Ludouicus
ï . Romara
à Sar race-
o n libérai
uit.'
Arnulphus
: ' •
Bïàenrneindgea-r ii . icaliara li- bene. '
Othoj.ttf*
tatölhrflƒ'
G><g9riuy f.Romanui
tiam äciuibus RomanisLeooiPap* tertio irrogara(dc
qua incradatu de iuribusrcgniÖc Impenj;C,i.Yfrip fi Ro-
mam.vcniéSjfubannoDomini.Soi.vtfeqüiturjVindica-
utc.Nam cum au&ores huius iniuri* jfccqpdum lcgcm
Romanam, tanquä rei crimine l* fx maiedaris capicali
fententiacondcnatifuiflentipio tarnen inreruenru Leonis
Pap* abfq; mcmbroiümutilationeviuerefunrper-
miflhfedprofacinorismagnitudinefuntexihodeporta-
ti:h«c in hidoria Francorum,Euf£hij,& Gotfridi Chro-
n icisplenius con ti n c n tur. Item tepore Imp erator is Ld-
douiciprimi, filij Caroli magni, Saraceni Romam & ci-
uitatemLeonin .mcenerunt,&EcclefiamRomanamo-
,!^!i?w k8»llMN$^ fab-
; mm dabulum, facientes.perexercitum Ludouici praedi-
! d i,& per qucndam'Widonem Marchionem,cum mul*
ta dfulïone Chridiani (änguinis funt fugati.-vt inMartini
.chronicacoudpctur.Item rex Arnulphus filius Carolo-
mannirëgis Babariz de genere Caroli Magni, hortatu
Fonr.oii Pap* > Romam, fub anno Dominr896>.venit:
quam tuncatmiscepit,mukolcp Romanos npbiles,qui
adueifus Formófüm Papam fèditipnem fecerahGvlcil-
ccndö èiusiiiiuriam,decQllarip’racepit:dquoetiaró töc1
i ti I mpeia toi em ex ti ti t coronatus, VuV’hiftöria Franco*
rum &jChrqnica gotfridi plenius cominetur.'. .
.Item rexÖt Jïq primus de nationeS axon um Germa-J
norum rogatus a Ioanne ^apa i ’ .acEpifcopis ac Comi.
tibuspcnëomnibusltalije, vtrenipubiicam Romanorü
& Italiam ä tyrannide ßerengarij (qui totam foafeiïrate
premebat Iraiiamjdefënderedfgnaréturi per Babariamï
& Tridentum Italiam cum exercitu , lub anno Dönjini j
.9<?i.intrduirilbi omnc$ pene.Itali^ E p 1 fcöpos & Cpprit es
obuios habuit, 8c vt decuit ab eis hoftörifice'fiifceptüsi
potedatiueac abfq; omni refidentia Papiam intrauit, 8c ]
paLtium aBerengatiod^llruiäumfexdific^epraecepir. I
Berenganus veto currj yxore 6^filij svqnil^us poterat leJ
cadeilis óc munitionibus includcbar,& nufquam forin-
fceus'contra Othönem progredi arcenrabat. DeindesO-
tho fadus Imperator Berégarium lub anno Domini 5)63.
in monrë Leonis oblèdit Sc idiplum cadellum impera-
toris dirioni fubdi tur,ac Berengarius cüvxofefifa'W’ 11 la
in exibum Babenberg miffus,,vitam prielen tem. finiuit
ibidem, idem etiam Otho ex eo quod Romani Benedi-
dum quendamRoman* Ecclefia: Diaconum, tempore
Leonis Papae odaui de fadoeligëre.pizfum pferunt In
Papam,Romam fub anno Domini p 64.0001 rnagnoex- j
ercitu adiensjtam diu earn obfedit, quoülqueciucsRo- 1
man)fame acobiidione conftridiportis vibisin vigilia !
praecurforis Domini apei iunr, ac imperatore dim debit a :
honorificentiaintromdTo, benëdidum läcrilegum-im- ]-
petat«>d®poteftati traduqt, Léohemqj.Papamin. Apó- '
dolicamledemreftituunt BenedidusveroArchiepiico-
do Brémenb cÓ^iirus.elbaquq ijn Sa^niam perdu (dus,
illic a pr*iéhti yita decefii t:Fj*cde Othphë prim o in hidoria
Francorumj&Gbtfiidi.ac Martini Chronicisc.ol-
liguntur.ldemcciamOtho primus 13. cx maioribusRo-
manor urn (e xpep to p rqfc (do'ytbis qui au fugcr|st)qu j ëx-
p ulli onis Ioann is pap*.i jiabyrbe audores füerant, iuC-„
lit fub anno Domjry,;^^,^ quamplures
veto alios quiinfa&q expulfionis prted ióto culpa biles
exrïterat.ad partes'Saxonjg; in.exiliuro relegauit:ha:c
exhiftoriaFrancorum.&GbronicaMarunipleuiuscon-
tinéntutjVeleoliigdntur.illo etiam anno prtediidoptho
primus, Rauennarftrurn lup diliti(dd& alia piurabpna
multis retro.te mpor ibu^belefigl^mans abla ta ei dem
Ecekfi« reftituit jv t mëade!miiiitoria eppeinetiir. Item
O tb otertiuspraedi&iO tbpni^pri mibepos, Crejleemiu
conlplem Rpmanum,prp co^quodGregorJPapam f.ab
v rbe ^cmana1expuliti& IoahnetnPlacentin urn Ëpifcp-
püminPapatum in cru fit j^omaprpperSs ca drum l^nóti
angeli tadiu 6bfcdit,qnöufquc ipfum lub anno Domini,
pjj&ccm cadrocapaimdecpïiafi.&décöilatumperpe-
deslaqueofufpendipraïccpit.j^o^nesvcropratdiótus,
Grcgprio Papa & OthonqiRQ.raam appropinquantibus
fdgit^quem quidem infequqnte* apprehendetunt,timé-
:efq} fi cum ad Othonem perducerent impunitus äbiret, 1
linguam 8c nares ei abdidërun ty & oculos penitus eruc-
runt. Hscinhidotia Francorum, & Chronica Martini
pleniiis continentur. Item Imperator Henricüs tettius
adhucrexexidenSjduminEcclcfiaRomanatribusApodoJicam
lèdem occupanbusf'quotum ynus Bënediitus
alter Gr?gorius, 6. tertius Silueder vocatus ed) grauem
viderer cbnFufionem exortam, Romam fub anno Domini,
ip^^. pergëre fedinauit, vbi om nes tres fynodali-
ter fuht depöfiu.idemque ImperatorSuuigeruniBaben-
bergenfifëcundum Epircopum (_ qui Clemens lècundus
'ybcatus«d)de Roman* Ecelefiae afiènfu,Romanum E-
pifcopum lub anno Domini ip^.condituit^ac ïplb
vnidi oneiti&cprohationem i mperialem accepit :ha?c ïn
'hidpria Franco.rum, ac Eulèbi'j, & Gorfridi Chronicis
plenius continentur.Chronica veroMartini refert,quod
idem ^enricusSuuigcrum praediöum pervim fublUtu.
eritin Papatum,& de hocfa1donotaturz3.di.in nomine
Pomihijinglo.ivbinötatglQliatorquoddiétusGrego-
.riusfujcabeódem Henricövltramohtestranslatus,lèd
•de npcCh’rönicaeprjédiöaê nullam faciuht mentionem.
{Ite:m Xmpe'ratoc Lqtharius fecundus de natione Saxo-
nüm.p'èdcoronationem imperialem ab Inhocentio Pa-
[ pa fecundo fulceptamyzero Dei &Ecclefi* accenfus.có-
craRogerium 'Siculufn y qui plcralque Apuliae ciuitates
oc(^paueratvvhacümInnbcentioPapacum exercirqA-
puliam,djb^nnóDomjni jxjt.pótéter intrauit, vbi plu-
Iribusciuitatibns &oppidis & cadeilis in deditionem ac-
ceptis èPapa'& Imperatore apud’Batum rooramibps,
Rogè.riüsm'insiilichuncijsgratiam lmperatpris quaeli-
uit ÖC infimtam pècühiam filiumque fiium obfidcm ijli
dar« prornilir,fi alierhm luürhfilium de principatuApu-
li* inu<diret,Imperatorahtem paciEccleli* magiscon-
luie ns qüam pecuniafiptin cipatumpr*di<do tyranrio fc-
Imipganorradere reeufauit,. Fugatp itaque Rogerio in
1 Siciliam ,Comitem Ramonenkm Apuliae ducerncpn-
Idituit:pront hac in hid.oria Francorum, ac Gotfridi &
pViartiniChronicis’plemuscontinentur.Pismjflaeplü-
Irelque aliaedcfenfiopcs m?gnific*per Germanos Prin-
cipes non abfq;grandibus, lumptrbps laboribhs ac per-
I fonarüm pcficulis.Romarae EcclefiwfuntijmpenfejquibusfimilespéraifoSmundiprincipeseidémEcelefitene
quaquam legimus eflè faótasdn his autem defenfionibuj
id maxime laudum eorum, prselèrtim Pipini&Carpli
prjEcfodorum apcedir tituli», quod licet Germanos for.
tiffimós & indqmitos fuifle veteres tedantur hidorfsêc
gcptes tatnen externs ( vt refert hidoria Francorum fub
gedis^Imperatoris Henri ei quinti) de facili non impu-
gnant,Exqué conijcirur.defenfiones prxmidasnon a-
nimo impugnandireges Lornbardorum, lèu etiam alios
Romanam Ecclefiam inuadentes , fed potius ex Ghri-
dian*religipnis zelq(quo,accenfi Romanam Ecclefiam
.matrem luan^iniurijs, affici fudinerc non poterant )per
eofdem principesfuilTe fiibaidos. jj „1; '
. C apvt V.
Dijomtionibus iargifluis per veteree Germanos
‘ ^ittcipes’EceUfiiKomandfaäie.
^rÊtcres Germani principes -Romanam Ecclefiam
■: ^grandibps &yarijs donationibus extulerunt.eidcm
plures tërras;duitates,&loc^cupj fuisiuribus & iurifdi-
<aipniËus necubaalia bona immobilia Sc mobilia co-
üpipfamunificentia & pfecipua largitate donando.
Pipifius namque, Francorum rexciuitatem Rauen-
nam,cum quinqueciuitacibusadiaccntibus,quas(vtre-
ferunthiftpriaFrancorum.&ChronicaËulèbijin lècun-
dofuqingreffuin Italiam contra regem Lornbardorum
Ai^plphum fiibanno Dómini ^jf.)conquifiuit,ecclefi*
Roman* donauit.QuamdonarionemCarolus magnus
eipfdem Pipini filius,rcmporcHadtianiPap* primifRo-
mam venrens ,adiunétis duobusdücatibus .Spoletano
feilicet & Beneuentano (vweferr Chronica Martini ) ei*
dem Ecclefi* confirmamt. Item ^ ilh c l.in fpeculö ,lo-
quensforte.dcpr*dnäadonation;c Carolimagni,dicit,
q g < > y ^ ^ ^ ^ q^ amalijImperatoresleq&Dtes,ci*
Caroli
nâtio.
«enrici i
Imjp. <fi>-
bacio-
ÿCnounfstàanli-- . fhaac aG meramtear-- nus.
äizcbtil*
lis.
jfOßprgifhcaotdp..
uîtatem Bononi*, Sc totam Romandiolam, Roman*
ecclefi* donauerunt;y t fpfe no tat in fpeciilq de refeript.
præfent. §ttatipne cepiv,er. & fùi>t h*ç in argumentum.
Magnas quoq; donationes étiam reru mobilium idem
Carolus ecclefiatRoman* fécit. Vnde lëgitur de iploin
hiftoria St çhroniça prædiétis, quod colçbar præcæceris
facrislpéis ecclefiam B.Pètriapud Romam:in cuius dor
naria magnam pecuni* fummam congelfit. Refert ècia
de eo hidoria Françôrum , jquod màgnam partem the-
fiiuri prifeorum principqm Arrianorum fiue Hunorum
per eos multa temporum prolixitate cqlle<di, quem fibi
Henricus dux Foroliuiorum iplis deuiëlis Hunis tranf-
milèrat ad limina fanäorum Petri & Pauli Apodoloru,
fubahnoDpm. 791. Romam mifir,rcliquâpartemeiuP
dem thefaurî fuis fidelibqs largiendo. Item lmp..Henri?
eus II. BenediéfcûPap*X.in ciuitate Babenberg coenam
dominicain & feduth paichale fub anno Dom, iözo.
deccntiminiderioexcoléli, multiplicem opum copi am
donauit,vtinpr*di(da hidoria Francorumcontinctur.
Prxterea Henricus III.' Otho I V. Fridericus II. Impera?
tores,öcRüdolphus RexRomanorqm.qui omnps Ger-
màni erant, pluresdqnâtionesecclelîseRomanæ fece-
runt : de quibus fit mentiqexr; de iuceiur. Romani, ver.
eidem in Clem. Condat autemquod denationes hisli-
milespod tempera Condantini Magni S. Helen*filij,
qui dpnatipnem magnam ecclefi* Rpmanæ fecit, (de
quaintraftaCudeiuribusregni&imperij c.13. varias o*
pinio nés fcripfi ) ab alijs I m peratptibus, feu edam à cæ-
terismundiChridianis principibus ipfi ecclefi*Roma«
næ non legimus- elfe fartas. Impin hidorijs feu chroni-
cis mihi nods cum diligenda perfcrutatis,nö reperialios
quam Gcrmanps grandes Sc notabiles donadones ecclefi*
Roman* fecifl'c:Conftantinoprçdi£fco,& Mçch-
tilde comitifla de Italia(qu* ampli flimispolTcffionib us
abundanstotumfuum patrimonium.quod vfqueinho-
diernum diem patrimonium S. Petri dicicur, vt refert
chronica Martini, ecclefi* Roman* donauit) duntaxat
excepcis. Et hi ambo quamuis non per paternäm,tarnen
per maternam lineatn de Germanorum germinc defee-
difie dicuntur. Habet namq; multorum aflertio, quod
S. Helena mater eiufdem Condantinide Treuerifuito-
riunda. Mater yero diétæ Mæchdldis fuit filia Beatricis
neptisImperatorisHenrici III. vt in Francorum hidoria
continetur. Et de hac comitifla facit mentionem Ac-
curfius in glofl!Ç.de arbi.in Ieg.fin. Ex quibus omnibus
patet ,.apud prædidos Germanos principes Chridianæ
religionis zelum, quozelati matrem fuam fanèlam Romanam
ecclefiam eidem tam copiofa munifieentia
complacere dudebanr, perfeûiflime viguific.
^ ’ C apvt VI.
Dejpecialibus reqwptionibtu per veteres Germanos principes ist
Mgotiis umporaltbus regni Francorum k Rmana ecclefia
primitai expetitis.
« Agn* deuotionis affeâus, quem vetéres Germani
principes ergaRomanâ ecclefiam habuerunt, et*
iam ex requifidpnibuseorundem, quibus de dilpofido-
ne regni -Francorum in temporalibus fummospontifi-.
ces eiufdem ecclefi* re<dores confulereinceperunt,cui-
dentiiïimedeclaratur. Pjpinus namque dum erat dux
Francorum,& maior domus lèu.pr*feâus,& cornes p'a-
latij regni Francorum, habebat omnera prôedatem, Sc
adminidrarionem ad opes eiufdem regni. Sed Hilderi-
cusrex exantiqua regum Francorum dir-pe progenitusy
prætcr inutile regis nomen, & precarium vit* dipendi*
um,quodei præfeâus palatij proptvoluit exhibebar,
nilaliud poffidebat,fed regni adminidrationem præfe-
ftuspalatii procurabac. Et hoc ofiicio didus P-ipinus
tune velutiure h*reditârio fungebatur, qui fub arino
Dom. 749. mifit ad Papam Zachariam Burghardum
^ittzbiirgehfcm feüHetbipdlenfcmprimam Epifco-
pum, & Yolradum Archicapellanum, requiri facicm
deregibus’in'Francia,qui tcmporibusillisnonhaben-
.733
tes regiam poçeftatem,reges tarnen voçabàntur, fi bene
cflet an non i Zacharias verp Papa fuper hoc requi-
fitus per Epifcopos, mandauit Pipino, melius fibi vi?
deri, ilium regem vocari, qui potedacem haberet,
quam qui fine poteftate regali manebat. i Et fie Pipi-
nus à Francis,fiibanno Dpmini 75b. eleâusedinregem
in ciuitate Sueflîonum.- Hildericqs aut,em qui fal-
lo rex dicebatur, attonfus ed,& in monaderium mifius,
prout h*c omnia in hidoria Francorum, & chronicis
Eufebij, Sc Gocfridi, ac etiam in vita S. Burghardi pr*-
didti plenius continentur: de quo&aliquid legitur&
noratur 15. quæd. 6. alius. .Ex hoc fatdo ( vt refert chronica
Gotfridi) Romani Pontifices trahunt au&orita-
tem régnamutandi. Item Hadrianus Papa p t i mus lega-
tosfuos. fubanno Domini78,i>adCaffilionemducem
Bauatiz, ( vt refert hidoria Francorum ) direxir, ëum A-
podolica aindoritate conte dans, vt fidelirarem quam
j?ipino &filijsfuis iuramento interpofito promiferat,
Carolo Magno eiudlem Pipini filio obfètüaret. Hoc
autem eundem Papam ad requifitionem ipfius Càroli
fecifle dubium non exidit. In quo tanto maior ajjparuit
Magni Caroli erga ecclefiam Romanam finceradeuo-
tio , -quanto didti ducis infidelitatis proreruiàm pote-,
rar propria condringere potedate: quod&podea fecit.
Nam cum idem dux Edelitatem iuxta monitionem
Apodolicam denuo Carolo Magno iuramento promif-
fam non diultruaret, idem Carolus ad ducemCafiilo*
nem legates mifit, monens eum vt Apodolicisexhorta*
tionibüs obediret. .Qui cum obedirerènueret, rex fub
anno Dom. 787. in pattes Bauariæ circumquaque mo-
uit exercitum. Tune Cafiilô (ê videns non pofiè refi-
dere,Carolumfupplexadijt renoua to fidelitatis fa-
cramento, datisque cum Theodone filio fuo duodeci m*
eledUsobfidibus , ab eodem Carolo de ante gedis gra-
tiam impetrauit. Pod hoc autem annô fequenti, dux
Caflïloaquibufdam Bauaris régi Carolo in villa Ibgel-
heim , quod renouatùm fidelitatis iàcramèntum non
fèruauerit, fed quod Auaresfiue Hunos ad diipofitio-
nem regni ( fuadente id vxorefua Defiderij quondam
régisLombardorum filia) vocàuerit, extititadeufatus.
Quod cum difiiteri non poflèt jad par nam mortis tàn-^
quam reus læfie maiedatis fuir {çntentia fimiliterçon-
demnatus. Rex tarnen milcricordia motus, eo qiiod
confanguineuseius eflèt, licentiam intrandi monaderium
eidem dédit : & fie iplèë-c filius eius The cd o pr*-
diâusinmonachosfuntattonfi; vt in hidoria Francorum
& in chronica Gotfridi plenids continetur.' Item
idem Carolus Magnus dum tedamentum fuper diui-
fione regni Francorum-inter filios fuos facienda, fi èo
decedente fuperuiuerent, condidiflèt, tedamentufti
huiufmodi prius à Francis facris iriterpofiris approba-
tum,LeoniPap* tertio,fubännoDomini 806. tranf-
mifit, ipfum requirens, vt iliud fua manu cönfirmaret :
quod Sc faäum ed, vt in hidoria Francorutn plenius
continetur. Ante temporavéro Pipini & Caroli pr*di-
äorum,per alios Principesvel Regesrequifitiönes ab
ecclefiaRomarta luper difpofitione regnorum fuorum
quoad temporalia fui fie fadas, non püto in aliquibus
hidorijs Vel chronicis repcriri : &pro dftto credö Got-
fridum in fuä chronica, vt præmiix, dixifle , quod ex
fado pr*fcripto relponfionisZacharizPap* ad requifitionem
Pipifii i Romani Pontifiçëi trahant audori-
tatem mutandi régna. De quo in tradatu de iutibuÿ
regni & imperij , ca. li. circa feptimarri oppofitionem
ibidem fadätn fcripfi. Ex pnfemiffis igitur rèqüifîtio-
nibus finis patet,pr*didos principes deüotionemnotf
modicam ad Romanam ecclefiamirngulariter pr*
cæteris mundi principibus habuifTe : propter
quod izelus Chridianæreligionic
apud eos fuiflcpr*cipuus :
demondra-
TGhaciloildoo & fmiloiunsa ccih liis .
fafli.-