de femetipfd dicit -, circücifîonem oâauo. die fe habere, quod legem ipfe nori deftruat. Nam etfi deftruitur lex,
Hebræum ex Hebræis? Quomodo ergoVerumedt,eum péreasn quæ fupercminet gloriam, &honperPaulum,
aliquando fine lege vixifTe, qui oâaua die natiuitatis fu* I neqùe per alium aliquem faridorum deftriiitur. Vnde &
lignum circumcifibnis ex lege füfcepit ? Vnde confiât ipfe dominus dicëbat, Non veni foluere legem,fed adim
tunc fieri hominem fub Içgei quando ad id aetatis vene*. plere.N ullus ergo fànâorum.nec ipfe dominus deftruec
ritjvceligerepoffit &difcernerequidfitlex | neeprius Iegem.Sedgloriaeiustemporalis.&pertranfiens,àglo-
legis vllius cxtrinfecus iugum fufcipere.qnam internaßc riaaeterna permanente deftruitur & luperatur.
naturâlis lègis habereincipiatfirntitatem. Denique in Interrogatio V •
co vbi dixit~, Ego autem viuebam fine lege aliquando,
addidit: Scdvbi venit màndatum,peccatum reuixit. In
quo lioc eft quod oftetidit, quia inpûèritiapriufquatn, H M P I P M I P ~ ............. .........fV.....-,
'difctëtioncm quis habeat boni & mali, fine lege effe di- , Vbi nori eft lex,nec pr*uaricatio : quopaftOyquodin vfaltrio
cit-cum etiam fi peccat,’quia lex in eo non eft, peccatum j jegitur,verumfit, Pracuaricatores cxiftimauiomnespccca^-
ci nonimputatur:eum verodiferetionem boni malique j töres terrae? ;
iccepetit,voriiffeei dicitur lex,&veriilfe mandat^ : vbi
Cum lexy qua à Deo data eß,non omnibus tuncgentibus tradi-
tafuijfet,quando & ludais, & ex hoc diem vidtatur ApoßoluSy
autem éft vis mandati* hoc e ft, confcicntia re--
darguens peccatum. quod prius in eo mor-
tuumerat,dieiturreuixiflé. ■
0 ) ' .
Si non eft praeuaricatio, vbi lex non eft,cur pramari-
catores a prop he ta dicun tur ,qui legem non acceperunt?
Sedfi confideremus omne genus hominum » de primo
Rom- f
WaW‘
ÉàÉpifioïis Pauliparenretrahereoriginalepeccatum,
ipfu'tnfolum<lr pri-; .... ,
nium teftamentum eft,fubquo omnes homines,'etiam,!r Interrogatio. IX .
finel^ep^ariciat^es efle Hictiritur. Sedcum,ler eui*i ' Qiywodo Paulw Apoflolus duo bac contraria fibidtxißvidea-
denter poftèa data fiti& dicat Apoftolus, Vbi nori'eft |ex,;i tur,vtilltc vbt de corpore mortis bum loquebatur,dicem, Quod
nec praeuaricatiq : quopaiftp in pfalmb quodlegiturve-; eriim operor,non intelligb:^ econtrario. Peccatum
rum eft, Præuâricâcorës exiftïmaui,&e.nifi qûia omncs
legis eiuspræuaricatæfuntrei,quialiquo peccato tenen-
cùf obftriétiiquâmobrern etiatri paruuli, quod vera fideS
habct,nafeunrur,nbn proprie, fedoriginaliter peccato-
res. Vride ill« grariam remifiionispeGcatorumnecefTa-!
riarri.cpnfitemur pro peccato, ëo modo quo furitpeeca-
tores,etiam prænaticatores legis illius , quæin paradifo
^ata eft, agnofeuntühvt verum fit ytrùmque quodferi-
ptumeft jOEtpeccàtbresbxiftimaùiômnes peécatores
terne,& vbi lex non eft, née præuaricatio.
Interrogatio V I .
Vtrumfine legeMojßcredatur Paulus aliquando vixiffe , per
hoc quod dicit-, Ego autem viuebam fine lege aliquando:
cumß/eciaHterfefaieatur Hebraum exHebrdis, & oftauadieeir-
cunctfumfecundum legitpraceptum ?
Rejpon fio.
< Silex natutalis à lege, quæ Hebræo populo data eft,
difereta agriofcitur,quîd de qua lege dixeric Paulus,fàpicognouïhifi
per legem , & per legem cognitio peccati?
quothodo enim peccatum ignorai) at,quod per legernfwbati
Rejponfiô.
Iliad vbi kit Apoftolus , quod enim bperorignorpi
quid eft aliud,quam,Nolo,non approbo, non côlentio,
nonfacipI alioquin contrarium efthisquæfupradixic,
; Pèr legem cognitio p e c ca ti,P e c ca tum non cognoui
nifiper legèm,& Peccatum vt appareat peccatum, pèr.
bonum rriihi operatu i^ ft mortem. Quömodbenim
peccatum per legem cogtiouit,qHod ignorât? quomodo
apparec peccatum,quöd ignoratur ? Sic ergo diiftum eft,
ignoro.nonfacio, Quianullaconfenfione idego ipfe
commrttoiquomcdo dibturus eft Deus impiis, Non noui
vös,qüemproculdubio laterenemo'pöteft. Et fieüt
diccùm'eftjcum qui non noüerat peccatum , quod eftj
non fecerat.Nequeenim non noüerat quod arguebat.
Interrogatio X.
Cum Paulus Apoßolus dicdt,inJpiritufanäo nosclamare Abliiis
repenÉur.Origepesfine lege peccatum moteuume£ baparet:?»m»rfl>™r/«i».(il,fo »*i« JDcditDci,sfpiHtum
" mnnl," n ' ,r filxiluj in corda noftra clamantem j Abbapater î Quomodo
nos clamamus,f i ipfe clàmat in nobis? .
fe in nobis pftendit,hoc eft, antequam pei; xtatem ratio-
nabilis intra nps fenfus vigeret:cxemplum quoque pue-
ruli percutientis patrem aut matretn , vel maledicentis
adducens: in qup,vt aflerit, fecundum legem quidem
prohibentem percuti vel maledicf patrem aut matremi
peccatum fieri videcur, fed iftud peccatum mortuum ef-
. Rtjponfiii
Nifi quia clamare nbs facie j diim habitare coeperit in
. , , . * v . , - ( nobisrhucicaque agitaccepcus j vt largiusaccipiendusj
fedicic,quiaiexnondumadeftin puero , quæeumdo- 1 petendo,qùæcendojpüliàndo pofcatun Siue enim vita
çeat hoc quod faCit,fieri non licere. Sine hac autem lege i oona petatur^fiue Vt bene viùatur, quo.tquot fpiricu Dei
näturalivel ratiönabili, & Paulum Sc .omnes homines j agunturihifilii Dei funti‘Siueergocurp dicitur,noscla-
certuni eft aliquando vixifle,hpc eft, in ætatepuerili. O- | mare per fpiricum fanéfcum j flue ipfum in nbbis clamare
mnes enim fimiijter per illud tempus noridum capaces fpiritummori eft contrarium<t»quia & cum nos clamare
hums narurcuts legis exiftunt. NamaliterVtique non vi- ! dicimur,noneXnobis,fcd exiilo clamare probamut : &
dereturde hoc Pauli efle vera profeffio, qua dicit, Ego cum ille clamare innobis legitur i quid aliudnifiefli-
autem viuebam fipe lege aliquando. I cientiafuioperis,quo nosagunus,demonftratur?
Interrogatio V 11. | Interrogatio X L
J Quomodo dicit Apoßolus ,Lexquidemfân6la&: ill (la & C«w ad Romanosfmbens ApofiiluSyadoptionemfiliommDeii
bopr-cumecontra videatur ditenfsf ireus peccatilex ? quomo* | ^ ndmpttomm corporis fmexpeâare j i dicat : quomodo ibi quaji
tarn fitfilm Deir &. nonJit quod vitra exptätt, velut econtrario
dicit : Quifpintusteftiinonium reddit fpiritui noftroj
quia furtms fill i DeitEt net um,quomodo redemptionemcorpo-
r tsjper at,qu talus dicit, Ghriftus nos > e demit/
do bonafn earn legem dicit,qtiam vntutem peccati ejfe narr suit ?
I P Rejponfio.
A Deo bona lex data » femper eft bottatleX tâmén id=
eö virtuspeccati eft diéfca, cum augetipfftispeccatino-
xiam deledationem per feueram exhibitionem > nec tarnen
etiam fic mala eft.
Interrogatio V I î λ
Cum-Paulusdicat,. Peccatum non imputatur cttmleX
noive(t:nechon & illud quod dicity quia pet legem fit agnitio
pccciL&.quomodo Cain cumpeccajfet,ait,Maius e/lpcccatum
merimiqqdrn vt remittatur/ Scd & pairlarcba cum ddiofeph
defcendtjfent tn Aegjptum y&fimulata ab eo confutdtione arguer
rentur,tta adalterutrum dicuntl In péccâtis fumus pro fratfè
no,ftro,quia defpeximustribulationem artimçèiusj.cum
rogaret nos,Sr non exaudiuimus, eh propter hoc.vèttic
fuper nos tribulatio hrec. Sed&dobante legemfuitfe confiât,
cumttadicit:Qncd&cCi pèccauiinuitus, fiqccultauipee-
catum mcum.aut confnfus fum multitudine popul^quo
n>imi5annunciarem delirium meum, qui omneseuidenttr
docenturaghouifft peccatum fuum.
Reßtonfio*
Ex hiscolligitnr , Paiilum Apoftotum non de lege
Moyfi dixiflc.fed de naturâli legé j quæ fcripta eft in cör-
dibusnominum* Secundum ergo hanclegem naturale^
cpnfequenter ApQftqlusdixiUeVidebiturjipmpeos
°bftrüendu.n,& oniriem mupdura obnoxium Deoiiu-
drçio ënirii leg[S,quænacuralitér hominibuSineft, riul-
useftexpers,nequeIudæorum/rièqueg.tluliüm. -
Rejponßoi
HxcihterimÖrigenes ficibluiti Vtmihividetür,iii-
>qüiriiplii hoc eo foluit fermone» quiin confequentibus
nabecur«
interrogatio X I L
Cum Paulus ad Romanosferibens, Si DeUsprottobis, qüis
aduerfum nos-quaji dbfolutepronUnciet,heminem nobis effe ad-
uerfatiUmiquomodo Petrus econtravidetue pradiedre,dicens: A d *
uerfarius veiler diabolus,ficut leo rugiens circuit,, qua:-
rens quem deuoret ?
Rejponfio.
Dicit quidem Apoftolus,Si Deus pro nobis, quis con-
tra nos?non quod omninO nullum nobisineiledicatad-
uerfatium,fedhdceft.quod.pftendit, quiaDeoagente
pro nobis, contemptibilis Sc nullus efticitur aduerlärius
noiter.
■ ^ Ihtefrogätiq X 1 1L ,
Cum Paulus die a t, Non eft ppeefläs nifi a Deo,quomodo
Dominus perpropbetam de,quibufdam loquitur dicens | Iplire-
gnauerunt,fednonexme/ J
1 ■ Rtjponfiöi - ■
Quafidicerfct, honmepröpiciojfedmeiiratöi Vnde
Rom. 8.
G a l . 4.
Bil/lioth'Vet. Patr.i om.tj» ififekom.
t;.
Öft. 81
I H l f ' l