j-al.cóqui
B
f al.Tati o.
+al.Curio.
npn quidemdffipluca,fedlibéridnsliccntiç,&opulenra.
magis,Stc|Uxad communcra lxtitiam, (aluà tarnen mode
ft ia, magis quam ad philofophicum rigorcaccedunt.
AbhiscrgoNafidianitxarcentur, Sequicunque (uper-
ciliigrauitate , & inamxno vultuadmiflorum hilarita-
'tem offen dit. Qujcquid enini in olla ferueat, aut in t
culina paretur.aut congeftum fit in proniptuario, aut in
ftiénfa tcfplendeat.infipidumcft St infulfum , finqnKi-
la ris vu kus iudicio faporem ingerat charitatis. Nam Se
Iupiter,vt in fabulis effipauperisliofpitit acceptauit con-
uiuium, St magnas repurauit delitias, quoddèuora Phi-
lemonit angultia miniftrauit. Ht qui dem delilo di dum
eft, fed obtinctapudomnes, quia
fuptr omni* vultus
Accejftre boni, net inertpauptrque voluntas.
Eft ergo ciüîÜter conuiuari,hilarivuhu,larga manu,dili-
gènti officio amoenafe conuiuium,Stquod in vfiiro fup-
petit, habitàratione pcrfonatum, loei, & temporis, fin-
gülis difpenfâre, nonquidem ex triftitia velex neceffita-
te,cum hilatem datorem St Dcus diligat.In Vfusiftotum
licet St f Catio '
Votierefignxnouis pnceptis, qualia vïncant
Pytbagoran Any tique rtûm, doét unique Piston*.
Porro conuiuia philofophica omnino, caftigata, 8t fuis
regulis limitata funt, v t qui yctfàntuçin his,poffin t nulla
cibi & potus impediente moleftiafuis cfficiisinferuire,
Sobriaenim funt, & omni luxuria caftigata, non impe-
diût So era tem nepofitiuani iuftitiam exe qua tu r, à riatu
rali inquifitione Platonem no teuocant, merooriamre-
rùm geftarum non excutiùAtf Critiæ. Timxus non pro-
hibeturcaufasrerum omniüapcrire , neealiquisàquo-
cunque virtutis officio retarda t qj.Hic nec trlfti t iam,nec
vultum nubilum contingit in bonis ducere.necCralïùra
indigére. Vbi àqua & panis fit, St exterahiÿ fimilia, ibi
naturx fàtisfaéfcum. Quicquidfuprafuerit, uonad vitas
neceffitatem fpedare,fed ad vitium voluptatis.Bibereôc
comedere, nondeliiiaruraardorenv, fed ûtim famemq;
eftringere. Quicarnibusvefeuntur,indigereetiamhis,
quse non funt carnium. Qui autem fimplid viûuvtun-
tur,cos carnes non rcquirerc.Sapientix quoque operam
date non poftumus, fi menfie abundantiam cogitemus,
qùxlabore nimio & cura indiget. Cito expletur naturx
necçffitasvfrigusSc fames fimplici veftitu, 8t cibo expelli
poteft. Hoc quidem Epicurus j, licet àturpi fequacium
gregéeontraxeriçinfamix notant). Porro Ariftqceles do-
cet à quibus fit volupeatibus prçcipùe abftinédum.Cum
t enim dé qliinq; pattito fenfburo fontëyoluptasoria-
tur.illam quæeft guftus& radius, id cft cibi M t veneris
folam hominibus commune dicitcflè cumbeluis,&id-
circoinpecudunvferorumq, an’imalium numéro habe*
tur,qùi(qüishac voluptatcferarum océupatur. Cxter*
ex tnbus atiis fenfibus prohdentes horoinum tantum
proprix funt. Quisergo habens alsquid humani pudo-
ris volüptàtibus iftis duabuscocundi atque comedendi,
quæ homini cùm.fiie atqueafino communes funt.gratu-
letur ? Hoc Ariftoteles. Socrates autem diccbat multos
homines propteréa velle Viüere, vt edeient St bibetent;
(c bibere atque efle,yt yiueret.V nde.Satyriçus:-'-
Summum endentfas animampraftrrtpudoriy
Et propter vit am viuendt perdert eaufas, ‘ . .J.
Refcrt Valerius vinivfum olim Romanis foeminis fuiffe
ignotum, neicilicctiiyaliqùod dedecusprolabçrentur,
quiaproximusà Libero pâtre interaperantix gradusad
•j-incoceflàm Vcnerem efle foUffieuit.Gpnuiuiumetiam
folénne maiores conftituerunt, idque chariftiaappclla-
rum eft, cui præter cognatos ôc affines nemo interpOne-
bàtur : vtfiquà.interneceflariaspfonasquerelaefletorillum,
quem Cicero autore Lucilio, femel in vita tififlè j ta, apud facra menfx & inter hüaritatem animorüm, &
fcribit, magnopcre admirari. Adfünt vtique voluptates,I fautoribus concotdixadhibitis,toirerctur.Scnediqtiiu-
fed qüaélalciüia careant. Adeftgraüitas, iedquxixtitia' uentus ita cumulatum & circumfpedtum hoöcremréd-
non excludat. Habent aütem & hxc conuiuia fuas fum- j debat, tanquam maiotesnatu adolefcentiu cpmtnuhes
ptuarias vel cibarias leges: non tamévtrebus, fed vtpér- j patres eflcivt. Qupcircaiuuenes ita (ènedutero die,.vtaionis
parcant. Res enitn quatenus vtilitas, aut honeftas
iiquem ex patribusconfcriptis,autpropinquum, autpfr
ternum amicumad curiam'deduce bant,affixiquc valais
expeâabant,donee rcduccndi officio fungerentnr.Quj
quidem voluntariaftatione,& corpora&animos ad pumamus
expofeit, effunde re non vetentut. Siquidem in eis nil
fapienticharum eft, prxtervfum. Videtur autem beatus
Hieronymus ad cuftodiam fobrietatis, cuius iocund<ffi- .
maSc vtiliffima voluptaseft,egregiam ftatuifte cibariam: biica officia impigre,fiiftinehda' robprabant. Breuique
legem. Ait ergo: Adefte debet mtio,vttales St tantasfd- j proceflu in lueem virtutum fuarnm verecunda laboris
efcas, quibus nononerctur corpus, nechbertas
animx prxgrauetur.quia St comedendum eft, deambu-
landum, & dormiendum, Sc digciendum, & poftea in
fiàtis venis incentiua Iibidinis fuftinenda. Luxuriofares
eft vinum, St contumeliofa ebrietas. Omnis autem qui
cum his mifeetur non erit fapiêns. Nec tales accipiamus
cibos j quos au t difficulter d gerere, au t comefos mtgno
partes ot perditos laboic doleamus. Olei urn St pomc-
rum ac leguminum, St facilior apparatus eft, & arte im-
pendiifque coquonim non indiget, St fine cuia fuftentat
humanum genus -y moderateqUefumptus, quia necaui-
de dëuorarur quod irri tame ma gulz non h abe t , leuiorr
digeftioncconcoquitur. Nemo cnim vno St duobus ci-
bis, hifque vilibus, v fque ad inHationem ventris onera-
tur.Quxdiucrfitate carnium,& faporisdéleâatiqnécô-
cipitur,cum variisnidoribus fumant patinx, & ad efum
foi expieraefurie quafi captiuos trahunr. Vnde & morbi
ex fàtüritate nimia concitantur, multique impatie nriam
gulx,vom ini remediantur,& quod turpiter ingeflèru n t j
turpius egei üt.Scd foi te nim is auflerus vidctur efTe Hie-
rony miis.St cuiils ediéio diffici limum fit parère. Efto,li-
ceat contemniHieronymum,Stoicorum vilefcat autori-
tas,exclud an tur Peripa te tici.dum vel Epicurusvolupta-
t is after tot audiatu n Teftantur cnim, vt de noftristace 5;
Seneca St multi alii clari inter piiilofophos, quod illc
omnes lib ros (uos teplerer oleribus&pomisStvilibus ci-
bisjdiccns elle eis viuendum, quia'cames Stcxquifitx c-
puixingenticura&miferiaprxparentur , maioremquc
poenam habeant in quxrendo, quam voluptatem in ab-
utendo. Corpora autem noftrâ, cibo tantum & potu
mcd:tationfripfidöftiótesérant.InuitatiadccpnamdUi-
genter quxtebant quinam ci conuiuio intcreflenr, nefe-
nioris aduentu difeubitu prXcurrerenr.Sublataq; menla
priores confurgere&abirc patiebantur.Ex quibus appa-
ret ccenx quoque lemporejquam parco St quam mode-
fto fer moné ,.his prxfentibus folifi ftint vti maiores riatu
in cohaiuiis. Ad tibias egregia f fiiperorum opeta car-
minc cpmptehenfa pangeban^, quo ad ea imitando vit-
tutem alaci iorcm redderen t. Qgjd hoc (pledidius j quid
'etiam vribus certamine ’Pubertas fuum canis decus redde
bat,defun&aviri eurfu xtas,ingredientisaduofam vi-
tam fauorisnutrimeiltisprofcquebatur. Quas Athenas.
qtiamfcholam, quxalienigenaftudia, huicdomefticx
difeiplinx prxtulerim ? Inde Oriebantur Camilli, Sci-
piones Fabricii,Fabii,St Mareelli; At ne fingulaRpma-
ni impeui lumina percuticndo firn longior,tindefu-
perióriscoïliclariflimaparsdiuiC§farescfFulferunt.H?c
Valeri us. Sed & ipfe Plato j cum cflctdiuesjpro tempore
tarnen & eonditionc, St toroseius Diogenes lutatispc-
dibus conculcaret, ytpoilèt Vacate philofophix, elegit
academiam villam ab Vtbe procnl, non folum defertam,
fed etiam peftilentem* vt curaSt affiduiiate morborum,
libidinis impetus fiangeretur : Difcipulique fui nullam
aliam fen tirent voluptatem, nifi earum rerum, quas dif-
ccrent. Eft autem via omnibus prxciufa difciplinis,fi comes
fapienti x fobrietas am ouetur„ QüaVtiq; tcncre no
poll’unt, qui clamitant apudinfulfos omnia ficcis dura
efle p r opofita. Ego quidem noui hominem longe infe-
riorem Flatone , nifi quia ChriftiariUs eft , nec fici-
turn atbitrot Chriftiano prxfctrd vclPlatonem | noui
jnquam
inquaik hominem xgrotatiuivnv,uvoibqiuri|inciirfq af- i
fiduo,dum tarnen non.ejtcicfcant,fupet id., quqd ferip ■
nWtcft,'öaudentem,‘Vt carnis laftiuia conteiat:ur,&fpii i-
ttóerigatur,Stroboretürin&gniaoneDeijConteipptum
rnuhdi,8t exercirium vrrt u tis,'6ci d (olum .defjdemntem,
dnm fenfus ahimx St corpbris feruepturincqlumès,. 8t
ipfc violeritia xgeitudinisa gerend i.snonrenqeetür,alï-
quod 'flageiluxTi^ lèue taipen 8c iiifirmq rolerabilc. dè
manuDominiexpeiftanternxSt ample'6tentem,Platoni-
ciei'go StS^oiciinterriplóturii lucis^porticibusverfab.
mturV'&admon'tiauguftiorisbabitacuVrfaridiitaté,
nihilaliudj'quam de vircutibuscogirarent. Hancautern
meäitat,tonemnonliabentiUi,quotumpeusyentereft,;
8£expeótatip 'in confufione, quoruvoglona ftercus.,.St
ignis & vefmis.Videtoi' & Apoftolusbis,qups ad veram
éi udit PhilofOphiam ^fumptuariam pixlcnberc legem,
dicent, 'Hat)‘èntes viift’ifn Si veftitum , bis contenti fi-
mas.Cxterum yt cum meifi miitbus,pingniöyi Minciua
vtens, mitius agam, omnia quas vfus nccelTnatis, aut vé-
rx honeftaiisalicuiusipfe,.aur in fuiy.adhibicaratione,
St deduftaabutendi licentiacxigir, in älimentprum St
indiimentorum rationem eadant. Nain>& Hog.j-niltpf ö r I
phia clientibusfaisindulget.'St foliusimmodetationisj
cofiibet intemperanriam.’
Quod etiam in facra [crjptura fit nt optim a cmlitatis.yegula,
dr quod mhïl'vir'tute ciuiltus: & qui ftint reguUciuilitdtis in
conuiutis obfmiand&h&dcvtricmdia. ‘
a lcTVM eft Phiiofbphiaïn totius ciuilitatis , St o-
mnium agendorumefie magiftram, Steoruro,qux
in comiiuiis ëxerèenda funt, officia difpenfkre.Curn fint
ergo plura ciuilitatis ptxcepta , iffius qui Omnibus Phi-
lolophis St fapientibus anteiellit, St qui quouis Philo-
fopho ciüilioi' eft, ciuiliste.gulavidetui: merito antepo-
nenda pofterioribus. Ait.ergp^-Cum inuitatus fueris ad
nuptias , noli locum prxoccupaTe primum, iie forte ho-
noratiörtéfit in uitatus,St dic$txibi,qui teinuitauit.x da
huiclocum, 8c tune incipias .cum ttibofe noaiffimum
locum tenere. Sed reçu mbë nöüiffim o locpy y t cum.të
viderit qui té iüuitauit , ,dicat tibi, Amice,afeende fupé-
rius, Stérit tibigloria coramfimuldifcumbencibus.De-
indc hunc articulum, quafigenetali loeo coiifirroans l
ait: Oninisenim qui fe exaltat, humirrabitur, St qui le
humiliat,exalcabitur. Etlicet teligionis potius.quam ci-
uilifätis vidéatur edi(ftum,ego religionislormim a ciüi-
litate.non diuidojc'um nihilciuiliusfit,quam cultui yir
tutisinfiftere.C^terum necvaluifragamadmittitiégern,
nec lxtitiam excludit, nec lautiorenvrefugic appararurn, |
giilx tanien irntamentanon' quxtit. Ait èniai : Tauri
mei St altilia occifafunr.- Etvbiredeunti prodigo pater
piusiucunduminflruxitconuiuium, ad conciliandam
lxtitiam, fymphpniam admifit St chorum.. Occifus eft
vitulus faginatusfStnéyeftisabieébiConuiuiumdeue-
riuftet,anulus'St ftoiä miniftrOr ii m: officio in vfum nuffi
St, prnacumpr 0 mitu rdecoji claui.Sicdt autem dignis li-
bèralitatis oftia patent, ita funt turpibus prxcludenda.
NamStfatua: virginèsdicet pülféntad ianuam,pb ftukir
tixnotam repulfam pätiuntüt,ne forte'eijeiaruur admif-
fie:. Cöriftayënimjqübd
Turpm èijcitür . quatnmn adniittitur hfpts,
St tarnen fineqota eij ^itur, fi fua turpimdine.deformet.
conuiuium. SiquidemSc ille eie.Öusèft.'qui veftem upn
habuitnüptialëm. Hxc .au*ëmdfcéémyffiêuni^öcént
incelleÖüfnihilominusin ipfafiipetficie ctuilitatisprx-
fèriintrudimenta.- NamSt illud quidem fidèliter fonat
ad literam, qiiod Apoftoluspixcipu :Siqnisfiacerno-
mmaffibforrfrcator, äut auariis, aucidqUs feruieiis^ cu m
hninfmodineccibümfiime.re. Ad.kpé^rgbëft liberali
dotniii ianua.vtlafciuos ,criminofosSt infamesexflu-
dati Ad hóciariitórcm habet,:autoftiarium, ne quisin-
fnlfiis itrèat. St vt fit "qui dignós St ad mi t tend os rèuei en-
nl.foia. teféxcipiacffioneftè alloquatut, t fola.cictur ignotis.in1
fttuat rtouitatis ignaros , St cum opporunifas merit, ad
dal.cbhuirj
uium.
cnn diras fi ne lafeiuia, St vfus rerum licentiofiis, imo fiber,
fed virtuteincoluipi. Nam conuiuiumHerodis, aut
Pfiaraonis * dum immoderatam adgefiusfaltairicis,aut
feruoretp vini,lxtitiam concipit,fine tragrço exit,St ho-
micidio maculatur. Hocetiam nec gentilium grauitas
àpprobat,y alerius autor eft, quod PortiusCatoLucium
Flaminium fuftulit à numéro Senätorüffi, quia aliquem
damnatû impie fècu'ripérçuffiratjtempqre tarnen ^fup- al. $ql-?
plicij.fedadarbitriurnôtfpeâaculumconuiuantismu- J
lierculx,cnius^imore tenebatür f alledus.Sed St Lucius
Flaçcus, Qc collegieiusÇenfores, t Duypffium.ftnàtu-
rnouerunt, quod legem de coercendis çonuiuiorû fumT niuro.
ptibuslatam,tribunusplebisabrogauetat,mirificanotx
caufa.Quàm eriimimprudènter'j'Duroniusroftra con- t Du^10~
feendit ,illadi6lurüs ? Frenifuntinie(ftinobk,Qujrites
riullo modo perpétieudi'.Alligati 8t cönftrifti éftis ama-
fb vincülo fefuitiitis. Lëx enim data eftf, quæ nosfrugi
eflëiubet. Abrogemus èrgo illudhorndx vetuffâtisrii-
biginé öbfitum imperium. Eteninii,quid opuséft liber- ’
fatëjfi volentibus lüxu perire non licet ? Eft 8t alia iti fa-
cris b térîs ciuilitatis nota, vt ab initio gratiarum ptæcé-
d a nt aitiories.Nàm 8t illud confiât,'qüod liberaliffiniiis.
St duiliffimus auc faceriffimus paterfamilias'i qui de
quinque panibus fatiauitquinque milliafconuiiiarum,
pariem antequamffiangëret, benedicere eonfue,uit. Sed
St illud célébré eft fapientis,-quôd Philôfophia,qux vni-
citfp munuseftDeorum,Stdifciplina difciplinarum.bo-1
notandaéllanteloquio. Ciuile quoque eft , Stfacrisli-
teris conferianeum , aut Omnino filerein menfa, vtau-
dias ad profeélum , aur vndéproficiant àlij, aut fine culpa
lætentur,doSlum proferre fermonem. Siquidem St.
inter comedendum Dominus paiabolas, aut verba virx
frequenter auditoribns mifcet.Suntaqtemnimistrjftia,
St rere ciuilitatis ignata, vbi citra voluptatem audiendi,
folus venter impletur, aut vbi elampte anferino .^St ine
pris fabulis conuiuià perftrèpuht. Nec eft qui Muficam
arceat,cum ars innocens ut,adèô quidem,vteam Spéra-
tes difeere in frneâute curauériti
Cantabunt mihi Damatas &licm Egon,
ciuilceft.'
r Sâltantes satyroSyimitabjtur Alplftfibausi ;
ad plebeia tranfit. Iliaergô quæ'apertiora funtverba, &
qüæluxuriam iugulant.avnota camé, vel tenui fufpicio-
neauaritix.Licetenimintemperantibusficfopitavena
ingenij, rion omninoextindlam elfe corre.élus Polemio
tefti's éft.Hic lutçm pgrditx-luxurix adolefcens Athenis
fuit,nequeiUeçebris eins ràntummodo,fed8tipfa infr.-'
mia gau 4 e n s. Gutnè co n ui ui o :n o n poftoccafum Solis,
.fedpüftortum fuiTepfTct ,domumque rediens, Xeno-
cratis Philofophi patentera lanuam vidiftet, vinogta-
.uis,vnguçntisdelibutus,fertiscapite rcdimij;o,perlucida
vefte amicus,refertam.turba doCtorum.hôminum fcho
lam eiüsintrauir : nèc cpntentns tam deformi introitu,
con fe dit, St vtdariffimum eipquium 8t prude.hfrffiroa
prxceptacemulèntix t lafciuiiseleuaret.Orta demde,vt
par ërat oitfnium indignatione, Xenocrâtes yiiltum îù
eodemhabitucominuit,'omiflaqire,quam,difïërebat,
demodeftiaac rem perantia loqui coepir.Cuius graüitate
fermonisrefipifcerecoaëlusPqlemiojprirnùrn coronam
capitidecradam proie ci t : paulo poft brachiû intra pal1 ,
liumxednxit. Procedcntitempore prisconuinallshila-
ritatemdepoTuit ,ad vltimumtotamlux^;iam exuir, v-
niufqvoratipnisfalubernmamedicinafanatus. ex itifa
mïgafteonemaximusPhilôfophuseuàfifipéregnnatus
cftitaq)l)üiasanimusinneqpitia,nechab'itauiqdiuertit
pauluUith.'fed nequaquam domiçilium fixit. POftretno
vnumeft, adquod totius Philofophix coetûétendit m-
tentio, fcifijfet finis hpnéftus, lxtijsexitus $t iocundus,
qui plane euenire non poterif,nifi Phiipfophia omnib.
officiniS, St omniurri minifîris officiorum euftodem adbibéàtvere,
cundiàm,quxparcnsefijVtâitÇaffianus,o-
mnishonefti cbnfilijyfolèrmium officiorum tutela,ma-
giftrainnocentix, éhara proxurùs, acceptaalienis, pti^
uatasnegligens faCultates,vt cômunes amplificet,omni
tà'; Iaçhty:
dominumin ttoducàt. Eft ôt rettim eopiâ lîne luXu. : io l locp|omnitempore.pfx fe fauorabilem gerensyulturn, |
1 l ' ; R r * Adeo|