8ö », G 9 . r:' ; , s ' D e nugis curiabum
ritatem, v t quicquid in ea ecrnicur, eius mcrïto venuftü i
ctédarur & decorum.Non tanden vfquequaqj decorum f
eft,qUodintenebtis ignqràqtiaspbîçdratur»necpotëft
quifquam clatefcere,oifiinfidc illi^'quilux veraeft,&,i
illuminât omnem hominem, vénientem in hune gnun-
4u.tp.Bx quop^se^qupdpifiittycripanptïtóa^.^ilta/
yerayirruselfe non poffitiQopd $ vifîq Ezechiclis non *
tacuit^quieo^urojquæpræcc^bant & ItquebâturChii-
'ftumi èandet^cpnfciÜonem efle ?ftcruic: ,San6torum
quippe veteris &noui teft^métiïh eo diftinguieur fides,
quod iftiiam fibi gâudènt impleta,quae îllfexpe&abant
ôcdefiderabât impienda, Sic érgpyenerabilis imago vir-:
tutis, dumfine fide & dÜe&ione fubftantia virtutîs fefTe
non pofiït. È,tvtinam inueniaturinnobis,quivelyirtiis
tis imaginera teneat.
Quit enim virtutem ampli üitur ipfitm) t tW»
Quis etiam vmbras virtutqinduit-, quibus videmus flo-
ruiflegentils,liccteislubtraôbo Ghriftojyeraîbeatirur
dinis non apprehenderint fru&um ? QuidT he miftoclis
diligentiaihïFrôntçnisgrauitatem.continentiamS'ocra-
d$,Fabricij fidcmVinnoécntiam Nurnaîjpdîlicitiam Sçt^
pionis,lQng;»nfinitatemVlyffis,G^tonis'pMcitatém,Titi
pietatem,imitatur ? Qüis non cum admiriatiorie veftc-
ratur?
ProfoWfiquidem laudatw & ulgtt.
Porro prçdi&i,& çoiîfimiles inagni quidem & laudabi-
lesviri', quafi quaîdamreculorumfuprumlyderarplen-
duerunriiilufttanrestempprafua.prsambulicoKtaneorum
fuôrum in id iuftitiæ & veriçatis fquod dj/pofirione
diuinailluxçrat eis. Sic qqoqùe in fuceélfionib.us populi
fidclis,nuquam humanogeneri.adnoâisluae tencbras,
cæcicatifqj moleftias depfellendas,fuafydera defuerunrj
viri quidem virtutis titulo nobilès, thagnprumque ope-
rum fulgéntes infigmbus, quorum exemples ad cultum1
iuftitiæferaper alij peruehantur.Nonne Abelinnocen-
tiam docijit,Enoch müdi tiam aôkioniïîQuiddelonga-
nimitace fpei & operisnô habuit Noèî.quiddé qbedie-
tiafidelicer impiendadefuic Abrahæ? I&accöniugij ca-
ftimoniam inftruit, & Iacob labotiiTtpleraniiam often-»:
dit.Iofeph parricidas fratres,boni rétribution^ rémunérât,
eoquedocet à bonis bonapro malis tribuenda. Iri
multismillibüs increduli,indurati,& DeumTemper ex-
acerb’antis populi,Moyfi manfuetudoqftenditur.&im-
minentibus aduerfis,confidentis Iofu» magnanimitas
declaratur.Iob patientiæindicitexemplum. Etpraeam-
bulusgratis Baptifta faluatoris dum posnitentiam præ-
dicar, Scvitiiaindicitfugam^cofelfionem eruit-veritatisy
dead increpationem ipiuris, & condemnàtionem ini-
quitatisjômniucftfidelium linguas exacuit.Quid vtriuf-
que teftamenti rorcram patres, quorum exempla funt
difciplinamorum , 2c re&iflïmainfiituta viuendi ? Hi
Q u o d 0 i p e r fo n a e o a p t a n t u r , & d t p r t c i a n t u r d i j j o c i a t t : & d e
C le o p a tr a , A u g u j l o ,& S c i p i o n c :& q u o d R o m a n i v a n i t a t i
* d e d itifu n t- y & q u i s f i t a d u l a -
i o r i t t f i n v .
/^iBterurnïh hoe fortuns ludibrio, perfons fibiinui-
V^/cem coaptantur,Scfi altrinlecus diuertant3totius a-
(ftus'faciesimmut^ur ,y t fi Glyceriutö tollas, autPamphilum.
Sublatoènftriialterutro nomen alterius petit,&
fi curn amantibus fufpiciofum tollas fenem, nullus eft,
aüt inütili^ömnino Dauiis. hint eft illud,
F o r t u i n a r n iif
C te ftr e it L a b te n u t e r a t,n ü r .c tr a n s fu g a v ilt*
C u m d u c e p m a t o j e j r a s a t q ü e a q u ö r a l u f t r a t . :
Sicnim perfonas, qns fibi aflueueruntjfibique faciunt^
decretum fortune diflqgiet,fit,plerumque vtvtraque ad
omnia agenda fua yideatur inepta» & quafi exclulara-
tiorie ofHcij depreciatur." Fattalupit lenocinia CJebpa-
trSjéx quo necluliuminuenit,necAntqnium.Equidem
otb.is yiótprem Cslarcm donisflexit, & inui(fti viriin-
fperabil.eraanim.um meretricius dejcor' $é proftituta facies
fuperaüit. Vnde lenpeinij eius folicituainem poeta
exprimehs.adiicit,-
r, V t i l m a d e fi p r c c i b u s f a c u f q i i e in e e jia p e r o r a t.
Gum veto Iulius rébus hümanis exemptus effet, qus
'Romani lm peraroris cbniugio fuerit gloriata, prificipis
Romanorum aufacftafiettare ferüitutem. Nee ftuftra,
cum ad-ömniaparatuipinueniflet Antornium.'Putabat
enifn ad Csfaream glöriam fibi nihil defoté, fi leitfcam
eiuSafcenderet.qüi lucceffor rerum Ponmeiji&vt fimulabat
iutis Csfarij, magis de temeritate fortunae ,quam
dé virtutis confciéntia confidcbat. Porro cum ad folici-
taridum Augüftum, muliebris impudicitis audacia;ac-
’ ceflifle^rpe fua fruftratai amoiém hbneftatis reputauit
iniuriam, caftitatis noinen'dedit fuperbis, bellüinquc
erediditindicendum fep, quem Iulio Cséfaré expertafu-
crat fortibrem: Omnes nocendi artesaggrefla eft, tan.
demque capta,&prbüöidta ad pedes Augüfti, etia tunc
fbllicitauit dculós dücis.Sédfruftraquidém. Nam pul-
chritüdo eius rnfia pudicitiam principis ifuit, Quod ybi
defp ^ ta fe ad triumphum vi&oris prssnouit referuari,
in c^iprem natia cuftodiam,egrèflai fe in Maufdleum
régumyécepir^biqüebóbiliifimis ex mqrèindutaculti-
bus,odbribus con qu ificisjfolipque diuitiis yfqufequaqi
f efertó jie iuxca futfm cólIoeauiyAntönium, & iriamil-
hs véhifqUe luis appbnens afpides, fiemorte qpafilom'
no refoiutaefti’Piylli fiquidem, Augufti mandato adhi-
biti.qui malitiamvenehifólétiinguiscducere, eoquod
quidfumin feptem millibus virorum, quosfibi.Domi- j féro vocatié'flènt,opem ferrenp valuerunç. Digniquinus
referuaui t,v t non curuarent genua fua anteBaal ,aut
cuieunqj vanitati profiâtuant animas pretiofàs. Hi funt
qui inter (ènfatos habentur infani , quia alicnæinfàniæ
noiuteftè participes. Et finem fine honore habituricre»
duntur,quia dignitatem naturæ,mundani niftrionis ha-
bitu poilùere dcdignâtur.Hi funyfotte qui dealtqfutu-
tum culmine theatrummundi defpiciunt, ludumque
fortunae coptemnentes,nullisilIeceb.ris impcllun tur ad
vanitatést6&in(anias falfas. Hi iam in fuis gaudent Ely-
fiis,ad vdlitatem fuam vident plurima.ôcad earn omnia
vifaretorquent. Cum enim fidelis anima dttrerra exal-
tatur,tune deinde omnia trahit ad feipfam.Speculantur
ifti Comcediam mundanam cum ep qùldèfuperadftarf
v t homines attufque eor um, ôc voluntates indefinen ter
profpipianC uro enimomnes exerceant hiftrionem, alî-
quem' neceile eft eue {peâatorem.Nec queratur aliquis
ipotus fuQsabaliquônpn videri, cumin confpeâu Del
agatjângélbrûmque eius, paucorumquelâpient.ium,qui
Ôtypû liidorùm iftomrn Circenfium fpedatoresfunr.
Erubefcat pPtius ,rfi quis in tanta liice iridecfentfer
mouearur.Scfetotumexercitatione t
mimica d'euenuftet.
de fic peri re meretrix yenenÖfa^ hata mores corrumpe-
re,oabiliumque virorum pudicitiam expugnareiPrQfc'
doäntea regibus'imperauefatippftmodum mifera nece
miferabilis fibi forte tragicumy fed Romano impend,
quod fiibuertere möliebätürifihem Gomicum fecit. Iii-
terceteraclariorib. Auguftititulis conniimeratur.quod
in täftitspeftis congreflU.madfitinuidlus. yeruntam.en
inSeipipne Africauo aliquid nd'inferiusiniienitur, qui
poft fingularem de Hannibale viiftoriam fingularis cp-
tinentis imigfte prsconinin meruit. Hannibal namque
Romanorum cqciditcxercitum vfqueadhoftiumfatie-
tate,&.donec prsciperetmilitifuo,vt vel ferro parceres.
De c^forum cadaueribuisinforrenceVergello pons fqli-
.dds fa&us eft vi&Ötisiüffu.D'uo mödij annulorumCarthaginem
mifRfunt, vhde Martern fuum Libya: prsfi-
dem aureo cly^peO^b infignem vidoria,honoraretjcf-
fetqfproculdubio tuncRoma diem vltimum habitura,
fi Hannibal qtiemädmbdum vincere, fic & viÄoria yti
■ feirbt. In yinditlam iftoruma fenatu mifius eftScipio
ÄfricahüftquiäPyrerieismd columnasHerculisi&
Oceanum vique tanta felicitate prouinciam rccu-
perauifamiflSm, vc vixfeiaturv citius ah facilius viccrir.
Qujetiam captiuos pueros&puellas egregi? pulchritu-
■ 1 ' I ■ ^" ’ '" ' dinis.
dints, reituuii ...
aucmplam venire pa fins elt,r.c quid de virginitatis mtc^
ei itatc, laltcm ocotis de,ibr. ill vidercrur. .Qualicerel
Hannibal cefleriti&manifeftam yiSoriamnotain puppi
pr5»bria ianruj pqlUcetetar.ictipmr belUTitnsLiuins
tefetr. Cxteram in tanti trinmphi gloria, quid illo ciue
modeftius.qui fe in tinto fuccèuu, nec Dominum ,n tc
vi£torem,ab aliquo .nid ab Hannibale paucifque com*
tolicibus.qni conditionespacis,rupto fordere,fraudulen
t abiecetant.paifus eft falutari Eosquoq; qni caftiga-
ti non obrem perabanr.prohibentis imperio, qnafi adulationis
reos,& publica: faiotisholiesab exerdroremoueri
iuflttjcum ramen genus sEneadum hanc roolliciem
aurium non dum t exutit.quin adulationibus deleften-
tur.Cum vero ab initio granilUmi fuerint.in qnoTroia-
nxleuitacis originem prxeipue diffirentur,eos hoevitio
cSrinue laborafle,hiftoriarum celebre rCftimonium eft.
Inde eft illnd: Romanos omnisadulatione corrupitur,
ant Corrumpir. Certe fi non verb«, pojiint omnes frau-
dulentis muneribus expugnari. Er quos munufcola non
deiiciam.honoribus capiütur. V rbis aufpicia, far rilegio
parricidii. 8c fraterni fanguinis cruore, numimbns mis
Romulus confectauit-Deindelemüribosinfeftatus, ho
— a_...I - ,,, / -^.-nmiinirarioneimnerii . rratl
umpno.atcurenimnuisoww“ » *7
medici curafie medicinajfic adulatoris finis eftfuauilo-
quio decepifle. Nam &
Fiftula dulcecanit, Volucrem dum decipii auceps:
Et venenapropinantur mclle circumlita, quo citiiis hb-
ceant. Verum
Non eft in medico fm p tr releuetur vt ager.
& finem fuum qui in altero eft, orator non femper awe*
quicutSic adulator quidem non fempetdecipit, aut de
amicotfiumphat. Fine tarnenfuonondeftituitut,Sex
contingentibus nihil omiferit. Nec enim Vlyffes Sire-
num voces euafit, quod ei aliquidfuanitatisdeefTetad
gratiam,fed quiaftimulis voluptatisj&meretricantibus,
illccebris vanitatis ».folidas victutis oppofuerat robut,
Tentator quoqu« Pfiarilaeus, & Herodianusinfidiator,
quas fraudis fuse non adhibuit artes, vt eüm capererit
in fermone lingua dolofa, in cuius ore non eft inuentus
dolus ï Magifter, inquit, feimus quiaveraxes,& viain
Dei in veritate doces, & non eft tibi cura de aliquo,ne-
que enim aecipis perfonts hominum. Quid quafefo
blandTusïScd dolus quo tendat, ihuidia quo feratur,
fubietta interrogatio patefecit. Sequitur enim , Licet
ccnfumdare Cafariannon?Eccelaqueusparaturpedi-
■ o - . Romulus confecrauiuDemdclemuribosinreftatus,ho- g— J f . n d m u iric II1AS
note vario fimulata communicationermpery , fratrem I nditiniquitas. Sienimcenfumdafadumefie
placauitoccifum. S S h l . populum Domini, fernen liberaorcRomanus
populusfideliter lugulabat.deificap Bi'æclaram hereditärem Domini, deciuri: &primifideliüs
inani folatio, perfidiam pratexens mamfefta , |P c„ alibus cerimoniis tantum obnoxiam, fubiiciet
pennaeat uiuiu.r..«»*«—----- r— . _ '
iicaret.Eofque mentiebantutinlortem tranfnlle numinum,
acfi coelo fno mnndoq; regendo, nifi tyrannis ad-
ditis.omnipotentisrion fufticiar manus.Faai fnnt ergo
f P indigetes, aut vt alii, placet, heroes, quos nec enam
■ human, forte dignos Romanorum perfidia repiitauit.
Traftnm eft hinenomé. quoprineipes virrutum mulls,
& verx fidei luceprxfignes.fediuos andeant, nedum
gaudeant appellari, veteri quidem confdctudineetiam
in virio,8c aduerfusfidem catholieam obtinenre.Si vwo
veniatur ad vetba.in Co iam Roroanus Gtxcorumpeifi-
diam antecedit, qui eonfqne adulandi lenocinium do-
cuit.vt àdoéili populo facilime trâfeatur; V oces qnibn
mentimurDominis,dum fingularitatem honore multitudinisdecoramus,
natiohxc inuenit,8c ad finirimos
pofterofq: fui nominisautoritate tranfmifir; Si qnando
qnxris,illnd tibi tempusoccurrat,quo C.Cxfar, exnens
nefcio an perficiens diaatorem,omniafaftns,omnia
occnpauirdllios certetemporis mihi fxpe occnrrit ima-
go cum ad potentioris nntum, fnbieaoruro ommadil-
ponantur,8clicet animo reluOante.in (eipfos parati font
exilii ,aut mortis diâarC fentenriam. Hinc quippe poreftastcrtibilis’,
hincangencis8cvrentisGonfcienrixftimuli.
meticulofa corda concnriunc, 8cprxcipuam mom-
nibus fibi vendicanr autoritatem. Adeo quidem,vt (acerdotes
legis diuinxprxcepta diifimâj|nt, fapienriam
nnccifcciiaanhctliècmniuoircess,,miu*r,ios f»it, —in-u-e--x»ig n-- a- r—usrï pxx^;t:us aut011
atisnefciuSjdifciplihçfubieâus.libertaremconcemnar
ingennus,torusdeniq-, popnlos qmetem 8c pacetn dum
enim omnesvniusptxfidentisvolnntatefetuntur.vniuerfi
8cfinguli fuo priuantar arbirrio. Nonne hxc crat
facies temporis, qnando , .
Stdmpatres cmfere p*roei,
SircgnumJitempUpetat)tu&ill,tmi ulfenatut’
Patfitraique inf.nda rntrut.
Eoqi folo bene enm ciuibus aétam eft, quod Cælar pm-,
ra iubere cfubuit.quamRdma patilNonnety-annl opi
nio, àd tyrannidis tranfiit fncceflures, dum iufpieantnr,
quod leges à fe roaluittollilquamab humilibusobferuaririn
eoqrlibettacisfctuaturvmbia,fifequi(qi quod
prxeipitur fimulat voluifle;facitque,imo vidtrur fecere,
de neceflitate virturem , dum neceffitaci lungit con-
fenfum, 8cquod incumbit gratanter annplecfarur. Hie
porro nullx funtpaf tes vetx,aut iogenux hbertatis, vbi
forum (ibindulatio veridicat,vanitai rotum.nihilq; yeritatirclinquitur.
autvirtuti. Adulationem veto !me dole
eftc non dubitas ,cum in adulatotum perfona de fe
confitentnrGnatho, quia cum maxime decipiOrtuoc tnlllSjCC
it'ganuus v-cjl»*«'-'»“ »'» --------- ' —r j
feruituti. Si verb^ributa neganda refpondcrithis,qu»
pro falute &quictc omnium militabant, quafi feditio.
nis autor, & reus imperatoriae maieftatis, apublicanis
iuftepotcritcomprehendi. Verum quia fruftraiacitur
rctfe ante oculos pcnnatorum, totiusf calumnix laquei
difToluuntur, dum-prolato numifmate cenfus , fuam
cuique cenfus reftituendam effè imaginem; & ita qux
Calaris funt, Cxfari reftituenda, vt fuo iure Deus, non
defraudetur. Equidem non omnibus datum eft,vt bla-
ditiarum laqueos fic euadarit,cumeos alius non prx-
uideat,alius ctiam prseuifos nequeat declinare. ynäm
Rainen certum eft illis, qui huievitio Hediti funt, non
magis placere viitute'm , quam illos bene olere > qui in
culiru habitant.
C A P . X I.
De munufiulariii &promißariü, & quod promts
tere non expediat ad virtutem.
T N eo autem adulatotix virmagna confiftit, fi oifilfiis
lbropriis,al:euacommoda curare videaris.de tuo fl.anquam
auf raro.Iemperautfxpeloqhensdeillius,quem
aucuparis,emofumento.' Prxterea roanum coptine, ne
ti quidetiam inuito ingeratur,accipiat,darn.influatlorr
danis in osieius,qui'dum omnia copit, fibi<F»q«e<*
mniadeiureputar conipererelEfariensgulainiatiabiltu
qnomndamanimilium, dbneefatietur comunem alps
inuidet aburo, 8c in quo aliorum fubneniturinopw, fe
fraudem pecpetifufpjcatur. Sicfottunatusflbnnterdu
fubtrahipufar.quicquidquocfinqnemuloeonfcrturm
B W CraflWquïVvtdicitur.mihte d.flimulante,
eo quodfolus,aetprxcxtcrisapudParrhosaurum »
rat,aurunibibit. logurfba quoquefxpeRqmanum ex-
armauit,8c fregit impel iom '8c exercltumppfius quoque
Vibis concuffit maipftatem.-Nunc dant pmra,promittent
mteFdum plu. imaged hoc liberum eft his. 8c fxpe
condueii.quialiqua donate confueuemnr• Alioqum
promiffiogratix conciliandx nonproficit, fed quad de-
ceptio fiaudulenia,-fllam qux eflevldetnrplerumque
ex tineuir.T anro qu'dem yalidius,quo cum prudention
& lu io t iv i r o negotiiimgeritur. Simpl.ei.as namque
arcumuenienrium mfidiislariuspatet 8c facilius; fup-
nlantarar.Vnde illequinon vrbem, fed orbem lafciuis
implenicatnoribns.foliicitarorem puellarum 8c lmpu-
r dicum infttuens amatorem,ait:
PiMciU'dmcsquUibctWpittfl. •
At ohilofophur nunquam ,aut ratifllme,8chocexmfta
,. ‘ —------— ' ' caufa