cmnsis“ n f t i t c o D g K d i^oe ^ æ # ^ É t à c ê B < a t i^ t M É non màgisin vcruaremilites Eint, quara faecr-
turam, perotttatûs incedens fafçiispcdus,ôCpr^duro dotes & clerici r quos ad ordines ectlefia non vocauit.
t al.dimifV
ci us coiio, miffilibus,eorum Ieuaobieâansancili3, & in
ços çohtofquens nuncïpicula,nunc hiucrortèm exerepi;
fie fugiemium yeftigiis inhærebat, vt |5remer.etur
—— Pedepes, & cupide suffis,
hc vmbio vmbone repelleretur. N iuium jtaq, ppilem in-
greflus,yaftauit bmnia, 8c expeditioneinbiennium pro-
rogata, reges ccpit, Ôc capita eorum régi, qui eum mife-
rat, præfentauit, & vfque ad miferâtionem pa ruulorum
omnemmafculum , quiinueniripotuitinterficicns , in
ore gladii pacaüit prouinciam -, legem ftatuit.vt quieun-
que Btûpnum exindc citra terminûrn, quem eis præfcri-
pfit,foflam fcilicec offar, cumteIoinueniretur,ei ab offi-
cialibus regni manus dextra preciderçtur. Adeoque vir-
tuteducis tuacBritones confeâàfimt, vt feregens tota
deficereyidçretur, & exindulgentiaiara di<ftiregis mu-
lieres eorum nupferunt Anglis. Videfne quantü eleôtio
ducis &.exeïcitium iuuenturis, militiæconférait J
C a p . V IL
Quæfit conceptiofuir-menti mi lit arts, & quoifine eo militer
e non licet.
Nemo vero fibi honorem fumic, ied qui vocanir à Domino,
T 7‘ERvktAME^ cicra religionem facramenti exanti-
V qua lege, nemotailitiæ cingùlodonàbatur. Namfi-
cutapud lulium Frontinutnleg!tixr, L. Flacco 8c C.Và-
rone CofT. milites primoimeiurando1 fa&i funt. An.tea
enim facramenro tancummodo à tri b unis rogabantur.
Cæterum ipfîinter,fe conjura Banc, fe fugæ atqueformi-
diriiscaüferibnabituros,nèqueexordinerecéfluros,n!fi
teli petendi,h6fti(ue feriendi caüfa,aut ciuis feruandi.Et |
hoedicebaturTOilraæfacrarrientum, quod ôc Chriftia- '
ni ffimorum prin efpum autovitate firmatur ôc vfu. Con-
ceptio.vero iuratnerui,tcfte Vegetio,huiufmodi eft. lu-
raneequidem milites per Deum;&Chriftumeius,&fpi-
ritum fandhim, ôc per maieftatem principis, quæ fecun-
de çollato honore gloria'tur.-Moyfes Ôc fidelis po-
puli duces, cum hoftcjs oportuerat impugnari, eligebant
viçosfortcSjôfi ad belîa-dp&iffimos. Eleôtioném namq-,
iftapræueniünt. Qui yèro^on elçôjtus feipfum militias
ingeritjin Ce gladiumprouocat.quem propria tetneritate
vfurpat. In cönftitutidnem ergoperpetuam incidit,quia
qùi gladium accipi t, gladio peribir.Sivero in eoCiceto-
nis autoritas recipitur, is non miles,fed ficarius redte no-
mioacur.Nam in veteram fcripturisficarii dicuntur &la-
trones, quicunquelege non praecipiente, arma traôtan t.
Arma natnque quibus Icx non vtitur, legemimpugOanr.
Duos gladios fufficereimperio Chriftiano, euangelii fa-
crateftatur hiftoriajomnes alii eorum funt , qui cum gla-
àiis & /üftibusàcceduntjVt captîuum c^jiantChriftum,
nomen eius delere cupicntes. Illi ergo cpRd habent mili-
! tis, qui vocatiexfacrament^anon obtempérant legi, led
Ineomilitiæfuægloriam cönftare credunt,û contem-
! ptibile fit facerdotium, fiecclefiae vilefcat autoritas,fi ita
dilatauerint regnum hominis, vt Ghrifti imperium con.
trahatur, fi laudes filas prædicent, Bç feipfps falfis praeco-
niis mulceant & extollan t , cum irrifione audientium, i-
mirantes militutn glóriofum. Horum virtus in eo maxime
elucefçit, fi clerum & inermem militiam, autlinguis
aut telis confodiant. Sed quis eft vfusmilitias ordînatas i
Tueri ecclefiam, perfidiam impugnaréjUcerdotiumye-
nerari.pauperupi propuhare iniürias, pacare prouincia»
pro fratribus, vt ficramenti docct conceptip , hindere
fanguinem,&: fi opus eft.animam ponere. ' Ëxtiltâtiones
Dei in gutture eorum, & gladii artfeipitès in manibus eo-
rum y ad fàderidam vindiôtamin nationibus,inërepa-
tiones ih populis ; ad alligandos reges eorumincompe-
dibusj&nobilësin manidÿFétreisI Sed quo fine ? An y t
Furori, vânitati, âuaritiæferüiaht, an proprii yoluntati
dum D É.v k Eumano gcncri di(igenda cft &cdicnd?V . '« ô q f e y f e d \ J 0 Sfenf® eis iudidüm côfcriptum,
Nam cam qui! jcgiriioû accepitpridcipatum . tauquam | in^ 0 tam faum, quam Qei,angel<imm,&
præfchti ôc cotpoiallDeo, fidelis fcleft præftanda deud-ti jjominulfi fc„ uamr cxMuitaK & publita vt/litatc arbi-
tiodmpehderiduspemigil&mulatus. Deo enimvclpti-: trilinl_ Vtficiantinquam.quiafieUtiudicumeftdiaarc
iudicium, ita & iftdram faciendo excrcetc officiu eft.
Vtique gloria hæc eft' pmnibüs lànélis eius. Nam &
hæc agentes milites iànâi fiint, & iri eo fidèliorespüiiici
p i, quo Feruant ftudiôfius fidem Dei -, & virtutis fuæ vt
lius gloriam promouent, quo fidelius Dei Fui, in omn
bus gloriam quxrunt.
uatus velmiiicansieruit, cumfidelitereum diligit.qui
Deotegnat aurore. luranç, inquam, Ce ftrenue faduros
omnia, quæ praecepent prin ceps, nunquam deferturos
militiam vel mortemrecufaturos prorepublica cuius
funt confcriptimilicix. Cum vero hocpræftiterintiufiu-
randum,cingulo militari donantur & priuilegiis. Adeoque
obtinuit vt eledio, 8c faCramchcû militera facerent,
vt fine eledione nemo confcriberetur aut iuraret -, fine
iuramento nemo noràenmilitis,aut pfEcium forciretur.
Inlibroofficiorum M. TulÜusrefert, quodPompilius
Imperatortenebar prouinciam , in cuius exercitu filius
Catonistyro militabat. Cum a. Pompiliovidereturynâ
dimittere legionem, Catonis quoq; fiüum.qui in eadem
légions militabat. dimifir. Sed cum amore pugnandiin
exercitù rèmanfiffet , Catoad Pompiliumfcripfit.vtfi
paterêtur in exercicuremanere,eum leçundo obliger fa-
cramento,quia priorc amifib.iure cum hoftibus pugnare
non poterat'. M. quidc m Catonis finis epiftola eft adM.
filium,in qua feribit fe audi fie,eu m fadum miftum elle
àGonfule,cumin Macedonia belloPerfico miles effet.
Monet igiturvt caucat,ne prælium ineat-, negatenim ius
elle,cum hofte pugnare,qui miles non fit. Eçce qùia vir
fapientiftimus militem non credebat^nifi eum qui Facra-
mento ad militiam cohlècratur.
C a p .; V l l f . ^
Armatam militiam ai religionem ex neitfii ate teneri, fient iüam
quaindero diuinispbfequiit confeiratur -, & quoi milesficut
honoris, iialaborùnomen eft. ,
SED ipfius iucaraenti verba rendue, & inuenies arma-
tam militiam non minus ,quam Ipiritualem exnecefi
fitatéofticii ad religioneni,,& Dei cultum ardari, cùm è-
delitcr^tlèçunclumDeUm principidebeaturobfequiû,
&reipublicàeperUigilfanmlatus. Vnde quod prædixi,
qui necçledi Funt, neciuraci,etfi militumnomine cen-
C A P V T I X.
jQuoi fide s Deo débita , fit cuiuishominipraferettid ,nec feruatur
homirii,/nifi Deo feruttur.
V T E C refert fideli quis militet,an infideli,dum tamen
g N militer fide indolumi. Diocletiano 8c Iuliano &
aliis impiis Iegunturmilitafic fidèles, &eis in deFenfione
reipublicæ tanqtiam principibus fidem exhibuifie,&: re-
uerentiâ.Impugnabantenim hoftesimperii, fed mâdata
Dei (etuabanr. Si vero praecipiebantur temerare legem;
Deum homini præferebanr. Sedebant principes &ac-
eufabanteos, illi exercebantur in iuftificationibus Do
vmini, confiante? loquentes,& agentes fine confufiore
mandata eius cum omni fiducia.Dauid quoque militafle
legitur Achis,& fidem 8c reuerentiâmilitantisimpleflè.
Hæcautém omni militiæ formula praeferibéda eft &im-
plenda, vt Deo primum fidt s débita, deinde principi ÔC
reipublicæ fcruetur incolumis. Et Temper majora praeiu>
dicabunc minoribus, quia nec reipublicæ nec fides principi
feruanda eft contra Deum, led fccundum Deum, fi-
cuthabet ipfa cdnceptiomilitarisfacmmenti.Vnde plu-
rimû miror, fi quis princeps illis habeat fidé, quos vider
Deo ftto, cüi vt estera taceam,etiam facramento militiæ
obligati funt, fidetn debitam non feruare. Quoniam
morbo rationis laborat, qui eum fibi fidelé fore prédit,
quem videt elfe corruptum &petfidum in ilium,cui plu-
rimum debet. Sed timer principe. Certe fi fortiorfiiper-
ueneric » prætimebit ilium. Amatur Forte princeps.
■'aÜibe-
Sotcs.|;,
At fi bënignior & b en eficeriti or a p parue rie , '8C ilium
præamabir. Non eft quo le vertag . npius.qui hominem
Deo præferr3 néquaquara ièruabit fidem fecundam, qui
primam irriramfacic.
' C a p , X.
Depmilegiit mïlitum. -, &quodfactdmentoafinftifunt eedefia,
& quareglddius offeratur altart.
I l
baMiterajtam.
ffal.&ipfi-
E c t e vero militantium priuilegia multa funt, quæ
___dei.ureanwquplatips.patent.* Nam & vberiores
funt, ôcpluribdsimmunitatibu^gaudent. Àbangariis
8c parangariis, & fordidis mùneribüsalieni. lura quoq;
iieenter ignqrant,-& licet in poteftate fi'nt, ib caftrenfi
peculio teftäri poflunt, &e x publicafoli'eitudine, quqd
maximum cft, nbh permittuntur egere, & in hutte mo-
dum plurima quældngum eft enarrareXicët autein fint,
qui fibi non tenerividenturecclcfis ex facramentd folenni^
uiaiam^ex confuetudine plerumquç npn præfta-
plerumque pcenam irrogant (ànguinis, hécquafi medi-
cihalem prb qualitate delidi exigunt curam. Ipfa verb
nunc fimplex eft,nuncquafi quandam àcttmoniam mi-
fcet. Vetuntamecum in bmtti profeffione difeiplinâ në-
ceflària fit, nufquam magis, quaminelerb ÔC re hulirari.
At res militaris, quæ minUs exercitatiir iti ^»iritütnf àcet
bips eft corporaliterpunienda. Nihil eftautemquod v-
trumqüemagisimpugner, quam luxuria,quiäömnis in-
temperantia ordinationi plurimü aduerfatur. Pbrro vbi
ordo non eft, confufio locum habet, ôc nîfi reprimatui;
corredionis ftimulo,procul dubio ignominiamexne-
céffitate importatiQutd enim faciet fqrtitèr,quéHi liiiu-
ria Ôcinteroperantia non tam cxarmauitiqûattt exanimiuitPQyartusliberStrategerrtaticorûIüliiFrontinir'ëfert,
quod P. Scipio miftus ad Nutnaritiam, corruptum fupe-
riorum ducum focprdia,exercitum correxit, dimilTo in-
géti lixarum numéro', redadis ad munus quotidiana ex-
creitatione militibus, quibus.cum frequent ittiungeret
jtef portare complurium dierum cibarîaiinp'erabàt, ita
vt frigora 8c imbrespatij vada fluminum pedibuS traiite-
fe almefceret miles, èxprdbrantë:fùbindë imperatore ti-
midîtàtem Ôc ignâuiàml frangenteque delicatiotis vfus,
a c parti neccffariaêxpeditionevàCà. Qubd maxime no-
bilitcracddit C. Nùmmiotribuno, cuidixiflètraditüf
Scipio,Mihi paulifper,tibi ôc reipublicæ femperf nequâ
eris QJdetellus bello Iugùrthmo fimiliterlapfarn mlli-
tumdifciplinam j'pari feucritate reftituit , cuminfuper
pfohiberet alia carne quam aflaèlixauemilites vti; Phi-
lippus cum primum excrcitum conftitueret, vehicùlô-
rnm vlumpmttibus interdixit i ëquitibusnonamplius
qua ûngulosflacones habere petmifit. Peditibus autem
denis, fin gûlbs qui molas ôc funes ferrent. In æftiua exe-
untibus , triginta dierum farinam colloportari impfeta-
uit. C. Mariusrecidendôrumimpedimèntorum gratiaj
quibus tttaxime exércitüs agmen oneratur, vafa 8c ciba-
tiamilitis i n fafciculos aptata, futeis p.ræpofuït, fub quibus
tur,nullus tarnen eft qui facramen t© tacit p velexpreflo
eçcléfiænon teneaturobnôxius.- Er forteideo eeflàt ib-
leftnitas iuramenti,quia ad hocoittnesinuitat& cbar-
d a t neccffitas officii-,& finceritas fidei. ÿ n d e iam ifiole-
uit confuetUdoiplennis , vt ca ipfa die qua qpifijue mili-
taricingulodecPratuc,eccleiiâfd'lenuitcradeat,gladîp-
qUefuperaltarepbfito & oblacp,qüafi celebri profemo
ne fadai feipfum obfequio altaris deuoueat, Ôc gladii,rd
eft, officii fui iugem Deo fpondsat famulatum. Neque
neeeflèeftvrhoc ptofiteacur yerbo >,eum légitima pro-
feflïo militiæ, fado eius videatuE infetta. Qçisenim in
homine iHitçrato, 8c qui inagis arma debeatnpfle quam
literas,prpfcffionem exigat f literarum ? Nam f Epifco-
pi,&Abbatfcsprofeffione feripta vel dida,ad fidem 8c^
obedienttam videnturardari. Et reueraardantur,quia
Deo mentiri non licet. Sane aut plus eft,aut non minus,
quodfmilites faciünt,quinon Fcedulam, fed gladium of-
ferurit, & quafi primitias officii redimunt ab altari, vnde
ecclefiæin perpetuum famuîentur.Nam ficut eis pro ec-
clcfia plùrimum, ira contra ecclefiam, licët nihil. Refert
Lucas, quod militas vibaptizarentur acceftèrunt ad Io-
hannem.intertpgantes, Magifter quidfàciemus ÔC nos î
Et ait illis : Neminem cottcutiatis. neque calumniam fa-
ciatis.&côtentieftote ftipendiis veftris. Fidelis (èrroo ôc
omniacceptionedignus, quideceat præambulügratiæ,
præconem'veritatis,domini prçcurforem.Nouerat enim
manummilitajem promptam ad iniurias, rapinlVaffitc-
tam, ôc eut nunquam aut raro fiifficiun t iua, quin appelât
aliéna. Concuffioneergpprohibita,exclufitiniurias,
rapinas exterminauit,exclu(a calumnïa.Auaritiam quoque
damnauit, dum præcepit ynum quemque content ü
eflè ftipendiis fuis. S|cut enim didum eft. militem egere
£c habile onus, ôcfacilistequieselTet. Vnde prouer^
bium natum eft, Multi milites Mariant. Liiander Lace-
dæmoniuségreflum via quendacaftigabat. Gui dicentl
ad nullius rei rapinam le ab agmine rece ffiflè, reipondit :
’Nefpecièmquidemripturïpiçbeas.volo.PubUusNafica
in hybernisquâuis daffis vfus n,6 eflèt neceffàtius, ne
tarnen miles defidia corrUraperetur, aut perlicenciaotii
föcnsipferretiniunäm, nauesædifv-'areinftituit» Idem
quoq-, Fron tinus i n cet m u 1 ta conftàn tiæ infignia refetr,
quod Caffiltni obfidente Hannibale täntam inopi^m
perpeffi fiint, vt murem veniiîe’ centum denariis memo*
«æproditum fit. eiufq-,vêditoretnfanie periiflei,emptp'
■ rem autem vixiffi,ôc in tanta anguftia fidëtti lyruafleRomanis.
f Pecilini à Ëoenis obfeffi,patentes Ôc liberos prof
al. B
qüaquain.
,f al'.l^tores
non licet, cui data miïïtac, miliriæfuæpræftantur ftipen- ■' pcerinopiam eiecerunt, ipficoriis madefadis Ôc igné fie-
dia, ôc cum emeritus eft, prædia, vel alimenta quoad ne- catis, foliifque arbqrum-ÔC^omni genere animalium vi-
ceffitas exigit.de publicoprouidentur, ' tamtrahentes > vndëçim menles obfidioftem toleraue-
C a p . XL
Quoi milites durius (afiïgandifuntfimHiualtgecontemptajri-
.. uiltgtù abutuntur.
SI vero contra prohibitionem Iohannis ôc légitimas
fandiones, in furta diiabitur ôc rapinas, durjus caili-
gandüs eft, vt qui femper ferrum,duraque tradauerit, ÔC
îtacohibendaéftaùdaciaieius, vtin feipfo ffifeat quanta
animaduerfione feriendi funt, qui legem tm.pugnant,
quam fufeeperant defendendam. Siçut enim mùltis itti;
munitatjbusôc eminétioribuv priuilegiis militiagaudet,
ita acerbiortbus poenis fubdéda e ft, fi iuadem.eruiiïç pti-
uilegia côuincatur. Nec in ea fibi parte prodeftignoran-
tia iuris, cum etfi iura publica permittatur, fuum tarnen^
bfficiutn non liceat ignprare. Licet enjmlàccxdos i ° o l
dihationeprdinisfuidifficultatéignoraret, coipfo^fine
côtradidione pnerofo fuccedit pffiçio, ffifcepti tamé
facerdotii onera cogiturfuftinere. Srvero neghgit, aut
.malignatur, cprripuut grattiu5i.eo; quodîmaimipoepa
dieni funt himuibus cum multum debeatut honons,aut
. IHKBBn - - /-riminp. Aliter
runr. Hifpahi Fabrenfes omnia eadem perpeffi funt,*nec
tamen pppidttm Herculeib tradidetunt. Gizium cum
oppugnaret Mirhridates, captiubseiusvrbis pcoduxit;
oftenditqUc ohieffis! jubirratus futurum.yt mifetatipne
fiiotum ad deditioncm compellcret oppidanos. At ill*
cohortati capriuos ad mortem forticer excipicndam, fide
feruauere RomahiSf-fEglbnienies cum a t Iuriacp.his
iiberi& coniuges redderentur, praeoprauenint fpedare
fupplicia pignprum fuorum, quam a Rdmani§.dyficere.
Numantini ne fe dederent, fame mori przfixis foribus
domum fuaruum maluerunt, victflentqyRomanos, au-
tore Ofofio,, nifi illi fub Scipione pugnaflent. >
C a p . X I I .
Quod variaanimaduerfioprocedit in eos, qui dudnonobtempe-
ra»t,& quatenus debeat obediri,&in quibus maniatis locum
habeat examinatipmilitaru •, & in quibus non.
t a l . P eti
H
t ah Eglo-
ninenfas.
t al. Vina
tN c d s qui duras, ailt legis non obremperabant.arbi-
A trio, varia animaduerfio procedebat. Nâaliiin Rjrtu-j
nâ-alHinfaina I aluin fanguioïpifniuntut.. Frontinüm