quodperuerfit^quoründavix execrabileseitetediEmfidias.
j-puidear illi Deus: Et prçeün te gratia folücitüs efto
fuffragiis elecmofy narü.orationis inttatia,&deliberandr
ftudio côfiliü jputà Patreluminü irapecranetisminiftrare.
N ara nifi Deus imped iat,aut Ârchiepifcopü offendet
cû di fpendio c© fcié tiæ.aut regem&rCardinalcs fuos.Rc-
cepturus eft.n. fî nondum recepit licteras legatorum,p-
ci piétés vt abfoluat excômùnicarosÙominiCa.tuariélis»
eu ipfî tu prçcipiendi (ïc nullam habeant poteftatem.led
inhibitifiotlitterisApoftolicisAngliam ingredijVêl fe de
regni negotiis intromitter©,nifi prius Archiepifçdpo pax
pleniflîmè reformetur. Alia quoq; ^ceptione iuffi suc me
moratos excômunicatos fine dilationeomrii appcllatio-
ne cedante reponereinsétériâexcômunicationis.nifi fa-'
tisfecerint:jput videre potes ex litferis quarum tibi mit-
to referiptü. Archidiaconü quoq;Pidauié(em Cardinà-
ÜsPapiæ nuper abfoluit. Ex quo patèt qua nulla fuerit à
Gualen.Epifcopo cis collata abfolutio,&quâ periculosè
fit eis exindecÔmunicatü.Si èrgo illos abfoloerit Exoni-
enfis, eu liquida fitéos impoentf ctes.efle,ùffédëtprimo
ihDeû,deindeArchiepifcopügrauiterexafperabit.Sive-
f o nô abfoluerit,Regis & Cardinalium foorum indigrta-
tioné meruifle.Dicent.n:Ecce iam in prppatùloeft 9 A r-
chiepifcopoprorfusfauet:q> Dominiftegishonoremhp
diligit.-q> Apoftblicæfedis cptemnitaudloritaté.Potue'
diflem mandati conceptionen3»pläriioF efletyia confiUi.
•Quarc precot attentius,vt ipfius litreras.fi ad hue tradi t,e
font,'mihi mittete non morcris.Necexeidat a memoria,
quoniamin litteris quaslohannes deOxenoford.attulit,
iuffitDöminus Papa, vt fiexcommunicatieflentin mortis
periculo donfticuti, tuncabfbluerentur praeftito iiira-
m en to,Quod fi coualelcerent Apoftolico.patcrent mä-
dato.In litteris quoq j quibus Cardinales pt^cipiutur Cos
reducerein fentetiam Anathemacis, nifi'fatisfecerint in-
con tinenti,eiufdem iurameti conditio inferra eft :Etpo-
fteriorum tibi mittb referiptum littcrarum,vteorUms.ctentiapublicetur.&
poffitindigentibusefieprjefidiO-Na
quiDeum ttmuerit,möuebiturvt minus audeat ini mortem
fuam.fedfi n5dum iftumille tuusamicus aliqua rationeexpedieritylaqucumtimepduriore.
Vereoremm
ne principes-iäcerdotum qnicbrfilium inierüt quomp-
dooccidantChtiftumDominij&Ecclefixperimantli-
bertatem,accitisOöicialibusRegis,illumtuumExön:efem
inducere velint aUt compellere, vt app: llationi fa-
Qcx confilio Regis & Cardinalium., nomine regni & fa-
cerdotii,fubfcribat,fca&ioncrn muniatfoarum teftimo-
nio litterarum. Et for tafle Regis au&oritate prxeipient
per fidem quam illi debet, & ficut honorem regni & far
1 cerdotii diligit,V t cum aliisnuciiscaufamfolcipiat, & in
perfönd^ropriafubfequatur. Quorum fi vnum fecerit,
rStCardinalesfi drcûfpèdi effenr,fi cimerent^tninmfi indubitantercredo quidemDeum, &fcioqi^dpffehbrachiû
foü non ponerétcarnem,t;euoluèreqdfulcépe- der Archiepifeopurnfortaflisirreparabiliter. Fuit cnim
rintin raadatis, q fit Apoftolicaru conceptiolittemum, [cum aliis appellatoribus apud Norhamtonam aduerta-
od Ecelefiæ expediret, & à mandacis huiuflnodtpenitus : riuseius. Item fecurido Appellantibusaftirit&habjtasut
abftinere.AütfihomméDeopiæferëndümdccrcuerint, ihæcq'uafinorifuerint. Siveconunctertionpn grauatus
quarenoniniunxerunthôcmunUsVniebrüqpræfentes | rati habKioneretotquetàd.ftmaliriam\àliqrum,cum bis
aderâr.&feftinabat ad redit u/Nätn Lun|Î.SàiesKCîceftr yidebifur fuite fanguinemPâtris.&magis vulnerabit cÔfeienmm
ptopriam quamEcclefiaecaüiàm,quam_perio--
Vvigorn.affidebant eis. In humeros Exonienfis vtdici-
tur irapegerunthoc onus : màgis tamen imponitur Vvi-
gornenfi.Qui fi vera font quæ dicuntu r,plus quamtantç
modeftix virum deceat,in Archie.foum ioçatüs ëft. Sed
accufarc cur Epifcopi.Nouit Dns quisut eiuS,& dcclara-
bitur veritasin ilia die,nec interim nbces féiudiceabfol-
uetur :E rq ftàtri foueâ paraît,inçidetin eam prior.Quid
ergb faeiet inter has rendiculas tuùs & pro am ore tua
meusExoniënfisîSrconfilio polies autaliqrtuqrü gau-
dens eo vtere.Sin a.meo intérim,quod fine mêlions prç-
mdiciodiétiimfitVadquiefce.Scidm/quodlibentrrfeau-
ditExbnienfis.SiillivencrintàbfGluendi,mandati teno-
réinfpiciat,flagitetpoenitentiâ,extùrqùeate6feflîonem;
Et fi mandati forma nô impedit, légitima de f^tisfiâiiô-
ne exigat caut-ionem. Oftcdat& A pofto'licas lifteras j q-
businanterioréfolententiamexnècefficatereponendi
font,fiiàtisfa<ftionem exhibere diftulerihr. Exerceatad-
moni cio nés 8t quæ periculaimminenc, diligenter expo-;
nat. Quod fi per eos fteterir, quo tpinus ab,foiuanmr,res
ei intuebeft. Quod fi poenitere nolun.t,& tamen abfolu-
tioncmimporcuniusquærunt:re(pondeacureisinomni
caritate & modèftia,quia hæcâlvfolutionïs forma Éuan-,
gelicæ & Apoftolicæ doifttime côtrariaéft,& quæaban-
tiqùoÊpifcoporum fine maioriauâoritareexereèri non
p'oteft,vtficad Cardinalium confultationem negotïum
refcratur.Dicatur eciam eis quod abfbluti o, nô proderit
eisad(àlutem,nifipræcedâcpoehitencia&confêiïïd&fa
tisfadHoprofâcuftate.Nutnquâm.ficimpudenteserunt !
legatijVtimpcenitetésiüdicent abfdluedbs. Si véro poe-
nimerintj&emendatiohem publice promifcrint,licet,âb
eis cautio nequeatextorqneri, nec inferramandatofît,
abfoluifortaflè poterunt, vc rçgis & Cardinalium indi-
gnatio declinetur : quià præfomi poterit m anda tori bus
foifle cautum. Habeatùr autem quo tiens aderunt y biqj
publiceproteftatibdiuiniiuris.Veruntâmen, Archiepi-
lcopo difplicitûrum fcio, fi mandatOillorum abioluan-
tur.qui non de accepta poteftate, fed dé remeriratis au-
dacia mandare prsfomUntEpilcopis.foper qüos nullam a
babent auâbritàtem:Et quidem merito difplicebic. Sed
quia egb&alii amici tüi Cancuatienfes in multisprome-
ruimus Arcbiepifcopum quamuis Izfurn eonfidüfore
p!acabilem,& qûod nobis plcnè remitfètinanimoifiqd
hacneceflitate con tra fe viderit efle præfomptum. Si vigaudèbit
namillius eùiusruinaquseticur. Si non fecericpræterita
non ptôderunt merita.quin Regni & facerdotii'denun-
ciéturpublieras hoftis.Et licet hæeôifinia fecerit, hune
eùndém exicum timeo.Eaenim eft natura hominis,vta-
pud eümiaâuram fadatbmniu mèritorum, qui qrfaeü-
qne ratione pneterierit autdiftulerirvnü qualecumque
fitadimplere mandatum.Eaautem eftmoderàtio pretü
& fobrietas mandatorumvvt èjiquandoqi nëceïïè.ficqb-
uiari.Qûate fumma confilii mei eft vt adhibita diligétia,
& rota mentis follicitudine femper teneatur amicus du
fieripôteftincblumircl!gione,Siveroconnngatarticu'
lusvtautipfijm offendere neceificas yrgeat,aucpeccare,
Deus éft præferendus,& ebtifeienri* feruetür integritas.
Nec fieri mala debent vt proueniant.bona : necoffenfis
p la can da eftindignatio maieftatis v ; fidelium fuôrum
rcbnuertat aiit conteratinimicos. Si ille pro nobis quis
conrrahos?Itaque fi ratihabitionemexegerint, fipetie-
rint {ubfcriptioné, mi hi: videtur iàliiâ reuerentia cbhfîlii
potioris,qubd dilatibpetipoteft, donee Epiftopus Ec-
clefiam fuam confulat, & rcligiofosvirosparôchiæ füæ.
Nonenim videturgrandis'eflèprùdentiaé, fi.hbmb fine
qaerela{èimmërgaclitfgiiiâlienis-; Etcum-téftisfîtaffè-
rere quæ vidit & audiuit, quid teftificaripoterie,qui nec
Interfuit hegfl.tio,nec audit nifi partis alteriüs hottes quç
fentes quae Slfunt,non qUae Dèi ? Et hàc eadem ratione
vti poterûôf?qui appellantibus de&erun t : praerertim cü
nec mandauerint appellari.nec Confcii fuerint.Potcrunt
inquam.fi qui tarnen fünt intanto regno, qui veritatem,
quam menteconceperunt,audeantprofiteti. - Lundo-
nieiifis timet capiti fuo,&ideofuroris foci os quætit, yc
remàneac impunitum quod à tam muftis conftitent
fuiflè præfumptum. Quod fi inftantius vrgeanr,defera-
tur fi fieri poteftad Gardinalium confultationem. Hoc
tarnen vbluntati regis negandum non eric , quin prb eo
fcribatur.quatenus apparuerit iuftitiaeius : & exoretür
Dominus Papa vt Ecclefiae reformet pacem & Regis
: honorem feruet . ', & iuftitiam promoucac i ficutdo-
cucrit Spiritus fanétus. Si autem fpecialiora quæfie-
kint , qnicquid contra çonfeientiam & honeftatem
§>ecificabitur , non habebit fpeciem vel decôrem,
certe nec exitus fcelices. Pétiecutionem caulæ fiifci-
pere quidem non expedit : fed1 qui coaâus fuerit,
" 1 - ! gaude-
fbrtaflîs dilationie qvia neçeflàrîa quærat, &
dbmûi fuædiiponere poflitîfort àfle fub e dp ræc ex t u çol-
] jgj pQteruntjquæDeogratiuserogedtUKlnipfius v. le-
gationisfufccptioné omnia-caufæ vitia & impedimenta
proteftandàfuntJvt&confcientiâferueturindemnis,&
vtamarusexîtus potlea non débeatimputari. Exigemr
forte de mandatis diligcntiusexequédis noui cautio iu-
ramenti : fed non video quo modo fine turpitudinis nota
præftetur. Nihil a;ytilius efle drlacione credo fi poteft
impetrari : quia autftore Domino interim aut pax réfor-
màbitur : aut Dominus Papa, vel Cardinales alio proce-
dent côfilio, aut totius negotifformamdpôrteàt immu-
tari. Vtinam vêtis grauiora fintpericula quætimentur,&
follicitudo variostimores ineuflèrit amati. Si Ciceftren.
&Wigorn‘°P eram dederint & diligentiam,quocl,vtar-
bitror poterunt, quo modotuusExonienfis expediàtur, :
tumoribus minus çredam. Alioquin præfometur eos
maebinatoseflè pericolum fratrisquod noluerintimpe-
dire. Hocàurèm certumhabeaj, quod Archiepifcbpus
ratas non habet abfolutiones quâfdam faâàs àCardina-
libusiEt hocipfumfignificauireis’.dëferens tamen Apo-
ftôlicce fédi. noluit eos arguere publice :præfertim cum
pfokrittant-fc celeriter cotreâ:uros quod circumucnti
ptæfumpfiflè nbfçùntur. RbgaUciui: Cardinales Archie
pifcopumneLundbpien.vel.aliosdenunciaretexcom-
municatps.dumipespacisefletj&ipfetuncadquièuit.
Idem Galten Albanenfi Èpifiopo. ■ '
: . E p i s t . C C X X X .
S Agnam mihi præftat aprad vos audendi fiduciam,
quod ille cui9 memoria in benediiäione'eft, vtriuf-
que noftrüPater fonôUflinïus Adrianus, qui vos in fan-
lâaRomanaforciflimamfvtlpeseft,} cplumnam planta-
uit Ecdefia,me fpeciali quadam caritatis gratia prç Cete-
ris côntetranejsdiligèbat.&fprtunæmëæcafosfortis foç
euentibusconnümerandosarbirrabatur. Hæcipfiusad
me affe£kib nobisadiniiicem SCaliis interim paucis inno-
tuit. Sed nifi euffl fata præpropere,quod nunc luget or-
bis Chriftianusjè medio rapuiflent, iam innotuiflèt &
mundo. Vnde & mihi de véftra dileéèionè cenfeo tutius
& in Çhfifto amplius præfumendam,credens quod ficut
vos vir beatiffimus foecefforem præelegit honoris,ica,
immomagis habere ftuduit hæredem caritatis. Ea ergo
fiducia quaipfom confucueram, alloquor & vos* quia fi-
eut illiobfeqümmmeum pleha&fincera affeôfcionede-
uoueram:ita & quod in mepromptum eft.honori veftro
& gloriæ para tus fom infetuire. Cëterum non video que
modo vefter aut EcclefîæRomanæ.fobfiftere poffit ho-
nor,& vnitas feruari corporis Chrifti, fiperfonarum cftis
acceptores & munerum ,fi vobis iudicibus peritinnor
cens : Etqubd nuper Gallia fieri yidit & doluit.impoefti-
tens abfoluitur criminofus :fi Ecclefia Dei fpo!ianda&
8c folùi pohpotéft, quia in quo iüdi6io.iüdicaùeritis ÎU'
dicabiraini : & per quæpecçatquisvperhæc&panifor.,
Sed fpctaflèroinuti homines rndignividencut vt pro eis
tanci pEincraes debeântexacérbari, & pro àliis æque po-
tentibus eflet rigor iuftitiaeexerceridus. Vferom hoc non
Apoftoli diftinétio efofed arguti Philofopbi Trafimacbi:
definientis in eo conftare iuftitiam, vt plürimum profit!
ei qui plürimum poteft: cum è côtra probati Philofophi
definierint eam efle virtotem, quæ plurimum prodeft ëi
qui minimum poteft : libérât enim paupérem à potente,
& decernitmentis præmia,nonperionis. SiReximmunis
creditur, quia licetipfiuis auëtoritate.aliorum tamen
minifterio raaleficiaexercentur,poteft & Daùid non im-
putati languis Vriæ, quia ab eb non prpprio, fed gladio
filiorum Amointerfedus eft.Ec À'chab & Iczabel inno-
centis Naboth non Juentiànguinem,quia fraude iudicii
legitur interemptus;fed ab vtroq; tegum & pauperum& •
dunraxacinnocentum fàngüis exquiritur, :ëifq; non im- •
putanturpræliacommiflaiurelegum. Nonne inconfi-
ftoriis veftristeritur quod regularitcr proditum eft, quia
ratihabitio mandate compâratiir jNonne'&êmniano-
ftra facimus quibus noftram imperrimus audoritatem ?
À yeftrb itaqjiure collegio inferens.quia fi àùdôritatem
accommodaueritis.fi diflimulatione iuftitiæ rata habue-
ritis quæ contra Ecclefiam præfomuntur, tociuS malitii
huiusreatum inciirritiscbram Deo &hominibus. Hæc'
iecirco vobis tanquam Patfi & Domino credidi familia-
rius intimanda,ne confenfum detis iniquitati.fed anima
veftram liberetis àpud D eü ^ homines. De cætero quia
Remerifis Ecclefiadicituf ad curiam prbficifci, precor,
vt M. Ràdulpho per Dominum Papam &alidsab Àr-
chiepifcopo & canonieis Decania'm obtinèatis. lam e-
nim de eo eligedo fèrmp habitus ëft : nec credo quodjfit-
apud cos aliquis litteratior authoneftiormoribus,aut
liberaliorin pauperés Chrifti. Valere. _
- - idem Alberto Ç4rdinali._ E p i s t.. >C C X X X r.
\ 7 Éritatem liben ter audit amictjs veri tatis * folus il -
Y lius defperandaeft, cui graciotëft fraudüîentæàdu-
larionis illecëbfa, quam veri iâlüfiris.âfpëritas, vnde &
vobis,quem amatoremveritàtis efle nondubito.auden-
tius fcriboVratus non difplicitûrum quod>' Eçélefiæ Dei
noucritis pfbfutürum. Scio n. in veftro defiderio efle,fi
cæbtus datum fuerit illiusimitâriyëftigia qui prb libcra-
tionë eiuspofoit animam foam. Hæc in poteftate Regis
Angliæ colliditur & tantapremitur fèruitutë. vtptiara
mentioné feciflè lib.ertàtîs, læfæ maieftatis videaturefle
reatus. Collegeruntiteinpontifiçes, & noftri temporis
Pharifçiin aduentu Iohannis illius infignis viatoris conr
cilium, & in eo confiliuminicrunt quombdoperderents
C briftum Domini, exconi muni catos imposniten tes ab -
foluerent:Euacuarent diuinæ legis & canbnum fanftio J
conculcandatÿrannisexponitur : fi iniquitas potens& | nés: Ecfinecriminecommittetent&reuerentürinobè-
patens in confiftorio veftro de iuftitia manifëfta trium-1 dientiæ crimen. Sèntit noç Cantuarienfis Atchiepifco-
phatrfî Clerici vobis côfentientibus aut diffimulantibus ipus & coexules foi qui bonis omnibus prbfcripti fiint,
dantur ad vidimam ficut oucs occifionis : ,fi vforpatx’
prauitates veftro filentió & torpore feruandarum robür
obtinent legum. Hoc enim eft pro quo exultant,&prp-
fcripti font miferi Cantuarienfes quia routireaudentpeo.
Ecclefia: liber rate :quia fedis Apbftolicse priuilegiu pro-
teftan tur: quia traditionib. impiotum anteferéndas predicant
Sandorum Pacrum canonioas fandiones.Rcuól-
uite.fi placet, libellnm deteftandarum abominatiönum,
& plane yidebiris quod aduerfarii noftri, immafif véftri
& totius Ecclejfie Dei dorfom co.nuerterunt ad fandua-
riurai Domini, Sc legem non prophanare,fed euertere
moliuntur. Si illis depetnitis ignofebndum, quia potétes
font ,nos imbeeiilei jiUi optilënti, nbspauperes:fi tempora
periculofa metimini, fi dies malos expaueficijtis, vt
coptrafoftitiamducatisprQ.malitiadifpenfanduifi.nun;
quidereditis voshac via Deumplacare poffe,y t meliora
temppra largiatur: ytvos dieet & rofibret:vt adueriarios
veftros extenuet, 8c eneruetmünquid eftyia Domi
ni? vbilex?ybiPrpphëtaï?vbi Eüangelmm Chriftijvbi
quiamutircaudentproEcclefielibcttateSpqrabatur.ini
aduentuCardinaliüaliquaconfo]ai|pfledecce>eomagis
crudefi:üntcomuatyranndrum,qupdvidentpalpari,&j
■ non remorderiillüm qui fecit&tacicomniahaic. Deal:
tero tarnen Legatorurii meritdcofiditEcclcfia.quiäcre-
dituragi Spiritu Dei. Etytrumalrerpotentacui &grätie
RegisquamappellathädenüSjprxferatve'.itate.Quod
fifecerit.riecponfirmarioncrn.nectpleranciamautdifli-
mulationemconfoetudinum Regisab aliquo Epifcopo-
tum exiget,qua: legi Defpateteraduerfäntur>fedis Apo-
ftolic® priuilegiü diflipanr, & omneius&audoritatem
ebrura quatgeirendä font in Ecclefia Del,in principiscö-
feruntvoluntätem. Si paftorale ojßScium non nifi ad nü-
tum principis liceat exercere, ptocul dubio nec citimina
punietur, nectyranriorü argueturimmanitas, nec reipfa
diu ftabitEcclefia.E.quifquis illefit.q in tantatü präuita-
tum vfotpätiöne filere & diflimularecöfulitfacerdoteS,
Haereticü efle non dubitOj& pr^ambulum Ahuchriifii.fi
ipfe nonfitperfonaliter Antichriftus. CUm* ( inquitSpideercta
& exempla fandorum?Lcxvtiqi fcmpitemaeft, ritus per Prophctam ) ne £ejfes,qtußtuba exalu vocemtuam,