
cbriftianorumfilybaptizati. NonbaptUati autm, &et\am , auttm orationis btntficio ex toto liberàtum ajpexii.
ItntiÜumpmiyne^mregnumintrantyne^iurumad tomen- C“ J *****
•avadunt.Sunt tnxm expertes* peccati. Cum igitur Pater fancies
aflerendo dicat, animas puerorumnon baptizato-'
cum, hec paradifi perfrui gaudiis : neq-, iterum cr uci a t us
inferhii cum fint fine adtualibus peccaris fuftinere, reli-
quit in noftra intelligentia locumtcrtium,vbi anim çta-
ium,Deo iubente, pod; hanc vitam recipiuntur, in quo
fcilicetnec bonipræfentiam,nec mali fenfibile posnam
aliquam experianrur,Et licet huic iocoPater fan&usno-
men non impofuerit'.SanÛitamé Latini,vt Auguftinus,
Gregorius & cæteri, quippe quieodêfpiritu repleti fue-
runt, déterminantes de nomine loci, hunc locumJinttm
Abraba,tiuelimbum nominauerut.in quern ante aduc n-
turaChrifti fan&i Patres defcehdebant.Nunc vero pue-
ri.qui abfqj bap tifmo deçedunt, fine poena fenfibili ,vt
di<ftumcft,detinentur.
Probatio,quod fit Purgatorium.
r \ £ quarto loco, id eft,Purgatorio,multa fanâorum
• * - 'Patrum teftimonia reperimus.Et primo in Epifiola
ad Corinthios, vbi loquitur Apoftolus: fundamentum a-
liudnemo potest ponen, prater id quod pofitum eft, quoi est chri-
Jiiulefus. Si quisautem fuper&dijicat fupra fundanrentum hoc,
aurum,argcniu,pretiofos lapides,lignum ,foenum,fiipulam:vniuf
cutufa opus manififium ertt.Dies emm Domini declarabit,qui in
igne reuelabitur; & vniufcuiufc^ opus,quale fit,ignü prohibit. Si
chins opus manferit : quod fuperaiificauttpiercedem accipiet ;fio-
pus arfmtjetrimentum patietur: ip ft auttm faluw er it-ft c tarnen
quajiptrignem.Gum quidam doófcorum fuoriim inter eos
attetius.vt difitum locum exponèret,adiecit: Ignéiftum
credimus, kxJ kç Tnesov, id eft mundificationem. in qtio
animç defunótoi ü proban t ur tanquam auru in for nace.
Sanâaqubqi Macrina, foror B.Bafilij.ciim eflèt libe-
ralibus ftudiis imbut a,&Spiritu fanóto replera,inter alia
quç de facris er udïtionibus d îuinar u m 1er i pturarum ex i J
pofuitjde igne Purgatorio talia teftata eft dicens: Oportet
Sed dicent forian Græci: Ignetn iftumcredimusigwmin
fernalem : à quo etiam quiddinvirtute orationis liberantür: vt
Traianus Imperator, qui pcrB^régorium, qui Dialogas dkitur,
fuit /«JïeMtafHsSedçontraB.BaÜlius in offioiomorfooVü,
de infnnftupfapoenitentia exiftentium in inferno, talid
fatetur : Quid turbaris importune o bomo lyna bora omnia
pratereunt : nantit in inferno pçenitentia -, neceftibi réquies. lbi
vernis,quinon dormit Jbiterra obfcura &tptanebulp(a.;
1 IcepiB.Athanafius,çumquærèretutaqüqdg.rn4qpæ
eflentilla pecoàta,quaç per orationès,& alia bénéficia,&
fuiFragiadilaenturpo,ftmQrté;re(ponditac,Hi$jMagniîs
Dionyüj&Çicdieiv.Siquidemleuid&fubtiliaexiftMtpeccaia
defundorum, per dpi tint vtilitatedeber.eficiis,qu&pro eisfuerint :
fiverograuia, velturpiafuerint pea at a botnin is, conclu jit contra
eunt,vdaduerfuseum Deus. Veruntamtn oportet nos cur am genre
deproprits animabus & non Jjterarepoil mortemper alias obla-
tiones confeqtii ventant deliftorum.blxc,& his fimilia inVitis
parrü,ôi in Dialogo B.Gregorij,que fimiliter recipiunt;
de animabus defundVorum reperiuntur teftimonia.-quæ
purgacorium locumpoft morteefle fufticienter indicâr;
erfi Paulustacùiflèr. Græci noftritemporis terrenarüm
rerum foliçicudine, non tamprofe, quàm pro vxoribus
iùisj&filiis occupati: tenentlibros pulçhros quidem,^
ver6s,nifi quos corrupeiütj daufos: quin & libi penitus
ignotosiY .n,de nobis>erii;acérquam tenent,&ignorant,
predicantibus,quafifalfariisfcripturarum,&nouainau-
dicadoginatizantibuscontradicerenon verentur.
Alijyero obdudto fupercîliograndia verba trutinad-
teSjauthoricatemApcftoliadQopnthipsrepugnantem,
pro fe exponeréconantur. Dicunt enim : fund amentum
aiiudnemo ponerepot est prater id,quodpofitum tsi.qmd eftChri-
(lus lefus. Fundament um v num,hcut iam diximus,eft ille
lapis arigûiarisChriftusïfiaper quero ædificad funt Apo-
ftdli,&: Prophc tæ,& qui pro te^npore fperûtpatres Spi-
titu Dei pleni. Aurum.vero,& argentum,& lapides pre-
ciofi funtEuangelicapræcepta', Ôc-altitudo diuinorùm
animamadjimilitudinëûeifxclam,adipfumredtre-.nonreditaüt, dogmatum.concra quæ.porræinferinonpofluntprçua-
nifipurgataipurgatur vero per ignem,po8 banc vitamparatum.
lftudteftimoniumrepcrityrintraâatibus.qui Macri-
na nominantur. Sed forfan dicent nobis : Nos teftimp-
nium mulierum non credimus.Efto.AudiantigiturFra-
trem eiufdemi Virginis magnum Dodfcorem Eccléfiæ B.
Gregoriiim Ny (Tenu m 3quæ,&r qualia in {èrmône,qui in
primo fabbato poftPentecoften, incommemorationé
defun tftorû, legitur, de igne purgatorio référât teftimolere.
Conati funt nihilominusfuper illud fundamétum
immobile, malitiofifëdlatores, hæreliarchæ, dico adultérantes,&
corrumpentes fermonem veritatis,çdihcare:
id eftomnemmateriam prauædoftrinæfupcruiduceie:
putantes, vt ita dicamus, in hoefe obfequium præftare,
Dco.Sed veniet fecundus Domini aduenrus,fiue; appa-
titio: Sc inuti(ia quaedam aedificatipnis opéra exterorum
doclotum cum detrimento confumentur, fiue combu-.
nia. Dicit enim : Si humxnam naturam voluntarïe iuxta liberi ' rentur. Iphautem lie falui erunc, quafi per igneminex
arbstrij motum quidem indecent er pracipitantem fe „ violenter ac
coactead fuum beniplacitum tranjponeret, id eft, adfe traheret
Deus, velinduceret:ablatio effet hocPtfCLprahabitabonitatis, &
aquipoUentis Dei dignitatis pnuatioK JEquale Dei eft liberum ar-
bitrium. Vt ergo &potejtas maneret natura, & malum abolere-
tur, hoc inuehit Deifapuhtia confihum. dimitterefcilicet homine
in bis,in qutbus voluit ejfe,vtgufiatis malts,qua operative ft, rur-
fus redtatperdefiierium vqlutarium adprjlinam beatitudinem,
dmnetfc vitiofum,& inationabile quoddam pondm pofiponens,&
remouens a natura,fiuc prafenti vita per orationes,y& olferuan-
tiath mandatorum expleatunvei poft banc vitam penitus per purgatory
ignis conflat'tonem purgetttr.
Item B.Balilius: Introducens perlonam defun dlilö-
quentem in officio n ortuorum talia dici t:Imago fum inefr
fabilisgloriatua. Etfifiigmata, velpunctwnesporto deliclorum,
mifererctua plafmationis Dorntne, &purga per vifeerdmiferi-
cordiatua: & dejiderabiiem pcenitenttam concedenitbi, paradtfi
ciuem rurfusfaciens me.
< ItemDamdfcènusin fèrmoné mbrtuoru,voleps pro-
bare , quod eleemofyna:, 8c orationes;, & alia beneficia
Ecclefi^ prófint defunófcis.introducit verbi gratia exem-
plum.quodin vitis patrum de quodam difcipulo cuiuf- -
dam Patrislegitur, 8c dicit: Cum autm dcfunftuseffet difei
pulustiüs, feirt volensfenex, qua & qualia meruiffet in vita fud
iuuenis illc,ioepitaures Domini orationüinftanttapulfare;Cum%
iftaperaliqua hórarumfpacid fierent,viditfinexpradiclum iuue-1
nem influuto ignto vfy adgulam demerfum. Cumveroorationi
anxius incumber et ,proJpextt eundem vftfeud cingulum. Ultimo
tinguibdem fcilicet.Saluabiturergo tabs,fanabiturfmia-
bitwr per ignem ficut adamas, qui nunquam confumitur
per ignem.Sic & ipfi hxrerici,& malitiofifetSatpresfal-
uabuntiu'jid elt,conferuabÜL ur,non ad purgandum^ftd
cruciacusæternosfuftinendos. Hase eft,inquiunt,'expp-
fitip bona,vera^& hie fen fus aiidfcorum ;
Ad quod,licet fuperius fatis determinatiim fit,dupli-
citer rèfpondémus. Primo, per virtutem verni,quod di-
cit ur faluabitur. lftud nàmq-, verbum &,d> ^,quod Latine
redd i t\im,lunzt,faluo-, ica proprie fignificatfaluté,id eft,
liberationem ab omnimoicft»a:quod nunquam',& maxime
in pccna^conferuacionem.Et cumabundantiffima
&cppiôfiffimaexiftatli.ngua,Graeca,itaapprppriaïaç>ûc
yerborumfignificationes fuis terminis\ quia nunquam,
autràrilfime^rçcipueinfacra pagina ponicurvnum pro
reliquo. Vnde aliter d e h n i c tm cuftodire, aliter lonferuare,
aliterfanare. Primum nam q; dicunt <|)i;AÓArc«>:fecundum
tjîçw; tertium <râÇa: quod falutem, id eft,liberatipnç ab
omniineommodóiquodeftele6torum:quo verbo vfus
eft Appftolùs in præmifta auótoricate, definierunt. Sic
rci^tà, vnde (rai7>jgi*falus,& o-cowifj,iàc(ï,Saluator‘ V n à c
ifte expofi t o r præmiflæ auâori tatis Appftoli sÿat virtutc
verborum ignorauit: aut.quod magis præfumédum eft,
fciens,&prudéns veritatem Fidei maliciofe abfcondit.
Secundo refpóndemas,quod prçpofitionis verbi hu-
ius,^er;fumituraut caiifâtîuc,aut inftrumentaliter.Qup-
cunqj iftorum modorum fumatur , nufquam adamas
fâluatur fecund ü eos per ignem : quia non habet hoc ab
igne,
i gne,vt confèruerur lapis fil e illæfus : (êdp otius à natura
cabrer fibi à Deo infita.v t fcilicet ahelemençp igni$ nph
poftic corrumpi. Similiter&;fiomo co.rruptibilisclim
lit:nonhabebit,hocabigne,iiuegratiaignis jVtihæter
npmfiue viuensiuignecrucieturiféd^Depiubenre, fii-
pra naturam ad malum fuum,tale quid poft refurredtio-
nem récipiet, vcfic in aerernum viuens,, fine fine per i-
gnem,&migné,npniam{àluetur,ideft,confcruetuf fe-
cundtim Graecosîièdnotius crucietur. Salüari ergo ho-
minemdicimos,cunv£peceatorum venialium maculis,
median te illoi^netefnporali 8c purgatorio,liberabitur:
Vtfievidelicetanimapurgatailèupunficatapropriisma
ccrlisjdigna co n fpc (fttriiudicisqüandaqne prçfen tetur.
ScFip.rtîjn} eft enhn.0 jhü.ioinqum*tùmi»iïÀbit in tarn tied
anima portât i n qu i n a meb ta-veniàli ûm ,y t fupra oiften-
füttt eft,per illamantiphonam:Iw«^<»/«wiw( " HÉ
Rationes Gracorum contra Latinos in azymo confècrantes’.
'TDRimo, dicunt qupd Dominus.nofter, qui in foi mé-
A moriâ hoe fieri mandauit.^tonin azymo.lèd fermen-
tàto pane tradidît difcipulis foisÆonftat enim,quod fe-
cîidum legem Moÿfi,quarta décimaluna fiebat immo^
latioagni.&efusazymorum.ficutfcriptumeftLeuit.zj.
quæ diès.Pafchâprdprie vocabatur.Sed Domïriusiuxta
Euangeliutpiqannis j ante diemfefium Pafcha, éelebrauit
coenam eu difcipulis fois, &myfterium corporis, & fan-
guinis foi tradidit.Siin tali die,quierat tertia decimalu-
na,celebrauit Pafcha: tune vcebanturfermentatoï Ergo
de fermentât© tradidit corpus fuum.
Item : non introierunt Pratorium, vt non contaminarentur,
fedmanducarent . , .. .. M PPaf cba.S e dM tu nefuit. liuna.quarta décimât-
WÊ M | M „ ,& cas- j ergo in praîcedenti,fuit luna tertia décima,quando Dotera.
Ergo;non hifi purgata.Et ficuc hsbemus de diuice, j mincis tradidit.cörpus foum:&inde vt prius.
& Laz»ro,quod irreftagabi|liter refponlü accepit,quod j Item cum Eüangelifta de materia illiuspanis facetet
ncmpoifcttranfire afiquisalocq tbrenentorum. Igitur mentiçnéjnon dixiplefusaccepit azyitiai ied accipiens
purgabitur alibi; Iftunrlocum dicimuslocumPurgato- Iefus afro v.Et ^.Ti^'fopponitprofermentato.Ergó,&c,
rij,ad quem tranfeuntanima:. quæ dum adhuc v iuerent
de fuis cxceffibusplénarie non’fatisfecerunt. Habcmus
igitur expræmiflis quatuor receptaculatsdcfunôlorum,
Item cumfcriptqm fit, quodftandq, & eum latftucis
agreftib.us,& feftinanter deberetcomedï agnus pafeha-
li.s: nullumtalequidinEuangelio repetitur, Vnde " 'J
id eftparadilum bonorü, trifernùmdamnatorü, Limbü ftat, quodillacoenanonfuitPafchaIudseorum,fedpo-
pUcEorü non b’aptifatprfc&Purgarotium pcenitentium. tius cöena;&Pafchâ-Çhriftianorunï,noneumazym'i^
jncipit tertta Difiinä là. De Sacramento Alton». j fed com fermenta to pane, quodfiguifïcat Chrifti-perfea
l(ftp fuperius de Pro ce foone Spiritus fan6ti,quam | dtionem, fuitCelebratum. Nain Chriftus nofterDomi-
QrascinegatirtEt de Paradtfo, 8c InfeCno, nec non nüsdqâs naturasin vnam perfonanvfibiyrtiaic, & ficut
& de Purgatorio,de quibusfimiliter male fentiunt,nue dipinaeft fimpliciffima. ica humana,eft eompofira ex a-
de Sacraméto charitatis,id eft Euchariftiæ cöfequenter I hima & corp>ore,fiue carne.Sicut ergo in Chrifto foit,&
videamus. Ye’rum quia q-.jaldam friuolas rationes vij
demurprætendere in foam defenfionem fui erroris : Ilr
la pöftpohenda (une,quæ fob pcætextu pietatis errorem
huiufmodi nutriunri, vt non iolum vifis racionibus , 8c
auéboritâtibusi reprobentur, verumvnde , 8c aquohaeft
diuinitas.anima.&eorpusdta inrayfteritfSacramen-
tinoftri,quodex perfeéto pane,id^t,fetmentatopetfi-
citur,fimiliter criareperiuntursfcilicet forma,fermentö,
& aqua. Veftcum aucem Sacramentum non folum non
eftverumSacramentam.fed necSacramentum quidenr,
hnerunt originem,declaiemus. Vccum abfque roborc , quod tantumdifcrepacà veritateiHç font rariones.quas
firmitätisjvelutdoiriüs fine fondamqnto, apparuerint: |
ad modicum impulfiim fideltum, omnis eorum ftcuiftu
ra ne quiris.r u i n xc xpo na tur.
Anno.itaq*,ab Incarharione Domini millefimo quin
quagefimo tertio, tempore Leonis Papsenoni.foit qui-
dam Patriarcha in vrbe regia Conftantioo poll,nomine
Michael^Cirularios.Hic fiquidem fequutus peromt\,ia
pricedefTörem fuum Photium Patriarchani, quiprius
fuperbam ceruicem foam'cöntta lümmura Ppntjficem
erigereatteritauit, nifus eft,quantam5potuit, etfi non
quantum licuit^La tinös>qui eadem vrbe tunc temppris
fublmperatore;Gra5Codegebant,adGr-£ecorumritus,Sc
prietiipiiead fäcrificandum in ferm.entato, tandem per
eenforam Ecclefiafticaminuitare, Sed quiatantum Cephas
diuRomana'm Guriamlacere non potuir,rnifli-funt
aiPontffiee-fummo;Legariadpr«didtamcitiitatem, qui
hliiufiwodi furentiuin impetutn^per' äu^oritatem fedis
Apoftolic£erefrenantesjeum-,& fequaceseius anathema
trs^adio pereufferunt, extuncitaq; Gra?ci maiorisin-
uidia ftimulis agitati, quam plureshbrosi feutrada^tus
in confufioriem RomanaEcclefia edideru nt,8cfuis po-
fterisi gendosjtanquamaurhenticosjScfidei catholic^
firmitatemhabentes.diftri^emaiidaucrunrjeosveco,
qui in his coritrariadogmatizare prelumercc.annuarim
inEcclefiisjVoce pr^conis.qj vfq; hodie in eoruEcclefiis
conuentualibus ob (eruatur, hareticos denunciai.ent.
Hunc igitur Miehaelem Graci vfque hodie feqhcn
tes ^Latinos Azymitas voce publica aflerere nonNcreii-
tur. Vndein tantam excsecationem ,.&co n tern p.tum a -
pud eos denen it my fterium Sacramcn ti: vt no lolum in
mortis artieulo ex-eofumererecufent, vertun ctiatniu-
cendij'foppliciumpotiuseligantieiititevqiiafimpliciter
confiteri. Probat-hoc Gyprius^quinoftris ceinporibus,
duodecim monachosGr^cos ilto erroie laborantes,no-
uos diahbli martyres, per fiammas ignis prod u xit: Dice-
bant n.pradidhmon'achi: SacramentuLatimru lutimiejfi,
& non SacramentÜ: & quod facrificantes, vtlfumentes ex eo,mo-
regentthum.damomis m molar tnt. Rationes au tc quas^on-
tca Latinos alleganitj&quibus fc cueri videtur,fun|ifts.
in eorum libris meinuenifie recolo, 8c ab ore ipforum
audiuifle in difputatiorre. I
R-cffonfioad rationes Gracortim.
A D primpfo igitur obiedfomyefpondemiis lie,quod
*■ A-fecit Dominus Pafcha tempore modo debito,
autnon.Si dicant,non:Gontraloannes Chiyfoftqmus,
HomUiaodtuagefima quartafuper.Matthxum,itadicit:
Non enim Cbrsjtus tranfgrediturpnfiba tempus jed ludai, quio-
mniapxafurnunt, Cbrifiutnconculcant &)eges: quia diligent cr
ftruebant furore,& [apt eonantes mterficere,non valuerunt: tunc
accipientes tpfum ex infferato,valuer tint etiam Pafcha dimittere,
prohomicida fuovoluntate implenda. Propter quod conoreeati
flint omnes,&c. ,
1-dem fqper loannem: Non ergo aliter opinantibus vifum
eft. Do minus Saltutor,(qui^‘ ipfeait:Non ventfoluere legem,fed
adtmplere) pafcha fuum antuipauit: fed tempore, & modo debito
cuncta confummauit. .Fecit ergo pafcha Dominus cumdifcipulis
fuisficut Euangelilta teftatur,quando fecit eufn-
azymis,6c agnoimmaculato,vcin lege feriptum efti
, fcem'Thcqphylaiftus Bulgariae Epifcopus, expdnens
illud quodjegjtur ad Corinthios : i onueniehtibutvobisin
vnum,&c.iu dicit: Non pojfum noncoticedere,qttandoipfeDo
minus corpus ftiutitexpane, quem hdbebat, fcihctt azymo, ciim
dies ejftnt azymorum_, tradidttdifcipulisfuis-, Sifecundum Euan-
gift* , & fanäorum. Patrum fernem atcelebrauit Dominuftemr
pore debjUoBafcba. Vtide tunefermentatus apparutt contra legem?
Sicut enim feriptum eftitiExodo 12. Septem diebnsfernißntatum
non apparebit in Aoptibus yefiris. Quodjicredtmus verbis verita
tis dicent is: Non Venifoluere legem,&‘c. Credtndumeft,&pr&-
digqndum,Dominum lefum nec vnumlota, nec vnum apicetn le-*
gtspraterijlfe\&yt mim tr/tpjgreßionis immunem , dixijjeinfidtatoribusfuis.
Quüexvpbisarguttmedepcccatolalto'quinecpec-
cat* multorum. ttilijfct,nec prdtyanfgrejfortbusorajftt.vt non peri-
rent,nec pro.nobis paffits fed profua prauaricatione iu fte pimitus
fitijftf} prafertim quod non folum trangreffor ltgifinumtm efit,
fermemato tunc apudje reperto; fed tnfttper tnultos dtfcipujosreos
mortis ejjeciJfet,cibanseosfermetitato,& in iniuriam diuina legis,
quodeft impoßfbüe.