. CanfUiïi'
& A duo». !
.> Iudicum
I in iurhe.
I .......... (■ ■ p p j g ||j j |1
mè-diu gTaniterque ac graqdinis more ruentibus pene
tändeln defrcere ccfcpi , defèüfTeriïque pénitus , hui
noih& repend s officij melibr me fpes recreairet. Nam
vtrptabar vndiquë/'Sc exagfcabät Jncertameiat^ anxia,
nee qua diuertéfèmmum vllum ^bnfpiciénslo-
tum,ecce pertiêhi fprtë ad fora publicavbi &nhraintuens
cum grauitate 'prstores'atqu^ p-afides :
tisn item togatorupi capuciatörhmq^
bani,quivenddicabant,vëlpi'oeüïantesipficaufas'aliomm
di eebant,aïle £ta fumphmo è orhm afp e étiuquorum
cum facies ßi’-vultus tum longiores maxime laxiorëfque
togcè: accapitumi tegumenta magnam iimul & fapièn-
tiam 6c vit« ih^ëgritatem moderätioneinque animi o-
‘ ftentabant., .Accelïi-èrgb^propius ad pos exifftiflans me
abCharybdi iamtecurum in portümapplicuifTe: cum
fubitoin,drcumfeptam latrancibuS canibusScyHam video
me dêlatamacpr«cipic.atam. Nam qua'sibinon^u-
diuihorrendas latrannum caulidicorum v oces :quas nÓ
iudicantiunï iniquas interlocutiönes atque difnmtio-
nes:quas non vidi pr«tonim,ainbitiönes: qhas non ad-
ïucid tabcllionum fenbarumque falfitates : quos etiam
cumprimo adiüiifem tanquam'humiliQrw conditiqnis
hpmines mimip vt quantpcius calamari^ iimul atque
: graphiarijs checisjCalamiiq-, acatfamentarijs,vafis,lcal-
j pelfis-etiam 6c cetetis/ieripmnj'^erramentis.iuis in os
^••^bi^ciäo^ueaaS^inlillt^^rant. Mpx acrius qtip^:
que&^n^pudentius'ptó irime auuprsfides^ailef-
:«K^'^tcumUti^te|quevndique dH ffyld,5a? es;>ftam
'lohOTS,tamqueveneLabilifaciógatus ordo;atqucinme
primo y nguibus»dehiftc dentibus ctudeliffimé («uiehtës
diianiamut, totufn mihi atque vbiq, corpusexederupt*
I Quorum qijqties rêcordpr caninamillam tabipm, mor-.,
^fus venenatbsifamemquenon minusTitianp yultur^afe:
denterri 8c indomicam, cbntremifco totieSjdè'ftvtuptqu'e
pene rota pr« recorda'tipne, ifa mihi penetrarunt vlti-
mo§ eriamcordisreeeflus,vthorumrecorda:tione pripfa
cérte qua: ex ceperam?quamuis amanflima vulhera ,prbpedulcefcetent.
Atpoftquamdefellipnufquamexfariati
funtmälis meisjliquéreme tandem, egó vero qüantum
vuinertitp aeerbitas .magriitudbque iinebapt, maturaui
indèfiigam:&qu«VnicatantumrèÖ:abantlpca,inecon-
tuliad cunasprincipum^tcjueeonjmqui pnncipibus af^
fiftebantpotentiorum hominurn tuxbóIepYiffimas tur-
bas.neqiie yéro dicam qu« paflim ibi fingula yiderimjli-
1 centioraëtiam qu.x;ij^rarecenfuiiLpquahtur pro ie có-:
ciilcari pupilli,Hentcs vidua',egenres proftrati ,irinpcen-
tes danift^ri,öprimi quiqueaccdiätiproicriptianuldätii
Illudtamenmemprabo quod prxindignicatc rerum ra- -
rapermotaium commiferatione: vt cum.ipnumerabili-,
bus iamcorporis vulnenbus ad exhalandam vfqueipfam.
aniinam confcctaeilemanaiore tarnen cum doloie6óan-
xietäre riïlerun nbpumld animi vulnus: qupperpüdam;
transfixamqiiemcr’eidibilis qmedamm,e,tp.caqtan,torum.
pietasaffeceratrtam'gE.'iuis crar atque miièrabilis facies
eoHirb:qüa;Himyiiilërcm nou niagnppqcerarniine hor-
rore intucri. Miraris forre pictatèm teneritudmeniqué
animi meiièd miraberis longcmagis furorern eorum qui
longo in me concitatoquc agmine qüaii debacchames,
non ferro quidem ine excingucre (namextinguihaud
poiïèmefèrro ihtelligeban^iedpugnjs, .calcibus, laxiP:
qué irie Contundere, |traflgtdäreqj laqueisprpjnptücer-
tumquemorris.me«igenus arbitratifunt;^u^,ne.c con-
tenti contuiametiam 8citrangulatam rorare demumper
pedesac caifare illidereque terra; ptovi fuaquifqtïe con-
tèiiderunt. Quibus fantis malis affe(Jfäpoftquamno,n.
tamrabiem exiätiauerunt iuam,qüam ektremumil quid
adhucrbilabatfpiri curn me exhalaflè crediderunt, eiedta
ihm ih pbmérium vrbis tanqüäm viliilimüm cadaucr.
depafce$dum cambusatque ferisalitibus. Sed quaspon
ihüeni-èu'néfis etiamhbrainibus mitibres féras 8c volii-
cres?quid referamquanro me ftudip 8c amorè proiècuti
;funülnprimis canesatum. corai & y ultures cetetaeq, aues
etiam immaniorgsrquam conglobaticatèruatim pmnes
aififtenïeiqüe miln certabant riunc _hac plaudere alis
cbriqüeri dulcirer8ccondolere:purgare roftro vulnerum
ianierrinunc illipedibus caudaque blandiri, lingere vul-
nera, plagaiq; mulceredonec qu« fupereratadhüc feih-
tilla vir« mecaleicere,redireque fènfim in veterem flam-
mam atque reititui cospit.Quid cumiam valentibr fadta
inde ieceffillêm^quid narrabo quantamnpn canum modo
8c alitum, ièdiuporum etiam vribrum, tigrium, lep-
num, omnilque generis ferarum experta fini manfoetu-
dinem propequedixerim humanitatem ? Nam poft lon-
gaqü« iultxnueram mgla, cum exyrbibus omninoftatu-
üIemrnigrareinabditalocarperrexiiniyluas ë>£nèmo-
ra,tanquam iècutiusin:re&gium vit« mé«i Necyero me
Jefeilic opinio.N am quantame priqs homines äffecerant
iniuria^tantp poftea mehonorej^lueftres fer« atqrjeali-
tes4quibusram amice fiiiceptäfum ,tamjfedulo lèmper
officibie comitata, vt quod de hominibus ante credide-,
rim, ipfehumanos mores mutata vtrinque natura fibi
vendiGaflè.Dehincvero capta deiidërio,vt fitplurainui-
ièndi, confcendi altiora h«c collium atque mqntium lo*]
ca,inquibus Sc multos iamcrraui diesrnequemprtalium
quëmquain ofendiadhucpr«terte cuius primbaipeftu
etiäm offenia non potui nbn timere, metnor eomm qu«
tibi retuli a mprtalib9rhe iuftinuifle. ,Tum fecurum pau-
latim.reccpi animuiti poftquam intefloquendum tam
manifeftaegregi«virtutis tu«: ac demum amoris figna
dcmonftrafti.quoniam maiorem in modum admirata fui
lin primo iermpnis noftri ebngreflu, qüpd te vnum ex o-
mhi mortalium mrbainüéniflêm tam mitëm,pium, re-
ëtumtamqueiingulari pr«ditumbönitate. Sed Philale-
I thempoftquamte meuni efteintellexi: quem 8c pr«ci-
puum 8c ante pmnes vnum vt inuiièrem iuiïèrat parens
meuSjConueda ium illico ex admiratione in maiorem
congratulationem, qu« te mihi aliquando^ oblatumha-
buiilênT. y t cum ad patrem mèum reuerterim, ppffim
. poft löïigam aliquorum m ortalium in me crudeUtatem
' atqucim manitatem., tui etiam vnius iummam vereque
ab i 11 o mihipr«nun ciatam humanitatem piêtatemque
refefre.PHiL Alethes.O qu«audio triftia,dira,infanda,
exècranda.O ferum,erudum,immanc>barbarum,;bim-
pudens, opeftilens moitalium genus/ O qu«dehifcat
nobis terra, deperpatque tota chafinate. O tpleran-
tiffimum magnum Tonantem. O fülmiha quid eef&nt
.tua.Ó inanes 8c ó exdnétas iam faces ftias. Oinultafic
abibittantavoragO’.flagitiorumtahtalicentialALiTHiA.
Noli tamjgrauiterangiPhilalethes. Satfs äcfuper anim
pcenas dabunt miièrrimi mortales* Sine tantum ad pa-
f entern meum redeam:narremquetampr«clara qu« tibi
eóram benefa<3a memoraui^ Patiënriffime qiiidem
font log« äures ftbicièd haud furd« tarnen. Suftihetdiu-
tiusillepèccantes jquos puniatacriuS tandem atque ca-
ftiget. PHIL ALETHES. O nifi iampridem iaris perfpe-
61am habhiftèm impuritatem hominüm ,qubyhquam
modo adducipotuiflem, vt, tanta qu« vel videovel audio
credere tëtemm«'crudëlitatis exempla.ALITHIA.
Pone iamquxftuimodüm. PHIL ALETHES,. Et pon'o
quidem, fed tu oropriufquam abfeedas ifdignare tanti-
fper domum meamïnuifère quiefcereque mecum, vtin
profperiprem valetivdinemreftituta,ac tam. atra vulner
rumataibepurgatapoflïs demum mundior elegantior-
qufeparentem tuum conuenire.ALITHIA. Immo pr«-
'ftat ita,vtfum,cmentatam abire, vt rnanifeftiusimpieta-
tem eorum pr« oculis.illi ppnam. PHILALETHES.
Donatb faltemmihi paucos dies vt dulcifïïm«pr«fen-
tj«tu«fhidunpnomhinopnuatusfim. A L IT H IA .
Faxovtyis. PHILALETHES. Non ducam teinfplen-
cfida «dificia laütafque menfas. Tuguriolum cftmihi
quod manibusipfèmeis extruxi. Iuxtaquoque antrum
hatur« fbleftipre manu fabricatum. Porro vxor comes
vit«me« non cultipre qüam ego amitftu veftita :fèdpu-
dica 8c fbbria fèmat domum. Gnati quoque perfimiles
mihi : fed mihi ita vttequafi fepr«fentent. Capellps tarnen
paucas poflideo : quas circum hos quotidie ago
montès‘:qu« 8c laéfis nobis vberrima fuppeditantali-
|meritai Pomis etiam 8c nucibus véfconpötumaquimi-
-niftrat: mella aliquando mihi deliti«. Tuiïiybi nox. ad-
uentäuit faiientèm propter fontem crepitantibufque è
m
'liûcisdülamürlnîKêderiuarifelriifetïgatamerofaraçom- !lliaum rmto iurbaRMmmtm ponojfubftratifquëarboramfóliis arboramfoliis capiofömnum.capio
Sed - *
quod omnes exuperàt delicatiffimas delicatiflimas dapi dapes, màgnificenponojfubftratifque
^
:tiffimbfqüe apparatus,eft mihi pàx 8c quies perpétua.
Doli proéul‘8c fraudes, nihildmons, nihil odïjjhih ilïn-
fidiarum’, fidaobfequiturvxör,dulces applauduptgha-
ti,audiuntjgaUdent,rident,iocantur.L«tihqueego,bila-
iis,libet,cqntëntus miniittisivà'oius moleftia,fècurus b-'
mhiöm ,8c ab pmni prorfiis anxietàte, atque attihïiper-
turbàtibneexemptus agó.In has ego, ni forte faftidis,te
accipiam opes meas. ALITHIA. Mihimefaftidib. Quas
pa6loliéüamarcnislongeplurrsfacïcndasputb.PHf4 '
LALïETHËS.Eamusiam,nam adifëfperafcit. Vidés vbi
fumant tedta.-'N on multum abfumus, diâfb citiiis illixc
éontendemus. A Ï j I T H IA . Atque ego te fëqüor li-
bens.
MAPHEI Y EG II
V L A V D E N S I S
LI Ï ÏT^I XI I. Æ N 6 ID O S
Sufölementum.
A r G V M E N T v M.
Tumus vt extremo vit amCub Marte profudit,
Subduntje funuli Acnex.T roiana fcqucntcs
■ Jfftiina.dehtncfitperis nteriti redduntur honores. '
Cong4udetgnatojcfociis mentor Mte malorum
Attorumpatcr Jcricas.Turni inde Latmus
Motte doler, f atria mifèranda incendia Daunus
Luerfa: & chart défletpiàfiinerànatï.
Connubiutn inftaurat pM&Jatofqut Hjmenaos
Rexfocer Aet:cagencrogem v traquepafto
Toedercpacisfiuat. tumndnnne coniugis vrbetn
lnjh‘uit;& tandem placidafub pace regentem
T ranfiultt Acneam Venmâflra infumma beat un*.
SVrnus vt extretno deiïtttus Marte profudit
Ejfugientem ammamjnedioifcfub agmine viiïor
MagnantmmJleticAéneas Mauortiusheros :
ObjtüpumoÙMsigennmmcfe dedêre Latini :
Zt duruifiex altoïeuonienteseordedolorem ,
Conçu fis cecidereArimü: ceufrotulibus ingens
Syhiadolet lapJisRórcaliïmpulfa tumultu.
Tmn tcla infigunt terra,& mucronibus harent ;
Scutaquedepbnunphumeris,&pralia damnant:
Infdntmfy horrent optati Mart is amrem :
Necfrajium,n,ec colla pati captiua reeufant,
Etveniam orare,&requiem,finem^ malorum. ■
Sicutacerba duo quando in certamina tauri
Conctirrunt,largo mifcetitesfanguinepugnam,
Cut quefuumpectis inclmat:Jin cejferit vni
Raima dùci:méxqua.vjftopecora antejouebant,
N«hc fefe intperto fubdunt vittoris : & vitro,
Quanquàmanimum dolor altushabet,parèrefatentter.
Now aliter Rutuli,licet ingens moeror aditaufit
ReMora pulfa metu cafiDucûjnclytamalunt
Arma feqtà,& RbrygiUm Aeneamjoedusfyprecan
Racis,& aternam rebusi belloquequietem.
Tune Turnum fuper afitftens plactdo ore profatur
Aeneas-.Qua tanta * animodementia f creuit,
V-tTcucros fuper uni inonitu ,fummtq3 Tonantù
InipmdhucvettoSypatererisDauritaprotes
lialta\&pa£tü nequicquam expellere teftit?
iïifcejouem reuereri,&tuffafacej[ere Diuûm : '
Magnum etiam capit iralôuem : memoreffo malorum
SoduitativindiftdDios. envltima tanti ;
Metafuroris adeft-.quo contra ma,fidemque
Eccefuprema d'tes,ahü exemptaJùb auum
Venturum mijfura,iouem non temnerefrufird
Vas fit,& indignos bellorumaccendere motus.
Mme armis latare tuis.heu nobile corpus
Turneiaçes.at non tibierïtLauiniaparuo:
Necdextratamen AéneackUiffepudebit.
Munc Rutuli h'tnc auferte ducem vefirum:arma,virumi.
Largiorjtfyomnemdeflenttamortùhonorent,
Sed qua Paüantisfuerant ingent 'ta balteï
Pondera,tranfmittam Èuandrp.vtfolatia ccefq
Ttaudleuiahofteferat,Turno^exultetademptôi
Vos memqrestathen Aufonij melïoribus vu-
bellorùm aujpiciis.egofidcra iuro,
Munqaamaciè$,ntfnquamarmalibensinpraliamoui: ?
Sed vefirisaftusfurïis defindere toto ^
Ôptaui,&licuit,Troianasroborepartes.
S Meefatusplurd Aeneas,felatus ad altos
Vertebatpiuros, & Jroïatcftdpetebat.
VnqïpfumTêuçrqrUmohmiscpnuerfaiuuentus
TxultansfequiturjVolÜcrefq^peraru^ pedum yï 1
:^ ^ ^ P £.^pltahmcvfiansacriorel^tïnos,_
Igttauofque Voçapsfirepit altusplaufibus other.
Etquatnuif inbumata rogis dare corpora furgat
Ingens cura animo, foeïosq^mponerefiammis:
Maiusopus tatnenAeniasfubpeftore voluens,
Vrimum arismrficsfuperis mandabat honores.
Tumpinguespatrio iuguldniex moreiuuencos :
Immittttntfyfuesmiueasfem templàbidentesl
Rurpuream ejfufo pulfiintesfanguineterram.
yifceradiripimt:&*cafum infrufiatrucidant, J
penudantfygregem,&jütimis,vp'ubHsq3remittunt.
Turn vina effunduntpateris,&dona Lut y
Àcçufytflantylenis venerantur lancibusaras.
Thurdignes^dolentionerataaltariafumant.
T um plaufus pertefta mouent, mkgnumife T onantem j
Lxtolluni,- Veneremcfe, & teSatumialuno
lam * plactdam,& melioremtngentilaudefatentut:
Mauorttmcfe ipfitm.tum cotera turbaDeorum
lnmedïumeffirtur,fiummi$cunivocibusaltoi
Perlata ad coelós^nte omnèsgratiorvnus
Aeneas duplicès mittebdt ad atherapalntas -,
Etpuetüm paucaore dabai corhplexus luliim :
Nate,in quojpesvnapdtrisjertantdlabbrunt
jQ#ieMvariisaâtdfatisdifcnhpnaduXtf^
Ecceinuentaqùiesfecceillpextremamakrum, ” '
Aerumnisfaàuramodum,acceptifiimdfemper,
Atqueoptatadies,quant dura in bellavocatus
Sape tibiDiisaujpicibus meniinijfefutüram
lam mmmi:nuiKie',cumprimàm Aurora rubèbit
Craftindjubiïfnfm Rutitlorum ad mania mtttam»
Dehinc[efeadgentem llidcamvqUubat-.&alto
Reftore verba trahens,blando effjfc ore locutttS:
O focij,perdura,acdenfapericulave£ti,
Rer tantos bellorùm ^(iusJ,uplicèfq3fürorès
Armor um,per totife hymes:perqutcquid acerb um,
Hprrendum,graue,trifie,ingensperquicqui(imqmm,
Infaufium, & cPudelefoVet,cônuertitementem
In melius: iam finis adeÛ: h îc meta malorum.
Stdbit,&optatam Latia cumgejtte quietem
lungtnw Aabit 'inde mihiLaumaconïùx /
Bellö àcridejenfajtalo cumfanguineniifiam
Troianamtrànsmreaternd inféculagentém’?: :
Vntmmfôcij,Aufonioscommuniteraqup \
Verte animo,& voÇmet foftro obferuate Latino. - V
Saptrum idem fisblïmegérèttfententiamentem
Hoc habetrat béüovos,&prafiantibus armis
Difcitemèpietatéfcqui.quagloria nobis
Cejferit,inptomptu eiufed calùm,&fideta tèflor,
Qui vos tantorum eripui de clade malorum,
Idem egofub maiorapotens vospramia ducam i
Talibusorabat, variosjnpeftôre cafus
RrateritOsvoluensfartamcfe ùbore quietem
Haud paruo-.nimïàm ardenti exundàbat amort
inTeucros^rauibus tandem euafijfepertclis,
^ - ! • 'V \.LlU 4